Inleiding

Aangezien ik reeds lang tijd in film geïnteresseerd ben, leek het mij boeiend om met dit medium te werken voor mijn scriptie.  Hoewel mijn interesse niet specifiek uitgaat naar de oorlogsfilm, hebben de oorlogen van de twintigste eeuw mij wel steeds geboeid waarbij het militaire aspect me sterk aantrok.  Zo kwam uiteindelijk, in overleg met Prof. B. De Wever het onderwerp van mijn scriptie tot stand.

De bedoeling van mijn onderzoek is na te gaan in hoeverre het genre van de mainstream oorlogsfilm, en meer bepaald de Vietnamfilm, interessant is voor het historisch onderzoek.  Enkel films die rechtstreeks betrekking hebben op de Vietnamoorlog, en die trachten de kijker een duidelijk beeld te geven van hoe het leven op het Vietnamslagveld was, werden opgenomen in mijn onderzoek.  Alle Vietnamfilms, van het ontstaan van het genre met The Green Berets tot de meest recente producties werden hierbij onderzocht.  Er werd gezocht naar de belangrijkste producties en B-films zoals Platoon Leader, The Expendables,… werden niet opgenomen in het onderzoek vermits het om kleine producties gaat en zeker niet om de mainstream Hollywoodfilm die in de bioscopen te zien is.

Om een beter beeld te kunnen geven van de wijze waarop de Vietnamoorlog in de film wordt weergegeven, wordt in het eerste deel van het onderzoek een overzicht gegeven van de ontstaansgeschiedenis van het oorlogsfilmgenre.  Alvorens met de eigenlijke analyse van de geselecteerde Vietnamfilms te beginnen wordt ook een historisch overzicht gegeven van het verloop van de Vietnamoorlog zodat de bespreking van de films in een historisch kader ingepast kan worden.    

Met mijn onderzoek heb ik trachten na te gaan in hoeverre de historische film en specifiek de Vietnamfilm van waarde is als historische bron.  Kan de mainstream Hollywoodfilm over de Vietnamoorlog zijn kijkers een goed beeld geven van hoe deze oorlog gevoerd werd?  Wat er aan het front gebeurd is?  Hoe deze oorlog verlopen is?  Voor een groot gedeelte kon ik natuurlijk zelf de historische gegevens die in de films verwerkt worden analyseren en naar waarde schatten, anderzijds leek het ook interessant een onderzoek uit te voeren bij een jongeren om te zien in hoeverre hun beeld van de Vietnamoorlog bepaald wordt door de films die zij zien.

Voor het derde en laatste deel van mijn onderzoek werd een enquête afgenomen bij meer dan driehonderd leerlingen van de laatste jaren van het secundair onderwijs, in vier verschillende scholen en zowel van ASO als TSO richtingen.  Voor het opstellen van deze enquête werd beroep gedaan op twee werken die specifieke methoden belichten van het sociaal-wetenschappelijk onderzoek, zoals de enquête: BILLIET, J.B., Methoden van sociaal-wetenschappelijk onderzoek: ontwerp en dataverzameling, Leuven, 1990. en SEGERS, J.H., Methoden voor de sociale wetenschappen I.  Inleiding tot de structuur van het onderzoeksproces en tot de methoden van dataverzameling, Assen, 1989.

Waarom werd precies voor jongeren van 17 en 18 jaar gekozen?  Eerst en vooral omdat zij van een generatie zijn van na het uitkomen van de grote Vietnamfilms.  Kijken deze jonge mensen nog naar deze films waarvan de meest recente reeds twaalf jaar oud is? 

Deze groep mensen is ook interessant omdat in het zesde middelbaar in de les geschiedenis normaal gezien de Vietnamoorlog aan bod komt.  De hoofdvraag is dan ook wat het belang van de mainstream Hollywoodfilm is voor de beeldvorming bij deze jonge mensen i.v.m. de Hollywoodfilm.  Waar halen zij hun informatie, op school, via televisie, of via films. Tenslotte werden tien van deze leerlingen bereid gevonden om deel te nemen aan een interview waarin ik gepeild heb naar hun algemene kennis is verband met de Vietnamoorlog en waarvan de resultaten verwerkt werden met deze van de enquête.

Aangezien mijn scriptie handelt rond het medium speelfilm, zijn mijn belangrijkste bronnen uiteraard de films zelf.  Deze werden uitgebreid bekeken en geanalyseerd, de resultaten hiervan werden vervolgens aangevuld met literatuur die betrekking heeft op de Vietnamfilm.  Tot de belangrijkste werken die ik geraadpleegd heb met betrekking tot de geschiedenis van de Vietnamfilm behoren: AUSTER, A. en QUART, L., How the war was remembered. Hollywood & Vietnam, New York, 1988. en HILBISH, D., Relax, it’s only a Movie: representation of  War in the Vietnam Combat Film, Ann Arbor, 1990.  De overige literatuur die ik verzameld heb is erg uiteenlopend van aard vermits ze meestal handelt over één bepaalde film.  Met betrekking tot het analyseren van speelfilms vanuit een historisch oogpunt en de historische waarde die zij als bron hebben dient volgend artikel zeker vermeld te worden: HESLING, W., Het verleden als verhaal.  De narratieve structuur van historische films, in: Communicatie, 29 (2000), p. 2-20.

Voor het films die ik nodig had in het kader van mijn onderzoek, was ik aangewezen op de Video Library te Antwerpen, en voor het verzamelen van literatuur kon in terecht in het Koninklijk Belgisch Filmarchief Brussel en in het Filmmuseum, Centrum voor Beeldcultuur te Antwerpen (cfr. bijlage V).