Vrouwen uit Izegem getroffen door de repressie

na de Tweede Wereldoorlog.

Een case-study in genderperspectief.

Hilde Timmerman

Scriptie voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte,
voor het behalen van de graad van
Licentiaat in de Geschiedenis.

Academiejaar: 1999-2000

Universiteit Gent

Promotor: Prof. Dr. G. Deneckere

DANKWOORD

I. ‘ONGEWETEN’ EN ‘ONVERWERKT’ VERLEDEN

    I.1. Inleiding

    I.2. Motivatie

    I.3. Probleemstelling

    I.4. Indeling

    I.5. Methode

        I.5.1. Literatuur

        I.5.2. Bronnen

II. GESCHIEDENIS: SCHRIJVEN OF HERSCHRIJVEN?

III. GESCHIEDENIS VAN …: VROUWEN OF MANNEN?

    III.1. Het wikken en wegen van en door vrouwengeschiedenis

        III.1.1. Van vrouwen in geschiedenis naar gender in geschiedenis

            III.1.1.1. Drie maten om het verleden te wegen

            III.1.1.2. Verkenning van het vrouwelijk historiografisch verleden in België

                III.1.1.2.1. Jaren 1970: Reconstructies van de Belgische vrouwenactie

                III.1.1.2.2. Jaren 1980: Verkenning van het vrouwenverleden

                III.1.1.2.3. Jaren 1990: Engagement en verdieping

                III.1.1.2.4. Een nieuwe eeuw: een nieuw geluid?

            III.1.1.3. Vrouwengeschiedenis en de ‘gevestigde’ geschiedwetenschap: een mooi (droom) huwelijk?

                III.1.1.3.1. Waar het schoentje wringt…

                III.1.1.3.2. Verklaringen voor de scheeftrekking in de geschiedenis

                III.1.1.3.3. Op zoek naar een recept…

        III.1.2. Het genderconcept als ideaal recept (?)

            III.1.2.1. Over debatten gesproken…

            III.1.2.2. Gender versus sekse

                III.1.2.2.1. Definitie van gender

                III.1.2.2.2. Het debat: gender versus sekse

                III.1.2.2.3. Theorieën binnen de genderstudies

            III.1.2.3. Gender: een belangrijk of het belangrijkste concept?

        III.1.3. Een verhandeling samengesteld volgens gender- voorschrift

    III.2. Vrouwen en oorlog: een toepassing van gender in de geschiedenis als aanloop

        III.2.1. Een verkenning…

        III.2.2. Het dader – slachtofferschap van vrouwen in oorlogssituaties

            III.2.2.1. De ‘historikerinnenstreit’

    III.3. Vrouwen en repressie: gender als toetssteen voor enkele historische werken

        III.3.1. Verschillende benaderingen in de Belgische werken en bronnen

            III.3.1.1. Literatuur

            III.3.1.2. Bronnen

        III.3.2. De ‘cultureel antropologische’ invalshoek in de Franse literatuur

    Besluit

IV. REPRESSIE: ONDERDRUKKING OF BESTRAFFING?

    Inleiding

    IV.1. Repressie: What’s in a name?

        IV.1.1. Algemeen

        IV.1.2. De literatuur op een sorteerband

    IV.2. Repressie in België

        IV.2.1. Inleiding

        IV.2.2. Repressie: een fenomeen met zes of zeven gezichten?

        IV.2.3. Verloop van de repressie

        IV.2.4. Amnestie: het einde van een lang verhaal?

        IV.2.5. Een eerste halte in de zoektocht naar de wortels van een ‘onverwerkt verleden’

    IV.3. Repressie in Izegem:

        IV.3.1. Wat vooraf gaat…

            Inleiding

            IV.3.1.1. Identiteitskaart van Izegem

            IV.3.1.2. Izegem tijdens het Interbellum: 1918-1940

                IV.3.2.1.1. Politiek

                    Vlaamse beweging

                IV.3.1.2.2. Sociaal – economisch

                IV.3.1.2.3. Cultureel

            IV.3.1.3. Izegem tijdens de Tweede Wereldoorlog: 1940-1944

                IV.3.1.3.1. Politiek

                    Verloop oorlog

                    Bestuurlijke organisatie

                    Collaboratie en verzet

                IV.3.1.3.2. Sociaal-economisch

                IV.3.1.3.3. Cultureel

        Besluit

        IV.3.2. Repressie in Izegem: 1944 tot 1952

            IV.3.2.1. De lang verwachte bevrijding

            IV.3.2.2. De repressie van het eerste uur

                IV.3.2.2.1. Plunderingen, vernielingen en pesterijen

                IV.3.2.2.2. Interneringen

            IV.3.2.3. Andere gezichten van de repressie in Izegem

                IV.3.2.3.1. Zuivering van particuliere organisaties

                IV.3.2.3.2. Schoonmaak in politiek en ambtenarij

                IV.3.2.3.3. Militaire rechtbanken

                IV.3.2.3.4. Burgerlijke epuratie

                IV.3.2.3.5. Bewijs van Burgertrouw

            IV.3.2.4. De (bestuurlijke) draad van voor de oorlog wordt weer opgepikt

        Besluit

V. VROUWEN UIT IZEGEM GETROFFEN DOOR DE REPRESSIE NA DE TWEEDE WERELDOORLOG: WAAR OF NIET WAAR?

    Inleiding

    V.1. Mondeling en mondeling is twee

        V.1.1. Methodologische wenken uit de (feministische) literatuur

            V.1.1.1. Het interview: een constructie van taal, communicatie en interpretatie

            V.1.1.2. Wat is zo speciaal aan vrouwen?

            V.1.1.3. Kritiek

        V.1.2. Herinnering, identiteit en mythevorming

    V.2. Twaalf verhalen van vrouwen…

        V.2.1. De context van de repressie: van narratieve structuren naar socio-symbolische informatie

        V.2.2. Hoe de repressie vorm en inhoud geeft aan een (levens)verhaal

            V.2.2.1. Verschillende vertelstijlen

            V.2.2.2. Twaalf keer dezelfde of twaalf keer een verschillede inhoud?

            V.2.2.3. Randfenomenen

            V.2.2.4. Een onverwerkt verleden?

    Besluit

VI. CONCLUSIE: EINDE OF BEGIN?

BIBLIOGRAFIE

LIJST VAN AFKORTINGEN

BIJLAGEN (pdf 280 kb)