Hoe een tanende wereldmacht moeizaam EU-lidstaat werd/wordt. Een analyse van de commentaren in drie voorname Britse kranten op de Europese integratie tussen 1950 en 1997. (Philip Maelfait)
| home | lijst scripties | inhoud | vorige | volgende |
In The Times vinden we het eerste artikel op 2 december. Het zet al meteen de toon voor de volgende artikels want het gaat over een probleem waar nog veel zal over gepraat worden, namelijk de uitstapclausule voor de monetaire unie. Groot-Brittannië wil een algemene ‘opt-out’ waarbij alle leden zich zouden kunnen terugtrekken. Maar al op 2 december wordt gemeld dat het er naar uitziet dat elf landen een bindend engagement zullen aangaan om een gemeenschappelijke munt in te voeren, zodra hun economieën dat toelaten. Een ontsnappingsclausule zou zo alleen aan Groot-Brittannië toegestaan worden[539].
Op dezelfde dag (2 december) meldt de krant ook nog dat de ministers van buitenlandse zaken van de lidstaten die dag samenkomen in een laatste poging om het eens te raken over de overgebleven strijdpunten. Woordvoerders zouden gezegd hebben dat het verdrag rond economische en monetaire unie vrijwel afgewerkt is en dat de overgebleven moeilijkheden allemaal betrekking hebben op de politieke unie[540]. Er wordt aan toegevoegd dat Groot-Brittannië zich in de meeste gevallen in een minderheidspositie bevindt als het zich verzet tegen plannen die als te federalistisch worden gezien of die te veel macht en bevoegdheid aan ‘Brussel’ zouden geven. De krant zegt dat er over de meeste van de problemen een compromis kan bereikt worden, behalve dan over het gemeenschappelijke sociale beleid[541]. Dan worden de strijdpunten opgesomd waarbij telkens vermeld wordt in hoeverre de krant een compromis mogelijk acht. Als eerste wordt het Gemeenschappelijk Buitenlands en Veiligheidsbeleid genoemd. Hier wordt een oplossing mogelijk geacht. Ten tweede is er de macht van het Europees Parlement. Het bereiken van een compromis wordt als zeer waarschijnlijk ingeschat. Net als voor het volgende punt: immigratie. Ook wat betreft het cohesiebeleid lijkt een oplossing in de maak. De moeilijkste punten zijn volgens de krant de macht van de Europese Commissie, hoewel hier toch een compromis mogelijk lijkt, en de discussie over een overkoepelend sociaal beleid. Een oplossing wordt hier als heel onwaarschijnlijk omschreven[542].
The Guardian heeft het op 2 december ook over de uitstapclausule voor de EMU. De krant zegt dat Groot-Brittannië geïsoleerd staat ten opzichte van de andere lidstaten omdat het als enige het recht krijgt om uit een systeem van één enkele Europese munt te stappen[543].
De volgende dag (3 december) is er op de eerste pagina van The Times het bericht dat Groot-Brittannië het hard zal spelen in de aanloop naar de Europese top van Maastricht. Dit blijkt al uit de titel: “Britain plays tough in running to Maastricht”. Hoe deze houding zich uit, blijkt uit het artikel zelf: de Britten stellen dat de onopgeloste problemen niet meer kunnen weggewerkt worden voor de top en dat ze dan maar in Maastricht door de staatshoofden en regeringsleiders zelf moeten behandeld worden[544]. Die problematische kwesties worden dan opgesomd. Het gaat om: de opt-out clausule voor economische unie, een gemeenschappelijk veiligheidsbeleid, meerderheidstemming over buitenlands beleid, de macht van het Europees Parlement, het sociale beleid, gemeenschappelijk industrieel beleid, binnenlandse zaken en justitie, het opnemen van het woord ‘federaal’ bij de formulering van de doelstellingen van de Gemeenschap en de uitbreiding van de Europese bevoegdheid naar nieuwe beleidsterreinen[545]. Voor alle duidelijkheid: het gaat hier allemaal om zaken waar Groot-Brittannië geïsoleerd staat in haar visie, tegenover een meerderheid.
Nog op 3 december wordt gezegd dat Major van plan is om op een andere manier te onderhandelen dan Thatcher. Volgens The Times begon Thatcher altijd met de standpunten van de partners te veroordelen waardoor ze op het eind van een top vaak geïsoleerd stond en verplicht was om toegevingen te doen die ze op voorhand had gezworen niet te doen. Major zou laten weten hebben dat hij bij aanvang op zoek zal gaan naar een compromis maar op het laatste moment op geen enkel vlak nog zal inbinden[546].
Nog steeds op dezelfde dag is er ook een opiniestuk waarin de positionering van Major ten overstaan van zijn Europese partners verdedigd wordt. Er wordt gezegd dat de andere elf lidstaten Groot-Brittannië willen afschilderen als ‘anti-Europees’ en men vraagt zich af of Major zich hierover zorgen moet maken[547]. Het antwoord op deze vraag wordt iets verder gegeven: de federalisten zouden een eengemaakt Europa doen rennen voor het kan stappen. Daarom zou de Britse houding ten opzichte van economische eenmaking geen weigering inhouden om deel te nemen aan Europese samenwerking maar moeten gezien worden als een uiting van gezond verstand en voorzichtigheid. Er wordt aan toegevoegd dat als de andere Europese staten cynischer, nerveuzer en zorgeloos willen zijn, dat ze maar moeten doen. En als dit betekent dat Groot-Brittannië alleen moet staan, is dit niet zo erg[548].
Diezelfde dag (3 december) klinkt het in The Guardian dat de ministers van de Britse regering alle hoop opgegeven hebben om tot een Europees verdrag te komen, vóór de eigenlijke top van Maastricht; alleen de staatshoofden en regeringsleiders zouden nu de impasse kunnen doorbreken[549].
Op 4 december wordt in The Times gemeld dat het woord ‘federalisme’, op Brits aandringen geschrapt is uit het verdragsontwerp voor de top van Maastricht[550].
Diezelfde dag klinkt The Guardian minder triomfantelijk. We vonden op de eerste pagina een artikel waarvan de titel voorspelt dat Major geconfronteerd zal worden met een eensgezind front dat voor volledige eenmaking wil gaan[551]. In het artikel zelf wordt voorspeld dat het nu wel heel moeilijk zal worden voor Major om van de top van Maastricht terug te keren met een verdrag dat aanvaardbaar is voor de kritische rechtervleugel van zijn partij. Dit zou te wijten zijn aan het feit dat de partners van Groot-Brittannië nog meer vaart willen zetten achter de uitvoering van hun plannen om te komen tot een Europese eenheidsmunt[552]. En terzelfdertijd, zegt de krant, hebben ze voorstellen goedgekeurd om meer inspraak te geven aan de Europese regeringsleiders op het vlak van defensie[553]. Het enige goede nieuws dat te rapen viel, zag The Guardian in het vooruitzicht dat het woord ‘federaal’ uit het uiteindelijke ontwerpverdrag zou worden geschrapt[554]. Al deze zaken zegt de krant opgetekend te hebben na de gesprekken van de Europese Ministers van Buitenlandse Zaken en van Financiën te Brussel, die op een meer en meer hopeloze manier proberen om de weg vrij te maken voor een akkoord[555].
In dezelfde editie (4 december) vinden we op de vierde pagina ook nog een artikel met betrekking tot de discussie over een gemeenschappelijk buitenlands beleid op Europese schaal. Hier wordt een niet zo positief beeld opgehangen van het Britse standpunt in de discussie. In de titel wordt gezegd dat de zogenaamde visie van het gezond verstand die Groot-Brittannië zegt voor te staan op weinig steun kan rekenen: “ ‘Commonsense’ view by Britain finds little favour”. In het artikel zegt de krant dat het Verenigd Koninkrijk zich profileert als één van de grote voorvechters van een sterke en onafhankelijke positie van Europa voor een breed gamma van kwesties van buitenlands beleid. Maar anderzijds zou het zich stevig verzetten tegen alle voorstellen die de samenwerking op belangrijke domeinen van buitenlands en veiligheidsbeleid zouden versterken[556]. The Guardian zegt dat de Britse visie is dat het niet realistisch is om te denken dat elke lidstaat verplicht kan worden om een buitenlands beleid, tegen de eigen nationale belangen in, te voeren. Het zou trouwens ook een verlies van soevereiniteit en een onaanvaardbare stap naar een federaal Europa betekenen. De krant voegt er fijntjes aan toe dat deze argumenten vooralsnog niet veel mensen hebben overtuigd[557].
