3. KEUZE EN BESPREKING VAN DE GEHANTEERDE KRANTEN

In deze verhandeling gaan we de uitdaging aan om journalistiek als historisch bronnenmateriaal aan te wenden. We kozen voor twee internationaal befaamde, gezaghebbende kwaliteitskranten: Le Monde en The Times. Elk van de kranten ontwikkelde zich tot een soort intstituut met een heel eigen uitstraling. In dit hoofdstuk stellen we ons tot doel beide kranten vanuit hun ontstaansgeschiedenis te situeren binnen een bepaalde historische en maatschappelijke context. Aangezien Le Monde voor het onderzoek als hoofdbron fungeert, besteden we er ruimer aandacht aan dan aan The Times, die eerder als toets voor vergelijking aangewend wordt.

Na een kort besluit van de bespreking formuleren we nog onze verwachtingen betreffende beide kranten.

3.1. Le Monde 

3.1.1. Le Temps als voedingsbodem voor Le Monde

Het verhaal van de jonge krant Le Monde begint bij een andere krant, Le Temps. Le Temps was een krant die de moed had om tegen de gangbare opinie in te gaan. Dit was eigenlijk de ideologische grondslag van Le Monde, een krant waarvan standpunten veelal afweken van de consensus. Le Temps kwam na een bewogen periode uiteindelijk in handen van Louis Mill. Pas na zijn dood werd duidelijk dat hij heimelijk 50 percent van de aandelen plus één aandeel verkocht had. De aandeelhouder bleek ‘le Comité des Forges’ te zijn. Le Temps werd beschuldigd van collaboratie en werd ten onrechte onder sekwester geplaatst. Door deze beschuldiging werd de controle van ‘le Comité des Forges’ over Le Temps ongedaan gemaakt.

Le Temps zette op velerlei vlakken de toon voor Le Monde. Men werkte vooral met beknopte kopteksten en er werd geen gebruik gemaakt van foto’s. Le Temps richtte zich vooral op een erg kwalitatieve verslaggeving van sociale, politieke en diplomatische zaken.

Hubert Beuve-Méry is de stichter van de krant. Hoewel Beuve-Méry christelijk-liberaal geïnspireerd was, deelde Le Monde een dergelijke ideologie niet. Le Monde was libertijns en progressief. Hoe dit precies kon, wordt duidelijk wanneer men de ideologische ingesteldheid van de hoogste redactieleden kent. Deze werden bijna allen politiek beïnvloed door het democratische of links-christelijke gedachtegoed, typerend voor het vooroorlogse Frankrijk[1].

In de periode tussen 1934 en 1938 werkte Beuve-Méry als correspondent voor Le Temps in Praag. In 1938 en ten gevolge van de akkoorden van München kreeg de krant Le Temps het label pro-gouvernementeel opgeplakt, gelinkt aan het ministerie van Buitenlandse Zaken (de krant steunde namelijk de akkoorden). Beuve-Méry kon zich hiermee niet verzoenen en nam op actieve wijze deel aan het Verzet.

Na de oorlog werd Beuve-Méry door Generaal De Gaulle verzocht om aan de hand van de infrastructuur van de krant Le Temps een nieuwe, prestigieuze krant op te richten om Frankrijk opnieuw het elan van weleer te doen geven. De krant moest er dus voor zorgen dat Frankrijk opnieuw internationaal werd gerespecteerd. Deze opdracht werd niet enkel aan Beuve-Méry toevertrouwd. Ook Funck-Brentano en René Courtin werden belast met deze zware taak. Funk-Brentano was één der eerste adviseurs van De Gaulle in London en was lid van de Gaulles naoorlogse kabinet. Courtin was op zijn beurt ook een te vertrouwen aanhanger van de Gaulle. Alle drie kregen een zelfde aantal aandelen. De rest van die aandelen kwam in handen van anderen (de aandelenpakketten waren wel kleiner dan die van Beuve-Méry, Funk-Brentano en Courtin uiteraard). In die naoorlogse sfeer zag Le Monde dus het daglicht. De juist geschetste structuur kende voldoende succes tot 1948, het jaar waarin de relatie tussen Frankrijk en de Verenigde Staten (vooral inzake de Koude Oorlog) in vraag gesteld werd.

