BRONNEN EN LITERATUUR

I. BRONNEN

A. Onuitgegeven bronnen

- Algemeen Rijksarchief Brussel:

      * Geheime Raad: (E. de Breyne, Inventaire sommaire des archives du Conseil Privé sous

                                    le régime espagnol. Annexe: inventaire des papiers Roose et de Pape)

          nummer 1203: algemene militaire zaken, 1^ste helft 17^de eeuw                                                  

* Contadorie en pagadorie: (E. de Breyne, Inventaire n° 65 de la “1ère” section. Inventaire des archives de la Contadorie et Pagadorie des gens de guerre)  

          nummer 180: Lijst van de compagnie van de kapitein graaf van Bossu, 1625

- Rijksarchief Gent:

      * Fonds Raad van Vlaanderen: (J. Buntinx, Inventaris van het Archief van de Raad van Vlaanderen)

       nr. 945: lijsten van keurlingen, 1631-1648

       nr. 946: lijsten van weerbare mannen, 1638

       nr. 947: idem, 1639

       nr. 949: excessen van het krijgsvolk, 1646                                                                                

       nr. 6.814: excessen van Spaanse soldaten te Geraardsbergen, 1633     

       nr. 11.150: Leonard Meu, soldaat in garnizoen te Avesnes, contra Joos van Bourgogne,    

                         baljuw van het Land van Schorisse: gevangenzetting van een soldaat                             

       nr. 11.181: baljuw en leenmannen van de Oudburg tegenover de gedeputeerden van de 2        

                         steden en het Land van Aalst en andere: militaire onkosten, s.d.

       nr. 11.312: Francois Roelandts en cons. contra burgemeester en schepenen van Aalst:   

                        schuld van militaire logementen

       nr. 11.713: baljuw en leenmannen van de Oudburg en hoogpoincters vande kasselrij     

                        Kortrijk contra de kasselrijen Aalst, Dendermonde en Oudenaarde: afrekening 

                        in verband met de militaire leveringen, 1644-1671.

      nr. 11.874: baljuw van de Oudburg contra de gedeputeerden van de twee steden en het

                        Land van Aalst: militaire leveringen, 1646-1665.

      nr. 11.926: schepenen van Leupegem en Edelare contra de gedeputeerden van de twee   

                         steden en het Land van Aalst: militaire lasten

       nr. 12.101: meier en schepen van Volkegem contra de gedeputeerden van de 2 steden en

                         het Land van Aalst: belastingen-militaire logementen-plunderingen

       nr. 14.908: de burgemeester en schepen van Onkerzele contra de gedeputeerden van de 2     

                    steden en het Land van Aalst ivm fouragering en schade door troepen veroorzaakt

      * Fonds Staten van Vlaanderen (Nuyttens, Inventaris van het archief van de Staten van Vlaanderen):

         nr. 966: afschrift van het Transport van Vlaanderen, 1631.

         nr. 983: rekening van de ontvanger-generaal van de beden en subsidies, 1/5/1606-

                      31/10/1606

- Stadsarchief Aalst:

   * Oud archief stad Aalst (Houtman, Inventaris van het oud archief van de stad Aalst)

         nr. 7: boek met octrooien, reglementen, apointementen en ordonnanties van de stad

                  Aalst, ook “Bouck met de geele couverte” genoemd.

         nr. 16: Ordonnance Politique

         nr. 282: rekeningen van de collecteurs van het “placquillegelt”

         nr. 1.114: Criminele vonnissen van de schepenrechtbanken, 1624-1689.

   * Land van Aalst (H. van Isterdael, Archief van het Land van Aalst, 1392-1796 (1814)) 

         nr. 5: resolutieboek, 4/11/1615 – 23/9/1627

         nr. 6: resolutieboek, 12/1/1628 - 16/5/1637

         nr. 8: resolutieboek, 13/6/1637 – 12/5/1640

         nr. 9: resolutieboek, 31/5/1640 – 29/5/1642

         nr. 10: resolutieboek, 14/7/1642 – 27/5/1644

         nr. 11: resolutieboek, 31/5/1644 – 10/5/1646

         nr. 12: resolutieboek, 25/5/1646 – 18/5/1648

         nr. 621: Ronse contra de gedeputeerden van de 2 steden en het Land van Aalst: betaling     

                      van bijdragen in militaire lasten

        nr. 623: misbruiken in het kwartier Aalst, 1626-1630

        nr. 637: baljuw en leenmannen van de kasselrij Oudburg contra de gedeputeerden van de   