De Daily Mail bekijkt het hele zaakje vanuit een eenvoudiger standpunt. Relativering en duiding moeten we niet van deze krant verwachten.
De vierde december doet de krant ook verslag over de geplande schrapping van de term ‘federaal’ uit het verdrag. De titel van het artikel luidt: “Britain wins the F-word battle”. De discussie wordt voorgesteld als een strijd, die gewonnen werd door Groot-Brittannië. Federaal wordt overigens niet voluit gespeld maar omschreven als de ‘f-word’. De notie van strijd wordt in het artikel ook weer opgepikt als men het heeft over de moeilijke discussies die zullen volgen over de doelstellingen van de integratie. Er wordt gezegd dat Groot-Brittannië in de minderheid is tegenover de partners die een Europese superstaat willen bouwen die vrijwel volledig vanuit Brussel zou bestuurd worden[558]. Allicht is dit een nogal vereenvoudigde voorstelling van de feiten.
In The Times van 5 december werd onze aandacht getrokken door een opiniestuk dat verscheen op de zeventiende pagina. De krant zegt hier dat de regering heel graag zou willen dat premier Major terugkomt uit Maastricht na een verdrag te hebben ondertekend dat beantwoordt aan de Britse wens om cruciale beslissingen aangaande een economische en politieke unie uit te stellen totdat 1992 voorbij is en de kwestie van nieuwe toetredingen opgelost. Het zou noch de macht van de Europese Commissie, noch die van het Europese Parlement mogen uitbreiden en het zou ervoor zorgen dat Europese samenwerking in de toekomst gestuurd wordt door de Raad van Ministers. De krant voegt eraan toe dat dergelijke afloop een heldenontvangst zou verdienen maar niet echt tot de mogelijkheden behoort[559]. Iets verder stelt The Times dat de Britse onderhandelaars niet te ver kunnen gaan omdat de regering geen belang bij een totale mislukking heeft. Maar zowel de Nederlanders als de Duitsers en zelfs de Fransen zouden meer ‘politiek kapitaal’ geïnvesteerd hebben in het verdiepen van de Europese samenwerking, wat de Britten een groot voordeel, eventueel zelfs een veto, moet opleveren, niet in het minst met betrekking tot de ondertussen beroemde lijst van strijdpunten[560]. Die lijst is al meermaals volledig opgesomd in The Times en ze werd ook hier al eens aangehaald (cfr. supra).
Op 5 december wordt in The Guardian een artikel gewijd aan het specifieke probleem van het vetorecht van nationale staten in de Raad van Ministers. De titel verraadt al dat dit voor Groot-Brittannië een heel belangrijk element is in de strijd om het behoud van de nationale soevereiniteit: “Britain clings to veto as its rock of sovereignty”. In het artikel noemt de krant het een nogal obscure kwestie waarvoor de Conservatieve regering bereid is een zware Europese crisis te riskeren. Het gaat hier om het gebruik van gekwalificeerde meerderheidsstemming in de Raad van Ministers. Dat is volgens de Britse regering een essentiële kwestie als het gaat over het verdedigen of afstaan van de nationale soevereiniteit[561]. In tegenstelling tot de Britse mening wordt die van de ‘voorstanders van Europa’ geplaatst. Die vinden dat het vetorecht afgeschaft moet worden voor de meeste beleidsdomeinen, waaronder buitenlands beleid, werkgelegenheid en milieu. Ze stellen dat de Gemeenschap slechts efficiënt kan werken als zoveel mogelijk beslissingen door middel van een meerderheidsstemming genomen worden[562].
De Daily Mail heeft het op 5 december over een andere kwestie in één van haar artikels: het sociaal beleid. De titel vertelt ons dat er druk wordt uitgeoefend op Major om de macht van de vakbonden te herstellen: “Pressure on Premier to restore union power”. Deze titel is in feite al een interpretatie van de gebeurtenissen. Dit gaat verder in het artikel zelf. Daar spreekt men over Major die zal gevraagd worden om de overwinningen die Thatcher op de vakbonden heeft geboekt, op te geven. Hij zal gevraagd worden om een Europees sociaal beleid te aanvaarden waarvan de ministers (van de Britse regering) denken dat het de invloed van zijn voorganger op vakbondswetgeving zal teniet doen en een bedreiging zal vormen voor de ondernemingsgeest die ontstond onder Thatcher’s ambtsperiode[563]. De krant is duidelijk geen voorstander van vakbondsmacht en wel van het beleid van Thatcher.
Op 6 december wordt in The Guardian bericht gedaan over de voorstelling van het ontwerpverdrag. De Nederlanders, die het ontwerp hebben opgesteld, tekenen volgens de krant een blauwdruk uit voor een toekomstige Europese Gemeenschap waarin de politieke beslissingen eerder op Europees dan op nationaal vlak worden genomen. Dit zou dan nog maar enkel een tussenfase zijn op weg naar een federale unie[564].
Nog op 6 december pakt The Guardian uit met een bijlage van drie pagina’s waarin een voorbeschouwing wordt gehouden op de top van Maastricht. Die bijlage begint op de dertiende pagina waar allereerst de objectieven van de top worden beschreven. Op economisch vlak zijn dat het integreren van de economieën van de Twaalf en het leggen van een basis voor een Europese eenheidsmunt gecontroleerd door een Europese Centrale Bank en Europese ministers. Op het politieke vlak wordt een onderscheid gemaakt tussen de visie van de meerderheid en de Britse visie. Voor de meerderheid is het uiteindelijke doel een Verenigde Staten van Europa maar voor de Britten blijft het bij het versterken van de bestaande Europese instellingen[565].
In een artikel in de voornoemde bijlage, op pagina 15, wordt voorspeld dat de wijze waarop de top van Maastricht de uiteindelijke, lange-termijn doelstellingen van de Europese Unie definieert, de grootste problemen kan voortbrengen en de sterkste bedreiging kan worden voor een akkoord. Major heeft immers al duidelijk gemaakt dat hij niet alleen verder zal aandringen op het verwijderen van de term ‘federaal’ uit het verdrag, maar zich ook in de toekomst zal verzetten tegen elke poging om te komen tot een federaal systeem[566].
Nog op pagina 15 enkele bedenkingen bij de aard van de toekomstige Europese staat. The Guardian voorspelt dat die niet zal bepaald worden door Maastricht of tot stand zal komen in de nasleep van Maastricht. De ontwikkeling zal geleidelijk gebeuren, doorheen de jaren 1990 en zal weinig gelijkenissen vertonen met de nachtmerrie van een gecentraliseerde superstaat die in Groot-Brittannië gevreesd wordt. Maastricht zal echter wel de basis leggen voor een nieuw systeem van besturen en dit zal ervoor zorgen dat de invloed van de Europese Unie steeds zal toenemen[567]. Iets verder zegt de krant dat de meerderheid van de lidstaten zou willen dat de beslissingsmacht overgaat van de nationale regeringen naar ‘Europa’ of naar de regio’s, volgens het principe van subsidiariteit[568].
Op 7 december heeft The Times het ook over de voorstelling van het ontwerpverdrag. Deze krant merkt op dat de opt-out clausule, die zou toelaten dat elk land zich uit de geplande monetaire unie kan terugtrekken vóór de definitieve afschaffing van alle munten, is geschrapt uit de laatste versie van het verdrag. Dit is, volgens de krant, een tegenvaller voor Groot-Brittannië maar er zou aan de Britse twijfels kunnen tegemoet gekomen worden door middel van een speciaal protocol[569].
Op dezelfde dag worden, ter verduidelijking, nog fragmenten van het ontwerpverdrag in de krant opgenomen. Voor de inhoud ervan verwijzen we echter naar het hoofdstuk 2, ‘Geschiedenis van de Europese integratie’, deel 2.3.3.12.
