De houding van de middeleeuwse mens
tegenover ziekte, lijden en dood
van kinderen

op basis van Middelnederlandse mirakelboeken.

Karen Dochez

Scriptie voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte,
voor het behalen van de graad van
Licentiaat in de Geschiedenis.

Academiejaar: 2001-2002

Katholieke Universiteit Leuven

Promotor: Prof. Dr. J. Goossens

VOORWOORD

INLEIDING

Inleidend hoofdstuk

    Artikel 1. Bespreking van de bronnen

        1.1. Overzicht van de bestudeerde mirakelboeken

            1.1.1. Mirakelen van Onze Lieve Vrouw te ’s-Hertogenbosch

            1.1.2. Mirakelbouck Onser Liever Vrouwen t’Amersfoert

            1.1.3. Kroniek van de Nieuwe Kerk te Delft

            1.1.4. De “Miraculen van onser vrouwen” en “vanden heyligen cruce” te Delft

            1.1.5. Het mirakelboek van het Heilig Hout te Dordrecht

            1.1.6. ’t Mirakelboekje van Gulleghem

        1.2. Het genre

        1.3. Mogelijkheden en beperkingen van de bronnen

    Artikel 2. Status Quaestionis

        2.1. Philippe Ariès

        2.2. Volgelingen van het vooruitgangsgeloof van Philippe Ariès

        2.3. Reacties op Philippe Ariès

Hoofdstuk 1. De bedevaarttraditie in de Middeleeuwen

    Artikel 1. Socio-economische omstandigheden

    Artikel 2. Het fenomeen bedevaart

        2.1. De pelgrim

            2.1.1. De sociale afkomst van de pelgrims

            2.1.2. De geografische herkomst van de pelgrims

            2.1.3. De kleding van de pelgrims

        2.2. De ex-voto’s

    Artikel 3. De ontwikkeling van de Mariaverering in de late Middeleeuwen

Hoofdstuk 2. Een kwantitatieve benadering van de mirakelverhalen

    Artikel 1. Het aandeel van kinderen in de mirakelboeken

    Artikel 2. De onderverdeling van de kinderen per sekse

    Artikel 3. De initiatiefnemers van de bedevaarten: geslacht en relatie tot het kind

    Artikel 4. Ziekten en kwalen van de kinderen in de mirakelboeken

    Artikel 5. Conclusie

Hoofdstuk 3. Zieke en overleden kinderen. De reactie van ouders en andere volwassenen

    Artikel 1. Perinatale problemen

        1.1. Ongeboren kinderen

        1.2. Doodgeboren kinderen

    Artikel 2. Problemen bij oudere kinderen

        2.1. Verdronken kinderen

        2.2. Kinderen met ongedefinieerde ziekte

        2.3. Blinde, dove en stomme kinderen

        2.4. Kreupele en lamme kinderen

        2.5. Kinderen met nier- of blaasstenen

        2.6. Kinderen met een breuk

        2.7. Kinderen met vallende ziekte

        2.8. Gestikte kinderen

        2.9. Slachtoffers van verkeersongevallen

        2.10. Allerlei noodsituaties

ALGEMEEN BESLUIT

BIBLIOGRAFIE