Proloog

Of men het wil inzien of niet, geen land, geen stad, ja zelfs geen menselijk wezen kan zich onttrekken aan zijn historie. Voor de mens is het nuttig te weten waar hij vandaan komt, hoe de omgeving waarin hij leeft, gegroeid is. Niets daarvan willen weten is een bewijs van onvolwassenheid, zoals Cicero al heeft gezegd: ‘Nescire, guid ante guam natus sis, acciderit, id est semper esse puerum’.

Sinds de Tweede Wereldoorlog is migratie, de verandering van leefomgeving bij uitstek, vrijwel voortdurend een onderwerp van politiek en publiek debat geweest in Nederland. De tienduizenden repatrianten uit Nederlands-Indië, de bewuste emigratiepolitiek van de overheid in de jaren vijftig en de komst van de gastarbeiders in de jaren vijftig en zestig hebben grote invloed (gehad) op onze samenleving. Door migratie vallen sociaal-culturele, religieuze en economische scheidslijnen niet langer meer samen met landsgrenzen. In ons land leidt het integratievraagstuk tot discussies over (het behoud van) de ‘eigen’ culturele identiteit. De geïdealiseerde, zogenaamd ‘typisch Nederlandse’, tolerantie staat hierin centraal. Mijns inziens moet de nadruk in de dialoog meer komen te liggen bij de overeenkomsten tussen de volkeren in Nederland dan bij de verschillen.

In dit verband lijkt het me nuttig onze (gedeeltelijk gedeelde) historie aan een nader onderzoek te onderwerpen. Met hulp van velen waaronder mijn begeleider dr Nijhof heb ik een eerste poging gedaan. Dank hiervoor.