Diezelfde dag meldt The Guardian dat het Nederlandse voorzitterschap de aandacht gevestigd heeft op het Europese verlangen om van start te gaan met een eenheidsmunt voor het einde van de eeuw[570]. John Major zou hierop gezegd hebben dat de kansen op het bereiken van een voor Groot-Brittannië bevredigend akkoord, in de balans liggen en benadrukt hebben dat een uitstapclausule voor Groot-Brittannië van essentieel belang is[571].
Ook in de Daily Mail vonden we die dag een artikel. De krant komt met het nieuws dat Major geconfronteerd werd met een ontwerpverdrag dat opzettelijk niet tegemoet kwam aan de voornaamste Britse eisen[572]. Het ontwerp tekent een strikt schema uit voor de afschaffing van de nationale munten ten voordele van een eenheidsmunt voor iedereen. De Britse regering zou bezorgd zijn over het feit dat er nog zoveel onopgeloste kwesties overblijven voor de eigenlijke top en daarom vrezen dat het onmogelijk zou kunnen blijken een alomvattend akkoord te bereiken op de voorziene twee dagen. De andere cruciale strijdpunten voor de Britten zouden de volgende zijn: immigratiebeleid, controle over buitenlandse zaken en defensie, de voorgestelde machtsuitbreiding voor het Europees Parlement en sociaal en industrieel beleid[573].
Het hoofdartikel op de frontpagina van The Times van 9 december wordt gewijd aan een speech van de voorzitter van de Europese Commissie, Jacques Delors. In de titel heet het dat hij de weg die de Gemeenschap moet volgen op weg naar eenheid, heeft voorgesteld: “Delors sets out EC ‘path to union’ ”. In het artikel wordt gezegd dat de speech een aanval was tegen de Britse houding ten overstaan van de politieke unie, omdat hij opriep tot een onomkeerbaar engagement voor ‘federalisme’. Delors zou verder ook versterking van het Europese sociaal beleid verdedigd hebben, hetgeen de Britten steeds hebben afgewezen[574].
Nog op dezelfde dag: een lang opiniestuk op pagina 15 dat een voorbeschouwing is op de die dag van start gaande top. Onmiddellijk al wordt het standpunt van de Britse regering verdedigd: als de ontwikkelingen in de economische en politieke unie te snel verlopen om een goede werking te verzekeren, is dit nadelig voor heel Europa en niet alleen voor Groot-Brittannië[575]. Er wordt gepleit voor geleidelijke hervormingen en gewaarschuwd tegen te snelle omwentelingen. Want, zegt de krant, er is geen snellere weg naar Europese integratie. En iets verder klinkt het dat Groot-Brittannië niet langer anti-Europees is, maar er alleen op wijst dat, om integratie te doen lukken, er eerst een groei moet zijn naar politieke en economische samenhang[576]. Daarna wordt gezegd dat veel politici zeggen dat ze de Britse twijfels niet begrijpen maar, gaat het verder, dit is omdat ze de verdragen ofwel niet gelezen, ofwel niet begrepen hebben. Vele andere onderschatten de moeilijkheid om ze tot uitvoering te brengen[577]. Wat nu precies zal gebeuren, durft de krant niet precies voorspellen maar het zou er niet zo goed uitzien. Ze onderscheidt drie punten waarop Groot-Brittannië niet akkoord kan gaan met hetgeen in de ontwerpverdragen staat en noemt dit een strijd tussen realisme en illusie[578], alweer duidelijk partij trekkend voor de Britse positie. De drie punten worden dan opgesomd. Als eerste zouden de Britten in verband met de economische en monetaire unie eerder een afwachtende houding voorstaan, tot de vrije markt van 1993 de test heeft doorstaan[579]. Het tweede strijdpunt situeert zich rond de kwestie van een Europees sociaal beleid. Volgens The Times werd met de Europese Akte een akkoord bereikt over meerderheidsstemming ten voordele van de Eenheidsmarkt, in gevallen waar de staten een collectieve discipline aanvaarden omdat ze weten dat het in hun eigen belang is. Maar, gaat ze verder, die discipline uitbreiden naar reglementering inzake arbeidsomstandigheden, arbeidsrelaties en dergelijke zou de centralisatie tot in het absurde doordrijven[580]. Het derde strijdpunt is rond het gebruik van de term ‘federaal’. De krant vindt dat de Europese akte geen opgeven van soevereiniteit inhield maar een ‘statement van subsidiariteit’ was. Er wordt aan toegevoegd dat een verdrag in het algemeen geen verlies van soevereiniteit behelst maar een vrijwillige beslissing van onafhankelijke staten om hun macht te delen of af te staan aan een supranationaal organisme[581].
In een opiniestuk op 9 december zegt The Guardian dat de onderhandelende houding van premier Major voor de top van Maastricht de dubbelzinnige houding in Groot-Brittannië weerspiegelt; er is geen golf van positief enthousiasme voor het Europees project[582].
Op dezelfde dag (9 december) wordt gemeld dat Major vertrokken is naar Maastricht, na het voorwerp te zijn geweest van tegenstrijdige adviezen van zijn achterban en van verwensing door de oppositie omwille van zijn tactiek. Een afschrikwekkende lijst van strijdpunten die hij meebrengt, zou ervoor zorgen dat hij op zoek zal moeten gaan naar compromissen als hij een akkoord wil sluiten binnen het tijdsbestek van twee dagen[583]. Major zelf zou nog onzeker zijn over hoeveel toegevingen zijn partners zullen bereid zijn te doen[584].
Nog op 9 december voorspelt John Palmer in een artikel dat de top rond 3 kwesties zal spelen[585]. In de eerste alinea van het artikel heeft hij het over acht problemen, waarvan er drie de top kunnen breken. Twee van die drie zouden onmiddellijk met Groot-Brittannië in verband staan. Het gaat dan over het Europese voornemen om te evolueren naar een federale poitieke unie en over de vraag wat de rol van de Gemeenschap moet zijn in het bepalen van een sociaal beleid[586]. De derde sleutelkwestie zou dan de vraag van de armere Europese lidstaten zijn, met Spanje voorop, om meer economische steun van de rijkere lidstaten[587]. Iets verder worden ook de andere vijf op te lossen problemen opgesomd. We behandelen hier de voornaamste elementen. Ze hebben zowel betrekking op de politieke als op de economische unie. Als eerste wordt de formulering van de exacte inhoud van de uitstapclausule voor Groot-Brittannië uit de derde fase van monetaire eenmaking en de eenheidsmunt genoemd[588]. Er worden ook belangrijke meningsverschillen opgemerkt tussen het Verenigd Koninkrijk en de rest over de mate waarop politieke verantwoordelijkheden zullen overgaan van de nationale regeringen naar de Gemeenschap, in welke mate er door middel van meerderheidsstemming zal over beslist worden en hoeveel er onderhevig zullen kunnen zijn aan een veto van het Europees Parlement.[589] In tegenstelling hiermee, gaat het verder, lijken de verschillen te verkleinen als het gaat over buitenlands en veiligheidsbeleid. Groot-Brittannië lijkt immers bereid om in te binden en meerderheidsstemming toe te laten voor de precieze uitvoer van het beleid op deze terreinen. Evenzeer, wordt hieraan toegevoegd, is er vooruitgang met betrekking tot het defensiebeleid: het zal buiten de Gemeenschap blijven, in de West-Europese Unie, zeker tot 1996[590].
De Daily Mail benadrukt die dag heel sterk het historische belang van de komende dagen. Al in de titel: “Two days of destiny”, maar ook in het eigenlijke artikel. Er wordt gezegd dat Europa op de drempel van een historische beslissing staat; als er een akkoord wordt bereikt, kan het sneller evolueren naar een supermacht die naast de Verenigde Staten en Japan kan staan[591]. Wat Major betreft, wordt gezegd dat de gesprekken zijn ambtstermijn kunnen maken of breken, maar hij zou niet onder de indruk van de druk zijn. Hij heeft namelijk verklaard dat hij zal terug komen met een goed akkoord voor Groot-Brittannië of helemaal zonder akkoord, besluit men het artikel[592].
