De ‘Armste stad van België’
tijdens de crisisjaren.

Onderzoek naar de conjunctuurgevoeligheid
van de diefstallen te Brugge (1841-1851).

De Meester Stijn

Scriptie voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte,
voor het behalen van de graad van
Licentiaat in de Geschiedenis.

Academiejaar: 2002-2003

Universiteit Gent

Promotor: Prof. Dr. Eric Vanhaute
commissarissen: drs. Thijs Lambrecht en dr. Jan Dumolyn

1 Woord vooraf

2 Inleiding

    2.1 Probleemstelling

    2.2 De literatuur

    2.3 De bronnen

    2.4 Methodologie

3 Schets van België in de periode 1830 1860

    3.1 Politieke schets

        3.1.1 Op weg naar de Belgische onafhankelijkheid

        3.1.2 De gevolgen van Belgische revolutie

        3.1.3 De positie van de Vlamingen in België

    3.2 Sociaal economische schets

        3.2.1 Algemeen

        3.2.2 Proto industrie

        3.2.3 De ondergang van de huisnijverheid

        3.2.4 Voedselcrisis

        3.2.5 De oorzaken van de crisis volgens de tijdgenoten

4 De crisis in Brugge

    4.1 Inleiding

    4.2 Demografie

        4.2.1 Totale bevolking

        4.2.2 Nataliteit

        4.2.3 Nuptialiteit

        4.2.4 Mortaliteit

        4.2.5 Natuurlijk en migratorisch saldo

        4.2.6 Inschatting van de demografische situatie in Brugge

    4.3 Voeding

        4.3.1 Voedselprijzen

            4.3.1.1 Tarwe

            4.3.1.2 Rogge

            4.3.1.3 Aardappelen

            4.3.1.4 Tarwe, rogge en aardappelen

            4.3.1.5 Vergelijking Brugse voedselprijzen met andere lokaliteiten

        4.3.2 Voedselrellen

            4.3.2.1 Eigenschappen en soorten

            4.3.2.2 Aanduidingen van volksopstand in Brugge  voor 2 en 3 maart 1847

            4.3.2.3 Opstand in Brugge: 2 en 3 maart 1847

                4.3.2.3.1 Verslag van de feiten

                4.3.2.3.2 Verdachten verwezen naar hof van assisen

            4.3.2.4 Oorzaken en navolgingen van de Brugse hongerrellen

    4.4 Economische situatie in Brugge

        4.4.1 Algemene economische schets van Brugge

        4.4.2 De plaats van Brugge in de linnennijverheid

            4.4.2.1 De Brugse handelskamer

            4.4.2.2 De lijnwaadmarkt

            4.4.2.3 Het belang van de linnenproductie voor de Brugse economie

        4.4.3 De ondergang van de Brugse kantnijverheid

    4.5 De toestand van de gewone Bruggeling tijdens de crisis

        4.5.1 Armoede in Brugge

        4.5.2 Het ontwikkelingsniveau van de Brugse bevolking

        4.5.3 De huisvesting van de gewone Bruggeling

        4.5.4 Gezondheid in de Brugse binnenstad

    4.6 Pogingen om de crisis op te lossen

        4.6.1 Algemeen

        4.6.2 Gemeentelijke overheid

            4.6.2.1 Soepbedelingen

            4.6.2.2 Bevoorrading van de graanmarkten

            4.6.2.3 Verspreiding van bonnen om brood aan goedkopere prijs te kunnen verwerven

            4.6.2.4 Beïnvloeding van de vleesprijs

    4.7 Conjunctuur van de crisis in Brugge

5 Diefstal in Brugge

    5.1 Inleiding

    5.2 Algemene studie van de diefstallen

        5.2.1 Basisvaststellingen

        5.2.2 Verdachten en arrestanten

            5.2.2.1 Algemene beschouwingen

            5.2.2.2 De woonplaats van verdachten en  arrestanten

            5.2.2.3 Het geslacht van verdachten en/of  arrestanten

            5.2.2.4 Het voorkomen van recidivisme

        5.2.3 Slachtoffers

        5.2.4 Besluit van de algemene studie

    5.3 Studie van de diverse soorten diefstallen

        5.3.1 Algemeen

        5.3.2 Categorie A: diefstal van voedsel

            5.3.2.1 Belang en verdeling

            5.3.2.2 Verdachten en arrestanten

            5.3.2.3 Slachtoffers

            5.3.2.4 Besluit

        5.3.3 Categorie B: diefstal van geld

            5.3.3.1 Belang en verdeling

            5.3.3.2 Verdachten en arrestanten

            5.3.3.3 Slachtoffers

            5.3.3.4 Besluit

        5.3.4 Categorie C: diefstal van kledij

            5.3.4.1 Belang en verdeling

            5.3.4.2 Verdachten en arrestanten

            5.3.4.3 Slachtoffers

            5.3.4.4 Besluit

        5.3.5 Categorie D: werktuigen

            5.3.5.1 Belang en verdeling

            5.3.5.2 Verdachten en arrestanten

            5.3.5.3 Slachtoffers

            5.3.5.4 Besluit

        5.3.6 Categorie E: diefstal van juwelen en edelmetalen

            5.3.6.1 Belang en verdeling

            5.3.6.2 Verdachten en arrestanten

            5.3.6.3 Slachtoffers

            5.3.6.4 Besluit

        5.3.7 Categorie F: huisraad

            5.3.7.1 Belang en verdeling

            5.3.7.2 Verdachten en arrestanten

            5.3.7.3 Slachtoffers

            5.3.7.4 Besluit

        5.3.8 Categorie G: textiel (niet kledij)

            5.3.8.1 Belang en verdeling

            5.3.8.2 Verdachten en arrestanten

            5.3.8.3 Slachtoffers

            5.3.8.4 Besluit

        5.3.9 Categorie H: materialen als hout, metaal, stenen, …

            5.3.9.1 Belang en verdeling

            5.3.9.2 Verdachten en arrestanten

            5.3.9.3 Slachtoffers

            5.3.9.4 Besluit

        5.3.10 Bijzondere categorieën

            5.3.10.1 Categorie I: alcohol, tabak, …

            5.3.10.2 Categorie J: varia

            5.3.10.3 Categorie K: diefstallen met gemengde buit

        5.3.11 Besluit bij de bespreking van de verschillende  diefstaltypes

6 Algemeen besluit

    6.1 De crisis te Brugge

    6.2 De diefstallen te Brugge in 1841 1851

7 Bibliografie

8 Bijlagen