3 . BIBLIOGRAFIE

3. 1. WERKINSTRUMENTEN

3. 1. 1. Encyclopedieën en biografische woorden-boeken

Belgische Senaat. Sénat de Belgique. Manuel biographique. Biografisch handboek, Brussel, 1959 e.v.

Biographie Nationale, Bruxelles, 1866-1944.

Suppléments, Bruxelles, 1957-1986.

DE VULDERE, R., Biografisch repertorium der Belgische Parlementairen, Senatoren en Volksvertegenwoordigers. 1830 tot 1. 8. 1965, Gent, 1965 (RUG, onuitgegeven licentiaatsverhandeling).

Dictionnaire biographique des militants du mouvement  ouvrier en Belgique, Bruxelles, s.d.[1995].

Encyclopedie van de Vlaamse beweging, Tielt, Utrecht en Amsterdam, 1973-1975.

Grote Winkler Prins Encyclopedie in 27 delen, Antwerpen en Amsterdam, 1991 e.v.

LISSENS, R. F. e.a. ed., Winkler Prins Encyclopedie van Vlaanderen, Brusssel, 1972-1974.

Nationaal Biografisch Woordenboek, Brussel, 1964 e.v.

Nouvelle Biographie Nationale, Bruxelles, 1988 e.v.

VAN MOLLE, P., Het Belgisch Parlement 1894-1972. Le Parlement belge 1894-1972, Antwerpen, Utrecht en Anvers, 1972.

3. 1. 2. Retrospectieve bibliografieën

DE WAELE, M. e.a., Beknopte bibliografie van de poli-tieke en sociaal-economische evolutie van België 1918-1985, Gent, 1986.

DE WEERDT, D., Socialisme en socialistische arbeiders-beweging in België. Bibliografie van werken en tijd-schriftartikels verschenen sedert 1944, Brussel, 1979 en Gent, 1988.

IDEM, Bibliografie van het socialisme en de socialistische arbeidersbeweging in België. Jaarlijkse  aanvulling : 1988, in : AMSAB-Tijdingen, (1990), nr. 8, blz. 17-24.

IDEM, Bibliografie van het socialisme en de socialistische arbeidersbeweging in België. Jaarlijkse  aanvulling : 1989, in : AMSAB-Tijdingen, (1990), nr. 9, blz. 11-14.

GAUS, H. en VAN EENOO, R., Beknopte bibliografie van de politieke en sociaal-economische evolutie van België 1945-1992, Leuven, 1992.

GENICOT, L., ed., Vingt ans de recherche historique en Belgique, 1969-1988, Bruxelles, 1990.

HEYSSE, M. en VAN EENOO, R., Bibliografie van de ge-schiedenis van België. Bibliographie de l’histoire de Belgique. 1914-1940., Leuven, Louvain en Brussel, 1986.

VAN HOUTTE, J. A. ed., Un quart de siècle de recherche historique en Belgique 1944-1968, Louvain en Paris, 1970.

WILLEMS, M., Bibliografie van de Belgische politieke partijen, Leuven, 1978.

3. 1. 3. Lopende bibliografieën

AMSAB-Tijdingen. (1990-1995)

Belgisch tijdschrift voor nieuwste geschiedenis. Revue belge d’histoire contemporaine. (1993-1996)

Brood en Rozen. Tijdschrift voor de Geschiedenis van de Sociale Bewegingen.(1996-1998)

FRANCOIS, L. e.a. ed., De vele gezichten van de nieuwste geschiedenis-Les multiples visages de l’histoire con-temporaine, 2 dln., Gent, 1992 en 1994.

Mededelingenblad van de Belgische vereniging voor nieuwste geschiedenis. Bulletin de l’Association belge de l’histoire contemporaine, 1979 e.v. (1994-1997)

Revue belge de Philologie et d’Histoire-Belgisch  tijdschrift voor Filologie en Geschiedenis. (1987-1997)

3. 1. 4. Overzichtslijsten van archieffondsen

DE CONINCK, R., Overzichtslijst van het archief van  SM Het Licht, Gent, 1997.

