Voorwoord met vraagstelling, motivatie van onderwerpkeuze, status quaestionis en werkwijze

In het jaar 2000 verscheen de dichtbundel Houdbaar stof van Henk Knol. In deze bundel staat ‘Picknick bij Schimmeres’. De ‘ik’ ondergaat, in dit tweeluik, ingrijpende veranderingen: hij sterft en komt weer tot leven. Zijn dood en opstanding worden in verband gebracht met een aantal vrouwelijke personages. Deze vrouwen spelen een cruciale rol in het gedicht. Het gedicht is mysterieus en geeft zich niet zomaar aan de lezer gewonnen.

Onder ‘Picknick bij Schimmeres’ zette Knol het volgende: ,,Schimmeres: es bij Emmen waar zich een 40 meter lang hunebed bevindt. Gedicht gebaseerd op Hugo Claus’ De Oostakkerse gedichten en op Spreuken 9.” Een onderdeel van de bundel De Oostakkerse gedichten van Hugo Claus heet ‘Een vrouw’ en ook in Spreuken 9 draait het om een vrouw: Vrouwe Wijsheid.

In deze scriptie zal ik, na een algemeen en inleidend hoofdstuk - waarin ik inga op Knols houding ten opzichte van zijn gereformeerde jeugd, zijn poëtica, zijn oeuvre en op de aspecten uit zijn werk die van belang zijn voor de interpretatie van ‘Picknick bij Schimmeres’ - het tweeluik ‘Picknick bij Schimmeres’ op de klassieke close-reading manier interpreteren (hoofdstuk 2). Verder doe ik een voorzet voor een intertekstuele interpretatie van ‘Picknick bij Schimmeres’. In paragraaf 3.2 heb ik een globale intertekstuele interpretatie van ‘Picknick bij Schimmeres’ geschreven. Ik heb een bijlage opgenomen waarin de interteksten, die een rol spelen in ‘Picknick bij Schimmeres’, opgesomd worden (Bijlage VI). Deze bijlage kan een bron zijn voor verder onderzoek. Hetzelfde geldt voor Bijlage III. In deze bijlage zijn literatuurverwijzingen naar primaire en secundaire literatuur van en over het werk van Henk Knol opgenomen. In beide bijlagen heb ik gestreefd naar volledigheid.

Ik koos voor dit onderwerp, omdat ik poëzie-interpretatie als een onderbelicht, maar geliefd onderdeel van mijn studie ervaren heb. Aan de universtiteit werd poëzie-interpretatie, naar mijn mening, niet als een al te belangrijk onderwerp behandeld. Ik heb dat goedgemaakt met een scriptie. Henk Knol is al jaren één van mijn favoriete dichters, zo niet dé favoriete dichter. Hij is onbekend: er is niet veel over zijn werk geschreven en wat erover geschreven is, doet doorgaans geen recht aan de prachtige meerduidigheid van zijn gedichten. Ik heb er, bij mijn interpretatie, naar gestreefd om deze meerduidigheid juist tot zijn recht te laten komen.

Het tweeluik ‘Picknick bij Schimmeres’ leek me om meerdere redenen geschikt voor een uitgebreide interpretatie. Allereerst intrigeerde het gedicht mij. Vooral omdat ik het niet begreep. ‘Picknick bij Schimmeres’ zou een goede test zijn voor mijn interpretatieve vaardigheden. Ook scheen het onderwerp van het gedicht -het leerproces van de ‘ik’ - mij belangrijk toe. En last but not least - Knol liet de oude en ietwat brave tekst van Spreuken de confrontatie aangaan met de moderne, lijfelijke gedichten van Hugo Claus. Daar moest wel een gedicht uit ontstaan dat de moeite van een grondige lezing waard is.

Liesbeth Goedbloed

11 oktober 2005