De conscripties in het 'Département de l' Escaut'. Organische groei van een recruteringssysteem, zijn conceptueel kader en zijn praktische uitvoering. Casus: de 19 gemeenten van het 'canton d' Oosterzeele'. (Olivier Van Rode)

De heerschappij van Engeland op zee, en de schade die de vrije markt in Portugal toebracht aan het continentaal stelsel, noopten de Fransen tot hun avontuur op het Iberische schiereiland. De in april 1807 georganiseerde 'légions de réserve', "créées à Lille, Metz, Rennes, Versailles et Grenoble pour assurer << la défense des frontières et des côtes de l' Empire>>" werden al gauw bij deze operaties betrokken. "Malgré l' énoncé rassurant de cette mission et le fait que le commandement de ces légions soit confié à des généraux-sénateurs, les premiers bataillons organisés sont dirigés vers Bayonne dès le mois de décembre [1807]. Onze d' entre eux sont affectés au corps du général Dupont et sont compris dans la capitulation de Baylen en juillet 1808. Parmi les autres bataillons - chaque légion devait en comprendre six -, douze encore passent les Pyrénées en 1808."[107] De 'kustbescherming' werd geïnterpreteerd in zijn meest brede zin...

Nadien volgde de landing van de Britse generaal Arthur Wellesley (de latere hertog van Wellington), die Napoleon aanzette om persoonlijk in te grijpen, met een legermacht van 300.000 soldaten (Spaanse veldtocht 1808-1809)[108].

Dit alles deed opnieuw de nood ontstaan om nieuwe recruten te lichten, om de in Spanje ingezette militairen te vervangen. Bij 'sénatus-consulte' van 10 september 1808[109] werden 80.000 conscrits van de 'classe' van 1810 ter beschikking van de regering gesteld. Daarbij werd bepaald dat "Ces quatre-vingt mille conscrits seront destinés à former des camps pour la défense des côtes, et ne pourront être levés qu' après le 1er janvier prochain [1809 dus!], à moins qu' avant cette époque de nouvelles puissances ne se mettent en état de guerre contre la France."

Hetzelfde 'sénatus-consulte' stelde bovendien nog eens 20.000 conscrits van elk van de 'classes' van 1806 tot 1809 ter beschikking gesteld, en die 80.000 mochten wel onmiddellijk in actieve dienst geroepen worden. Daarnaast moesten de 'levées ordinaires' uit de 'classes' van 1806 tot 1809 vervolledigd worden, en meer specifiek moesten de 'réformés au corps' vervangen worden.

Als tegenprestatie werden de 'classes' van de jaren VIII tot XIV definitief vrijgesteld, en zou er geen enkele 'levée' meer uit bevolen worden. Daarnaast waren alle conscrits, die vóór de publicatie van het 'sénatus-consulte' waren gehuwd, alsook al degenen die op wettelijke manier de 'réforme' hadden gekregen, vrijgesteld van deelname aan de 'levée'.

De uitvoering van het 'sénatus-consulte' liet niet lang op zich wachten. Amper twee dagen later werd bij decreet de 'levée' van alle 160.000 ter beschikking gestelde conscrits bevolen[110].

De samenkomst van de conscrits op het 'chef-lieu de département' moest conform het decreet van 12 september plaatsvinden op 12 oktober (voor de conscrits van het arrondissement Gent), maar die datum werd verlegd naar 17 oktober, bij decreet van 21 september 1808[112], zodat de conscrits voor de 'conseil de recrutement' verschenen zijn op 18 oktober 1808.

Hierna volgen de (uittreksels van de ) 'listes d' activité' van het kanton Oosterzele, voor de oproep in de 'levée extraordinaire' van 1808.

