De relatie tussen
de Verenigde Staten en Rusland
na de Koude Oorlog

De gebeurtenissen getoetst
aan theorieën van internationale betrekkingen

Wouter Peters

Scriptie voorgelegd aan de Faculteit Sociale Wetenschappen,
voor het behalen van de graad van
Licentiaat in de Politieke Wetenschappen.

Academiejaar: 2004-2005

Katholieke Universiteit Leuven

Promotor : Prof. Dr. K. MALFLIET
Verslaggever : Prof. Dr. B. KERREMANS

Voorwoord

Inleiding

Hoofdstuk 1: Theorieën van internationale betrekkingen

    Inleiding

    1.1 Realisme

    1.2 Liberalisme

    1.3 Constructivisme

    1.4 Incrementalisme

    1.5 GRIT

    1.6 Besluit

Hoofdstuk 2: De periode van de Koude Oorlog

    Inleiding

    2.1 Het einde van WO II, het begin van de Koude Oorlog

    2.2 Containment: doodsangst voor Stalin

        2.2.1 De Trumandoctrine

        2.2.2 Het Marshallplan

        2.2.3 De oprichting van de NAVO

        2.2.4 Korea: het dilemma van containment

        2.2.5 De gevolgen van de Koreaanse oorlog

    2.3 Vreedzame coëxistentie: het aantreden van Chroesjtsjov

        2.3.1 Afrekenen met Stalin

        2.3.2 De New-Look en de Eisenhowerdoctrine

        2.3.3 Flexible Response en John F. Kennedy

        2.3.4 Cuba: het einde van de wereld?

    2.4 Naar een detente? Het aantreden van Breznjev

        2.4.1 Het ontstaan van de Breznjevdoctrine

        2.4.2 De Vietnam-oorlog

            2.4.2.1 In het verlengde van de containmentpolitiek

            2.4.2.2 Linkages

        2.4.3 Carters nieuwe stijl

            2.4.3.1 Mensenrechten

            2.4.3.2 Carterdoctrine

Hoofdstuk 3: Het einde van de Koude Oorlog: het aantreden van Gorbatsjov

    Inleiding

    3.1 De dood van Breznjev

    3.2 Reagans ‘America First’-beleid

    3.3 Gorbatsjov en zijn hervormingen

    3.4 De onderhandelingen van Reagan en Gorbatsjov

    3.5 Gebeurtenissen in de satellietstaten

    3.6 Gebeurtenissen in de Sovjet-Unie

    3.7 Besluit

Hoofdstuk 4: De periode na de Koude Oorlog

DEEL 1: De Verenigde Staten

    4.1 Het presidentschap van Bush Sr.

        4.1.1 Inleiding

        4.1.2 De Duitse eenmaking

        4.1.3 De implosie van de Sovjet-Unie

        4.1.4 De Golfoorlog van 1990-1991

        4.1.5 De START-ontwapeningsakkoorden

    4.2 Het presidentschap van Clinton

        4.2.1 Inleiding

        4.2.2 Ex-Joegoslavië

            4.2.2.1 De kwestie Bosnië-Herzegovina

            4.2.2.2 Doctrine of Enlargement

            4.2.2.3 De kwestie Kosovo

        4.2.3 De kwestie Tsjetsjenië

        4.2.4 De ontwapeningsakkoorden

        4.2.5 De NAVO-uitbreiding

    4.3 Het presidentschap van Bush Jr.

        4.3.1 Inleiding

        4.3.2 De aanslagen van 11 september 2001

        4.3.3 De relatie met Rusland na 11 september

        4.3.4 De kwestie Irak

        4.3.5 De ontwapeningsakkoorden

        4.3.6 De NAVO-uitbreiding

        4.3.7 De tweede ambtstermijn van George W. Bush

DEEL 2: Rusland

    4.4 Het buitenlands beleid onder Kozyrev I

    4.5 Het buitenlands beleid onder Kozyrev II

    4.6 Het buitenlands beleid onder Primakov

    4.7 Een nieuwe president: Vladimir Poetin

        4.7.1 Inleiding

        4.7.2 Het buitenlands beleid van Poetin

        4.7.3 De relatie met de Verenigde Staten vóór 11 september

        4.7.4 De relatie met de Verenigde Staten na 11 september

    Besluit

Hoofdstuk 5: De theorieën van internationale betrekkingen toegepast op de periode na de Koude Oorlog

    Inleiding

    5.1 Realisme

    5.2 Liberalisme

    5.3 Constructivisme

    5.4 Incrementalisme

    5.5 GRIT

    5.6 Besluit

Algemeen Besluit

Bibliografie