The Times brengt op 10 december het bericht dat Major vast zal houden aan de opt-out clausule voor de EMU[593].
Dit terwijl The Guardian uitpakt met een artikel waarin in de titel reeds gemeld wordt dat Major van plan is om verregaande toegevingen te doen op de top: “Major signals sweeping concessions at EC summit”. Het artikel is geschreven door John Palmer, die blijkbaar de correspondent in Maastricht is. In het stuk zelf wordt de titel herhaald maar er wordt direct aan toegevoegd dat de andere regeringsleiders, in ruil voor de toegevingen van Major, zich zoals verwacht akkoord hebben verklaard om de referentie naar het uiteindelijke federale doel van de integratie, uit het ontwerpverdrag te schrappen[594]. Daarna wordt vermeld wat Major zou aangegeven hebben, te kunnen aanvaarden tijdens de onderhandelingen. Het gaat om een grotere beslissingsbevoegdheid voor de Raad van Ministers, een belangrijkere wetgevende rol voor het Europees Parlement, meerderheidsstemming in beperkte mate voor het buitenlands en veiligheidsbeleid en een Europees defensiebeleid in de toekomst[595]. Na deze opsomming wordt fijntjes aangegeven dat de Britse regering eerder krachtig had geweigerd dergelijke toegevingen te doen[596]. Daarna vermeldt de correspondent dat premier Major zich stevig verzet heeft tegen het toestaan van een grotere bevoegdheid aan de Gemeenschap over sociaal beleid. Het sociale hoofdstuk is nu nog de belangrijkste hindernis op weg naar een totaal akkoord en kan nog steeds de onderhandelingen doen mislukken, gaat het verder[597].
We vonden nog een artikel op 10 december, op pagina 4. Er wordt in gezegd dat de Europese leiders het verdrag rond monetaire unie scherper hebben gemaakt. Ze zullen nu streven naar de invoering van een eenheidsmunt vanaf januari 1999, zelfs als er slechts een minderheid van de lidstaten bereid is om mee te doen. Groot-Brittannië zal als enige een uitstapclausule krijgen. Deze nieuwe voorstellen zouden gesteund worden door alle lidstaten en ook de Britten zouden hebben gezegd dat ze er zich niet zouden tegen verzetten[598].
De Daily Mail drijft op 10 december de spanning verder op. Major zou gezegd hebben dat de andere Europese lidstaten niet te ver mogen gaan met industriële hervormingen omdat ze de vakbonden weer het beleid zouden doen bepalen. Men gaat verder met te zeggen dat de eerste minister vast van plan is om zich te verzetten tegen alle socialistisch geïnspireerde wetten, komende uit Brussel, die al het goeds van het Thatcher-beleid zouden ongedaan maken en die een nieuwe kans zouden geven aan de activisten die in de jaren 1970 zorgden voor chaos[599].
Op het vlak van het Europese sociale beleid blijft de Britse delegatie bij haar standpunt en dit heeft blijkbaar zware gevolgen voor de hele politieke unie. In de titel van een artikel van The Times van 11 december luidt het dat het geruzie over het ‘sociale hoofstuk’ de top tot op de rand van de afgrond drijft: “Social chapter wrangle takes summit to brink”. In het artikel wordt gezegd dat de Europese leiders wanhopig aan het proberen zijn om het verdrag voor politieke unie te redden uit de verwarring, veroorzaakt door de Britse afwijzing van een ‘sociaal hoofdstuk’, dat de Gemeenschap nieuwe bevoegdheden over arbeidsomstandigheden, arbeidswetgeving en sociale zekerheid moest geven[600].
Op 11 december is er op de eerste pagina van The Guardian een artikel van John Palmer (vanuit Maastricht). De titel is “EC nears union deal as Britain takes talks to brink of failure”. Wat hier precies mee bedoeld wordt, blijkt al uit de eerste regels in het artikel zelf. Er wordt gezegd dat de Europese Gemeenschap heel dicht bij een akkoord over politieke en monetaire unie is gekomen maar de uiteindelijke afloop zal afhangen van het feit of er op het nippertje een compromis kan bereikt worden in verband met het hoofdstuk in het verdrag dat betrekking heeft op sociaal en werkgelegenheidsbeleid[601]. En hier bevindt Groot-Brittannië zich dus in een cruciale positie. Zo staat het ook in het artikel. De hele dag was een opeenvolging van het wegvallen van problemen, waarbij de andere leden allemaal een overeenkomst konden vinden voor hun specifieke aandachtspunten. En hierdoor kwam er meer en meer druk op de Britten te liggen aangezien de discussie rond het sociaal beleid de laatste hindernis was[602]. Over dit sociaal beleid op Europese schaal wordt iets verder gezegd dat als Groot-Brittannië er buiten zou blijven, dit een spectaculaire invloed zou hebben in de aanloop naar de nationale verkiezingen. De leiders van de oppositie zullen, volgens de krant, erop wijzen dat de sociale wetgeving gaat over zaken als gelijke rechten voor mannen en vrouwen op de werkvloer, recht op informatie en consultatie voor arbeiders, verbeterde werkuren en –omstandigheden en een verbeterde gezondheid en veiligheid. Sommige conservatieve parlementsleden zullen het afwezig blijven van dergelijke wetgeving wel toejuichen, gaat de krant verder, want die zien een Europese regelgeving over rechten van arbeiders als verholen socialisme uit ‘Brussel’[603]. John Palmer, de correspondent, wil zijn artikel blijkbaar afsluiten met een positieve noot. Hij zegt immers dat de dreigende crisis over sociale politiek tekens overschaduwt die erop wijzen dat men op de top evolueert naar het bereiken van een akkoord over heel wat andere zaken die eerder zorgden voor meningsverschillen onder de leiders. Hiertoe zouden behoren: een exacte formulering van het Britse recht om uit de eenheidsmunt te stappen, de toekomstige evolutie van de defensiepolitiek en een tegemoetkoming aan de vragen om aanzienlijk meer financiële hulp voor de armere leden van de Gemeenschap[604]. Er is dus wel degelijk vooruitgang, en daar wilde men even de aandacht van de lezer op vestigen.
De Daily Mail kondigt de afloop van de top al aan op 11 december in de titel van het hoofdartikel op de eerste pagina, aan als een ‘knock-out’-overwinning voor de Britse premier: “Major wins by a knock-out!”. Deze kop maakt nog maar eens overduidelijk dat men de onderhandelingen over Europese integratie echt als een gevecht beschouwt. In het artikel wordt gezegd dat Major een dubbele overwinning heeft behaald: het sociale hoofdstuk is namelijk geschrapt uit het verdrag, waardoor ‘Brussel’ geen arbeidswetten kan opleggen die de Britse industrie schade kunnen berokkenen. In plaats daarvan zullen de 11 een apart charter ondertekenen dat niet wettelijk bindend is voor Groot-Brittannië. Bovendien heeft Major ervoor gezorgd dat het Verenigd Koninkrijk de vrijheid behoudt om zelf te beslissen over de toekomst van het pond, over het al dan niet toetreden tot het systeem van een gemeenschappelijke munt[605]. Globaal genomen, sluit het artikel af, hield Major stand en kan hij terugvliegen om de grootste prestatie van zijn leven voor te stellen aan het Lagerhuis[606].
Als de top eenmaal achter de rug is, zijn de commentaren voor het behaalde resultaat ook in The Times zeer lovend. In het hoofdartikel op de eerste pagina op 12 december wordt in de titel al gezegd dat Major de volle steun krijgt van de Conservatieve parlementsleden over Maastricht: “Tory MP’s rally behind Major on Maastricht”. In het artikel gaat het over Major die als een held wordt ingehaald door de Conservatieve parlementairen. Door erover te waken dat Groot-Brittannië het recht behield om uit het systeem van een eenheidsmunt te stappen en door te voorkomen dat ‘Europa’ meer macht kreeg over de Britse sociale en arbeidswetgeving, zou hij ervoor gezorgd hebben dat de anti-federalisten tevreden zijn en liet hij de meeste Conservatieven achter met een bijna euforisch gevoel[607]. Alleen Labour zou de eerste minister aangevallen hebben, omdat hij het sociale hoofdstuk van het verdrag voor politieke unie niet wilde onderschrijven en zo Groot-Brittannië isoleerde[608].
