Tussen bevolking en bezetter,
tussen collaboratie en verzet.

Gemeentebesturen tijdens de Tweede Wereldoorlog:
Kortrijk en Rollegem,
1940 - 1944.

 

Ruben Mayeur

 

Scriptie voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte,
voor het behalen van de graad van
Licentiaat in de Geschiedenis.

Academiejaar: 2001-2002

Katholieke Universiteit Leuven

Promotor: Prof. Dr. Luc De Vos

home lijst scripties inhoud volgende  

 

Woord vooraf

 

Algemene Inleiding

 

DEEL 1: België en zijn gemeenten voor en tijdens de tweede wereldoorlog

    Hoofdstuk 1: België voor en tijdens de bezetting

        1. België aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog

            A. De binnenlandse politiek

            B. De buitenlandse politiek

        2. De Duitse inval en de vestiging van een Militärverwaltung

            A. De Belgische defensie

            B. De 18-daagse veldtocht

            C. De vestiging van een Militärverwaltung

                De voorbereiding

                Installatie en organisatie

                De organisatie op lokaal niveau

                Op weg naar een ‘Zivilverwaltung’

            D. De Belgische overheden

                Een politiek van het minste kwaad

                De impact van bezetter en collaborateurs op het bestuur

    Hoofdstuk 2: Gemeentebesturen voor en tijdens de bezetting

        1. Gemeentepolitiek voor de oorlog

            A. Politiek-juridisch kader

            B. Politieke machtsverhoudingen

        2. De gemeentebesturen onder Duitse bezetter

            A. Politiek-juridisch kader

            B. Politieke machtsverhoudingen

 

DEEL 2: De gemeenten Kortrijk en Rollegem voor de bezetting

    Hoofdstuk 1: Socio-economische situering

        1. Geografie en demografie

        2. De economische verhoudingen

        3. De ontwikkelingen op sociaal vlak

    Hoofdstuk 2: Politieke situering

        1. Algemene schets tot 1938

        2. De gemeenteraadsverkiezingen van 1938

    Hoofdstuk 3: De mobilisatie en de 18-daagse veldtocht

        1. De aanloop naar en voorbereiding op de oorlog

            A. De cruciale rol van de gemeentebesturen

            B. Ondersteuning van de gemobiliseerden

            C. Het verzekeren van de bevoorrading

            D. Maatregelen in het kader van de actieve landsverdediging

            E. De passieve bescherming van bevolking en patrimonium

                De vooroorlogse passieve luchtbescherming in Kortrijk

                De organisatie van de luchtverdediging te Kortrijk

                Luchtbescherming in Rollegem

                De opvang van geëvacueerden en vluchtelingen

            F. Het verzekeren van het bestuur

        2. De woelige meidagen

            A. Kortrijk bij de Duitse inval

            B. De Leieslag en de capitulatie van Kortrijk

            C. Rollegem in de meidagen

 

DEEL 3: De gemeentebesturen van Kortrijk en Rollegem tijdens de bezetting

    Hoofdstuk 1: Gemeentebestuur en bezetter

        1. De plaatselijke bezetter

        2. Het gemeentebestuur van oud naar ‘nieuw’

            A. De belangrijkste politieke bewegingen op lokaal vlak

                 Inleidende beschouwingen

                 De katholieken

                 Het VNV en het Verdinaso

                 De DeVlag en de Algemene SS-Vlaanderen

            B. Het politiek personeel

                 De casus Kortrijk

                 De casus Rollegem

             C. De gemeentelijke administratie

                 De stedelijke administratie van Kortrijk

                 De gemeentelijke administratie van Rollegem

        3. De verhouding met de lokale bezetter

             A. De ingrepen van de bezetter in het beheer van de gemeente

                 Aandacht voor de economische herleving en een goede bevoorrading

                 Meer aandacht voor ordehandhaving en luchtbescherming

             B. De houding van het gemeentebestuur t.o.v. de bezetter

                 Het Kortrijkse stadsbestuur oog in oog met de bezetter

                 Het gemeentebestuur van Rollegem tegenover de bezetter

    Hoofdstuk 2. Socio-economisch en cultureel beleid

        1. Rantsoenering en bevoorrading

            A. Algemeen

            B. De zoektocht naar levensnoodzakelijke goederen

                 Kortrijk als draaischijf en behoeftige gemeente

                 Rollegem als leverancier

        2. Materiële ondersteuning en financiële compensaties

            A. De steunverleningen

            B. Winterhulp

                 Winterhulp in Kortrijk

                 Winterhulp in Rollegem

            C. Compensaties voor opeising en inkwartiering

                 Een zware last voor Kortrijk

                 Een lichte taak voor Rollegem

        3. Het beleid op lange termijn : cultuurpolitiek en urbanisatie

             A. De cultuurpolitiek

                 Cultuur in een Nieuwe Orde-kleedje te Kortrijk

                 Ineenstorting van het culturele leven in Rollegem

             B. Urbanisatie en de grote agglomeraties

                 Plannen voor urbanisatie en de oprichting van ‘Groot-Kortrijk’

                 De burgemeester van Rollegem tegenover ‘Groot-Moeskroen’

    Hoofdstuk 3: Ordehandhaving en passieve bescherming van de burgerlijke bevolking

        1. Luchtbescherming en brandweer

             A. Algemeen

             B. Herinrichting van de plaatselijke luchtbeschermingsdiensten

                 Kortrijk onder Duitse voogdij

                 Een lichte herschikking in Rollegem

             C. Hernieuwde inspanningen vanaf 1943

                 Kortrijk onder een bommenregen

                 Wijzigingen in Rollegem

        2. De ordehandhaving

            A. Het stedelijk politiekorps van Kortrijk

            B. De veldwachter van Rollegem

            C. Bijkomende politie- en bewakingsdiensten

                 Bewaking tegen sabotage

                 Bescherming van bossen en velden

 

Algemeen Besluit

 

Bibliografie

 

Lijst met gebruikte afkortingen

 

home lijst scripties inhoud volgende