                     2 steden en het Land van Aalst: betaling van hun deel in het vervoer van soldaten 

                     per schip, 1640-1642

        nr. 640: Grimminge wil vermindering van haar lastenaandeel in het transport, 1644-1649

        nr. 641: Wichelen contra de gedeputeerden van de 2 steden en het Land van Aalst:

                      betaling van vergoeding voor militaire lasten, 1645-1646.

        nr. 646: instructies in verband met de wacht aan de Schelde, 1647-1648

        nr. 647: wethouders van verschillende parochies tegenover de gedeputeerden van de

                     twee steden en het Land van Aalst: vrijstelling voor vergoeding van 

                     inkwartieringen, 1647-1649

        nr. 648: Leupegem en Edelare contra de gedeputeerden van de 2 steden en het Land van

                      Aalst: vrijstelling van belasting, vergoeding voor inkwartieringen

        nr. 6.912: onkosten militaire lasten, 1624

        nr. 6.913: onkosten militaire lasten, 1627

        nr. 6.914: onkosten militaire lasten, 1629

        nr. 6.915: onkosten militaire lasten, 1631

        nr. 6.916: onkosten militaire lasten, 1633

        nr. 6.917: onkosten militaire lasten, 1635

        nr. 6.918: onkosten militaire lasten, 1636

        nr. 6.919: onkosten militaire lasten, 1640-1641

        nr. 6.920: onkosten militaire lasten, 1641-1642

        nr. 6.921: onkosten militaire lasten, 1645-1646

        nr. 6.922: onkosten militaire lasten, 1646-1647

        nr. 6.923: onkosten militaire lasten, 1647-1648

        nr. 7.068: militaire lasten stad Aalst

        nr. 7.099: militaire lasten stad Geraardsbergen 

        nr. 7.217: repartitielijsten van transportsgewijze verdeling van mannen uit het Land van 

                         Aalst, begin 17^de eeuw

        nr. 7.218: repartitielijst van mannen uit het land van Aalst, 1604

        nr. 7.220: nominale lijst van pioniers van het Land van Aalst, 1632

        nr. 7.221: nominale lijst van pioniers van het Land van Gavere, 1633

        nr. 7.222: nominale lijst van mannen geleverd door het Land van Aalst, ca. 1635

        nr. 7.223: staat van vervoerdiensten gepresteerd door inwoners van het Land van Aalst

                         in 1636

      nr. 7.225: dossiers van pioniers, die naar Zelzate gestuurd werden, 1644.

        nr. 7.228: lijst van gerekruteerde soldaten te Schorisse, 1646

        nr. 12.312: onderhoud van 800 soldaten in het Land van Boelare, 1641.

        nr. 12.326: gerechtelijk onderzoek naar excessen te Denderhoutem, 1622

        nr. 13.396: verhoren door de leenmannen van het Leenhof Ten Stene, 1641-1668

*  Gentse Universiteitsbibliotheek (G.U.B.):

    - ordonnanties van Tiele en Meulman  

B. Uitgegeven bronnen:      

Placcaerten, Ordonnantien en Edicten van Brabant, deel II.   

-    Placcaertboeken van Vlaanderen, delen II en III

II. LITERATUUR

BAEYENS J, BAUTERS L. EN BOGAERT G., Welle, Eens ‘sgraven propre proche, 1996.

BEYAERT M., “De algemene militaire evolutie sinds de late middeleeuwen en het Zuidnederlandse landleger der XVIde eeuw”, Belgisch Tijdschrift voor militaire geschiedenis, XX, 1974, pp. 550-573.

BOUMANS R., “De militairen in de 16^de, 17^de en 18^de eeuw”, in: Flandria Nostra, deel V, Antwerpen, 1960, pp.235-286.

BOUMANS R., “Het lot van de burgerbevolking tijdens de oorlogen van de XVIIde eeuw”, in: Het leger-De Natie, X,1955, 8, pp. 15-20.

BROUWER J., Kronieken van Spaansche soldaten uit het beghin van den tachtigjarigen oorlog, Zutphen, 1933.

BRULEZ W., “Het gewicht van de oorlog in de nieuwe tijden. Enkele aspecten”, in: Studia Historica Gandensia, 1978, 91, dl. XIC, pp. 386-406.

CHERRETE M., Historische ontwikkeling van de instellingen in het Land van Aalst tijdens de Middeleeuwen en moderne tijden, inzonderheid van het landscollege, Gent, Verhandelingen der Maatschappij voor Geschiedenis en Oudheidkunde te Gent, XVII, 1992.

