België en de Spaanse kwestie

Het Belgische diplomatieke beleid ten aanzien van Spanje
tussen 1944 en 1954

Jean Christophe Kremer

Scriptie voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte,
voor het behalen van de graad van
Licentiaat in de Geschiedenis.

Academiejaar: 1998-1999

Katholieke Universiteit Leuven

Promotor: Prof. Dr. E. LAMBERTS

INLEIDING

DEEL I. ALGEMEEN HISTORISCH KADER VAN SPANJE

    HOOFDSTUK I. FRANQUISTISCH SPANJE

        A. FRANCO VÓÓR FRANCO

            1. De opgang van een kleine man

            2. De Burgeroorlog

        B. HET FRANQUISME: NOODZAKELIJKE WEG NAAR DE DEMOCRATIE?

            1. Het eerste franquisme: tussen Geallieerden en de Asmogendheden

            2. Het nationaal-katholieke franquisme

            3. Technocratie en Franco

            4. Crisis van het franquisme

            5. Besluit

        C. DE MOEILIJKE JAREN NA DE TWEEDE WERELDOORLOG

            1. De Zwarte Nacht van het franquisme

            2. Versterking van de binnenlandse macht

            3. Uiterste wachtpost van het Westen

            4. Besluit

DEEL II. HET BELEID VAN PAUL-HENRI SPAAK

    HOOFDSTUK II. DE BURGEROORLOG EN DE WERELDOORLOG

        A. DE SPAANSE BURGEROORLOG EN BELGIË

            1. België zal niet strijden

            2. De lange weg naar de erkenning van Burgos

            3. De erkenning de facto en de iure

            4. Besluit

        B. BELGIË EN SPANJE TIJDENS DE TWEEDE WERELDOORLOG

            1. Twee ministers door Spanje

            2. De Belgische ambassadeur uitgewezen

            3. De heropening van de ambassade

            4. Besluit

    HOOFDSTUK III. NAAR EEN VOLLEDIG VRIESPUNT (1944-1945)

        A. ZAAKGELASTIGDE JACQUES DE THIER

            1. Te Londen

            2. De Spaanse verwelkoming

            3. Juridisch statuut van Spaans-Belgische betrekkingen

        B. BELGIË WOU GEEN “NORMALISATIE” VAN DE DIPLOMATIEKE RELATIES

            1. De bevrijding van België

            2. Spaanse voorstel voor een ambassadeur

            3. Besluit

    HOOFDSTUK IV. DEGRELLE IN SPANJE

        A. EEN VLUCHTLAND VOOR BELGISCHE COLLABORATEURS

        B. ZOEKTOCHT NAAR EEN UITLEVERINGSPROCEDURE VOOR DEGRELLE

            1. Spanje trok een parallel tussen de zaken Laval en Degrelle

            2. Verschillende uitvluchten voor een uitlevering

            3. De Belgische vraag tot uitlevering

            4. Belgische aanklacht in de UNO en de gevolgen

        C. DE VERDWIJNING VAN DEGRELLE

        D. WAS EEN UITLEVERING VAN DEGRELLE MOGELIJK?

    HOOFDSTUK V. INTERNATIONALISERING VAN DE SPAANSE KWESTIE

        A. DE CONFERENTIE VAN SAN FRANCISCO

            1. De motie Quintanilla en België

            2. De gevolgen

        B. DE CONFERENTIE VAN POTSDAM

            1. De Conferentie van Potsdam

            2. Lastige maanden

        C. DE BELGISCHE ROL IN DE DEBATTEN VAN DE UNO OVER DE SPAANSE KWESTIE

            1. Spanje op de agenda van de Algemene Vergadering

            2. De Veiligheidsraad

        D. DE RESOLUTIE VAN 12 DECEMBER 1946

            1. De Poolse en Amerikaanse ontwerpresoluties

            2. Een Belgisch compromis

            3. Naar een consensus

            4. Besluit

    HOOFDSTUK VI. SPAANSE ZOEKTOCHT NAAR VERLOREN EER

        A. 1947: EEN DIEPTEPUNT

            1. De terugtrekking van de missiehoofden

            2. België en Spanje

            3. De contacten van Beyens in Spanje

        B. DE SPAANSE KWESTIE IN DE UNO EN DE GEVOLGEN

            1. Op de agenda van de Algemene Vergadering

            2. Gevolgen van de resolutie

            3. Spanje niet op de agenda van de Veiligheidsraad

        C. SPANJE EN HET MARSHALLPLAN

            1. Voorgeschiedenis

            2. Het amendement O’Konski en de gevolgen

            3. Een stagnatieperiode

        D. FRANCO NIET MEER AAN DE DAGORDE IN DE VERENIGDE NATIES

        E. GEEN LID VAN DE NAVO

        F. BESLUIT

DEEL III. HET BELEID VAN PAUL VAN ZEELAND

    HOOFDSTUK VII. SPAANSE KWESTIE OPNIEUW BEKEKEN

        A. EEN NIEUWE WENDING IN DE UNO

            1. Discussie in het Ad Hoc Politieke Comité

            2. Resolutie 386 (V) van de Algemene Vergadering

        B. EEN VERANDERING IN HET BELGISCHE BELEID

            1. Katholieken en Socialisten

            2. Een soepeler beleid

            3. De reactie in het Parlement

            4. Besluit

    HOOFDSTUK VIII. NAAR EEN NORMALISATIE

        A. DE EERSTE AMBASSADEUR SINDS ELF JAAR

        B. REACTIES OP DE SPAANSE KANDIDATUUR IN DE UNESCO

        C. EEN VERBETERING IN DE BELGISCH-SPAANSE RELATIES

            1. Een verbetering in de economische relaties

            2. Een cultureel akkoord?

        D. BIJ WIJZE VAN EPILOOG

ALGEMEEN BESLUIT

BIJLAGEN

BIBLIOGRAFIE

LIJST VAN AFKORTINGEN