‘Tussen Wieg en Graf’
De materiële baby- en kindergrafcultuur
in
de eerste helft van het tweede millennium v.C.
in de Levant en de
Mesopotamische tekstuele bronnen
als middel tot reconstructie van het baby-
en kinderleven.
Jasmien Huenaerts
Scriptie voorgelegd
voor het behalen van de graad van
Licentiaat in de Archeologie.
Academiejaar: 2004-2005
FACULTEIT LETTEREN
DEPARTEMENT ARCHEOLOGIE, KUNSTWETENSCHAPPEN EN
LEUVEN MUSICOLOGIE
AFDELING ARCHEOLOGIE
Katholieke Universiteit Leuven
Promotor: Prof. Dr. K. Van Lerberghe
| home | lijst scripties | inhoud | volgende |
Hoofdstuk I: De ‘Midden Bronstijd’ in de Levant, grafgebruiken en funeraire rituelen in het Oude Nabije Oosten
2. Syro-Palestina/de Levant tijdens de Midden Bronstijd
2.1.Bronnen
2.2. Chronologie.
2.3. Politiek
2.4. Etniciteit en cultuur
3. Funeraire data; Archeologisch en Tekstueel
3.1. Grafvormen in het Oude Nabije Oosten.
3.2. Bijgaven
3.3. Plaats van begraving, de intramurale begraving
3.4.Funerair ritueel en Kosmologie
3.4.1. Algemeen
3.4.2. Kosmologisch denken en funeraire rituelen
4. Besluit
Hoofdstuk II :De materiële baby- en kindergrafcultuur in de zuidelijke Levant
1. Inleiding
2. Tel Dan
2.1. Situering
2.2. Opgravingsgeschiedenis
2.3. De Midden Bronstijd resten
2.4. Beschrijving van de voorkomende zuigeling- en kindergraven
2.4.1 Kistgraven
2.4.1.1. Algemeen
2.4.1.2. Graven.
2.4.2. Kruikgraven
2.4.2.1. Algemeen
2.4.2.2. Graven
2.5. Discussie
3. Megiddo
3.1. Situering
3.2. Opgravingsgeschiedenis
3.3. Beschrijving van de voorkomende zuigeling-en kindergraven
3.3.1. De vroegste campagnes door P.L.O. Guy
3.3.1.1 Algemeen
3.3.1.2. Zuigeling- en kindergraven
3.3.1.3 Discussie
3.3.2. Verdere Campagnes door G. Loud
3.3.2.1 Algemeen
3.3.2.2. Zuigeling en kindergraven
3.3.2.3 Discussie
4. Gezer
4.1. Situering
4.2. Opgravingsgeschiedenis
4.3. Beschrijving van de voorkomende zuigeling - en kindergraven
4.3.1 De campagnes van R.A.S Macalister
4.3.1.1 Algemeen
4.3.1.2. Zuigeling-en kindergraven
4.3.1.3 Discussie
4.3.2 De campagnes van W.G. Dever
4.3.2.1. Algemeen
4.3.2.2. Zuigeling- en kindergraven
4.3.2.2.1. De campagnes in 1964-1966
4.3.2.2.2. De campagnes in 1967-1968
4.3.2.2.3. De campagnes in 1969-1971
4.3.2.3. Discussie
5. Hazor
5.1. Situering
5.2. Opgravingsgeschiedenis
5.3. Beschrijving van de voorkomende zuigeling- en kindergraven
5.3.1. De eerste campagnes vanaf 1955
5.3.2. De derde en vierde campagne in 1957-1958
5.3.3. De vijfde campagne in 1968
5.4. Discussie
6. Bijkomend data-materiaal uit Tell el-Ajjul
6.1. Situering en opgravingsgeschiedenis.
6.2. Beschrijving van de voorkomende zuigeling-en kindergraven
6.3. Discussie
7. Besluit
Hoofdstuk III. Uitbreiding van het data-materiaal: Syrië aan de Eufraat, huidig Libanon, de Egyptische Nijldelta en Mesopotamië
1. Inleiding
2.1. Situering
2.2. Opgravingsgeschiedenis
2.3. Beschrijving van de voorkomende zuigeling- en kindergraven
2.4. Discussie
3. Mari
3.1. Situering
3.2. Geschiedenis
3.3. Opgravingsgeschiedenis
3.4. Beschrijving van de voorkomende zuigeling- en kindergraven
3.4.1. Midden Bronstijd I zuigeling- en kindergraven
3.4.1.1. Kuilgraven voor jonge kinderen
3.4.1.2. Kruikgraven voor zuigelingen
3.4.2. Midden Bronstijd II zuigeling- en kindergraven
3.4.2.1. Kuilgraven voor jonge kinderen
3.4.2.2. Kruikgraven voor zuigelingen
3.5. Discussie
4. Qatna
4.1. Situering
4.2. Opgravingsgeschiedenis
4.3. Beschrijving van de voorkomende zuigeling- en kindergraven
4.3.1. De campagnes van Du Mesnil Du Buisson
4.3.1.1. Algemeen
4.3.1.2. Zuigeling-en kindergraven
4.3.2 Recente Campagnes
4.3.2.1. De Duitse opgravingen
