Inleiding

Media hebben zo een grote invloed op de wereld dat ze niet meer weg te denken zijn uit het dagelijkse leven. Allerhande beelden die mensen hebben, zijn dan ook mede dankzij de media tot stand gekomen. Vanaf het prille begin van de communicatiewetenschap zijn er onderzoekers geweest die zich afvroegen of de audiovisuele media de wijze beïnvloedden waarop de ontvangers de wereld percipieerden.

Het belang van culturele factoren, vooral de media, in het bijbrengen van gezondheidsinformatie werd ook sinds meer dan een decennium opgemerkt. Het effect van andere topics in de media, waaronder vooral geweld, op de kennis en het gedrag van mensen werd al veel eerder aangetoond. Gerbner en zijn collega’s stellen dat televisie in de Amerikaanse cultuur wordt omschreven als het centrale en meest overtuigende massamedium dat historisch een belangrijke rol heeft gespeeld. De massamedia spelen een belangrijke rol in het leven van de meeste mensen. Televisie wordt dikwijls vermeld als de voornaamste bron van nieuws en informatie. Meer specifiek wat gezondheidsinformatie betreft, is televisie, naast dokters en tandartsen, de belangrijkste bron van informatie over dit thema (Signorielli, 1993, p.x).

Signorielli (1993, p.25) stelt dat er niet veel studies zijn die de relatie bestuderen tussen het soort gezondheidsberichten op televisie en hoe deze berichten de perceptie van mensen in verband met gezondheid kunnen beïnvloeden. Er zijn echter wel talrijke studies die de effecten van een specifieke communicatiecampagne analyseren.

De media en vooral de wereld van de ontspanningsprogramma’s presenteren talrijke beelden, rolmodellen, en informatie over gezondheidsaspecten. Het algemeen beeld is echter een eerder onrealistische visie over gezondheid (Signorielli, 1993, p.26). Vooral de voorstelling van meer specifieke technieken, zoals bijvoorbeeld reanimatie, is vaak foutief.  Het gevolg hiervan kan zijn dat er door het kijken naar deze programma’s bij mensen onrealistische en te optimistische opvattingen ontstaan omtrent bepaalde zaken in verband met gezondheid. 

In het onderzoek dat voor deze thesis volbracht zal worden, wordt dan ook gekozen om de belangrijke informatie over gezondheid op televisie onder de loep te nemen. In een eerste hoofdstuk belichten we hoe televisie mensen kan beïnvloeden; hier zal vooral de cultivatietheorie centraal staan. Vervolgens geven we in een tweede hoofdstuk meer uitleg over de technieken van reanimatie. We bespreken hoe men deze technieken correct uitvoert en kaarten een aantal controversiële onderwerpen aan waar de discussies nog steeds voortduren. In het volgend deel van onze literatuurstudie onderzoeken we wat men op het vlak van medische fictieseries reeds heeft bestudeerd. Hier gaan we vooral na hoe dokters en verplegend personeel in dergelijke series worden voorgesteld en tevens hoe reanimatie hierin wordt gerepresenteerd. In een laatste hoofdstuk analyseren we deze onderwerpen zelf aan de hand van een inhoudsanalyse en een experimenteel onderzoek.

Aan de hand van een inhoudsanalyse willen we nagaan hoe enerzijds dokters en verplegend personeel en anderzijds reanimatie worden voorgesteld in de Vlaamse televisieserie ‘Spoed’. Deze resultaten zullen we vergelijken met deze van andere onderzoeken en met de realiteit. Ten tweede willen we, gebruik makend van het experimentele design, het effect van zulke programma’s op de kennis en het gedrag van mensen onderzoeken.

s