3.1.2. De unieke structuur van Le Monde

De hierboven geschetste kwestie was cruciaal voor het ontstaan van de onafhankelijke structuur van Le Monde, vandaar dat we daar even dieper op ingaan. In tegenstelling tot Courtin was Beuve-Méry niet gebrand op het aanhalen van de banden tussen de Verenigde Staten en Frankrijk. Hij was immers van mening dat Europa het best een sterk bewapende, neutrale positie moest innemen. Beide visies (Courtin die voor en Beuve-Méry die tegen was) werden hevig bediscussieerd in gouvernementele kringen. Ten gevolge hiervan weigerden zowel Courtin als Funk-Brentano nog langer te schrijven voor Le Monde[2].

De visie van Beuve-Méry werd niet gedeeld door heel wat politici én door de conservatieve pers. Men verweet hem een te neutrale ingesteldheid inzake het geladen onderwerp. Daarenboven hekelden Courtin en Funk-Brentano ook nog eens Beuve-Méry’s editoriaal beleid. Dit alles leidde ertoe dat Beuve-Méry zijn ontslag gaf. De reacties bleven niet uit, vrijwel onmiddellijk nadat Beuve-Méry zijn ontslag had ingediend werd de regering vanuit linkse hoek veroordeeld, omdat ze zich met perszaken had gemoeid. Trouwe lezers verenigden zich in comités om steun te betuigen aan Beuve-Méry, net zoals de journalisten die zich verenigden in ‘la Société de Rédacteurs’ om hun acties beter te kunnen stroomlijnen. Deze ‘Société de Rédacteurs’ dreigde met stakingen indien Beuve-Méry niet opnieuw werd aangenomen. De journalisten contacteerden zelfs Vincent Auriol (president van de republiek) met de vraag om een speciale commissie op te richten om tussen te komen in het wel erg geladen conflict. Dit alles werkte in het voordeel van Beuve-Méry, hij werd immers opnieuw aangenomen en in eer hersteld.

In de nasleep van het conflict besloot Beuve-Méry om een dergelijke aanval van buitenaf voortaan te weren door een structurele oplossing. Die hield concreet in dat er een stijging van het aantal aandelen van Le Monde werd doorgevoerd waarbij de nieuwe aandelen ter bewaring aan ‘la Société de Rédacteurs’ overhandigd werden. De quasi onvoorwaardelijke steun van de journalisten ten opzichte van Beuve-Méry lag aan de oorzaak van deze maatregel. Beuve-Méry was dan ook heilig voor de journalisten, die voor hem door het vuur gingen (de krant overleefde immers heel wat ideologische aanvallen). De hiërarchische structuur van Le Monde anno 2001 is vrijwel diezelfde als in de beginjaren van de krant. Meerdere pogingen om het succes van Le Monde in te perken leidden er enkel toe dat de door Beuve-Méry geïntroduceerde eigendomstructuur verder werd uitgebouwd en geconsolideerd. Dit bereikte een hoogtepunt toen hij in 1968 met pensioen ging. Zijn opvolgers werden door hem aangeduid, Jacques Fauvet nam de fakkel over als hoofdredacteur en Jacques Sauvageot werd hoofdredacteur voor financiële materies. De belangrijkste verwezenlijking was echter het verhogen van de journalistenparticipatie door hen maar liefst veertig percent van de aandelen te bezorgen. Kaderleden en opstellers kregen negen percent in handen. Door deze veranderingen zag de eigendomstructuur er in 1970 als volgt uit[3]:

Who owns Le Monde?

Interpretatie van deze tabel zou ertoe kunnen leiden dat men de illusie krijgt dat er niemand effectief aan het hoofd stond van Le Monde (door het opmerkelijk hoge aandeelcijfer dat in handen is van de journalisten). Niets is minder waar, Le Monde functioneerde in principe net zoals alle andere Franse kranten. Concreet betekende dit dus dat Jacques Fauvet en Jacques Sauvageot in 1973 aan de top van de hiërarchie stonden en logischerwijs de belangrijkste beslissingen konden nemen[4].