Grijpt men terug naar de tabel voor de 'levée ordinaire', dan blijkt het volgende :

nr.	sort	remplaçant	corps	aangekomen op	vonnis	contingent
83	122		5° légère	16/11/1808		1
84	123		2° cuirassiers	dés. en route	6/2/1809
85	125	kreeg de 'réforme' van de 'conseil de recrutement', op 16/10/1808.
86	126		10° bataillon de sapeurs	6/12/1808		2
87	127		4° bataillon de sapeurs	28/10/1808		3
88	128		13° chasseurs à cheval	dés. en route	6/2/1809
89	129	kreeg de 'réforme' van de 'conseil de recrutement', op 16/10/1808.
90	130		5° légère	16/11/1808		4
91	131	kreeg de 'exception' als gehuwde, op 18/10/1808
92	134		15° légère	15/11/1808		5
93	135		15° légère	15/11/1808		6
94	136		5° légère	dés. en route	6/2/1809
95	139	Balegem VII	2° cuirassiers	3/11/1808		7
96	141	Oordegem VII	1° bataillon pontonniers	12/11/1808		8
97	142		2° cuirassiers	3/11/1808		9
98	143		10° bataillon de sapeurs	6/12/1808		10
99	144		15° légère	23/12/1808		11
100	145	kreeg de 'placement' van de 'conseil de recrutement, op 18/10/1808.
101	147	kreeg de 'placement' van de 'conseil de recrutement, op 18/10/1808.
	28*	'retiré du dépôt'	2° légère	4/2/1809		12
	47	'retiré du dépôt'	2° légère	4/2/1809		13
	53	'retiré du dépôt'	4° légère	6/3/1809		14
	59	'retiré du dépôt'	4° légère	6/3/1809		15
	69	'retiré du dépôt'	4° légère	dés. en route	? (amnistié)
	138	'retiré du dépôt'	4° légère	6/3/1809		16
	40	'retiré du dépôt'	9° artillerie à pied	15/4/1809		17

* deze laatste conscrits hadden onterecht de 'placement à la fin du dépôt' gekregen ten tijde van de 'levée ordinaire'. Zij werden opgeroepen ter vervanging van de onderweg gedeserteerden of op het corps afgekeurden.

Grijpt men terug naar de tabel voor de 'levée ordinaire', dan blijkt het volgende :

nr.	sort	remplaçant	corps	aangekomen op	vonnis	contingent
	33	1° à marcher*	10° cuirassiers	12/11/1808		1
64	95		fuseliers garde impériale	6/11/1808		2
65	96		25° légère	8/11/1808		3
66	98	kreeg de placement als zoon van een van een 71-jarige vader, op 21/10/1808.
67	100	kreeg de 'réforme' van de 'conseil de recrutement' op 16/10/1808
68	101	kreeg de 'réforme' van de 'conseil de recrutement' op 16/10/1808
69	102		fuseliers garde impériale	6/11/1808		4
70	103		25° légère	27/3/1809	par la Gie	5
71	104	kreeg de 'réforme' van de 'conseil de recrutement' op 16/10/1808
72	105		12° dragons	14/11/1808		6
73	106		25° légère	8/11/1808		7
74	107		12° dragons	14/11/1808		8
75	145	substit. 109	had de 'placement gekregen voor broederdienst, op 16/3/1807**
76	110		25° légère	8/11/1808		9
77	111		25° légère	8/11/1808		10
78	113		15° légère	3/12/1808		11
79	117		25° légère	8/11/1808		12
80	118	kreeg de placement als oudste van wezen, op 21/10/1808.
81	119	kreeg de placement op 21/10/1808.

* Cfr. supra : hij zat op het moment van de 'levée ordinaire' een gevangenisstraf van 2 jaar uit, en zou vrijkomen op 24 april 1808. Hij werd daarom aan de 'classe' onttrokken, en na zijn gevangenschap bovenaan de 'liste d' activité' geplaatst.

** Hij werd dan ook niet opgeroepen. Hij staat wel in de tabel omwille van de volledigheid.

Grijpt men terug naar de tabel voor de 'levée ordinaire', dan blijkt het volgende :