VERBRUGGEN, P., Overzichtslijst van het archief van    Hendrik Fayat, Gent, 1997.

3. 2. BRONNEN

3. 2. 1. Gedrukte bronnen

** Uitgegeven bronnen ** :

BALTHAZAR, H. en GOTOVITCH, J., Camille Huysmans. Geschriften en documenten VII. Camille Huysmans in Londen, Antwerpen, 1978.

DE WEERDT, D. en GELDOLF, W., Camille Huysmans. Geschriften en documenten II. Camille Huysmans en België tijdens Wereldoorlog I, Antwerpen en Amsterdam, 1975.

GOTOVITCH, J., Camille Huysmans. Geschriften en docu-menten VIII : De Belgische Socialisten in Londen, Ant-werpen, 1981.

** Brochures ** :

B.W.P.-AFDELING SINT-NIKLAAS, Socialistische en Katho-lieke politiek 1926-1932 : Gemeenteraadsverkiezingen 9 october 1932, Sint-Niklaas, 1932.

B.W.P.-ARRONDISSEMENTSORGANISATIE EN GEWESTELIJK VERBOND DER MUTUALITEITEN VAN SINT-NIKLAAS, Mutualistische Vraagstukken, Sint-Niklaas, 1930.

VAN DER BORGHT, F., Dertig jaren strijd en organisatie te Sint-Niklaas, Sint-Niklaas, 1922.

** Literatuur ** :

DE BLOCK, A., Les affaires financières, Bruxelles, 1936.

IDEM, De Vlaamsche landbouw, in: B.W.P.-congres 1937, blz. 194-203.

IDEM, CHALMET, J. en PIOT, E., Het landbouwvraagstuk, s.l.(Brussel),s.d. (1936).

** Periodieken ** :

+ Partieel doorgenomen :

- Vooruit.

+ Systematisch doorgenomen :

- De Belgische Socialist. Le Socialiste Belge. (1916-1918)

- De Jonge Socialist. (1913-1914)

- De Volksstem van ‘t Waesland. (1911-1934)

** Krantenartikels **

August De Block est mort, in : Le Peuple, 29 april 1979.

August De Block (Onze galerij van beroemde en beruchte  mannen), in : Koekoek. Humoristische Weekblad van Vooruit, 16 maart 1933. 

BALTHAZAR, H., In memoriam : August De Block : Een politicus van betekenis, in : Vooruit, 3 mei 1979.

** Verslagen **

BELGISCHE WERKLIEDENPARTIJ, Het Eerste Vlaams  Socialistische Congres, Deurne, 1937.

DE BLOCK, A. Verslag over het bestuur der B.W.P. en over de tucht, in : Verslagen voor het Congres, blz. 5-16, s.l., s.d.

IDEM en DELVIGNE, J. , Verslag over de tucht in de partij, in : Verslagen voorgelegd aan en van het Congres, blz. 70-168, s.l., s.d.

3. 2. 2. Archiefbronnen.

** Archief en Museum van de Socialistische Arbeiders-beweging **

- Fonds August De Block, nr. 211.

       Bundels 1.1 tot en met 2.3 : Dossiers en briefwisseling, 1936 - 1944.

    Bundel 6.4 : Trouwboekje van ouders, 1892.

- Fonds Belgische Werkliedenpartij, nr. 118.

       Verslagboeken van het Bureau en de Algemene Raad van  de B.W.P., Fiches nr. : 145 / 146 / 269 / 289 / 293 /301/ 305 / 306 / 307 / 314 / 327 / 328 / 331 / 332 / 391 /392.

- Fonds B.W.P.-afdeling Sint-Niklaas (nog niet geïnventariseerd).

       Verslagboeken : + 1901-1909.

                    + 1909-1913.

                    + 1913-1919.

                    + 1919-1923.

                    + 1928-1935.