3.1.3. De contradicties van Le Monde

‘An independent corporate structure based on worker participation that must survive in a highly monopolized capitalist society is continually threatened by the very nature of its contradictory existence.’[5] Dit citaat van Freiberg vat de problematiek waarmee Le Monde te maken heeft perfect in één zin samen. Een unieke, socialistische organisatiestructuur zoals Le Monde die kent, kan niet anders dan argwaan wekken in een monopolistische kapitalistische samenleving die gekenmerkt is door traditionele structuren. Dit wijst op een externe contradictie, namelijk de klassieke structuur versus die van Le Monde. Het verhaal is hier echter niet af.

Le Monde wordt ook gekenmerkt door een interne contradictie. Enerzijds krijgen de werknemers heel wat aandelen in handen, anderzijds hebben ze weinig inspraak in het beleid van de krant zelf. Wanneer belangrijke beslissingen genomen dienden te worden, was het steeds Beuve-Méry die deze beslissingen nam. Eigenlijk was de vergelijking met een kapitalistische onderneming bijzonder groot. Het enig cruciale verschil bestond erin dat op het einde van het fiscale jaar de winst evenredig werd verdeeld. De interne contradictie kende een hoogtepunt toen Beuve-Méry met pensioen ging. Niet alleen verhoogde hij het aantal aandelen, dat onder controle was van de werknemers, hij benoemde ook Fauvet en Sauvageot en dezen kregen erg veel autoriteit (cf. supra).

Juist in dat jaar (1968) vonden ook de studentenopstanden plaats; deze werden gesteund door Le Monde. De krant kon zich dat omwille van die unieke structuur permitteren. Fauvet nam heel wat nieuwe journalisten aan (dit was een dringende maatregel na het vertrek van Beuve-Méry), onder wie heel wat sympathisanten van de studentenopstanden. Deze jonge, energieke generatie wenste het activisme, dat door de opstanden gekenmerkt werd, door te voeren in Le Monde. Concreet gebeurde dit door zich aan te sluiten bij de CFDT-vakbond in plaats van de SNJ. Door deze aansluiting zagen die journalisten zichzelf als betaalde werkkrachten in plaats van als ondergepriveligeerde professionals (diegenen die lid waren van de ‘journalistenassociatie’). Die jonge generatie journalisten vormde samen met opstellers en kaderleden een hecht CFDT-blok, zonder twijfel een concurrent voor de journalistenassociatie.

Belangrijk is dat het verschil tussen beide formaties wordt ingezien. De journalistenassociatie (cf. supra) was gebaseerd op eigendomsrechten, terwijl het CFDT-blok gebaseerd was op arbeidersrechten. Al snel werd duidelijk dat een dergelijke polarisatie vroeg of laat tot de ondergang van de krant zou kunnen leiden. Een breukveld tussen beide generaties journalisten zou immers na verloop van tijd onoverbrugbaar worden, waardoor de normale gang van zaken al te zwaar zou worden ondermijnd. Fauvets pensioen werd zelfs uitgesteld om alsnog een oplossing te vinden voor het dreigende probleem. Fauvet had jammer genoeg niet langer de morele noch juridische autoriteit om het probleem ten gronde aan te pakken. De jonge generatie journalisten pleitte voor een afbouw van totale autoriteit in handen van enkelen, terwijl de oudere journalisten voorstander bleven van een dergelijke organisatievorm.

Aangezien men er niet uitkwam werd in 1978 een beroep gedaan op Jean-Marie Dupont om een kritische analyse op te stellen van de organisatievorm en de daaruit volgende problemen. Het verdict van Dupont was vernietigend. Hij was van oordeel dat de administratieve structuur niet aangepast was aan de belangrijke uitdagingen diezich voor Le Monde aandienden. Het mankeerde de krant aan langetermijnplanning, doordat alle macht gecentraliseerd was bij twee individuen.

Fauvet en Sauvageot hielden het dossier langer dan een maand geheim omdat ze zelf zo geschokt waren door het vernietigende oordeel van de studie. Veranderingen konden niet langer uitblijven, ze waren zelfs cruciaal voor het overleven van de krant.