Op de volgende pagina van dezelfde editie geeft de krant ook commentaar bij de gebeurtenissen. Ze wijst er in de titel al op dat de akkoorden die bereikt werden geen einde maken aan de onderlinge verdeeldheid in Europa: “Accords fail to end European ambiguity”. In het artikel zelf wordt voorspeld dat Maastricht een belangrijke mijlpaal zal vormen in het leven van Major, maar er wordt getwijfeld aan het historische belang van de top voor de Europese Gemeenschap. Er wordt wel erkend dat het verdrag een grote stap voor de Europese integratie is, er zullen veel zaken veranderen en er werd een belangrijk plan ontworpen voor monetaire unie. Maar, gaat het verder, de Gemeenschap blijft even verdeeld als vóór de top[609]. Iets verder wordt dan goedkeurend gepraat over de houding van de Britse premier Major op de top; hij zal een paar dagen helemaal niet geliefd zijn in vele Europese hoofdsteden maar, zegt de krant, hij heeft zich het hele jaar door als een sluwe tacticus waargemaakt[610].
Op dezelfde pagina wordt ook uitgelegd wat nu precies de resultaten zijn van de top, maar we gaan hier niet dieper op in omdat dit niets vertelt over de opinie van The Times. We verwijzen voor die resultaten naar hoofdstuk 2, ‘Geschiedenis van Europese Integratie’, deel 2.3.3.12.
De grote kop op de frontpagina van The Guardian van 12 december is: “Tories hail Major triumph”. Deze uitspraak wordt verduidelijkt in de eerste regels van het artikel (geschreven door Michael White, politiek redacteur): conservatieve parlementsleden, met verschillende opinies over Europa, haastten zich allemaal om de resultaten van de onderhandelingen op de top van Maastricht een overwinning van Major te noemen. Er wordt wel snel aan toegevoegd dat dit gebeurde vooraleer de details van de besluiten bekend zijn en duidelijk wordt wat de gemiste kansen waren en waar de toegevingen tot het federalisme zitten. Dit zou eventueel nog de glans van de overwinning kunnen halen[611]. Er was wel wat tegenstand in het Lagerhuis. Zo had Labour-leider Neil Kinnock het over een ‘dubbele opt-out regering’: ze had haar verantwoordelijkheden niet genomen in cruciale kwesties in verband met de economische unie van de late jaren 1990, nóch in de kwestie van versterkte bescherming voor de arbeiders. Door de weigering om het sociale hoofdstuk te aanvaarden, bevond Groot-Brittannië zich allerminst in het centrum van Europa; het was nu half binnen en half buiten de Gemeenschap[612]. Maar, gaat het artikel verder, er werd niet toegelaten dat de Labour-parlementsleden of de enkele anti-federalisten de pret bedierven. Ze werden overspoeld door een massale opluchting en tevredenheid in conservatieve rangen[613].
Opvallend is dat op dezelfde pagina, in een ander artikel, ook gemeld wordt dat de andere leiders van de Gemeenschap de resultaten van de top omschreven als een grote stap voorwaarts op weg naar integratie en de toegevingen die werden gedaan aan Groot-Brittannië minimaliseerden[614].
Een laatste artikel dat uit The Guardian geselecteerd werd voor deze periode, verschijnt op 12 december, op pagina 2. Het gaat om een opiniestuk waarin de krant terugkomt op de afgelopen top en de resultaten poogt te analyseren. Men is er vrij positief over de prestatie van Major. Hij zag er moe maar tevreden uit en dit noemt de krant terecht, als men kijkt naar de vooropgestelde prioriteiten. Hij kon het bereikte akkoord ook goed verdedigen op het thuisfront. In politieke termen had Major dus een vreugdevolle week, klinkt het verderop. Hij zou zijn partij wel eens voldoende hebben herenigd om verdere nervositeit in de aanloop naar de verkiezingen te vermijden[615]. Dit alles wordt echter verderop in het artikel sterk gerelativeerd. Er wordt gezegd dat in feite geen enkele Europese leider vernederd of verslagen naar huis is gegaan, ze waren allen triomfantelijk. ‘De sage van strijdende John’ was een tweederangsonderwerp in de andere landen. Hieruit leidt de krant af dat men nog heel ver verwijderd is van iets dat ook maar een beetje lijkt op een overkoepelende staatsstructuur. De resultaten van de strijd op een top worden beoordeeld tegen het licht van de nationale belangen; het zijn de kiezers in eigen land waarmee eerst en vooral rekening gehouden wordt[616]. Dit is volgens The Guardian niet langer een goede manier van handelen; er zullen diepgaande veranderingen moeten worden doorgevoerd. Maastricht zou wel enkele belangrijke beslissingen hebben genomen maar er werd nooit gedurfd om verder te kijken dan de smalle, interne agenda[617].
Onder een aparte titel (“An ecu for prosperity?”) wordt nagegaan en voorspeld wat de echte gevolgen zullen zijn van de beslissingen die in Maastricht werden genomen, op de Britse economie. Eerst en vooral klinkt het dat Groot-Brittannië, door buiten de eenheidsmunt te blijven, de voordelen die dit zal meebrengen, zal mislopen. Er worden enkele van deze voordelen genoemd: De besparingen door niet langer buitenlandse munten te moeten aankopen en de mogelijkheid van de vestiging in London van de Europese Centrale Bank. Dit wordt een zware prijs genoemd (die de regering betaalt) om de eenheid binnen de Conservatieve partij in de aanloop naar de verkiezingen te bewaren[618]. Het voordeel dat Groot-Brittannië kan hebben aan het niet toepassen van het sociale hoofdstuk van het verdrag zal niet lang standhouden. Internationale bedrijven zullen zich misschien eerder in het Verenigd Koninkrijk vestigen dan in de andere Europese landen door de lagere sociale kosten. Maar de andere Europese staten kunnen dit voordeel snel wegwerken door het aan te vechten voor het Europese Hof van Justitite of door zelf hun sociale plannen op te bergen[619].
In de Daily Mail houden de lofbetuigingen aan het adres van Major aan in de editie van 12 december. De kop van een artikel over zijn presentatie van de resultaten in het Lagerhuis laat weinig aan de verbeelding over: “Major, Master of the House”. Het gaat door in het artikel: de wijze waarop hij de gesprekken heeft afgehandeld betekenen niet alleen een grote stap voorwaarts in het behoud van het Verenigd Koninkrijk in het centrum van Europa; het was ook een enorme steun voor zijn reputatie en gezag[620].
Op dezelfde dag wordt op pagina 2 een vergelijking gemaakt tussen de zaken die Major op voorhand als doel had gesteld en de resultaten van de top. Er wordt een heel positief beeld dienaangaande geschetst. Verschillende onderwerpen worden behandeld: waaronder de eenheidsmunt, defensie, buitenlands beleid, het ‘sociale hoofdstuk’, de macht van de Commissie, immigratie, de bevoegdheden van het Europees Parlement en de discussie rond het gebruik van de term ‘federaal’. Meestal komt het erop neer dat de krant zegt dat Major precies kreeg wat hij gewenst had. Dit is het geval bij de eenheidsmunt: Major wilde een algemene uitstapclausule maar was bereid om die te beperken tot een specifieke voor Groot-Brittannië en die kreeg hij[621]. Op het vlak van defensie wilde hij geen wijzigingen in de leidersrol van de NAVO en hij kreeg de garantie dat de West-Europese Unie zich zou inpassen in de NAVO[622]. Het buitenlands beleid wilde hij uit handen houden van de Gemeenschap en dit wordt realiteit[623]. Het sociale hoofdstuk wilde hij schrappen en het werd geschrapt[624]. Uitbreiding van de macht van de Europese Commissie wilde Major zo miniem mogelijk houden en de uitbreiding komt er alleen op terreinen waar ze niet in conflict komt met de nationale wetgevingen[625]. Hij wilde slechts een beperkte uitbreiding van de bevoegdheid van het Europees Parlement en kreeg die ook[626]. En tot slot werd ook het woord ‘federaal’ uit het verdrag geschrapt en werd subsidiariteit gegarandeerd[627]. Een toch wel heel rooskleurig beeld dat hier geschetst wordt.We vonden, ook nog op 12 december, op pagina 8 een opiniestuk waar we nog even kort op ingaan. Er wordt nog maar eens gezegd dat Major teruggekeerd is na op een succesvolle wijze de eisen die hij op voorhand had gesteld, te hebben verdedigd. De eerbetuiging gaat verder als Major een geweldige verdediger van de belangen van ‘ons’ land genoemd wordt terwijl hij meehelpt aan het bouwen van een steeds hechtere Europese unie[628].
