Nawoord

 Oedipus, Orestes, Medea, Jason zijn vaak mensen die we net als romanfiguren en filmpersonages in een ver afstaande categorie plaatsen, ver van ons leven, ver van onze dromen. En toch. Al worden mythologische figuren soms ervaren als stereotiepe archetypen, de behandelde films maken duidelijk dat ze in een dynamische benadering een deel van ons leven kunnen vormen, richting kunnen geven in de duisternis die ons dikwijls overvalt op de momenten dat we denken er niet op voorbereid te zijn. De universele inzichten die door de mondelinge vertellers vorm kregen in de mythen die later door de Griekse tragici op papier werden gezet, kunnen ons nog steeds ontroeren, beroeren en deel laten uitmaken van iets dat het individuele overstijgt, dat troost en verlichting, wijsheid en bescheidenheid kan brengen. Ook de relatief nieuwe vertelvorm van de narratieve film kan een uitstekend medium zijn om daar op een creatieve manier mee om te gaan.

 De kracht van een nederige houding met besef van de eigen grenzen maar vol geloof in mogelijkheden lijkt nog steeds het minste van alle kwaden. Het woord is aan Tarkovsky: “Ik ervaar het als mijn plicht een reflectie te bieden over het specifiek menselijke en eeuwige dat in ieder van ons leeft. Maar dat eeuwige en menselijke wordt door de mens telkens opnieuw genegeerd, al houdt hij zijn lot in de eigen handen. Liever jaagt hij bedrieglijke idolen na. Maar uiteindelijk blijft er van dat alles maar een klein elementair deeltje over, waarop de mensen tijdens zijn bestaan rekenen kan: de mogelijkheid tot liefde. En dit kan in iedere ziel een levensonderscheidende positie verwerven, tot de zingeving van zijn bestaan.”

 Of om de cirkel rond te maken, “Een zwemmer is een ruiter” van Paul Snoek. Zwemmen in het melkwegstelsel van een bestaan doet soms pijn, maar levert ook schitterende beelden op. En nee, dit is geen eindpunt, slechts een begin, een kleine stap op de weg naar ...

Een zwemmer is een ruiter

Zwemmen is losbandig slapen in spartelend water,

is liefhebben met elke nog bruikbare porie,

is eindeloos vrij zijn en inwendig zegevieren.

En zwemmen is de eenzaamheid betasten met vingers,

is met armen en benen aloude geheimen vertellen

aan het altijd allesbegrijpende water.

Ik moet bekennen dat ik gek ben van het water.

Want in het water adem ik water, in het water

word ik een schepper die zijn schepping omhelst,

en in het water kan men nooit geheel alleen zijn

en toch nog eenzaam blijven.

Zwemmen is een beetje bijna heilig zijn.

 Paul Snoek