Van KGB tot FSB

De hervorming van de Russische geheime diensten doorgelicht

Casper Peeters

Scriptie voorgelegd aan de Faculteit Sociale Wetenschappen,
voor het behalen van de graad van
Licentiaat in de Politieke Wetenschappen.

Academiejaar: 2005-2006

Katholieke Universiteit Leuven

Promotor : Prof. Dr. K. MALFLIET
Verslaggever : Dr. P. VERMEERSCH

Voorwoord

Inleiding

1 Politieke politie en geheime diensten in de Russische geschiedenis

    1.1 Politieke politie tijdens het tsarisme

    1.2 Lenin en de Vecheka

    1.3 De politiestaat van Stalin

    1.4 De KGB in het post-Stalin tijdperk

    1.5 De rol van de KGB in de opkomst en val van Gorbatsjov

        1.5.1 De KGB en het aantreden van Gorbatsjov

        1.5.2 De KGB en de perestrojka

        1.5.3 De augustuscoup

    1.6 Conclusie

2 Jeltsins afrekening met de sovjet KGB en opbouw van een Russisch veiligheidsapparaat (’91-’93)

    2.1 De hervormingen van Bakatin

    2.2 Het ontluikende Russische veiligheidsapparaat

        2.2.1 MBVD en MBRF

        2.2.2 SVR

        2.2.3 FAPSI

        2.2.4 GUO

        2.2.5 Grenstroepen

    2.3 Het conflict tussen Jeltsin en het parlement

    2.4 Conclusie

3 Jeltsin en de geheime diensten in de periode na het conflict van ‘93

    3.1 De hervormingen van de verschillende veiligheidsdiensten

        3.1.1 Van MBRF via FSK naar FSB

            3.1.1.1 FSK

            3.1.1.2 FSB

        3.1.2 Hervormingen van de andere delen van het veiligheidsapparaat

            3.1.2.1 SVR

            3.1.2.2 FAPSI

            3.1.2.3 FBS

            3.1.2.4 GUO

            3.1.2.5 SB

    3.2 Politiek en het veiligheidsapparaat

        3.2.1 De eerste Tsjetsjeense oorlog

            3.2.1.1 Verloop

            3.2.1.2 Rol van de geheime diensten

        3.2.2 De verkiezingen van 96

            3.2.2.1 De herverkiezing en de steun van de oligarchen.

            3.2.2.2 Rol van de inlichtingen – en veiligheidsdiensten

        3.2.3 De laatste jaren van Jeltsins bewind

    3.3 Conclusie

4 Vladimir Poetin: een ex-spion treedt op de politieke voorgrond

    4.1 KGB - verleden

        4.1.1 Een levensdroom

        4.1.2 Carrière

        4.1.3 Na de val van de Muur

    4.2 Snelle groei naar de macht

        4.2.1 Intermezzo in Sint-Petersburg

        4.2.2 Blitzcarrière in Moskou

    4.3 De tweede Tsjetsjeense oorlog

        4.3.1 Aanleiding

            4.3.1.1 Invasie in Dagestan

            4.3.1.2 Bomaanslagen

        4.3.2 De oorlog

        4.3.3 Rol FSB

        4.3.4 Geen einde in zicht

    4.4 Poetins hervormingen van het veiligheidsapparaat

        4.4.1 Hervormingen van 2003

        4.4.2 Decreet van 2004

        4.4.3 Toekomst

    4.5 Militocratie

        4.5.1 De siloviki en de tsjekisty

        4.5.2 Legale basis

        4.5.3 Veiligheidsraad als nieuw Politbureau

        4.5.4 Vertikalizatsija en de militarisering

        4.5.5 Siloviki in het bedrijfsleven

        4.5.6 Justitie

        4.5.7 Gevolgen militocratie

    4.6 Inzet inlichtingen – en veiligheidsdiensten voor politieke doeleinden

        4.6.1 Politieke tegenstanders

        4.6.2 De oligarchen

            4.6.2.1 Berezovsky en Gusinsky

            4.6.2.2 Nieuwe modus vivendi voor de oligarchen

            4.6.2.3 Chodorkovski

        4.6.3 Persvrijheid

        4.6.4 Dissidenten

        4.6.5 Activiteit in het buitenland

    4.7 Conclusie

Besluit

Referenties

Lijst van afkortingen