Het begin van de veranderingen werd geconcretiseerd door het vormen van een ‘équipe de direction’ rond de twee machtsbakens Fauvet en Sauvageot, met Dupont als secretaris. Dit team kwam eenmaal per week samen om alle beslissingen samen te bespreken. De drukkerssectie werd als eerste gemoderniseerd en er werd gediscussieerd over de manier waarop men een opvolger van Fauvet zou vinden. Er werd tevens geopteerd om een nieuwe directeur voor de publicatiesectie aan te stellen op democratische basis, gekozen door de tweehonderd redactieleden van Le Monde.

In 1980 werd na zeer lang beraadslagen gekozen voor Claude Julien om Fauvet op te volgen na diens pensioen. De opvolging zou echter niet bruusk gebeuren, maar zou gespreid worden over een periode van drie jaar (in 1983 dus). Julien stond al aan het hoofd van de maandelijkse Le Monde Diplomatique. Claude Julien was bekend omwille van zijn veelal radicale standpunten in zijn artikels. Hij heeft dan ook wat water in de wijn moeten doen om op sympathie te kunnen rekenen van de ietwat oudere, gematigde generatie journalisten. Julien deed ook beloftes aan de journalistenassociatie om de hiërarchische manier van werken af te knotten ten voordele van een meer collegiaal klimaat. Freibergbesluit: ‘…the change from Fauvet to Julien is a transition from a “progressive Christian-democrat” to a “pro-Third-World left Christian.’[6]

3.1.3. Aanvallen op Le Monde

Le Monde werd veelal als een bedreiging gezien voor de gevestigde orde. Le Monde nam veelal pro-socialistische standpunten in én werd gekenmerkt door het feit dat iedereen zijn mening kon spuien in de krant. Hierdoor werd Le Monde vaak bekritiseerd vanuit zowel linkse als vanuit rechtse hoek (de ‘Gaullistische’ kant[7]).

Al van in het begin kende de krant de nodige kritiek. De eerste om de krant te bekritiseren was de linkse beweging die de krant reduceerde tot een directe opvolger van Le Temps, met het oorlogsgebeuren in het achterhoofd.

Ook vanuit rechtse hoek kwam al gauw kritiek, vooral toen Beuve-Méry openlijk koos voor een neutraal Europa. De steun van Le Monde aan de studentenopstand van ’68 kende weerwerk zowel vanuit linkse als rechtse hoek.

Deze ideologische aanvallen op zich konden de krant eigenlijk weinig schade berokkenen. De aanvallen stonden echter niet op zich, maar gingen steeds meer gepaard met pogingen om de krant op financieel vlak te ondermijnen. Zo werden bijvoorbeeld pamfletten gestuurd naar belangrijke adverteerders van de krant. Deze pamfletten werden meestal anoniem opgesteld en vroegen meestal om de ‘communistische krant Le Monde’ niet langer te steunen.

Naast de talloze pogingen om de adverteerders van Le Monde te manipuleren, namen de financiële aanvallen op de krant ook andere vormen aan. Eerst en vooral deed menpogingen om Beuve-Méry en de journalisten van Le Monde uit te kopen. Dit gebeurde bijvoorbeeld in 1953 door een Franse magnaat. Toen dit mislukte ging deze over op een andere techniek, nl. een nieuwe krant oprichten die het succes van Le Monde moest boycotten. Alle pogingen mislukten, ook al deed men veelal mooie beloftes aan journalisten van Le Monde die van krant (en werkgever dus) wensten te wisselen. Le Monde bleef toonaangevend, en wist zijn positie van onafhankelijke krant zelfs te consolideren.

Ondanks alle aanvallen bleef Le Monde dus baas in eigen huis, wat betekent dat de onafhankelijke verslaggeving gegarandeerd bleef[8]. Dit kon slechts zolang Le Monde zelfbedruipend bleef en dus niet op zoek moest naar andere potentiële investeerders. Dit is meteen ook de kwetsbare plek van de krant.

