Hoe een tanende wereldmacht moeizaam EU-lidstaat werd/wordt. Een analyse van de commentaren in drie voorname Britse kranten op de Europese integratie tussen 1950 en 1997. (Philip Maelfait)
| home | lijst scripties | inhoud | vorige | volgende |
Een eerste artikel in The Times vinden we al op 1 februari. De titel verraadt al dat er moeilijkheden zijn in de EEG en dat het Nederlandse voorzitterschap geen makkelijke tijden beleeft: “The troubled EEC – Dutch find the going tough”. In het artikel zelf wordt gezegd dat de Nederlanders onder hun voorzitterschap van 1986 een jaar wilden maken van echte vooruitgang naar Europese integratie. Maar de Nederlandse regering wordt geconfronteerd met een mogelijk heel schadelijke tegenwerking van Denemarken. De Deense regering stemde namelijk tegen de bescheiden en beperkte hervormingen van Luxemburg, gaat de krant verder[480]. Toch zijn de Nederlanders vast besloten om deze crisis op te lossen en dit uit zich, volgens The Times, in het feit dat de Nederlandse regering toch de officiële ondertekening van de hervormingen in Luxemburg wil laten doorgaan op 17 februari, zoals gepland, zelfs al zouden Denemarken en Italië, dat de hervormingen niet ver genoeg vindt gaan, wegblijven[481].
In The Guardian vinden we het eerste artikel op 8 februari. Zoals blijkt uit de titel gaat het over elf landen die zich klaarmaken om (de Akte) te onderteken: “Eleven prepare to sign”. In het artikel zelf wordt gezegd dat elf van de twaalf lidstaten van de EEG vastbesloten zijn om een geheel van hervormingen aan het Verdrag van Rome te ondertekenen, ‘volgende week maandag’ te Luxemburg[482]. Volgens de krant is de timing van de plechtige ondertekening heel belangrijk voor de Gemeenschap omdat nauwelijks 10 dagen (op 27 februari) later een referendum over de hervormingen wordt georganiseerd in Denemarken[483]. The Guardian zegt dat opiniepeilingen voorspellen dat de Denen wel voor de hervormingen zullen stemmen en waarschuwt dat een eventuele ‘nee’-stem kan leiden tot het terugtrekken van Denemarken uit de Gemeenschap[484].
Op 17 februari verschijnt er in The Times dan een artikel naar aanleiding van het op stapel staande referendum in Denemarken over de hervormingen van Luxemburg die zorgen voor diepgaande meningsverschillen tussen de Denen[485]. Er wordt gezegd dat er in Denemarken een opvallend bitsige en emotionele campagne aan de gang is rond het nationale referendum over de hervormingen van de Europese Gemeenschap, dat op 27 februari zou moeten gehouden worden[486]. Even verder stelt de krant dat dit referendum meer en meer aan het verworden is tot een stemming over het feit of een verder lidmaatschap van Denemarken wenselijk is. The Times wijst dan ook op het risico dat het referendum kan zorgen voor een vreemde positie van Denemarken in Europa, wat ook het resultaat mag zijn. Een ‘nee’ zal dit effect uiteraard versterken maar een ‘ja’ (voor de hervormingen) zal een eventuele nieuwe tegenstand tegen verdere hervormingen in de toekomst niet verhinderen[487].
Op 18 februari wordt dan door The Times gemeld dat Groot-Brittannië en acht andere lidstaten van de Europese Gemeenschap de controversiële ‘Europese Akte’ hebben ondertekend, die moet zorgen dat het nemen van beslissingen sneller kan verlopen. Er wordt onmiddellijk aan toegevoegd dat de Akte wel nog het onderwerp is van een referendum in Denemarken, maar dat de ondertekening toch doorging[488]. Bovendien leert het artikel ons ook dat zowel Griekenland als Italië geweigerd hebben om de Akte te ondertekenen vóór de Denen, wat volgens de krant de ceremonie ontsierde[489]. Daarna wordt de Akte inhoudelijk kort besproken: de Akte stelt een afschaffing van alle interne grenzen voorop tegen 1992 om dan tot een volledige vrijhandel te komen en belooft een beperking van het gebruik van het veto door nationale regeringen. Maar toch zouden nationale regeringen nog van mening kunnen verschillen op terreinen als gezondheid, veiligheid, terrorismebestrijding en immigratiecontrole[490].
Met betrekking tot het Deense referendum, wordt ook nog op 18 februari gemeld dat een opiniepeiling een overtuigende meerderheid vóór de hervormingen voorspelt[491].
