'De aanneming van een kind en de dienstwillige voogdij'.

Adoptie in België van 1803 tot 1951.

Katrien Nijs

Scriptie voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte,
voor het behalen van de graad van
Licentiaat in de Geschiedenis.

Academiejaar: 2001-2002

Universiteit Gent

Promotor: Prof. Dr. Jan Art

Inleiding

Deel 1: Adoptie voor 1940

    Hoofdstuk I. Opkomst en neergang van adoptie 

        1.1. Adoptie als rechtsinstelling in het Romeinse rijk

        1.2. Adoptie, een nobele onbekende?

            1.2.1. De rol van de Kerk

            1.2.2. Een kindtschap

    Hoofdstuk II. De Franse Revolutie: ‘Egalité et liberté’

        2.1. Adoptie in het geheel van wetten

        2.2. Adoptie in de Franse Revolutie

    Hoofdstuk III. Napoleon en de Code civil

        3.1. Adoptie in het geheel van wetten: het juridische kader

            3.1.1. De vaderlijke macht

            3.1.2. De juridische positie van kinderen

        3.2. Bespreking van het adoptieontwerp in de Conseil d’Etat

            3.2.1. Weerstand vanuit de rechtbanken

            3.2.2. De voor- en tegenstanders in de debatten

    Hoofdstuk IV. De l’adoption et de la tutelle officieuse

        4.1. Adoptie: een definitie

        4.2. Verschillende soorten adoptie

        4.3. Doelstelling

        4.4. Voorwaarden

            4.4.1.  De algemene grondvoorwaarden

            4.4.2. Voorwaarden waaraan de adoptant moet voldoen

            4.4.3. De voorwaarden waaraan de geadopteerde moet voldoen.

        4.5. Gevolgen van de adoptie

        4.6. Dienstwillige voogdij en testamentaire adoptie

            4.6.1. Begrip

            4.6.2. Doelstelling

            4.6.3. Voorwaarden

    Hoofdstuk V.  Het adoptief milieu: Theoretisch luik

        5.1. Bronnen en methode

            5.1.1. De adoptieprocedure vóór 1940

            5.1.2. De rechtsvormen

            5.1.3. Formulieren

            5.1.4. Bronnen

        5.2. Onderzoeksmethode

            5.2.1. Sociologische achtergrond

            5.2.2. Theoretisch kader: Sociologie en adoptie

        5.3. Testamentaire en vergeldende adopties

    Hoofdstuk VI. Adoptie in cijfers

        6.1. Algemeen beeld

        6.2. De adoptant

            6.2.1. Adoptie een zaak van alleenstaande vrouwen

            6.2.2. De mannelijke adoptant

            6.2.3. De vrouwelijke adoptant

            6.2.4. Koppels als adoptant

            6.2.5. Hoe oud is de adoptant wanneer hij overgaat tot adoptie?

            6.2.6. Is adoptie typisch voor bepaalde sociale lagen?

            6.2.7. Is er verschil tussen adoptanten uit rurale en stedelijke gebieden?

            6.2.8. Het adoptief milieu verder uitgetekend, de gezinssamenstelling

        6.3. Het geadopteerde kind

            6.3.1. De leeftijd van de geadopteerde

            6.3.2. De burgerlijke stand en het geslacht van de geadopteerde

            6.3.3. Welk juridisch statuut heeft het adoptief kind bij adoptie?

            6.3.4. Natuurlijke ouders van het kind

    Hoofdstuk viI. Een verklaringsmodel

        7.1. Doelstelling versus wet

        7.2. Doelstelling versus bereik

        7.3. Doelstelling versus adoptiewerkelijkheid

Deel 2. Adoptie na 1940

    Hoofdstuk I. De opkomst en verspreiding van kinderadoptie

        1.1. Verspreiding van adoptie in de negentiende eeuw

        1.2. Opkomst van de kinderadoptie

    Hoofdstuk II. Kinderadoptie. Waarom?

        2.1. Een gewijzigd maatschappelijk denken

            2.1.1. Verheerlijking van het moederschap

            2.1.2. Het kind

            2.1.3. Beschermingswoede en opvang

            2.1.4. Weeskinderen en verlaten kinderen

            2.1.5. Het verwaarloosde en het onwettige kind

    Hoofdstuk III. Nieuwe wet, nieuwe toekomst?

        3.1. Het Franse voorbeeld

        3.2. De Belgische adoptie: van wetsontwerp naar wet!

        3.3. Motieven van de wetgever

            3.3.1. Waarom heeft het zolang geduurd?

            3.3.2. waarom veranderen?

            3.3.3. Het wetsontwerp

            3.3.4. Het belangrijkste twistpunt

    Hoofdstuk iv. de aanneming van een kind en de dienstwillige adoptie

        4.1. Adoptie: een definitie

        4.2. Verschillende soorten adoptie

        4.3. Doelstelling

        4.4. Voorwaarden

            4.4.1. Algemene voorwaarden

            4.4.2. De voorwaarden waaraan de adoptant moet voldoen

            4.4.3. Voorwaarden waaraan de geadopteerde moet voldoen

        4.5. Gevolgen van de adoptie

        4.6. Dienstwillige voogdij en testamentaire adoptie

    Hoofdstuk v. het adoptie milieu: theoretisch luik

        5.1. Bronnen en methode

            5.1.1. De adoptieprocedure na 1940

            5.1.2. De rechtsvormen

    Hoofdstuk VI. Adoptie in cijfers

        6.1. Algemeen beeld

        6.2. De adoptant

            6.2.1. Adoptie een zaak van alleenstaande vrouwen

            6.2.2. De mannelijke adoptant

            6.2.3. De vrouwelijke adoptant

            6.2.4. Koppels als adoptant

            6.2.5. Hoe oud is de adoptant wanneer hij overgaat tot adoptie?

            6.2.6. Is adoptie typisch voor bepaalde sociale lagen?

        6.3. Het geadopteerde kind

            6.3.1. De leeftijd van de geadopteerde

            6.3.2. De burgerlijke stand en het geslacht van de geadopteerde

            6.3.3. Welk juridisch statuut heeft het adoptief kind bij adoptie?

    Hoofdstuk viI. Een verklaringsmodel

        7.1. Doelstelling versus wet

        7.2. Doelstelling versus gebruik

        7.3. Doelstelling versus adoptiewerkelijkheid

Deel 3. Besluit