3.2. The Times

Sinds haar ontstaan is The Times dé gezaghebbende krant in Groot-Brittannië. Net zoals Le Monde kent ook The Times een wereldwijde faam.

De krant The Times is gesticht onder een andere naam, namelijk The Daily Universal Register in het jaar 1785 (op 1 januari 1985 werd de eerste editie opnieuw gepubliceerd). De krant is dus al meer dan tweehonderd jaar oud. In vergelijking met andere dagbladen wereldwijd is The Times één van de weinige oude kranten die vandaag de dag nog steeds bestaat. In 1785 werd The Daily Universal Register opgericht om een superieur nieuw zetsysteem te demonstreren (de krant was toen pionier inzake een specifieke manier van drukken).

In de eerste editie van The Daily Universal Register schreef de uitgever John Walter (een voormalige kolenhandelaar): ‘A news-paper ought to be the register of the times and faithful recorder of every species of intelligence…The Register, in its politics, will be of no party[9].’ De politieke geaardheid was er dus aanvankelijk één van onafhankelijkheid.

Nadat de naam The Daily Universal Register in 1788 geruild werd voor The Times werd de eerste buitenlandse correspondent aangesteld in het jaar 1807 (zijn naam was Henry Crabb Robinson).

In het jaar 1814 installeerde de zoon en opvolger van John Walter, John Walter II, de eerste stoompers in Printing House Square, de plaats waar The Times werd gedrukt. Het installeren van die stoompers gebeurde heimelijk omdat dit opnieuw een grote vernieuwing betekende voor het drukken en men wou dit geheim voorlopig niet delen. Door het gebruik van dergelijke stoompers kon men maar liefst 1.100 vellen per uur bedrukken. John Walter II introduceerde Thomas Barnes als hoofdredacteur, waardoor de krant omgevormd werd tot een belangrijk, onafhankelijk orgaan inzake de publieke opinie. Barnes, die een bekende en erg machtige liberaal was, heeft The Times uitgebouwd tot een sterke, onafhankelijke krant (in die periode). In het jaar 1815 bedroeg de oplage 5.000, zes jaar later was dit cijfer verdubbeld[10].

Toen Barnes in 1841 als hoofdredacteur door John T. Delane werd vervangen, functioneerde The Times als spreekbuis van de regering, ongeacht welke partij aan de macht was. Delane zorgde ervoor dat geen staatsgeheim veilig was voor de reporters. Delane heeft ervoor gezorgd dat The Times (rond het midden van de eeuw) evolueerde tot de grootste en meest invloedrijke krant ter wereld. Hij schreef zelf geen artikels, maar nam alle mogelijke beslissingen zelf inzake de opmaak van de krant. Hij beschikte over de gave om vrij saaie artikels om te vormen tot journalistieke meesterwerken. Delane wist beter dan ieder ander hoe hij een institutie zoals The Times op politiek vlak kon gebruiken (The Times beïnvloedde het politieke denken onder de bevolking in grote mate).

In 1868 bereikte de oplage van The Times 60.000 exemplaren per dag, deze oplage was drie maal groter dan de gezamenlijke oplage van alle andere dagbladen van London. John Walter III installeerde de eerste roterende pers waardoor 12.000 vellen per uur tweezijdig bedrukt konden worden. Onder Delane groeide de krant tot een onafhankelijke institutie die verantwoording diende af te leggen t.o.v. het publiek en niet t.o.v. de regering.

Delane was hoofdredacteur van The Times van 1841 tot en met 1877. Naar het eind van zijn carrière toe verloor hij wat aan gedrevenheid, waardoor de grote periode van The Times ook verdween. In 1877 werd Delane opgevolgd door Thomas Chenery, die op zijn beurt werd opgevolgd door George E. Buckle in 1884. Toen de uitgever John Walter III stierf in 1894, werd deze opgevolgd door Arthur Walter.