DAELEMANS F., “Boeren in oorlogstijd. De sociale, economische en demografische gevolgen van oorlogen op het platteland in Brabant (15^de-18^de eeuw)”, in: Mensen in oorlogstijd, Centrum voor Brabantse Geschiedenis, UFSAL Brussel, 1988, pp. 57-104.

DE BROUWER J., Demografische evolutie van het Land van Aalst, 1570-1800, Brussel, Pro Civitate, 18, 1968.

DE POTTER F. en BROECKAERT J., Geschiedenis der stad Aalst voorgegaan van eene historische schets van ’t voormalige Land van Aalst, Gent, 1873-1876, 4 delen.

DE VOS A., Krijgsverrichtingen in en om Zuid-Meetjesland tijdens de laatste fase van de 80-jarige oorlog (1621-1648), in: Appeltjes van het Meetjesland-Jaarboek, 1957, dl. VIII, pp.127-153.

DUCHESNE A., «En marche du tricentenaire de l’Hôtel des Invalides à Paris. Les maisons pour invalides militaires projetées dans les anciens Pays-Bas et en Belgique», Belgisch Tijdschrift voor militaire geschiedenis, dl. XX, 1974, pp. 441-456, 574-590.

EVRARD E., «L’hôpital militaire espagnol de Malines», Acta belgica de arte medicinali et pharmaceutica militaire, X, 1964, pp. 470-490.

FEYS E., De geestelijkheid in de Vlaamse volksvertegenwoordiging (1596-1648), Leuven,  onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1982.

FRIS V., Geschiedenis van Geraardsbergen, Gent, 1911.

GONZALEZ DE LEON F., The road to Rocroi; The Duke of Alba, the Count duke of Olivares and the high command of the Spanish Army of Flandres in the Eighty Years War, 1567-1659, Baltimore; Maryland, UMI, 1992.

HOUTMAN – DE SMEDT H., “De eindfase van de Oorlog in het Zuiden 1633-1648”, in: Algemene Geschiedenis der Nederlanden, deel VI, Haarlem, 1979, pp. 385-395.

JANSSENS, L., “Steden in oorlogstijd. De Tiense garnizoensgeschiedenis tijdens de oorlogen met Lodewijk XIII en Lodewijk XIV (1635-1715)”, in: Mensen in oorlogstijd, Centrum Brabantse Geschiedenis, Brussel, 1988, pp. 105-149.

JANSSENS P., “De landvoogdij van Isabella, 1621-1633”, in: Algemene Geschiedenis der Nederlanden, deel VI, Haarlem, 1979, pp. 372-384.

JENNINGS B., Wild geese in Spanish Flandres 1582-1700. Documents relating chiefly to Irish Regiments from the Archives générales du Royaume, Brussels, and other sources, Dublin, 1964.

MADDENS K., De financiële organisatie van de Staten van Vlaanderen, 1588-1621, Leuven, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1957.

MADDENS N., De beden in het graafschap Vlaanderen tijdens de regering van Keizer Karel V (1515-1550), Standen en Landen, 1978.

MADDENS N,  De beden in het graafschap Vlaanderen tijdens de regering van Keizer Karel V (1515-1550), onuitgegeven doctoraatsverhandeling, Leuven, 1957.

PARKER G., The Army of Flanders and the Spanish Road, 1567-1659. The logistics of Spanish victory and defeat in the Low Countries’ war, Cambridge, University Press, 1972.

PARKER G. and A., European soldiers 1550-1650, Cambridge, Cambridge University Press London-New York-Melbourne, 1977.

PETIT E., Itinéraires de Philippe le Hardi et Jean sans Peur, ducs de Bourgogne (1363-1419) d’après les comptes de dépenses de leur hôtel, Paris, 1888.

PIRENNE H., Cronique rimée des Troubles en Flandre en 1379-1380, Gand, 1902.

ROOMS E., “Organisatie van de bevoorrading en de bezoldiging der troepen in dienst van de Spaanse monarchie in de Zuidelijke Nederlanden (1567-1713)”, Antwerpen, Bijdragen tot de geschiedenis, 1980, 63, pp. 121-150.

ROOMS E., De materiële organisatie van de troepen van de Spaans-Habsburgse monarchie in de Zuidelijke Nederlanden (1659 - 1700), onuitgegeven doctoraatsverhandeling, Brussel, 1999.