4.3.2.2. De Italiaanse opgravingen
4.4.Discussie
5.1. Situering
5.2. Opgravingsgeschiedenis
5.3. Beschrijving van de voorkomende zuigeling- en kindergraven
5.3.1. Graftypes; terminologie
5.3.2 De Midden Bronstijd strata
5.3.3 Zuigeling-en kindergraven
5.4. Discussie
6. Andere sites, een korte bespreking
6.1. Beschrijving van de voorkomende zuigeling- en kindergraven
8. Excursus
8.1. Inleiding
8.2. Onderzoek bij Afrikaanse en Oceanische stammen
8.3.Discussie
9.Besluit
Hoofdstuk IV : De zuigeling en het kind in het Mesopotamisch tekstmateriaal
1. Inleiding
2. Mesopotamisch tekstmateriaal
2.1. Babyrituelen: ‘Wiegeliedjes’
2.2. De ‘gezondheid’ van het kind
2.3. Het prenatale en natale stadium, de geboorte
2.4. Het gehandicapt of ‘misvormd’ kind
2.5. Jongen of meisje?
2.6. De naam van de baby
3. Besluit
1. Inleiding
2. De zuigeling- en kindergrafcultuur
2.1. Algemeen
2.2. De grafkruik
2.3. De plaats van begraving
2.4. De afbakening of markering van het kruikgraf
2.5. De positie van het skelet
2.6. De bijgaven
2.7. Het aantal begravingen, geslacht en leeftijd
2.8. Kinderoffers?
3. Leven en plaats van de zuigeling en het kind in de sociale structuur
3.1. Algemeen
3.2. Etnografisch onderzoek
3.3. De motieven bij de intramurale begraving van zuigeling en kinderen
3.4. De plaats van de zuigeling en het kind in de samenleving
Samenvatting
In dit werk wordt systematisch de materiële grafcultuur betreffende pasgeborenen, zuigelingen en kinderen op verschillende plaatsen doorheen de gehele Levant tijdens de verschillende fasen van de Midden Bronstijd uitgewerkt. Dit biedt in de eerste plaats een overzicht van de beschikbare rechtstreekse, archeologische, getuigenissen van het baby- en kinderleven. Zowel het geboorte- en sterftecijfer lag tijdens het tweede millennium v.C. in het Nabije Oosten waarschijnlijk hoog.
Doorheen de gehele zuidelijke Levant, Syrië, Libanon, de Egyptische Nijldelta en Mesopotamië zien we een gelijkaardige behandeling van de overleden zuigeling of het kind tijdens de eerste helft van het tweede millennium. Tevens kunnen hierbij een aantal opmerkelijke verschillen aangeduid worden die gevolgen kunnen hebben voor onze perceptie van het leven (sociale ‘status’) van de zuigeling en het kind in het Nabije Oosten tijdens het tweede millennium. De funerair archeologische bronnen belichten voornamelijk een specifiek domein: de grafcultuur bij zuigelingen en kinderen. Doch kan men in funeraire praktijken ook een reflectie zien van de voormalige sociale positie of ‘status’ van de overledene in de samenleving. In baby- en zuigelinggraven is dit echter minder duidelijk aanwezig, hoewel bijvoorbeeld rijkere bijgaven niet uitgesloten kunnen worden en men kan zich afvragen of de baby en het kind reeds een gevestigde sociale ‘status’ bekleedden. Toch kan men stellen dat het kind omwille van het recht op een graf, tot de gemeenschap behoorde.
Een confrontatie met een corpus van magisch/rituele Mesopotamisch teksten werkt aanvullend in die zin dat ze, in tegenstelling tot de materiële grafcultuur, het leven van de baby of het kind betreffen. Daarbij konden een aantal interessante parallellen zowel als tegenstellingen aangeduid worden in confrontatie met het funeraire datamateriaal. Een meerwaarde voor het onderzoek naar de zuigeling en het kind in het Nabije Oosten is Etnografisch onderzoek. Gebruiken bij bijvoorbeeld Afrikaanse en Oceanische stammen leveren interessante vergelijkingen op, die hoewel verschillend in tijd en ruimte, nieuwe inzichten kunnen opleveren.
| home | lijst scripties | inhoud | volgende |