Op 14 december vonden we het laatste, vermeldenswaardige artikel in de Daily Mail. Het is opnieuw een opiniestuk. Er wordt in gezegd dat Major er terecht prat kan op gaan dat hij, door het sociale charter onaanvaardbaar te noemen voor Groot-Brittannië, de vakbondswetgeving van Thatcher heeft gered[629]. De krant steunt duidelijk deze prestatie want ze zegt dat de Labourleiders zich tegen de regeringsbeslissing verzetten omdat ze in het sociale charter een mogelijke weg zien om het socialisme en de macht en het prestige van de vakbonden te herstellen[630]. Het artikel wordt afgesloten met de voorspelling dat de discussie rond dit sociale charter zeker een belangrijk punt zal worden in de komende verkiezingsstrijd. Als het zo zou zijn, is dat volgens de krant alleen maar in het voordeel van Major, want hij weet dat hij op dit punt zijn gelijk kan halen[631].
In de aanloop naar de top blikken de drie kranten al vooruit. The Times en The Guardian berichten over vrijwel alle nieuwe ontwikkelingen terwijl de Daily Mail het bekijkt vanuit een Brits standpunt en zich toespitst op de discussie rond het woord ‘federaal’ in het ontwerpverdrag. De Daily Mail schaart zich ook het duidelijkst achter het regeringsstandpunt, tegen té vergaande integratie.
Onmiddellijk na de top besteden de drie kranten heel wat aandacht aan de resultaten. De Daily Mail ziet de top als een duidelijke en volledige overwinning voor Major en ook The Times spreekt zeer lovend over de resultaten. The Guardian is de enige krant die bericht over tegenstand voor Major in het Britse parlement, al is ze globaal gezien, de resultaten ook positief gezind.
|
|
[539] TT, 2.12.1991, p. 1: “…that any escape clause in the treaty on a single currency should be confined to Britain… Instead of signing a treaty which would have given any EC state the right to drop out of single currency plans before they became irrevocably, it is now likely that 11 countries will sign a binding commitment to join a single currency as soon as their economies qualify.”
[540] TT, 2.12.1991, p.9: “European foreign ministers meet today in a final attempt to agree on the remaining handful of outstanding contentious issues… Spokesman have suggested that the treaty of economic and monetary union is now virtually complete… The remaining sticking points are all in the treaty on political union.”
[541] TT, 2.12.1991, p.9: “On most issues Britain is in a minority opposing plans it regards as too federalist or giving too much power and competence to Brussels. Most now appear within sight of compromise, except the inclusion in the treaty of a common social policy.”
[542] TT, 2.12.1991, p.9: “Sticking points: foreign and security policy…compromise seems possible. European Parliament’s powers…compromise is likely. Immigration…compromise is likely. European Commission’s powers…compromise is possible. Social Policy…compromise is unlikely. Cohesion…compromise is possible.”
[543] TG, 2.12.1991, p.1: “Britain will be isolated from all the other EC countries in being given the sole right to opt out of a single European currency at the Maastricht summit.”
[544] TT, 3.12.1991, p.1: “Britain yesterday toughened its negotiating stance over economic and political union by insisting that the key areas of contention…would have to go all the way to the Maastricht summit.”
[545] TT, 3.12.1991, p.1: “…officials listed the areas that Britain now believes will have to be resolved at the summit: economic union opt-out arrangements, common defence policy, majority voting on foreign policy, powers of the European Parliament, social action programme, common industrial policy, interior and justice matters, inclusion of the ‘federal vocation’ in the treaty, extension of EC competence to other areas.”
[546] TT, 3.12.1991, p.10: “Mrs. Thatcher would condemn her partners’ proposals… Isolated at the end of a summit, she was often forced to concede points which she had sworn she would defend to the death… Mr. Major has served notice that he will…in search of compromise. But he will not surrender at the eleventh hour.”
[547] TT, 3.12.1991, p.15: “The other 11 states want to finger Britain as the one country that still reserves its position and is thus open to castigation as ‘anti-European’. Need Mr. Major worry much about this?”
[548] TT, 3.12.1991, p.15: “…the federalists are making a united Europe run before it can walk…Britain’s position on economic union is not a wilful refusal to take part in European cooperation. It is a gesture of sanity and caution. If other European states are more cynical, or more nervous, or simply more careless of the future, so be it. If Britain is to stand alone, it is right to do so.”
[549] TG, 3.12.1991, p.4: “British Government ministers yesterday effectively abandoned all attempts to agree on a European union treaty before next week’s EC heads of government summit in Maastricht… only the heads of government could now break the deadlock.”
[550] TT, 4.12.1991, p.1: “…Britain succeeded last night in removing one reference to the ‘federal goal’ from the EC’s political union treaty…”
[551] TG, 4.12.1991, p.1, titel: “Major will face united EC front for full union”.
[552] TG, 4.12.1991, p.1: “The odds against John Major bringing back a European union agreement from next week’s Maastricht summit acceptable to his right-wing critics lengthened dramatically last night as Britain’s EC partners accelerated their plans to move to a single European currency.”
[553] TG, 4.12.1991, p.1: “At the same time they approved proposals to give EC heads of government a major voice in defence policy.”
[554] TG, 4.12.1991, p.1: “The one piece of good news for Mr. Major was the prediction that the word ‘federal’ would be dropped from the final draft treaty…”
[555] TG, 4.12.1991, p.1: “The developments came as the EC’s foreign and finance ministers continued separate talks in Brussels, described as ‘increasingly desperate efforts’ to clear the way for agreement.”
[556] TG, 4.12.1991, p.4: “Britian claims to be among the most devoted advocates of developing a strong and distinctive European Community posture on the widest range of foreign policy issues. But it also takes strong exceptions to proposals on the table for Maastricht, to enforce joint action on important aspects of foreign and security policy.”
[557] TG, 4.12.1991, p.4: “The British view is that it defies common sense to assume that any EC country could be forced to adopt foreign policies against its will or national interest… it would be a grievant loss of sovereignty and an unacceptable step towards a federal Europe. These arguments have not, so far, succeeded in winning many converts.”
[558] DM, 4.12.1991, p.1: “Britain is heavily outnumbered by its partners who want to build a superstate run largely from Brussels.”
[559] TT, 5.12.1991, p.17: “…the Cabinet would like to see Mr. Major and his colleagues return from Maastricht with a signed treaty… But the Treaty they would like to bring home, would meet Britain’s desire to postpone crucial decisions on economic and political union until 1992 is past and the new membership issue is resolved. It would not extend the competence of the European Commission or the powers of the European Parliament. And it would keep future European cooperation under the Council of Ministers… Such an outcome would merit a hero’s welcome. However, such a triumph is not on offer.”
[560] TT, 5.12.1991, p.17: “The Governement has no interest in a total breakdown… But the Dutch, the Germans and even the French have…more political capital invested than Britain in ‘deepening’ the EC. This gives Britain a strong hand, if not a veto, at least on over the now famous list of ‘sticking-points’.”
[561] TG, 5.12.1991, p.4: “The somewhat obscure issue on which the Conservative Government seems willing to risk a breakdown at Maastricht is the proposal to increase the use of qualified majority voting at the council of ministers. Britain claims the issue goes right to the heart of the defence of national sovereignty.”