nr.	sort	remplaçant	corps	aangekomen op	vonnis	contingent
65	107				06/02/1809
66	181	substit. 109	26° de ligne	28/05/1808		1*
1809/70		remplac.	4° légion de Versailles	25/10/1808
67	112		15° de ligne	8/12/1808		2
68	42	substit. 113	kreeg de 'réforme' van de 'conseil de recrutement' op 24/10/1808.
69	114		5° artillerie à cheval	1/10/1808		3
70	115		15° de ligne	9/6/1809	par la Gie	4
71	116	kreeg de 'réforme' van de 'conseil de recrutement' op 17/10/1808.
72	118		15° de ligne	8/12/1808		5
73	119		15° de ligne	overleden na desertie
74	121		88° de ligne	4/11/1808		6
75	122		10° bataillon principal du train d' artillerie	10/12/1808		7
76	123	kreeg de 'réforme' van de 'conseil de recrutement' op 17/10/1808.
77	126		4° légion/2° légère	23/3/1809	par la Gie	8
78	127		15° de ligne	overleden na desertie
79	128		10° bataillon principal du train d' artillerie	10/12/1808		9
**	72	VII (2) Balegem	15° de ligne	8/12/1808		10
	79	'retiré du dépôt'	4° légion/15° légère	4/2/1809		11
	82	'retiré du dépôt'	4° légion/15° légère	4/2/1809		12

* De conscrit met lotnummer 181 had n.a.v. de 'levée ordinaire' uit de 'classe' van 1808 een 'substitution' gecontracteerd met lotnummer 109. In de 'levée ordinaire' uit de 'classe' van 1809 had hij als 'remplaçant' van de conscrit 1809/70 dienst genomen. (cfr. supra). Nu werd deze 'remplacement' geannuleerd omdat de 'remplaçant' nog geen twee jaar dienst had. Hij bleef voor eigen rekening op het corps, en 1809/70 werd opnieuw opgeroepen en trad zelf in dienst

** lotnummer 72 : hij had n.a.v. de 'levée ordinaire' uit de 'classe' van 1808 een conscrit van Nazareth (1807/97) aangeboden als remplaçant. Deze werd nu opgeroepen voor het contingent van zijn kanton, en de 'remplacement' werd geannuleerd. Lotnummer 39 bood daarom een nieuwe 'remplaçant'.

Vier 'réfractaires' werden gearresteerd en naar hun corps begeleid, maar twee van hen bleven achter in een hospitaal, waar ze overleden zijn.

Grijpt men terug naar de tabel voor de 'levée ordinaire', dan blijkt het volgende :

de 'réforme' kregen : lotnummers 89, 90, 92, 94, 96, 125, 97, 98, 103, 105, 112, 115, 116, 121, 122, 123 en 124.

nr.	sort	remplaçant	corps	aangekomen op	vonnis	contingent
*	66	1° à marcher	4° légion de Versailles	dés. en route	6/2/1809
53	87		4° légion/15° légère	15/11/1808		1
54	206	substit. 88	4° légion/15° légère	15/11/1808		2
55	91		4° légion/15° légère	15/11/1808		3
56	93		fuseliers garde impériale	11/11/1808		4
57	95		4° légion/15° légère	15/11/1808		5
58	99		4° légion/15° légère	15/11/1808		6
59	100		4° légion/15° légère	15/11/1808		7
60	101		4° légion de Versailles	dés. en route	6/2/1809
61	104		4° légion/15° légère	15/11/1808		8
62	106		4° légion de Versailles	dés. en route	6/2/1809
63	108		4° légion/15° légère	15/11/1808		9
64	168	substit. 109	34° de ligne	6/11/1808		10
65	110	werd in mei opgeroepen voor de volgende 'levée'.
66	111	overgebracht naar de volgende 'classe' op 25/5/1809.
67	113	had de 'placement' gekregen op 17/3/1808 (n.a.v. de 'levée ordinaire')
68	114	vervanging van de 'réformés au corps'	26° de ligne	20/07/1809		11
69	117		112° de ligne	overleden na desertie
70	118		26° de ligne	20/07/1809		12
71	119		?	non comparu	10/12/1810
72	120		47° de ligne	déserté en route	10/12/1810
73	125		82° de ligne	arrivé		13

* lotnummer 66 : hij was op 20 april 1808 overgebracht naar de volgende 'levée' (cfr. supra).

Ondanks het feit, dat het hier om een 'levée' ging van conscrits die zich reeds bevrijd achtten van militaire dienstplicht, lag het percentage van de 'réfraction'[114] dus niet hoger dan voor de 'levées ordinaires'[115]! Ook opvallend is het feit dat de desertie hoger lag bij de recentste 'classes'. Dat heeft waarschijnlijk te maken met de veel kortere termijn sedert de laatste 'levée' die eruit werd gehouden.

