De weg naar Santiago de Compostela

Analyse van verhalende bronnen als graadmeter voor een gemeenschappelijk gedachtegoed

Annick Plancke

Scriptie voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte,
voor het behalen van de graad van
Licentiaat in de Geschiedenis.

Academiejaar: 2001-2002

Universiteit Gent

Promotor: Prof. Dr. L.J.R. Milis
 

Voorwoord

1. Inleiding en probleemstelling

    1. Uitgangspunt

    2. Is er bewijsmateriaal ?

    3. Welke bronnen ?

    4. Welke analysemethode?

2. Het West-Europese cultureel gedachtegoed langs de weg naar Santiago de Compostela

    1. Sint Jacobus

        1.1.Het historisch vertrekpunt : de Synoptische Evangelies en de Handelingen der Apostelen

        1.2. Het ontstaan van de Jacobuslegende

        1.3. De Spaanse legende

            1.3.1.De prediking van de apostel in Spanje of Vita Jacobi

            1.3.2. De ontdekking van Jacobus’ graf in Compostela of Inventio Jacobi

            1.3.3. De legende van de overbrenging van zijn lichaam naar Gallicië of Translatio Jacobi

        1.4. Besluit

    2. Het ontstaan en de evolutie van de bedevaart naar Santiago de Compostela

        2.1. Het begin van de internationale bedevaart

        2.2. Wie ondernam een pelgrimage?

        2.3. Vernietiging en plundering van Compostela

        2.4. Vanaf de tweede helft van de 11de eeuw : een nieuwe adem voor de Compostelaanse Sint Jacobusverering en bedevaart

        2.5. Het succes van Santiago de Compostela

            2.5.1.De toenadering tot Rome

            2.5.2. De openstelling van de Compostelaanse kerk

            2.5.3. De rol van Cluny in de verspreiding van de Sint-Jacobusverering over christelijk Europa en haar rol in de verspreiding van het West-Europese culturele gedachtegoed

            2.5.4. Het belang van de schriftelijke documentatie omtrent het Jacobeïsche bedevaartswezen

            2.5.5. Politieke betekenis van de apostel

        2.6. Besluit

    3. De Franse en Spaanse pelgrimroutes naar Santiago de Compostela

    4. Een kruisbestuiving op de wegen naar Santiago de Compostela?

    5. De communicatie in de Middeleeuwen

    6. Besluit

3. Het bronnenmateriaal

    1. De Middeleeuwse historiografie

        1.1. Inleiding

        1.2. De typologie van het gekozen bronnenmateriaal

        1.3. De taal van de bronnen

        1.4. De monastieke narratieve bronnen

        1.5. Besluit

    2. Samenstelling van het bronnenmateriaal

4. De methodologie van de inhoudsanalyse

    1. Inhoudsanalyse gesitueerd

        1.1.Inhoudsanalyse als brug tussen de kwalitatieve analyse van het onderzoeksmateriaal en de kwantitatieve analyse

        1.2. Inhoudsanalyse en historici

        1.3. De methodiek van de inhoudsanalyse

            1.3.1. Het uitvoeren van een inhoudsanalyse

            1.3.2. Categorieën en codes

            1.3.3. Stappenplan voor de inhoudsanalyse

        1.4. Kwaliteit

        1.5. Dilemma’s

        1.6. Sterkten en zwakten van de inhoudsanalyse

        1.7. Methodologische verdiensten en problemen bij het gebruik van software

    2. Het toelichten van de toegepaste methode op het bronnenmateriaal

        2.1.De relevantie van het onderzoek

        2.2. De specificiteit van de methode

        2.3. Het toelichten van de keuze van het bronnenmateriaal

    3. Het codeerschema: categorieën en themata

        3.1. Schematisch overzicht

        3.2. De motivatie van de gekozen categorieën en themata

5. Analyses en resultaten

    1. Duiding van de analyses

    2. Resultaten per bron

        2.1. The Vézelay Chronicle

        2.2. Anonymum S. Martialis Chronicon

        2.3. Chronicon Compostellano

        2.4. Annales Compostellani

        2.5. Chronicon Albeldense

        2.6. Chronicon Albeldense

        2.7. Chronicon Monasterii S. Petri Aniciensis

        2.8. Chronicon Iriense

        2.9. Chronicon Iriense

        2.10. Chronicon S. Martini Turonensis

        2.11. Chronicon Cluniacense

        2.12. Chronicon Burgense

        2.13. The Chronicle of San Juan de la Peña

    3. Overkoepelende resultaten van het bronnenmateriaal

6. Algemeen besluit

7. Bibliografie