[562] TG, 5.12.1991, p.4: “Pro-Europeans insist that the right of the national veto must be scrapped in most areas, including foreign policy, employment and environment law. They argue…the Community can function efficiently only if as many decisions as possible are made by majority voting.”
[563] DM, 5.12.1991, p.2: “John Major will be asked to surrender Mrs. Thatcher victories over the unions… He will be pressured to accept a European social policy that ministers say would reverse the impact of his predecessor’s trade union laws and endanger the spirit of enterprise won during her years in power.”
[564] TG, 6.12.1991, p.6: “…They paint a portrait of a future European Community in which political decisions would be taken at EC rather than national level. But that would only be a stage on a longer journey to a federal union.”
[565] TG, 6.12.1991, p.13: “Maastricht objectives: Economic union: to integrate the economies of the Twelve and lay the basis for a single European currency to be controlled by a Central European Bank and EC ministers. Political union: in the majority view, to build towards a United States of Europe. In the British view, to strengthen existing EC institutions.”
[566] TG, 6.12.1991, p.15: “The way in which the Maastricht summit describes the longer-term goals of European Union may prove the single most explosive issue of the meeting and the greatest threat to an agreement… John Major has made it clear that he will not only insist on the removal of ‘federal’ from the present treaty, he will also oppose any attempt to link a future review to achieving a federal system.”
[567] TG, 6.12.1991, p.15: “The final shape of that state will not be determined at or even immediately after Maastricht… The new European structure which will be developed during the 1990s will, however bear little resemblance to the nightmare of a centralised Euro-superstate which plagues some in Britain. But Maastricht will lay the basis of a new system of ‘governance’ for the European Community… the impact of European union will increasingly be felt…”
[568] TG, 6.12.1991, p.15: “…the majority would like to see decision-making authority transferred from the existing nation states both upwards to the EC and downwards to the regions…a system often known as ‘subsidiarity’.”
[569] TT, 7.12.1991, p.1: “The opt-out clause allowing any European country to drop out of the plans for monetary union before the final abolition of national currencies has been struck out of the latest draft of the European Community’s single currency treaty… is a blow to the British Government’s hopes… but Britain’s reservations…can be met by a special protocol.”
[570] TG, 7.12.1991, p.1: “The Dutch Presidency of the European Community yesterday signalled the EC’s determination to launch a single currency before the end of the century…”
[571] TG, 7.12.1991, p.1: “John Major…said the chances of a deal satisfactory to Britain remained ‘poised in the balance’… A monetary union opt-out for Britain was critical, he insisted.”
[572] DM, 7.12.1991, p.1: “John Major…was confronted with a draft treaty which deliberately denies Britain’s main demands.”
[573] DM, 7.12.1991, p.1: “The treaty sets out a strict timetable under which the EC should agree to ditch the national currencies in favour of a single alternative for all. Whitehall fears that so much has been left to fight over at the last moment at Maastricht that it could be impossible to achieve a deal in the two days planned… Other crucial sticking points for Britain remain immigration policy, control over foreign affairs and defence, the powers proposed for the European Parliament and social and industrial policy.”
[574] TT, 9.12.1991, p.1: “Delors led a determined assault against Britain’s position on European political union with an impassioned speech calling for an ‘irreversible’ commitment to federalism… Delors mounted a passionate defence of strengthened EC social policy, which Britain has rejected throughout the treaty talks.”
[575] TT, 9.12.1991, p.15: “If the mechanics of economic and political union are moving too fast for the good of the whole, they are too fast for all Europe, not just Britain.”
[576] TT, 9.12.1991, p.15: “There is no short cut to European integration… Britain is no longer studently ‘anti-European’. It is merely pointing out that, for integration to work, there must be economic and political convergence.”
[577] TT, 9.12.1991, p.15: “Many politicians claim they cannot understand Britain’s reservations, but then few have read and understood the treaties. Many who have read them persist in underestimating the difficulty of implementing them.”
[578] TT, 9.12.1991, p.15: “The clouds are still ominous. The 3 substantive areas of disagreement between Britain and the treaty drafts illustrate the clash between realism and illusion.”
[579] TT, 9.12.1991, p.15: “…economic and monetary union… Britain wants to keep options open until the free-market test has been passed in 1993.”
[580] TT, 9.12.1991, p.15: “…extension of ‘social dimension’… The Single European Act established majority voting for the sake of a single market, where states must accept collective discipline for their joint prosperity. Extending such discipline into working conditions, labour relations…would be centralisation gone mad.”
[581] TT, 9.12.1991, p.15: “…The Single European Act of 1986 was not an automatic ceding of sovereignty. It was a statement of subsidiarity… A treaty implies not a loss of sovereignty but a voluntary decision to share power between sovereign states or to delegate it to a supranational body.”
[582] TG, 9.12.1991, p.2: “The bargaining position Mr. Major brings to Maastricht mirrors this country’s ambivalence. There is no great wave of positive zest for the project.”
[583] TG, 9.12.1991, p.4: “John Major flew into Maastricht last night amid conflicting advice from his own backbenchers and denunciation of his tactics by the opposition parties. A daunting list of sticking points ensures he will have to make substantial compromises if he is to reach a deal over the next two days.”
[584] TG, 9.12.1991, p.4: “Mr. Major remains genuinely uncertain how much ground his European Community partners are now willing to give.”
[585] TG, 9.12.1991, p.4, titel: “Summit hangs on three issues”.
[586] TG, 9.12.1991, p.4: “The Maastricht summit will have to solve eight main problems…and of the eight, three specific issues could even wreck the summit. Two of these directly affect Britain…intention to move to a federal political union, and what the community’s future role should be in deciding social policy.”
[587] TG, 9.12.1991, p.4: “The third key issue is the demand of the poorer European Community countries, led by Spain, for massive increases in economic aid from the richer member states.”
[588] TG, 9.12.1991, p.4: “The other five issues which must be resolved at Maastricht cover both monetary and political union. The exact terms of the British opt-out clause from the third stage of monetary union, and a single currency, still have to be agreed.”
[589] TG, 9.12.1991, p.4: “There are also big differences between Britain and the rest over the scale of policy responsibilities to be transfered from national governments to the community, how many of these should be decided by qualified majority vote, and how many should be subject to a final veto by the European Parliament.”
[590] TG, 9.12.1991, p.4: “In contrast, differences over the formulation of a common foreign and security policy have narrowed sharply in the past week or two. The British government seems readier now to concede some majority voting on the detailed implementation of policy in these areas. Equally, there has been progress in determining responsibility for defence policy. This will lie outside the community with the Western European Union, at least until the 1996 review.”
[591] DM, 9.12.1991, p.1: “Europe is standing on the treshold of a historical decision… Agreement at the summit will speed up the progress towards constructing a Continental superpower to stand alongside America and Japan.”
[592] DM, 9.12.1991, p.1: “John Major…the talks could make or break his Premiership… But despite the pressure, Mr. Major is unimpressed by the scaremongers. He has pledged that he will return with a good deal for Britain or no deal at all.”
[593] TT, 10.12.1991, p.1, titel: “Major stands firm on EMU opt-out clause”.
[594] TG, 10.12.1991, p.1: “…In exchange, the other European heads of government agreed, as expected, to drop the draft treaty reference to the proposed Union having a ‘federal’ goal.”
[595] TG, 10.12.1991, p.1: “During the negotiations…Mr. Major indicated that he could accept: Greater decision-making powers for the Council of Ministers. An increased lawmaking role for the European Parliament. Limited majority voting in foreign and security policy. And an eventual European defence policy.”
[596] TG, 10.12.1991, p.1: “Earlier, the British government strenuously resisted any such concessions.”
[597] TG, 10.12.1991, p.1: “…last night Mr. Major was holding out firmly against giving the European Community a bigger say in social policy. The social chapter of the treaty has now emerged as the single largest obstacle to a final treaty agreement and could still wreck the negotiations.”
[598] TG, 10.12.1991, p.4: “European Community leaders last night dramatically hardened draft clauses in the proposed monetary union treaty, calling for…a single currency would be formed automatically by January 1999…, even if only a minority of member states took part. They signalled that although Britain would get its opt-out clause, it would be designed for Britain alone. The proposed new drafts…are backed by all member states and the British said they would raise no objection.”