De 'levée' van de 80.000 conscrits van 1810 werd nog eens bevolen bij decreet van 1 januari 1809[116]. Over deze 'levée' vond ik weerom veel minder gegevens. Aldus kon ik nergens de verdeling terugvinden van het contingent van 1433 recruten, dat het 'département' moest leveren. Het kantonnale contingent is alleen indirect te reconstrueren via een staat[117] van de 'levée complémentaire' (cfr. infra), waaruit kan opgemaakt worden dat het contingent 46 recruten moet zijn geweest. Die staat stelt immers dat er tot eind 1809 alles samen 79 gevraagd zijn. De contingenten in de twee andere 'levées' uit de 'classe' van 1810 bedroegen respectievelijk 29 en 4 recruten (cfr. infra), zodat het verschil dus 46 is.

Verder vond ik nog enkel een lange 'avis' van de 'préfet' aan de conscrits, over de activiteiten van de 'préfet' voor de 'désignation' in het eerste arrondissement en over de 'conseil de recrutement[118], en over de verdeling van het contingent over de diverse recruterende corpsen[119]. Net als voor 1808 was ik dus volledig toegewezen op het nominatieve bestand.

nr.	'réformé' wegens	'réformé' door	datum
5	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
6	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
8	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
11	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
18	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
20	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
26	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
28	etterende zweer ('ulcère scrophuleux avec corde') aan de linkerbil	conseil de recrutement	03/02/1809
30	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
34	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
35	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
37	zwakke lichaamsbouw	conseil de recrutement	03/02/1809
38	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
42	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
44	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
46	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
58	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
59	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
60	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
61	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
62	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
65	etterende zweren aan de ogen en misvorming van de linkerhand	conseil de recrutement	03/02/1809
66	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
69	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
75	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
77	misvorming van de voeten	conseil de recrutement	03/02/1809
78	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
82	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
84	réformé étant estropié du pied gauche	conseil de recrutement	03/02/1809
86	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
87	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
93	hoofdpijnen	conseil de recrutement	03/02/1809
94	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
99	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
100	verlamming van het linkerbeen	conseil de recrutement	03/02/1809
106	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
110	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
114	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
117	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
118	kliergezwel 'écrouelles'	conseil de recrutement	03/02/1809
122	vergroeid litteken ('cicatrice adhérente') aan het rechterbeen	conseil de recrutement	03/02/1809
124	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
128	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
133	misvorming van de rechtervoet	conseil de recrutement	03/02/1809
136	verlamming van de linkerhand en zwakke lichaamsbouw	conseil de recrutement	03/02/1809
137	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
144	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
145	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
149	scheelzien ('strabisme')	conseil de recrutement	03/02/1809
153	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
154	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
157	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
167	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
169	hoofdpijnen	conseil de recrutement	03/02/1809
170	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
171	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
173	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
174	letsel ('xosité') aan het rechterbeen en 'anctcalien?'	conseil de recrutement	03/02/1809
184	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
188	verlamming van de linkerarm	conseil de recrutement	03/02/1809
201	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
211	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
212	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
213	hoofdpijnen	conseil de recrutement	03/02/1809
216	scheelzien ('strabisme')	conseil de recrutement	03/02/1809
218	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
222	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
224	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
231	liesbreuk ('hernie inguinale') aan de rechterkant	conseil de recrutement	03/02/1809
233	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
235	lichaamslengte	sous-préfet	28/1/1809
236	lichaamslengte	conseil de recrutement	03/02/1809
238	verlamming van de rechterarm	conseil de recrutement	03/02/1809

De 'sous-préfet' kende de 'réforme' toe aan dertig conscrits, die allen kleiner waren dan 1,500 m

Nog 24 andere conscrits kregen wegens hun te kleine gestalte de 'réforme', van de 'conseil de recrutement'. Zij waren allen groter dan 1,500, maar kleiner dan 1,544 m. Tenslotte kregen negentien conscrits de 'réforme' wegens gebreken.