    ( Verslagboek 1923-1928 ontbreekt.)

- Fonds Hendrik Fayat, nr. 142.

       Bundels 3.23 en 44.4 : Briefwisseling met o.a. A. De Block(1940-1941).

- Fonds S.M. Het Licht, nr. 17.

       Bundels 79.1 / 79.2 / 81.3 / 85.7 : Briefwisseling met A. De Block (1932-1937).

       Bundels 153.3 en 154.8 : Curriculum vitae van August De Block (1959).

- Los Archief.

nr. 94/57 : Alfons De Vos.

nr. 100/16: August Domien De Block. 

** Modern Stadsarchief Sint-Niklaas **

- Resolutieboeken van de gemeenteraad.

nr. 39 : 1917-1921.

nr. 40 : 1921-1924.

nr. 41 : 1924-1927.

nr. 42 : 1928-1931.

nr. 42/2 : 1931-1935.

- Concerten en toneelopvoeringen.

    nr. 572 : Concerten door de fanfare “De Toekomst”  (1925-1932).

- Registers van Burgerlijke Stand.

    nr. 701 : Geboorten (1893).

    nr. 855 : Huwelijken (1892). 

    nr. 881 : Huwelijken (1919).

- Bevolking.

    nr. 1637 : Registers van uittreding (1934).

    nr. 1539 : Intredingen (1919).

    nr. 1490 : Alfabetische indices op de intredingen (1910-1920).

    nr. 1267 : Volkstelling (1900).

    nr. 1323 : Volkstelling (1910).

- Alfabetische lijst der militielichtingen, 1913-1930. 

    nr. 2726 (1913).

- Verslagen en proces-verbalen van de politie. 

    nr. 4324 (1914-1920).

- Gerecht.

nr. 4407 : Betogingen binnen en buiten de stad (1906-1940).

nr. 4408 : Optochten en diverse openbare feestelijkheden: aanvragen tot toelating (1919-1921).

nr. 4410 : Private bals gegeven door maatschappijen : reglementen en aanvragen(1910-1912, 1920-23, 1929).

nr. 4411 en 4412 : Aanvragen tot toelating van bals, stoeten, velokoersen, demonstraties enz. (1919-1940).

- Comité van Openbare Onderstand (Algemeenheden).

    nr. 4068 : Leden der Commissie : verkiezing (1925-1933).

    nr. 4070 : Bestuurlijk personeel (1926-1929).

    nr. 4075 : Onderrichtingen, brieven en stukken van verschillende aard (1925-1934).

    nr. 4076 : Briefwisseling met het stadsbestuur (1925-1934).

    nr. 6033 en nr. 6035 : Benoemingen en ontslagen van werkende en plaatsvervangende leden van de C.O.O. en benoemingen van afgevaardigden in de commissie van het tussengemeentelijk lazaret (1923-1951 en 1926-1939).

- Raad voor Rijksmiddelbaar Onderwijs voor jongens.

    nr. 3164 : Bestuurscommissie; samenstelling en vernieuwing (1917-1928).

    nr. 3165 : Briefwisseling met de bestuurscommissie.

- Raad voor de Nijverheidsschool.

    nr. 3190 : Nijverheidsschool; programma’s, reglementen en verslagen.

    nr. 5392 : Briefwisseling allerlei en losse stukken (1889-1947).

    nr. 5403 : Briefwisseling met het stadsbestuur (1933-1950).

    nr. 5531 : Bestuurscommissie; samenstelling,  aanstelling, hernieuwing van mandaten, voordrachten van kandidaten als afgevaardigden van de provincie (1934-1949).

    - Academie voor Schone Kunsten.

        nr. 3211 : Bestuurscommissie (1892-1935).

        nr. 5694 : Register van de beraadslagingen der  Bestuurscommissie van de Academie van Schone Kunsten en Nijverheidsschool  (1899-1935).

        nr. 5695 : Bestuurscommissie : samenstelling (1933-1950).