[599] DM, 10.12.1991, p.1: “Mr. Major insisted his European partners must back down on industrial reforms which he believes would put trade unions back in the driving seats in Britain. The Prime Minister is determined not to allow socialist-inspired laws laid down in Brussels to undo all the good of the Thatcher years and open the back door to militants who caused chaos throughout the seventies.”
[600] TT, 11.12.1991, p.1: “European leaders were last night desperately trying to salvage a political union treaty from the turmoil caused by Britain’s rejection of a ‘social chapter’ giving the European Community new powers over working conditions, labour law and social policy.”
[601] TG, 11.12.1991, p.1: “The European Community was last night edging towards a deal on political and monetary union – but with agreement dependent on a last-minute compromise over the treaty’s social and employment provisions.”
[602] TG, 11.12.1991, p.1: “After a day in which the issues fell away one by one, with the other EC members reaching compromises on their concerns…Britain became increasingly the focus of attention as the final hurdle of social policy was reached.”
[603] TG, 11.12.1991, p.1: “Any exclusion of Britain from the new social provisions of the European Union would be politically explosive in the run-up to a general election. Opposition leaders would be bound to point out that the new social laws would cover areas including equal rights at work between men and women, workers’ rights to information and consultation, improvements in working hours and conditions as well as improved health and safety. A right to opt out of new EC social laws would be welcomed by some Conservative MP’s, who have always seen EC legislation on workers’ rights as ‘socialism by the Brussels backdoor’.”
[604] TG, 11.12.1991, p.1: “The looming crisis over social policy overshadowed signs that the summit was gradually moving to agreement on a wide range of other issues which had earlier divided EC leaders. These included the exact terms of the British right to opt out of the single currency, the future evolution of defence policy and demands for sweeping increases in aid from the poorer countries of the community.”
[605] DM, 11.12.1991, p.1: “John Major scored a double European victory early today… He convinced his partners to drop the ‘social chapter’ plans from the treaty, ensured that Brussels cannot impose labour laws that would damage British industry. Instead the other 11 states will sign a separate charter, not legally binding on Britain…guaranteed Britain’s freedom to decide on the fate of the pound and joining a single-currency system.”
[606] DM, 11.12.1991, p.1: “In the end, Mr. Major held firm and can fly home this morning to present the greatest prize of his life to the Commons.”
[607] TT, 12.12.1991, p.1: “Mr. Major was welcomed as a hero by Conservative MP’s. By conforming Britain’s right to opt out of a single currency and thwarting moves to give the European Community new powers over British social and labour law, the prime minister secured an agreement that limited anti-federalist dissent and left most Conservatives in a state of near euphoria.”
[608] TT, 12.12.1991, p.1: “Labour attacked Major’s refusal to accept the social provisions of the political union treaty. They accused the prime minister of isolating Britain.”
[609] TT, 12.12.1991, p.2: “Maastricht will survive as a landmark event in the life of John Major. Its future as a symbol of a turning point in the history of the European Community is less certain. The treaty can undoubtedly be described as a giant step for European integration… will mean many changes. The summit nailed down a profoundly important agreement on plans for currency union. But…the European Community remains the deeply ambivalent institution that it was before the summit.”
[610] TT, 12.12.1991, p.2: “Mr. Major will be violently unpopular in many European capitals for a few days this week but he has shown a shrewd grasp of tactics throughout this year.”
[611] TG, 12.12.1991, p.1: “Conservative MP’s of all European persuasions last night rushed to proclaim the Maastricht summit a negotiating triumph for John Major, before scrutiny of the small print reveals the mixture of lost opportunities and concessions to federalism which sceptics believe may take the shine off the eloborate compromise.”
[612] TG, 12.12.1991, p.1: “Neil Kinnock…in denouncing ‘a double opt-out government’; it had abdicated its responsibilities and duties on the fundamental issues of economic union in the late 1990’s and on enhanced employment protection for workers – the so-called social chapter. Far from being at the heart of Europe, Britain was now ‘semi-detached’.”
[613] TG, 12.12.1991, p.1: “But they, and the handful of anti-federalist MP’s on both sides who dared to try to spoil the party staged for Mr. Major…were overwhelmed by the tide of Tory relief and delight…”
[614] TG, 12.12.1991, p.1: “European leaders…yesterday hailed the results of the Maastricht summit as a great leap forward in an irreversible process of integration and played down concessions granted to John Major.”
[615] TG, 12.12.1991, p.2: “John Major looked tired but happy yesterday. Fair enough, according to the priorities he set himself as Maastricht began…And there was the selling of the deal back home. That went well, too… In crude, immediately political terms, therefore, Mr. Major has had a cheery week. He may have tacked his party together sufficiently to avoid much further distress before the election.”
[616] TG, 12.12.1991, p.2: “No leader amongst the Twelve went home humiliated or defeated yesterday: all were variously triumphant… The Saga of Battling John was a second feature elsewhere… we are still light-years from any hint of a super-state. Summit warfare is waged in entirely national terms… It is the voters at home…who have to be put first…”
[617] TG, 12.12.1991, p.2: “But is this, any longer, a serious way of conducting serious business? Increasinly it is not… Maastricht did take some important decisions. But it never lifted its eyes beyond a narrow, internalised agenda.”
[618] TG, 12.12.1991, p.2: “What meanwhile, will be the actual effect of the actual decisions on the British economy? By opting out of a single European currency, Britain will forgo the benefits… the savings from not having to buy currencies, but also the prospect of having the new European Central Bank located in Britain… This is a big price to pay for preserving Conservative unity until the election.”
[619] TG, 12.12.1991, p.2: “…the UK’s attractiveness to international companies, that could be offset by the lower social cost of establishing business here rather than elsewhere. Yet that competitive advantage won’t last very long if other European countries seek to erode it. They could this either by challenging it in the European Court or by diluting their own Social Charter plans…”
[620] DM, 12.12.1991, p.1: “His handling of the talks not only meant a big step towards keeping Britain at the heart of European unity – it was a great leap for the Prime Minister’s reputation and authority.”
[621] DM, 12.12.1991, p.2: “Single currency: Britain wanted: A general opt-out…but was prepared to settle for a bottom line opt-out for Britain alone…Britain got:…Mr. Major secured the specific opt-out.”
[622] DM, 12.12.1991, p.2: “Defence: Britain wanted: No interference with the unquestioned leadership of the Nato alliance…Britain got: Guarantee of ‘compatibility’ of WEU with Nato…”
[623] DM, 12.12.1991, p.2: “Foreign policy: Britain wanted: Foreign policy kept out of Brussels hands…Britain got: No Brussels role in foreign policy.”
[624] DM, 12.12.1991, p.2: “Social chapter: Britain wanted and got: Social chapter scrapped.”
[625] DM, 12.21.1991, p.2: “Commission powers: Britain wanted: Minimum possible powers for Brussels…Britain got: Brussels allowed new role…but only where these do not interfere with existing national law.”
[626] DM, 12.12.1991, p.2: “European Parliament: Britain wanted: Strict limits on new powers…Britain got: Only limited new powers.”
[627] DM, 12.12.1991, p.2: “Federal vocation: Britain wanted: No federal word in the treaty…Britain got: No wording pointing to superstate… Guarantee of ‘subsidiarity’ rule.”
[628] DM, 12.12.1991, p.8: “He has returned to Westminster having successfully defended the positions to which he had committed himself… John Major has proved himself to be an effective champion of our country’s interests in shaping an ever closer European Union.”
[629] DM, 14.12.1991, p.1: “… He can justly claim that, by making the social charter inapplicable to Britain, he has preserved the Thatcherite union legislation.”
[630] DM, 14.12.1991, p.1: “The real reason why Labour leaders enthuse about the European social charter is that they see it as a way of restoring socialism and the unions’ power and prestige.”
[631] DM, 14.12.1991, p.1: “…It can hardly fail to be a key issue in the next General Election. If so, no-one should be more pleased than Mr. Major. For it is one on which he knows he can win.”