nr.	sort	remplaçant	corps	aangekomen op	vonnis	contingent
1	1	1° à marcher	5° légère	17/3/1809 (Gie)		1
2	2	1° à marcher	10° bataillon principal du train d' artillerie	(arrivé par Gie)		2
3	3	1° à marcher	11° bataillon de la marine à Lorient	27/10/1808 (Gie)		3
4	7	Velzeke 1808	2° bataillon sapeurs	11/3/1809		4
5	9		100° de ligne	10/3/1809		5
6	10		100° de ligne	9/5/1809	par la Gie	6
7	12		1° Bon mineurs	12/3/1809		7
8	13	kreeg de 'exception' als 'étudiant ecclésiastique' op 21/3/1809.
9	14		9° bataillon bis du train d' artillerie	17/3/1809		8
10	15		conscrits de la garde impériale	11/3/1809		9
11	17	kreeg uitstel tot de volgende 'levée'
12	19		100° de ligne	13/7/1809	par la Gie	10
13	21		100° de ligne	10/3/1809		11
14	22		100° de ligne	10/3/1809		12
15	23		100° de ligne	10/3/1809		13
16	25		100° de ligne	3/7/1809	par la Gie	14
17	27		100° de ligne	10/3/1809		15
18	29	kreeg de 'réforme' van de 'conseil de recrutement' op 28/2/1809
19	31		100° de ligne	10/3/1809		16
20	32		100° de ligne	10/3/1809		17
21	33		100° de ligne	10/3/1809		18
22	36	overgebracht naar 1811 wegens zwakte, op 22/2/1809.
23	39	kreeg de 'réforme' van de 'conseil de recrutement' op 18/2/1809.
24	40		?	déserté en route	4/12/1809
25	41	kreeg de 'réforme' van de 'conseil de recrutement' op 22/2/1809.
26	43	overgebracht naar de volgende 'levée' wegens hoofdpijnen, op 22/2/1809.
27	45		100° de ligne	10/3/1809		19
28	48		?	non comparu	4/12/1809
29	49		7° hussards	6/3/1809		20
30	50		7° hussards	déserté en route	4/12/1809
31	51		conscrits de la garde impériale	4/3/1809		21
32	52		8° Bon bis du train d' artillerie	24/3/1809		22
33	53		conscrits de la garde impériale	11/3/1809		23
34	54	kreeg de 'réforme' van de 'conseil de recrutement' op 10/4/1809.
35	56	kreeg de 'réforme' van de 'conseil de recrutement' op 28/2/1809.
36	57		100° de ligne	déserté en route	4/12/1809
37	63		100° de ligne	10/3/1809		24
38	64		100° de ligne	10/3/1809		25
39	67		100° de ligne	10/3/1809		26
40	68		7° hussards	6/3/1809		27
41	70		100° de ligne	10/3/1809		28
42	71	kreeg de 'réforme' van de 'conseil de recrutement' op 28/2/1809.
43	73		100° de ligne	overleden na desertie
44	74		100° de ligne	4/5/1809	par la Gie	29
45	76		conscrits de la garde impériale	11/03/1809		30
46	79		100° de ligne	10/03/1809		31
47	172	substitué 80	7° hussards	6/3/1809		32
48	81		3° cuirassiers	18/3/1809		33
49	83	overgebracht naar 1811 wegens zwakte, op 9/3/1809.
50	85		conscrits de la garde impériale	11/3/1809		34
51	88		100° de ligne	10/3/1809		35
52	89	overgebracht naar 1811 wegens zwakte, op 23/3/1809.
53	90		100° de ligne	10/3/1809		36
54	91		100° de ligne	10/3/1809		37
55	92		100° de ligne	10/3/1809		38
56	95		100° de ligne	10/3/1809		39
57	96		?	non comparu	4/12/1809
58	97		100° de ligne	6/4/1809		40
59	98		100° de ligne	6/4/1809		41
60	101		100° de ligne	6/4/1809		42
61	102		100° de ligne	6/4/1809		43
62	103		100° de ligne	déserté en route	4/12/1809
63	105		100° de ligne	déserté en route	arrivé/Gie	44
64	107		100° de ligne	déserté en route	4/12/1809
	126	1° à marcher	4° de ligne	6/4/1809	par la Gie	45
	151	1° à marcher	kreeg de 'réforme' van de 'conseil de recrutement', op 29/3/1809.
	165	1° à marcher	conscrits de la garde impériale	12/4/1809		46
	166	1° à marcher	conscrits de la garde impériale	12/4/1809		47
	168	1° à marcher	conscrits de la garde impériale	12/4/1809		48
	178	1° à marcher	?	déserté en route	4/12/1809
	187	1° à marcher	?	déserté en route	4/12/1809
	203	1° à marcher	kreeg de 'réforme' op 21/3, nadat hij op 3/2 geschikt bevonden was voor de wagenmenners. (hij was verlamd aan de rechterhand).
	220	1° à marcher	4° de ligne	15/4/1809		49
	223	1° à marcher	4° de ligne	15/4/1809		50
	225	1° à marcher	kreeg de 'réforme' op 29/3/1809.
	246	supplément	26° de ligne	4/11/1808 par Gie		51
	247	supplément	4° de ligne	20/3/1809		52

