De Cultus van Sol Invictus

Een vergelijkende studie tussen
keizer Elagabal(218-222) en keizer Aurelianus (270-275).

 Pieter Devlaminck

Scriptie voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte,
voor het behalen van de graad van
Licentiaat in de Geschiedenis.

Academiejaar: 2003-2004

Universiteit Gent

Promotoren:
Dr. Koenraad Verboven
Dr. Frederik Juliaan Vervaet

Voorwoord

Inleiding

DEEL 1 : DE BRONNEN

    1 Inleiding

    2 Overzicht van de bronnen

        2.1 Historia Augusta

        2.2 Cassius Dio

        2.3 Aurelius Victor

        2.4 Eutropius

        2.5 Herodianus

        2.6 Zosimus

        2.7 Pausanias en Strabo

        2.8 Inscripties en archeologie

DEEL 2 : DE DERDE EEUW

    1 Het syncretisme

        1.1 Inleiding

        1.2 De inheemse zonnegod in Rome

        1.3 Oorsprong van de cultus van Sol Invictus Elagabalus in Emesa

        1.4 De verspreiding van Sol Invictus Elagabal naar Rome tot 218

        1.5 Sporen van Sol Invictus Elagabal in Rome voor 218

        1.6 Religie tussen 222 en 270 en evolutie van het syncretisme

        1.7 Culminatiepunt onder Aurelianus

        1.8 Conclusie

    2 Sociaal – economische crisis

        2.1 Inleiding

        2.2 De politieke crisis

        2.3 De sociaal-economisch crisis

    3 Conclusie

DEEL 3 : SOL INVICTUS EN DE KEIZERS

    1 Het leven van Elagabal

        1.1 De bronnen

        1.2 De Severische dynastie

        1.3 Geboorte en jeugd van Elagabal

        1.4 Aanvang van zijn heerschappij

        1.5 De decadente levenswijze van Elagabal

        1.6 Verder verloop van zijn keizerschap

        1.7 De damnatio memoriae

    2 Religieuze politiek van Elagabal

        2.1 Tempels

        2.2 Hervormingen van de godsdienstidee

        2.3 De priesters

        2.4 De cultus en de geloofspunten

        2.5 De rituelen

        2.6 Verbintenis der Goden

    3 De rol van de Syrische prinsessen

        3.1 Inleidende schets

        3.2 Overzicht

        3.3 Afkomst

        3.4 Iulia Domna

        3.5 Iulia Maesa

        3.6 Iulia Soaemias

        3.7 Iulia Mammaea

        3.8 Conclusie

    4 Aurelianus’ leven

        4.1 De bronnen

        4.2 Leven en politiek-militaire loopbaan

        4.3 Zijn niet-religieuze hervormingen

    5 Aurelianus en Sol Invictus

        5.1 Aanvang als staatsgodsdienst

        5.2 Verdere stappen

        5.3 Interne reorganisatie

        5.4 Het resultaat van de hervormingen

    6 Conclusie

Slotconclusie

Bibliografie

Afbeeldingen