Voorwoord

Jammer genoeg kan een scriptie enkel bestaan uit een pakje papier. Veel liever zou ik de lezer mee op wandel nemen door de straten van Antwerpen om samen mijn onderzoekswegen opnieuw in te slaan en de onderzoeksresultaten levensecht te tonen. Ik zou jullie meenemen naar de verschillende moskeeën, naar een klaslokaal om over Turkije te leren met de indringende blik van Atatürk op ons gericht, naar enkele Turkse verenigingen, de rokerige cafés om er te biljarten, naar bibliotheken om ons te verdiepen in allerhande migratiestudies, naar de verlaten industrieweg met metaalbedrijven. We zouden samen thee kunnen drinken en in de Koran bladeren. We zouden pide kunnen gaan eten of in tram 4 luisteren naar woorden die we niet begrijpen. We zouden de mensen die ik ontmoette nog eens kunnen bezoeken om over vroeger (en ook wel over voetbal) te babbelen. Als er iets is wat ik jullie zeker zou willen meegeven is dat geschiedenis maken mensen goed kan doen. Niets is trouwens zo boeiend als het zich inleven in elkaars geschiedenis.

Het enthousiasme waarmee de Turkse respondenten mijn interesse voor hun verleden onthaalden gaf me een warm gevoel. Naast de levensverhalen werd ik echter ook geconfronteerd met hun gedachten en gevoelens bij de spanningen in de huidige samenleving. Naast bewondering en hoop vervulde dit onderzoek me dan ook met een portie teleurstelling want ik ben ervan overtuigd dat het goed samenleven kan zijn in het multiculturele Antwerpen als er meer gepraat zou worden met elkaar. Geschiedenis kan in dit opzicht natuurlijk geen pasklare oplossingen bieden maar het helpt bij het begrijpen van elkaar. Als wetenschap kan geschiedenis op zijn minst een serene en kritische bijdrage leveren een betere benadering van actuele problemen. De wijze waarop mensen omgaan met het verleden biedt ook inzicht in de betekenis die ze aan het heden geven. Deze scriptie kan daarnaast ook gezien worden als een zoektocht naar het soort geschiedenis dat mensen nodig hebben om zicht te krijgen op de eigen situatie.

Met dit eindwerk hoop ik een, weliswaar bescheiden, bijdrage te hebben geleverd aan een gemeenschappelijke visie op de geschiedenis die waardevol is voor iedereen, zonder de afzonderlijke geschiedenissen, in dit geval deze van de Turkse gemeenschap in Antwerpen, tekort te doen. Anne Morelli noemt deze veelzijdige kijk op de geschiedenis een uitdrukking van onze democratie en daarmee ben ik het volmondig eens.

Hier past ook een woord van dank voor diegenen die mij behulpzaam waren. Veel dank ben ik in de eerste plaats verschuldigd aan de Turkse respondenten zonder wie dit onderzoek niet mogelijk zou zijn geweest: Abdullah Uslu, Ekrem Koçak, Oguz Türkmen, Atnan Yildiz, Muhterem Türkmen, Mehmet Ozçelik, Ilham Cal, Rafet Aydemir, Selamet Belkiran, Kamil Cekiz, Sedat Kaya en diegenen die liever anoniem bleven. Mijn dank gaat ook uit naar de vele boeiende personen die ik tijdens het onderzoek op mijn weg ontmoette en me te woord stonden, in het bijzonder Tom Claus (“Aandacht voor Senioren”[1]), Suzy Germeys (Buurthuis Posthof in Berchem) en het team van de Unie van Turkse Verenigingen. Ook zou ik Bruno Kussé (Personeelsdienst Umicore) willen bedanken. Hij maakte het mogelijk dat ik toegang verkreeg tot het bedrijfsarchief van Metallurgie Hoboken. Aparte dank gaat uit naar Prof.Dr. Bruno De Wever die het onderzoek met veel interesse volgde en aan Dr. Frank Caestecker die me met nuttige wenken steunde. Tot slot wil ik mijn ouders in de bloemetjes zetten voor hun steun en ook mijn mede-thesisgenoten die ervoor hebben gezorgd dat ik de moed hield in deze soms moeilijke maar zeer leerrijke tocht.