De desertie was dus quasi identiek als die bij de 'levée sur les dépôts'!

Was de 'réfraction' bij de bijzondere 'levée' ietwat toegenomen in vergelijking tot de laatste 'levée', dan was dit vooral te wijten aan het feit, dat men hier met een tweede 'levée' te maken had. De betrokkenen hadden zich redelijkerwijze bevrijd geacht, want nooit voordien waren conscrits opgeroepen na het conscriptiejaar waarin ze tot de 'première classe de la conscription militaire' hadden behoord. Bovendien waren de 'réfractaires' vooral conscrits van 1808 en 1809, die nog maar net hun makkers hadden zien vertrekken, en van dewelke er nog maar weinig konden genieten van de 'exemption' als gehuwden.

Hoe de vrij hoge graad van 'réfraction' bij de conscrits van 1810 te verklaren is, is moeilijker te zeggen. Hadden geruchten over de hel van Spanje de bevolking opnieuw aangemoedigd hun zonen thuis te houden? Was de inspanning van de overheid inzake de strijd tegen de 'réfraction' ietwat afgenomen? Had men de huid van de beer verkocht alvorens hij geschoten was?

Nota: bij de conversie van het oorspronkelijk ingeleverde document (geschreven in het tekstverwerkingsprogramma Lotus Ami Pro) naar de huidige versie (Word 2000) werden de tabellen automatisch versmald. Daarom werd deze pagina blank gelaten.

[107]BUTTNER (Fr.), "réserve", in: TULARD (Jean) (éd.), Dictionnaire Napoléon, Poitiers, Fayard, 1987, p. 1452.

[108]Sesam atlas bij de wereldgeschiedenis. Deel II Van de Franse revolutie tot heden., Apeldoorn, Van Walraven B.V., 1989, p. 35.

[109]'Sénatus-consulte qui met à la disposition du gouvernement quatre-vingt mille conscrits des classes de 1806, 1807, 1808, 1809, et pareil nombre de la classe de 1810', dd. 10/9/1808 (4°, bull. 203, n° 3736); Pas., 1° série, Lois françaises, XIV, p. 304; in: RAG, Scheldedepartement, 3177/12.

[110]'Décret relatif à la levée de quatre-vingt mille conscrits pris sur les classes de 1806, 1807, 1808, 1809, et de pareil nombre pris sur la classe de 1810' dd. 12/9/1808 (4°, bull. 204, n° 3748); Pas., 1° série, Lois françaises, XIV, p. 308 (enkel vermeld, niet opgenomen); in: RAG, Scheldedepartement, 3177/12.

[111]'Conscription 1806, 1807, 1808 et 1809. Département de l' Escaut, tableau de répartition entre les arrondissemens de sous-préfecture, et de la sous-répartition entre les cantons ou arrondissemens de justice de paix, des 1484 conscrits que le département de l' Escaut doit fournir sur la levée autorisée par sénatus-consulte du 10 septembre 1808', s.d.; RAG, Scheldedepartement, 4874/4.

[112]'Avis du préfet' aan de conscrits van 1806, 1807, 1808, 1809, die aangeduid waren voor het contingent, dd. 30/9/1808; RAG, Scheldedepartement, 4874/3.