   - Tussengemeentelijk lazaret “Albert - Elizabeth”.

       nr. 4637 : Briefwisseling, besluiten en begrotingen(1920 - 1934).

       nr. 6214 : Benoemingen van afgevaardigden : briefwisseling(1923-1939).

       nr. 6215 : Rekeningen en begrotingen :  briefwisseling m.b.t. de goedkeuring en andere (1923-1942, met ontbrekende jaren).

       - Stedelijk fonds der meestbegaafden.

       nr. 5710 : Staat der voorschotten, verslagen en  inchtingsstaten der schiftingscommissie (1934-1955).

       nr. 5711 : Algemene briefwisseling (1937-1949).

** Centrum voor Historische Documentatie van de Krijgs-macht **

    - Persoonlijk Dossier August De Block, nr. 32129.

** Rijksarchief Beveren-Waas **

- Militieregisters Provincie Oost-Vlaanderen.

   nr. 1275 : lichting 1913; militiekanton 42-44.

- Fonds Provinciaal Bestuur Oost-Vlaanderen, nr. 54.

Provinciale verkiezingen. Processen-verbaal. 

District Sint-Niklaas (Kantons Sint-Niklaas en  Lokeren). Kandidatenlijsten.

nr. 2/8505/19: 27 nov. 1921.

nr. 2/8864/6: 27 nov. 1921.

nr. 2/88579/1: 8 nov. 1925.

nr. 2/8943/1: 9 juni 1929.

nr. 2/9014/2: 4 dec. 1932.

Verkiezingen. Provinciale verkiezingen. Statistieken. Resultaten. Zetelverdeling. Kiescijfers.  Algemeen. Per arrondissement.

nr. 2/8505/1: Provinciale verkiezingen. Lijst der raadsleden en lijst der kiescijfers en zetelverdeling over het gehele arr. Sint-Niklaas (27 nov. 1921).

Gouverneur. Bestendige Deputatie. Provinciale Raad.

nr. R/75/1-5: Aanwezigheidslijst van de  provincieraadsleden per zitting. (5. 1904-1928)

nr. R/180/1-4: Provinciale Raad. Zaken behandeld in haar zittingen:  agenda. (3. 1918-1924) (4. 1925-1928)

nr. 2/8537/7: Officiële processen-verbaal en   stenografisch verslag van de provincieraad.  (1921)

nr. G/146/6: Provincieraad: vergadering gewone zittijden. (1925-1938)

nr. 0/391/1: Provincieraad: dagorder der zittijden. (1932)

nr. G/114/2-4: Provincieraad. Eerste en tweede buitengewone zittijd (11 mei 1933 en 26 juni 1933). Gewone zittijd. (19 oktober 1933)

nr. G/188/1: Provincieraad verslagen der  zittingen.  (1934)

** Bibliotheca Waesiana **

       - Documentatiemap :  nr. 193 : Verkiezingen.

                         nr. 198 : S. P. Land van Waas.

                         nr. 547 : August De Block.

** Archief en Documentatiecentrum van de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas **

    - Documentatiemap : Drukw./S.N./19/IV. Socialisme

                        Drukwerken/S.N./20

                        DR/S.N./19/4

** Documentatiecentrum van het Koninklijk Museum van het Leger en van Krijgsgeschiedenis **

    - Stamboek nr. 175/19, 2de Genie, nr. 31001-32000.

    - Steekkaarten van krijgsgevangenen (1914-1918).

** Archief en Museum van het Vlaams Cultuurleven **

    - Block, August De; nr. B6318 (brieven en knipsels).

    - Camille Huysmans-archief : Briefwisseling : nr. D48/D51a/D61,/D69/D70.

3. 2. 3. Mondelinge bronnen

       - Informatieve gesprekken (telefonisch) :

       Jeanine De Rop (24 januari 1998).

       Cesar Van der Poel (24 januari 1998).

       Alice Vanhecke (19 februari 1998).

       - Interview :

          Paul De Block (10 februari 1998).   

