Een historische biografie van

Keizer Caracalla

(188-217)

Michiel Vanderhaeghe

Scriptie voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte,
voor het behalen van de graad van
Licentiaat in de Geschiedenis.

Academiejaar: 2003-2004

Universiteit Gent

Promotor: Dr.K.Verboven
Co-promotor: F. Vervaet

Voorwoord

Inleiding:

Hoofdstuk 1: Het leven van Caracalla tot de dood van Septimius Severus: (188-211)

    1.1. Familiale context

        a) Septimius Severus uit Leptis Magna in Africa 

        b) Iulia Domna uit Emesa in Syria 

    1.2. De weg naar het keizerschap werd zorgvuldig voorbereid: De dynastieke politiek van Septimius Severus:

        a) Severus wordt uitgeroepen tot Augustus en benoemt Albinus tot Caesar 

        b) De ”filiatio Antonini” en de benoeming van Caracalla tot Caesar 

        c) De keizerlijke propaganda 

        d) Caracalla wordt aangeduid als “imperator destinatus” en “princeps iuventutis” 

        e) Caracalla wordt Augustus en Geta wordt Caesar 

        f) Het consulaat van Severus en Caracalla 

        g) Hoe kan men de dynastieke politiek van Severus verklaren? 

    1.3. Plautianus en de « domus divina » :

        a) De “decennalia” van Septimius Severus 

        b) Het huwelijk tussen Caracalla en Plautilla 

        c) Plautianus: « de 4e Caesar » 

        d) De gespannen verhoudingen binnen de keizerlijke familie 

        e) Het einde van Plautianus:

            - Het bezoek van de keizerlijke familie aan Africa

            - De “Saeculares Ludi” van Septimius Severus 

            - De onvermijdelijke val van Plautianus 

            - De directe gevolgen van Plautianus’ dood 

    1.4. De laatste jaren onder de hoede van Severus

        a) De broedertwist: Caracalla en Geta als water en vuur 

        b) Expeditio Britannica:

            - Een geschenk uit de hemel 

            - Eerste fase van de expeditie onder leiding van Caracalla in 207 

            - Gezamenlijke campagne van Severus en Caracalla van 208 tot 209 

            - Caracalla’s gedrag in Britannia 

        c) De dood van keizer Septimius Severus 

Hoofdstuk 2: De dubbelheerschappij van Caracalla en Geta (211)

    2.1. De eerste maatregelen na Severus’ dood 

    2.2. Escalatie van de broedertwist

    2.3. Planden Caracalla en Geta een verdeling van het Rijk?

    2.4. De moord op Geta

    2.5. De nasleep van de moord: consolidatie en repressie:

        a) Het leger:

            - Caracalla’s optreden in het kamp van de pretorianen na de dood van Geta

            - Leidde de broedertwist tussen Caracalla en Geta tot verdeeldheid binnen het leger?

        b) De senaat:

            - Caracalla’s optreden in de senaat na de dood van Geta

            - Het amnestie-edict

        c) Repressie:

            - Een algemene zuivering onder Geta’s aanhang

            - Prominente Romeinen die mogelijk werden getroffen door de repressie:

                Aemilius Papinianus

                L.Fabius Cilo

                C.Iulius Asper

                P.Helvius Pertinax

                L.Aelius Antipater

                Q.Maecius Laetus

                Afer, Pompeianus en Thrasea Priscus

        d) Vertrouwelingen op sleutelposten in de hoofdstad

        e) De “damnatio memoriae” van Geta

Hoofdstuk 3: Het keizerschap van Caracalla (212-217)

    3.1. De “Constitutio Antoniniana de civitate”

    3.2. De veldtocht in Germania

        a) De ziekte van Caracalla

        b) ”Germanicus Maximus”

        c) Caracalla’s liefde voor het leger en het soldatenleven

    3.3. De expeditie naar het oosten:

        a) Van het beëindigen van de Germaanse veldtocht tot het vertrek naar het oosten

        b) De “Imitatio-Alexandri”

        c) Het bezoek aan de Donau-provincies

        d) De overwintering in Nicomedia (214/215)

        e) Het verblijf in Antiochia 

        f) Een bloedblad in Alexandria:

            - Motieven om naar Alexandria te reizen

            - De antieke historiografen over het verblijf van Caracalla in Alexandria

            - Het proces tegen Heraclitus en de datering van Caracalla’s aankomst in Alexandria

            - Naar een verzoenbare reconstructie

    3.4. Het einde van Caracalla:

        a) Caracalla’s vrees voor een samenzwering

        b) De directe aanleiding: een fatale voorspelling

        c) De samenzwering van Macrinus

Besluit

Lijst van gebruikte afkortingen

Bibliografie:

Bijlagen (2 delen)