[113]De beide opsommingen omvatten alleen de lotnummers die opgeroepen zouden worden voor de 'levée'.

[114]Wel moet daarbij opgemerkt worden, dat heel wat recruten vrij snel uit hun corps zijn gedeserteerd. Het ging hier dus blijkbaar nog veeleer om een betere organisatie van de recruteringsinstanties, eerder dan om een reële toename van de 'good-will' van de conscrits.

[115]Op de uitzonderlijk succesrijke 'levée ordinaire' uit de 'classe' van 1809 na, waarbij op 51 opgeroepen conscrits, er slechts 4 door 'réfraction' verloren gingen.

[116]'Décret qui ordonne la levée de quatre-vingt mille conscrits de 1810' dd. 1/1/1809 (4°, bul. 222, n° 4065); Pas., 1° série, Lois françaises, XIV, p. 337. (enkel vermeld).

[117]'État indiquant le nombre de conscrits que chaque canton doit fournir pour compléter son contingent des classes de 1809 et 1810'; in : RAG, Scheldedepartement, 4796/17.

[118]'Conscription 1810, arrondissement de Gand, itinéraire du préfet pour la désignation', dd. 10/1/1809; 'Conscription 1810, Avis', dd. 16/1/1809; RAG, scheldedepartement, 2062/4.

[119]Brieven van de 'directeur-général' aan de 'préfet', dd. 7 en 9/2/1809; RAG, scheldedepartement, 2062/6.

ARRONDISSEMENT	-1806-	-1807-	-1808-	-1809-	Totaal
Gent	127	127	131	125	510
Oudenaarde	90	102	94	87	373
Dendermonde	100	85	93	88	366
Eeklo	60	56	72	47	235
Totaal	377	370	390	347	1,484

opgeroepen	réforme, exception en dépôt	overblijvend voor vertrek	aangekomen	overleden	réfraction	waarvan gevonnist
26	5	21	17	0	4	4

opgeroepen	réforme en dépôt	overblijvend voor vertrek	aangekomen	overleden	réfraction	waarvan gevonnist
18	6	12	12	0	1	0

laatste opgeroepen nummer van oproepvolgorde	64
laatste opgeroepen lotnummer	153	(substitué 105)

opgeroepen	réforme en dépôt	overblijvend voor vertrek	aangekomen	overleden	réfraction	waarvan gevonnist
18	3	15	12	2	5	1

KANTON	-1806-	-1807-	-1808-	-1809-	Totaal
Kruishoutem	11	13	14	11	49
Deinze	9	10	9	12	40
Evergem	8	12	6	8	34
Gent (N&E)	23	---	---	---	23
Gent (S&O)	22	---	---	---	22
Gent (la ville)	---	26	36	29	91
Gent (Extra Muros)	---	7	9	10	26
Lochristi	10	12	11	8	41
Nazareth	7	8	7	8	30
Nevele	9	9	11	10	39
Oosterzele	14	12	12	13	51
Zomergem	9	11	15	10	45
Waarschoot	5	7	1	6	19
Totaal	127	127	131	125	510

'classe'	opge- roepen	réforme, exception en dépôt	overblijvend voor vertrek	aangekomen	overleden	réfraction	waarvan gevonnist
-1806-	26	5	21	17	0	4	4
-1807-	18	6	12	12	0	1	0
-1808-	18	3	15	12	2	5	1
-1809-	20	1	19	13	1	6	5
totaal	82	15	67	54	3	16	10

n° sort	reden	n° sort	reden
4	broer in actieve dienst	132	broer in actieve dienst
16	vader van 71 jaar	141	broer in actieve dienst
24	broer in actieve dienst	155	vader van 71 jaar
47	broer in actieve dienst	179	oudste van wezen
55	vader van 71 jaar	185	broer in actieve dienst
72	broer in actieve dienst	195	broer in actieve dienst
104	broer in actieve dienst	196	broer in actieve dienst
116	broer in actieve dienst	202	broer in actieve dienst
123	oudste van wezen	227	broer in actieve dienst
125	broer in actieve dienst	229	broer in actieve dienst