In 1908 verkeerde de krant in financiële moeilijkheden. De oplossing voor deze benarde situatie kwam er door Lord Northcliffe. The Times Publishing Company liet zich op de beurs registreren op 29 april 1908. De hoofdaandeelhouders waren Lord Northcliffe en Arthur Walter. Toen deze laatste in 1910 stierf, werd hij opgevolgd door zijn zoon, John Walter IV. Het was een droom van Lord Northcliffe die verwezenlijkt werd, hoofdaandeelhouder zijn van The Times. Hij ging echter niet akkoord met een aantal journalistieke praktijken, waardoor hij Geoffrey Dawson tot hoofdredacteur benoemde. Toen Lord Northcliffe in 1922 stierf, was het imago van de krant al in negatieve zin aangetast. Northcliffe had immers al te veel nadruk gelegd op sensationeel nieuws. Northcliffe had er wel voor gezorgd dat enkele noodzakelijke wijzigingen zich hadden voorgedaan in de organisatie.

In 1910 verscheen de eerste editie van Times Educational Supplement. In 1914 werd The Times voor de eerste maal tegen de prijs van 1d verkocht waardoor de verkoop steeg tot 166.000 exemplaren. In augustus 1914 (het begin van de Eerste Wereldoorlog) steeg de verkoop spectaculair tot 278.000 exemplaren.

In 1922 werd de fotopagina ingevoerd onder druk van Lord Northcliffe. Deze stierf in dat jaar en zijn aandelen werden verkocht aan John Jacob Astor. The Times was de enige krant die dagelijks gepubliceerd werd tijdens de Algemene Staking van het jaar 1926. De machinekamer van de krant werd zelfs bemand door een zeekapitein en door een zestienjarige zoon van de medische correspondent van The Times.

Dawson was hoofdredacteur (na een korte wissel omwille van een ruzie) tot 1941. Hij werd opgevolgd door R.M.B. Ward, die vervangen werd door W.F. Carey. In 1952 werd Sir William Haley hoofdredacteur. Tegen 1966 had hij de krant het imago terugbezorgd dat het verdiende (zoals in de tijd vooraleer Northcliffe hoofdaandeelhouder was). Haley was voormalig directeur-generaal bij de ‘British Broadcasting Company’. Haley kwam juist op het gepaste moment bij The Times. Hij diende het verzwakte imago opnieuw te herstellen. Haley verraadde de traditionele waarden van de krant niet, maar hij gaf meer aandacht aan het fysische en het inhoudelijke voorkomen van de krant. Hij wou de krant wat meer geestdrift bezorgen, maar hamerde op het feit dat The Times vooral gebaseerd diende te zijn op waarden als accuraatheid, nauwgezetheid en waarheid. Haley hechtte ook heel wat belang aan buitenlandse verslaggeving. Onder het bewind van Haley bleef de krant vooral het establishment dienen, doch de positie was er één van onafhankelijkheid, ongeacht de valse beschuldigingen van conservatisme.

In 1962 verhuisde de kantoorruimte van The Times naar Printing House Square. In 1966 werd de krant voor meer dan twee miljoen pond gekocht door Lord Thomson, die ook al The Sunday Times bezat. Vanaf dan verscheen nieuws steeds ook op de voorpagina op plaatsen waar voorheen advertenties geplaatst werden. Door de komst van Thomson rees de circulatie van The Times over de 400.000 exemplaren op het eind van de jaren zestig.

In 1966 werd Hamilton hoofdredacteur van de krant. Samen met Thomson zorgde hij ervoor dat de kwaliteit van de verslaggeving steeg en dat de redactionele onafhankelijkheid gewaarborgd bleef. In ’67 werd William Rees-Mogg hoofdredacteur.

Rees-Mogg was duidelijk progressief. Hij deelde de gedachte om van The Times een krant te maken die de stem en nationale representatie moest worden van het Britse volk. Hij wou ook de onafhankelijke positie van de krant bewaren. Rees-Mogg zorgde ervoor dat The Times een krant werd voor diegenen die serieuze en diepgaande verslaggeving wensten over nationale, economische en internationale zaken. Hij zorgde er tevens voor dat de buitenlandse verslaggeving nog verder werd uitgebouwd. Een wereldwijd netwerk werd gevormd van twintig voltijdse en veertig parttime correspondenten. Door alle veranderingen die Rees-Mogg had doorgevoerd, waaronder het schrijven van veelal scherpe artikels over bepaalde materies, werd The Times ideologisch omschreven als eerder links. Rees-Mogg omschreef de stroming van de krant als ‘healthy non-conformism’. Een ander citaat luidt: ‘We stand to the left in terms of welfare; to the right in resisting state power.’

