Nawoord

Ik heb deze tekst geschreven vanuit een zeker onbehagen over de wijze waarop in opvoeding gesproken wordt over multiculturalisme. Ik wil nog een laatste maal duidelijk stellen dat het mij er niet om te doen is de ‘veelgekleurde’ samenleving af te keuren, maar wel een bepaalde houding te bekritiseren die de opvoedingswetenschap aanneemt ten aanzien van het aloude en toch schijnbaar telkens nieuwe samenlevingsvraagstuk van migratie en multicultureel samenleven. In het maatschappelijke debat over de multiculturele samenleving in haar breedste betekenis d.w.z. over integratie, inburgering, aanpassing, onderwijs, tewerkstelling enz… kan de pedagoog ongetwijfeld een sterke rol spelen. Omdat de opvoedingswerkelijkheid ons confronteert met de singulariteit van de migrant, de allochtoon, de asielzoeker en de nieuwkomer. Een singulariteit die tegelijk wordt gevormd door eigenheid en door vreemdheid. Het is naar mijn overtuiging de constante taak van de opvoeder elke immunisering van die complexe werkelijkheid aan de kaak te stellen alsof het een leugen over zijn of haar eigen leven betreft.

Tenslotte nog iets over mijn eigen worsteling met dit thema. Zelf vond ik het absoluut niet evident om dag in dag uit met dit gevoelige, levende, actuele maatschappelijke thema om te gaan. De vaststelling dat iedereen zo zijn ‘gedacht’ wil zeggen over multiculturaliteit, maakte mijn werk niet er niet eenvoudiger op. Ik ervoer uit lezingen en discussies dat er heel wat weerstand bestaat om in mijn gedachtegang mee te gaan. Het is nooit mijn bedoeling geweest om iemand of een groep mensen aan te vallen. Ik zou het dan ook erg jammer vinden als sommigen dit anders hebben ervaren. In elk geval had ik tenminste één goede redenen om dit gevaarlijk spel te spelen:       

“De studententijd is de enige periode in je leven waarin je ongestraft mag beweren dat de aarde plat is.” Als je dat later nog durft vol te houden, word je door verplegers buitengedragen! (E. Vermeersch)

Ik heb mijn eenmalige status van student aangewend om volledig onafhankelijk en wars van elke beperkende ideologie een aantal pijnpunten van de multiculturele benadering in opvoeding bloot te leggen. Sta mij toe stiekem te hopen dat de aarde voor de opvoedingswetenschapper na het lezen van deze verhandeling iets minder rond lijkt dan voorheen.