Een onderzoek naar
de vele facetten
van het beroep van de Leuvense landmeter
tijdens de
Oostenrijkse Nederlanden.
Dirk Van Nijverseel
Scriptie voorgelegd aan de Faculteit Letteren en
Wijsbegeerte,
voor het behalen van de graad van
Licentiaat in de Geschiedenis.
Academiejaar: 2003-2004
Katholieke Universiteit Leuven
Promotor: Prof. Dr. E. Van Ermen
| home | lijst scripties | inhoud | volgende |
Tot Lof van de Meetkonst
Hoe heeft dien grooten Archimeed,
Tot Onsen dienst zijn tijdt besteed
Hoe heeft, Pythagoras beneven
Den wijsen Euclid, in zijn leven
Geyvert: om dees Wijse - konst
Den nazaet (uyt een pure gonst)
Klaer en volkomen naer te laten,
Tot voordeel aller werelts staten.
Want al de regels die by haer
Gesmeed sijn, gaan soo wis en waer
Dat al de werelt schoons on - eens is,
Nochtans in dese konste eens is.
Want hier door d’ Hemel meten kan
Een Grond - vest vinden, die hem van
Des Hemels loop geeft wisse leere
Om sien wat dat sigh rust of keere.
Oock kan hier door een Veldt of landt,
Revier, of Meyr oock Zéé, en strandt,
Na rechte waerheydt uyt - gebeeldt zyn,
En oock haer grootheydt med’ gedeelt zyn.
Een bouwheer vint hier ruyme stof,
Om deftigh eenigh huys of Hof,
Meet en Bouwkunstigh te verçieren,
In’t kort geseydt dees gulde swieren
Zyn al de werrelt wonder nut
En sonder haer hoe vondt men stut
Om ’s werelts wijsheydt te bekomen?
Och dit recht wierd waer genomen.
Mattheus van Nispen.
Hoofdstuk 1: De institutionele inrichting van het beroep van de “landtmeter”
1. Inleiding
2. De inrichting van het beroep van de “Geswoorne Landt-ende Edificiemeters”
a. Ordonnantie van de aartshertogen Albrecht en Isabella gegeven te Brussel op 2 juni 1618 geldig voor het Hertogdom Brabant en het land over de Maas
b. Ordonnantie uitgevaardigd door Philips V op 16 januari 1705 betreffende het opmeten van zowel “landen” als “edificien”
c. “Statuyt ofte ordonnantie in der stadt ende vryheydt van Loven.”
3. Besluit
Hoofdstuk 2: Een reconstructie van de activiteiten der landmeters tijdens de Oostenrijkse Nederlanden in de regio Leuven
Deel 1: Een overzicht van de landmeters die actief waren in de regio Leuven
1. Inleiding
a. Corthout, Natalis Josephus
b. Gens, Alexander.
c. Heeren, Guillielmus
d. Hustin, Antoine
e. Joris, Jan-Baptist
f. Wirix, Romuldus
a. Beckers, Gerardus
b. Bodumont, Joannes
c. De Becker, Joannes Baptiste
d. De Becker, Petrus Carolus
e. De Roubaix, P
f. Josephus Carolus Everaert
g. Mans, Joannes Baptista
h. Meulemans, Albertus
i. Meulemans, Joannes
j. Naveau, Joannes Carolus Franciscus
k. Nihoul, Joannes Carolus
l. Van Accoleyen, Joannes
m. Van der Sijpen, Joannes Baptista
n. Vander Straeten, Franciscus
o. Van Nieuwenhuysen, Joannes Baptista
Deel 2: De onteigening van gronden voor de Leuvense vaart
1. De voorgeschiedenis van het kanaal Leuven – Mechelen, of de “Leuvense vaart”
2. De incorporatie van gronden in de Leuvense vaart
a. De eerste onteigening
b. De Tweede onteigening
Deel 3: Besluit
Hoofdstuk 3. De Landmeetkunst, van opmeting tot kaart
1. Inleiding
a. Het “Winckel-kruys”
b. De meetketting
c. De meetlat
d. Andere meetmethoden
e. Meetpennen
f. Jalons
g. Het ‘Memory – boeck’
5. De kartering
6. Besluit
Hoofdstuk 4. De Leuvense Maat
1. Inleiding
2. De verschillende lengte - en oppervlaktematen
a. De Duim
b. De voet
c. De Roede
d. De Dagwand
e. De Bunder
3. Een reconstructie van het gebruik der oude landmaten
a. De roede op basis van 15 en ¾ Leuvense voeten
b. De roede op basis van 15,9 Leuvense voeten
c. De roede op basis van 16 Leuvense voeten
d. De roede op basis van 16 en ½ Leuvense voeten
e. De roede op basis van 17 en ½ Leuvense voeten
f. De roede op basis van 18 Leuvense voeten
g. De roede op basis van 18 en 1/3 Leuvense voeten
h. De roede op basis van 18 en ½ Leuvense voeten
i. De roede op basis van 19 en 1/3 Leuvense voeten
j. De roede op basis van 19 en ½ Leuvense voeten
k. De grote roede op basis van 20 Leuvense voeten
4. Besluit
| home | lijst scripties | inhoud | volgende |