In augustus 1980 staakten de journalisten gedurende een week omdat ze een salarisverhoging van éénentwintig procent beoogden. Times Newspapers werd te koop gesteld door Lord Thomson.

In februari 1981 werd Times Newspapers overgekocht door News International (met als hoofd de mediagigant Murdoch). News International is de Europese afdeling van The News Corporation Ltd., één van de grootste mediabedrijven wereldwijd. News International is het grootste nationale krantenbedrijf van Groot-Brittannië. Het bevat vier van de twintig meest gekende Engelse kranten; namelijk The Times, The Sun, The Sunday Times en The News of the World.

3.3. Besluit

Le Monde fungeerde in het begin van zijn ontstaanals internationaal uithangbord voor de Franse suprematie van weleer. Le Monde zou de plooien in het Franse prestige (ontstaan tijdens de oorlogsjaren) opnieuw gladstrijken[11]. Maar vrij vlug werd Le Monde één van de weinige kranten die een volledig onafhankelijke koers zouden varen. De unieke interne structuur van de krant staat er borg voor dat de journalisten los van uitdrukkelijke politieke of ideologische druk hun werk kunnen doen. Hierdoor is de onafhankelijkheid van de krant gewaarborgd. Le Monde slaagde erin om ondanksdiverse aanvallen vanuit politieke en ideologische hoek zich te handhaven. De krant staat los van één of andere krantengroep, wat meteen ook een zekere financiële kwetsbaarheid inhoudt.

De Times heeft in zijn lange geschiedenis ook steeds objectiviteit en onafhankelijkheid nagestreefd. Ook toen de krantfungeerde als de spreekbuis van de regering, bewaarde de redactie haar onafhankelijkheid ten aanzien van de politieke partijen. De ernst en de objectiviteit van de Times dient wel het establishment, maar hoeft niet als conservatief te worden ingevuld. De buitenlandse verslaggeving van de krant staat borg voor objectieve en betrouwbare journalistiek.

3.4. Verwachtingen

Le Monde en The Times zijn, zoals al werd besproken, beide instituties op het journalistieke vlak. Door het al verkregen inzicht in de structuur en ideologie van de kranten hadden we al een vermoeden van de manier waarop de kranten een standpunt zouden innemen op vlak van de Poolse kwestie. Doordat Le Monde een erg onafhankelijke krant is, verwachtten we van deze krant dat ze de feiten op een eerder gereserveerde wijze zou behandelen. Juist hierdoor lag het in de lijn van de verwachtingen dat het eerder The Times zou zijn die een duidelijker standpunt zou innemen in de Poolse kwestie. Hiermee wordt niet geclaimd dat Le Monde er geen standpunt zou op na houden, integendeel, het standpunt van Le Monde zal gewoon iets moeilijker te achterhalen zijn, juist vanwege die gereserveerde, onafhankelijke houding.

Naast deze bemerkingen speelden nog twee andere factoren een rol bij het vormen van onze verwachtingen ten opzichte van de aandacht die de kranten geven aan de Poolse materie. De eerste, eerder voor de hand liggende factor heeft te maken met het feit dat Le Monde alom bekend is voor zijn buitenlandse verslaggeving[12]. Hierdoor zou men verwachten dat deze krant dan logischerwijs ook meer aandacht zou schenken aan de Poolse onrust. Een tweede factor, die de eerste enkel kan bekrachtigen, houdt verband met het geografisch karakter van de kranten. Aangezien Le Monde een Franse krant is, zullen de historische banden tussen Frankrijk en Polen hoogstwaarschijnlijk doorwegen wanneer we de aandacht[13], die zowel The Times als Le Monde geven aan de Poolse kwestie, trachten te achterhalen (deze factor speelt dus wellicht in het voordeel van Le Monde).