The Guardian is op 18 februari niet echt positief. Het klinkt in de titel van een artikel op de zesde pagina dat de meningsverschillen (onder de lidstaten) gezorgd hebben voor een domper op de ceremonie: “Signs of dissent mute EEC celebration of reforms”. In het artikel klinkt het dat Denemarken niet kon tekenen (door het op stapel staande referendum), maar dat Italië en Griekenland dit weigerden. De krant zag de interne verdeeldheid in de Gemeenschap gereflecteerd in het ontbreken van ‘fanfares en gefeest’ op de ceremonie. In plaats daarvan kwamen betuigingen van spijt over het verloop van de gebeurtenissen en weinig indrukwekkende oproepen tot meer eenheid[492]. Ook wordt iets verderop nog eens herhaald dat het Deense referendum niet alleen over de houding van Denemarken tegenover de hervormingen kon beslissen maar meer algemeen over het Deense lidmaatschap van de Gemeenschap[493]. Verderop in het artikel worden de hervormingen nog eens inhoudelijk besproken.
Op 25 februari komt The Guardian met het nieuws dat opiniepeilingen in Denemarken een positief resultaat voor Europa voorspellen[494]. In het artikel haalt de krant aan dat de meeste peilingen voorspellen dat zo’n 60% van de kiezers de regering zullen steunen (en dus voor de hervormingen zullen zijn)[495].
Op 28 februari klinkt het in de titel van een artikel in The Guardian, op pagina 7 al voorzichtig (nog niet alle stemmen zijn geteld) dat het er naar uitziet dat de Denen de hervormingen van de EEG zullen steunen: “Danes seem set to back EEC reform package”.
De volgende dag (1 maart) zijn alle resultaten bekend en is The Guardian dus helemaal zeker. Er wordt in een titel al gezegd dat Denemarken een nieuwe rol voor zichzelf ziet weggelegd in de EEG: “Denmark hopes for new role in EEC”. Wat die rol is, wordt uitgelegd in het artikel: de Deense regering, die zich gesterkt voelt door het succesvolle referendum, heeft zichzelf uitgeroepen tot de natuurlijke verbinding tussen de Europese Gemeenschap en de Scandinavische landen[496]. Verder wordt ook gemeld dat de Deense minister van buitenlandse zaken naar Den Haag is gevlogen om het geheel van hervormingen te ondertekenen, samen met zijn collega’s van Italië en Griekenland[497].
Ook nog op 1 maart verschijnt er een opinie-artikel op pagina 14. Hieruit blijkt duidelijk dat The Guardian het resultaat van de stemming zeer positief beoordeelt; de Denen passen zich aan de realiteit aan[498]. De krant vindt zelfs dat de aarzelende geest van verandering in de Gemeenschap sterk gesteund wordt door de droge maar duidelijke Deense stemming in het voordeel van de bescheiden amendementen aan het Verdrag van Rome[499]. De boodschap was, volgens de krant, duidelijk voor de Deense kiezers: indien ze tegen hadden gestemd hadden ze niet alleen de hervormingen afgewezen maar ook hun lidmaatschap op het spel gezet, van een organisatie, waarvan ze al meer voordeel gehad hebben dan vroeger door de regering werd toegegeven[500]. Het belang van het resultaat van de stemming zou trouwens heel duidelijk zijn: de Italianen en de Grieken gaven onmiddellijk hun bezwaren op en tekenden ook stante pede de hervormingen die de rest al elf dagen eerder hadden ondertekend[501].
The Times heeft het op 1 maart echter slechts over een ‘redelijk comfortabele’ meerderheid, toch nog altijd vóór de hervormingen. De krant zegt ook dat de Deense regering onmiddellijk heeft opgeroepen om een eind te stellen aan de discussies en zal proberen om de relaties met ‘Brussel’ snel te herstellen[502]. Iets verder worden dan de cijfers weergegeven (56,2 % voor en 43,8 % tegen) en hier wordt bij opgemerkt dat het aantal ‘nee’-stemmen veel groter was dan verwacht werd en dat dit erop wijst dat de Denen nog steeds achterdochtig zijn met betrekking tot hun Europees lidmaatschap[503].
In de Daily Mail werd rond deze gebeurtenis geen enkel artikel gevonden.
Zowel The Times als The Guardian besteden heel wat aandacht aan de problemen die er zijn met Italië en Denemarken. Ze stellen beide dat de ceremonie rond de ondertekening door de overige landen er door ontluisterd wordt.
Ze maken ook beide plaats voor nieuws rond het referendum in Denemarken en als blijkt dat het resultaat ervan positief is, kijken ze hoopvol uit naar de toekomst.