STRADLING R.A., The Spanish Monarchy and Irish Mercenaries. The wild geese in Spain, 1618-68. Irish Academic Press, Blackrock-Portland, 1994.

VAN BOCKSTAELE G., “Geraardsbergen verdrijft vreemdelingen (1616)”, in: Het Land van Aalst, XLIII, 1991, 3, pp. 177-180.

VAN DYCKE H, Organisatie van de militaire justitie en evolutie van de militaire criminaliteit in de Spaanse Nederlanden tijdens de zeventiende eeuw, onuitgegeven licentiaatsverhandeling V.U.B., sectie Geschiedenis, 1991.

VAN EMSTEDE E.J.Th.A.M., Glossarium iuris Brabantici, 1222-1781, Stichting Brabants rechtseigen, 4 delen, s.d.

VANHEMELRYCK F., De criminaliteit in de amanie van Brussel van de late Middeleeuwen tot het einde van het Ancien Régime (1404-1789), Brussel, 1983.

VAN ISTERDAEL H., “Land van Aalst (1166-1796)”, in: De gewestelijke en lokale overheidsinstellingen in Vlaanderen tot 1795, Brussel, Algemeen Rijksarchief, 1997, pp. 418-563.

VAN ISTERDAEL H., Belasting en belastingdruk: het Land van Aalst, (17^de – 18^de eeuw), Brussel, onuitgegeven doctoraatsverhandeling, 1983, 2 delen.

VAN ISTERDAEL H., Archief van het Land van Aalst 1342-1796 (1814), Brussel, Algemeen Rijksarchief, 1994, 2 delen.

VAN ISTERDAEL H.,  “Financiële en fiscale factoren als basis voor machtsposities in plattelandsgemeenschappen”, in: Machtsstructuren in de plattelandsgemeenschappen in België en aangrenzende gebieden (12^de – 19^de eeuw), Handelingen – Historische uitgaven, 77, 1988, pp. 249-261.

VAN ISTERDAEL H., De invloed van de fiscaliteit op het inkomen van de plattelandsbevolking van het Land van Aalst in de 17^de en 18^de eeuw”, in: Handelingen van het eerste congres van de federatie van Nederlandstalige verenigingen voor oudheidkunde en geschiedenis van België te Hasselt, Mechelen, 1988, pp 291-308.

VAN HOUTTE H., Les occupations étrangères en Belgique sous l’ancien régime, Gent, 1930,

2 delen.

VAN MEERBEECK L., “L’hôpital royale de l’armée espagnole à malines en l’an 1637”, Bulletin du Cercle archéologique de Malines, LIV,1950, pp. 81-125.

VAN  MEERBEECK L., “Le service sanitaire de l’armée espagnole des Pays-Bes à la fin du XVIe et  XVIIe siècles”, Revue Internationale d’Histoire Militaire, XX, 1959, pp. 473-493.

VAN OVERSTRAETEN J., “Het Land van Aalst”, Het Land van Aalst, I, 1949, 1, pp. 1-8.

VERMEIR R., “Oorloghsvloeck en Vredens Zegen”. Madrid, Brussel en de Zuid – Nederlandse Staten over oorlog en vrede met de Republiek, 1621-1648, Bijdragen tot de Geschiedenis der Nederlanden, CXV, 2000, pp. 1-32.

LIJST VAN DE GEBRUIKTE AFKORTINGEN

A.R.A.: Algemeen Rijksarchief

G.U.B.: Gentse Universiteitbibliotheek

      -     R.A.G.: Rijksarchief Gent

      -     S.A.A.: Stadsarchief Aalst   

... p. ... sch. ... d. par.: pond  – schellingen – denieren – parisis

compie(s): compagnie(s)

kap: kapitein

mark: markies

MdC (‘s): Maestro de Campo (‘s)

Vl: Vlaanderen

LvA: Land van Aalst

LvW: Land van Waas

G’bergen: Geraardsbergen

D’monde: Dendermonde

LIJST VAN DE GEBRUIKTE GELDWAARDEN

    1 pond groten  = 20 schellingen groten  = 240 denieren groten

    1 sch. groten  = 12 d. groten

    1 pond parisis  = 20 sch. parisis = 240 denieren parisis

    1 sch. parisis    = 12 d. parisis

    1 gulden = 20 stuiver

    1 pond groten =  12 ponden parisis

                           =   6 gulden

    1 gulden  = 2 ponden parisis

    1 patacon = 4 pond en 16 schellingen parisis 

     1 pond tournois gold in Vlaanderen als synoniem van 1 gulden