3. 3. LITERATUUR

ARIES, P. en DUBY, G. (red.), Geschiedenis van het persoonlijk leven. Deel 9 : PROST, A. en VINCENT, G., De twintigste eeuw : de verovering van de persoonlijke ruimte, Amsterdam, 1994.

BAETENS, J., De socialistische arbeidersbeweging te Lokeren (1886 - 1929), Gent, 1974,(RUG, onuitgegeven licentiaatsverhandeling).

BALTHAZAR, H., Het maatschappelijk-politieke leven in Belgïe 1918-1940, in : BLOK, D.P. e.a. (ed.), Algemene Geschiedenis der Nederlanden 14 : MANNING, A.F. e.a. (ed.), Nederland en België 1914-1940, Haarlem, 1979, blz. 147-200.

BREPOELS, J., Wat zoudt gij zonder ‘t werkvolk zijn ? Anderhalve eeuw arbeidersstijd in België, Leuven, 1988.

IDEM en HUYSE, L. (ed.), Eeuwige dilemma’s : Honderd jaar socialistische partij, Leuven,1985.

CEUPPENS, K., De Belgische Werkliedenpartij en de Taal-kwestie 1929-1935, Brussel, 1995, (Erasmushogeschool, onuitgegeven licentiaatsverhandeling).

CLAEYS-VAN HAEGENDOREN, M., 25 jaar Belgisch Socialisme. Evolutie van de verhouding van de Belgische Werklieden-partij tot de parlementaire democratie in België van 1914 tot 1940, Antwerpen, 1967.

IDEM, Hendrik De Man, een biografie, Antwerpen, 1972.

COPPEJANS-DE SMEDT, H., Het Land van Waas in de XIXde eeuw. Van “autarkische regio naar geïntegreerd Belgisch gewest, in : Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis, VIII (1977), nr. 1-2, blz. 53-77.

DE BACKER, L., S.P.-Temse : een eeuw rode strijd, Temse, 1994.

DE COCK, B., Welig en woelig Waasland, 1930-1976, Zele, 1976.

DE COCK, K., Gedragen door een ideaal : een eeuw christelijke arbeidersbeweging in het Land van Waas 1887-1987, Sint-Niklaas, 1988.

IDEM, Het Algemeen Christelijk Werkersverbond in het arrondissement Sint-Niklaas, Gent, 1986 (RUG, onuitgegeven licentiaatsverhandeling).

DE CONINCK, R., August De Block, in : Brood en Rozen. Tijdschrift voor de Geschiedenis van de Sociale Bewegingen, I (1996), nr. 4, blz. 46.

DEFOORT, E., Het klauwen van de historicus, Antwerpen en Baarn, 1996.

DEFOORT, H., ‘Mijnheer Slunse’. August Debunne (1872-1963). Socialistisch pionier. Volksvertegenwoordiger. Burgemeester van Menen, Gent, 1996 (RUG, onuitgegeven licentiaatsverhandeling).

DE GRAEVE, B., Oral History en de geschiedenis van de arbeidersbeweging, in : AMSAB-Tijdingen, 1983, blz. 57-65.

De jaren ‘30 in België. De massa in verleiding, Brussel, 1994.

DELVO, E., Democratie in stormtij. Democratisch socialisme in de crisisjaren ‘30, Antwerpen, 1983.

DENECKERE, G., Een psychologie van socialisten. Naar een nieuw benadering van de oudste sociale beweging (België, 19de-20ste eeuw), Gent, 1995.

DE MAN, H., Autobiografie. Hendrik De Man. Persoon en ideeën. Deel 1, Antwerpen, 1974.

DE PRETER, R. en WITTE, E. (red.), Samen sparen. De geschiedenis van de spaarbank Codep en haar voor-lopers, Leuven, 1989.

DE SCHAEPDRIJVER, S., De Groote Oorlog. Het koninkrijk België tijdens de Eerste Wereldoorlog, Amsterdam en Antwerpen, 1997.