In de Daily Mail werd, zoals gezegd, rond deze gebeurtenis geen enkel artikel gevonden.
|
|
[480] TT, 1.2.1986, p.5: “…the Dutch were hoping to make 1986 a year of real progress towards European integration. Instead, the Dutch Government has been frustrated by potentially highly damaging opposition to reforms on the part of Denmark; the Danish Government voted against the modest and distinctly limited Luxembourg reforms.”
[481] TT, 1.2.1986, p.5 “The Dutch determination to resolve the crisis is reflected in the presidency’s insistence on a ceremonial signing of the reforms at Luxembourg on February 17 even if Denmark – and possibly Italy, which regards the reforms as too modest – have to stay away.”
[482] TG, 8.2.1986, p.5: “Eleven of the 12 EEC countries are now firmly lined up to sign a Treaty of Rome reform package in Luxembourg on Monday next week.”
[483] TG, 8.2.1986, p.5: “The timing of the signing ceremony is fraught with significance for the Community. Ten days later, on February 27, there will be a referendum on the reform package in Denmark.”
[484] TG, 8.2.1986, p.5: “Latest opinion polls suggest that the Danes will vote for the reforms… A ‘no’ vote could lead to Denmark’s pulling out of the Community.”
[485] TT, 17.2.1986, p.10, titel: “To reform or not: the EEC issue dividing the Danes”.
[486] TT, 17.2.1986, p.10: “An unusually acrimonious and emotional campaign is in full progress in Denmark about the National Referendum on reforms to the European Community, to be held on February 27.”
[487] TT, 17.2.1986, p.10: “The referendum is seen increasingly as a ballot on Denmark’s continued membership of the EEC… There is a real risk that the referendum will leave Denmark estranged from the rest of the Community. A ‘No’ would hasten this development. A ‘Yes’, however, still would not prevent a hostile opposition from obstructing further reforms in the Community at a later time.”
[488] TT, 18.2.1986, p.7: “Britain and 8 other European Community nations last night signed a controversial ‘European Act’, designed to speed up EEC decision making, although the Act is still the subjecxt of a referendum to be held in Denmark.”
[489] TT, 18.2.1986, p.7: “But the ceremony was marred by the refusal of Greece and Italy to sign in advance of the Danes.”
[490] TT, 18.2.1986, p.7: “The Act calls for the removal of all barriers to internal EEC trade by 1992, and promises to restrict the use of national vetoes by individual countries. But it offers scope for nations to dissent on matters of health, safety, anti terrorism measures and immigration control.”
[491] TT, 18.2.1986, p.7: “Opinion polls indicate a convincing majority in favour of the package.”
[492] TG, 18.2.1986, p.6: “Denmark could not sign while Italy and Greece declined to do so. The divisions in the EEC ranks were reflected in last night’s muted ceremony… Instead of fanfares and celebrations, there were regrets and sober appeals for unity.”
[493] TG, 18.2.1986, p.6: “The referendum could decide not only Denmark’s attitude to the reforms, but its membership of the Community.”
[494] TG, 25.2.1986, p.9, titel: “Danish polls show a ‘yes’ for Europe”.
[495] TG, 25.2.1986, p.9: “Most polls suggest that the Government will be supported by about 60% of the voters…”
[496] TG, 1.3.1986, p.7: “The Danish Government, flushed by success in Thursday’s EEC referendum, yesterday proclaimed itself the natural link between the Community and the Nordic nations.”
[497] TG, 1.3.1986, p.7: “Yesterday afternoon the Danish Foreign Minister,… flew to The Hague to sign the reform package, along with his counterparts from Italy and Greece.”
[498] TG, 1.3.1986, p.14, titel: “The Danes face up to reality”.
[499] TG, 1.3.1986, p.14: “The hesitant spirit of reform in the European Community has been given a useful boost by the cool but clear Danish vote in favour of modest amendments to the Treaty of Rome.”
[500] TG, 1.3.1986, p.14: “The message to the electors was clear. By voting ‘No’ they would not only be rejecting reform but also risking their membership of an organisation which had done Denmark more good than had previously been admitted in Copenhagen.”
[501] TG, 1.3.1986, p.14: “The importance of the result was shown by the immediate decision of the Greeks and the Italians to abandon their dislikes and by the instantaneous arrival…of the three stragglers to sign the agreement the rest had endorsed 11 days earlier.”
[502] TT, 1.3.1986, p.4: “The Danish Government having won by a fairly comfortable majority, has called for a domestic political truce on the issue and urged a spirit of cooperation to help to mend relations with Brussels.”
[503] TT, 1.3.1986, p.4: “…56.2% in favour and 43.8% against… The size of the ‘no’ vote (much greater than expected) indicates that the Danes remain highly suspicious about their membership of the EEC.”