5. BESLUIT

Het vooropgezette doel voor deze thesis was een beeld schetsen van de visie en opinie van de Britse pers op het proces van Europese integratie, tussen 1950 en 1997.

We kozen enkele mijlpalen van de Europese eenmaking en gingen telkens na wat rond deze gebeurtenissen verscheen in The Times, The Guardian en de Daily Mail.

Het is uiteraard onmogelijk om één sluitende conclusie te maken over de opinies van de verschillende kranten omdat die opinie verandert in de loop van de geschiedenis. We zullen ons hier dan ook beperken tot enkele beschouwende opmerkingen.

Algemeen kunnen we stellen dat in de kwaliteitskranten, The Times en The Guardian veel meer achtergrondinformatie en duiding verschijnt dan in de meer populaire Daily Mail. Deze laatste krant valt vooral op door de ongenuanceerde en niet altijd sterk gefundeerde mening die ze tentoon spreidt in opinie-artikels. Anderzijds moeten we toegeven dat de Daily Mail toch aandacht heeft voor buitenlandse zaken, alleszins veel meer dan de andere ‘tabloids’.

Voor alledrie de kranten geldt dat er meer ruimte besteed wordt aan berichtgeving over een internationale gebeurtenis, als Groot-Brittannië rechtstreeks betrokken partij is. Dit aspect weegt zwaarder door voor de Daily Mail dan voor de andere twee.

Als de Britse regering de eerste keer om toetreding verzoekt, zijn alle kranten hiervoor te vinden maar er zijn belangrijke verschillen op te merken in de wijze waarop ze dit laten blijken. The Times is wel vóór de toetreding maar laat dit niet echt duidelijk merken. The Guardian bekijkt het zeer realistisch en ziet in dat toetreding een economische noodzaak is voor Groot-Brittannië. De chauvinistische Daily Mail ziet de Britse toetreding als een mogelijk middel om de positie van Groot-Brittannië op het internationale toneel te bevestigen of zelfs te versterken.

Nadat de toetreding onmogelijk wordt gemaakt door de Gaulle, zal de Daily Mail het hevigst reageren. The Times en The Guardian leggen ook de schuld voor het mislukken bij de Gaulle maar de Daily Mail valt de Franse president zeer heftig en persoonlijk aan in verschillende opinie-artikels.

Als Groot-Brittannië dan uiteindelijk toch lid wordt van de Europese Gemeenschap, benadrukken The Times en The Guardian vooral de onzekere en onvoorspelbare toekomstige rol voor Groot-Brittannië in Europa. De artikels in de Daily Mail worden gekenmerkt door ongebreideld enthousiasme. Deze laatste krant ziet echter duidelijk vooral voordelen in de economische en intergouvernementele samenwerking. Ze verzet zich al van in het begin tegen het idee van supranationaliteit.

De Europese topontmoetingen in Luxemburg, Maastricht en Amsterdam worden door alledrie de kranten in essentie beschouwd als een strijd waarbij het de bedoeling is voor elke lidstaat om zoveel mogelijk nationale eisen ingewilligd te krijgen. The Guardian zal zich als enige wel uitspreken tegen deze werkwijze, na afloop van de top van Amsterdam.

Tot slot kunnen we opmerken dat The Times en de Daily Mail zich rechtser bevinden dan The Guardian in het politieke spectrum. De eerste twee kranten steunen eerder de Conservatieven. Dit blijkt bijvoorbeeld heel duidelijk na de top van Maastricht: zowel The Times als de Daily Mail loven Major voor het behaalde resultaat. The Guardian laat ook wel waardering blijken maar bericht als enige over de tegenstand voor Major in het Lagerhuis.

Een duidelijker voorbeeld van deze stelling wordt gevormd door de reacties na de speech van Thatcher. Terwijl The Times en, in mindere mate ook de Daily Mail begrijpen en ondersteunen wat ze zegt, bekritiseert The Guardian haar zeer sterk en noemt haar denkbeelden voorbijgestreefd.

Enigszins in tegenspraak hiermee is het feit dat alledrie de kranten Blair zullen complimenteren met de resultaten na de top van Amsterdam. The Times en The Guardian tonen zich wel niet tevreden over het gebrek aan hervormingen ten bate van een efficiëntere Europese werking.