De stad Sint-Niklaas. Een doorbraak van historie naar toekomst, Brussel, Gent en Leuven, 1971.

DE VOS, L., De Eerste Wereldoorlog, Leuven, 1996.

DE WEVER, B., Mondelinge geschiedenis, in : ART, J. (red.), Hoe schrijf ik de geschiedenis van mijn gemeente?. Deel 1. Nieuwste Tijden. 19de en 20ste eeuw, Gent, 1993, blz. 51-78.

DE WINNE, A., Door arm Vlaanderen, Leuven, 1982.

DUBY, G., L’histoire continue, Parijs, 1991.

EECKHOUT, T., De hulp aan Republikeins Spanje uitgaande van de B.W.P.-afdeling Gent-Eeklo, meer specifiek de op-vang der Spaanse kinderen (1936-1939), in : Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis, XVIII (1987), nr. 1-2, blz. 243-274.

FAYAT, H., Niets is voorbij, Antwerpen, 1983.

FONTIJN, J., Wetenschap en biografie, in : Biografie Bulletin, 6 (1996), nr. 1, blz. 1-4.

GELDOLF, W., Stockholm 1917 : Camille Huysmans in de schaduw van de titanen, Antwerpen, 1996.

GOTOVITCH, J., Isabelle Blume : entretiens, Bruxelles, 1976.

HENAU, B., Shaping a new Belgium. The CEPAG 1941-1944, in : SMITH, P. (ed.), Making the New Europe. European Unity and the Second World War, London, 1980, blz. 112-132.

HOBSBAWM, E., Een eeuw van uitersten. De twintigste eeuw 1914-1991, Utrecht, 1995.

HOLMES, R., De uitvinding van de waarheid. Of : de verzinsels van de biograaf, in : Biografie Bulletin, 6 (1996), nr.1, blz. 5-10.

HUNIN, J., Leuven 1922-1932. De socialisten vooraan in de taalstrijd I, in : Wetenschappelijke Tijdingen, 1992, nr. 2, blz. 97-111; nr. 3, blz. 144-148.

IDEM, Onvrede in de Belgische Werkliedenpartij. Het Belgisch socialisme in de diaspora tijdens de Eerste Wereldoorlog, in : AMSAB-Tijdingen, (1995), nr. 25, blz. 16-21.

KAMP, E., “Een bespottelijk genre, de biografie, maar

ik ben er dol op”. Een interview met Sam Dresden, in : Biografie Bulletin, 7 (1997), nr. 1, blz. 39-46.

KRUISHOOP, J.B.C. (red.), Vluchten voor de Groote Oorlog. Belgen in Nederland 1914-1918, Amsterdam, 1988.

LABAJOS-PEREZ, E. en VITORIA-GARCIA, F., Los Niños. De kinderen van de Spaanse Burgeroorlog in België (1936-1939), Gent, 1994.

LAEVAERT, L., De stad Sint-Niklaas. Bijdrage tot de geschiedenis van de wijken, straten, pleinen, huizen en markten, Antwerpen, 1966.

LAPORTE, G., Belgische geïnterneerden in Nederland gedurende de Eerste Wereldoorlog, 1914-1918. Onderzoek naar de levensomstandigheden, socio-culturele uitingen en politieke stromingen in de kampen, Gent, 1981 (RUG, onuitgegeven licentiaatsverhandeling).

LARIDON, R. (ed.), Vlaamse en socialistische beweging, Oostende, 1988.

LEHOUCQ, N., VALCKE, T., De fonteinen van de Oranjeberg. Politiek-institutionele geschiedenis van de provincie Oost-Vlaanderen van 1830 tot nu. Deel 2 : Biografisch repertorium, Gent, 1997.

IDEM en BALTHAZAR, H., De fonteinen van de Oranjeberg. Politiek-institutionele geschiedenis van de provincie Oost-Vlaanderen van 1830 tot nu. Deel 1 : De instelling, de bevoegdheden en de verkiezingsresultaten, Gent, 1993.

LEROY, M., La presse belge en Belgique libre et à l’étranger en 1918, Leuven, Louvain en Paris, 1971.

LUST, J., MARECHAL, E., STEENHAUT, W. En VERMOTE, M., Een zoektocht naar archieven. Van NISG naar AMSAB, Gent, 1997.

LUYKX, T., Politieke geschiedenis van België, Amsterdam en Brussel, 1978.

Mémorial de la Province de Liège 1836-1986, Luik, 1987.

PEIREN, L., Een eeuw socialistische vakbondslevens, in : Een eeuw solidariteit. 1898-1998. Geschiedenis van de Socialistische Vakbeweging, Gent, 1997, blz.

109-127.

IDEM en VANSCHOENBEEK, G., Biografen aller landen, verenigt U! Een dossier over biografische woordenboeken en de prosopografische benadering van de geschiedenis van de sociale bewegingen, in : Brood en Rozen. Tijdschrift voor de Geschiedenis van Sociale Bewegingen, 1996, nr. 1, blz. 9-17.

REYNEBEAU, M., Het klauwen van de leeuw. De Vlaamse identiteit van de 12de tot de 21ste eeuw, Leuven, 1995.

Roodgloeiend. Bijdragen tot de geschiedenis van de Centrale der Metaalbewerkers van België, Gent, 1990.

SAELENS, C., Le P.O.B. et la reconnaissance de Burgos : rupture ou continuité ?, in : Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis, XVIII (1987), nr. 1-2, blz. 291-313.

SCHEPENS, L., De Belgen in Groot-Brittannië 1940-1944 : feiten en gebeurtenissen, Nijmegen en Brugge, 1980.

SCHMOOK, G., Stap voor stap langs kronkelwegen, Amsterdam en Antwerpen, 1976.

SUNOU, P., Les prisonniers de guerre allemands en Belgique et la bataille du charbon, 1945-1947, Brussel, 1980.

STALLAERTS, R., Rode glamour. Bioscoop, film en socialis-tische beweging, Gent, 1986.

STEENHAUT, W. en VAN GOETHEM, G., Flamingant omdat ik socialist ben, in : Socialistische Standpunten, 1987, nr. 2, blz. 13-20.

STOOP, A., NAUTS, H. en BERDEN, J., Honderd jaar neogotisch stadhuis, Sint-Niklaas, 1978.

STRYPENS, H., Huldeboek 100 jaar Rijksonderwijs, Sint-Niklaas, 1983.

TERREUR, M., Voor 7 frank en 5 centiemen. Waas socialisme in beeld. Een tentoonstelling over rode exploten in Sint-Niklaas, Temse, Beveren en Lokeren, Sint-Niklaas, 1986.

TOUSSAINT, B. en VAN DER VELDE, P. (Red.), Aspecten van de historische biografie, Kampen, 1992.

VAN CAUSENBROECK, B., Herman Vos. Van Vlaams-nationalisme naar socialisme, Antwerpen, Baarn en Gent, 1997.

VAN DEN BRAEMBUSSCHE, A. A., Het biografisch element in de geschiedschrijving. Een geschiedtheoretische ver-kenning, in : Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis, 1989, blz. 26-60.

VAN GOETHEM, G. (red.), Vaandels ruisen, vuisten groeten. 100 jaar socialistische beweging in Sint-Niklaas, Sint-Niklaas, 1996.

VAN HAEGENDOREN, M., Van werken krijg je vuile handen : geschiedenis van de Belgische Werkliedenpartij, 1914-1940, Leuven, 1989.

VANSCHOENBEEK, G., De oorsprong van de sociaal-demo-cratische aanwezigheid in de Vlaamse gemeentepolitiek,

in : Les élections communales et leur impact sur la poli-tique belge (1890-1970). De gemeenteraadsverkiezingen

en hun impact op de Belgische poltiek (1890-1970). Actes. Handelingen, Brussel en Bruxelles, 1994, blz. 107-129.

IDEM, Novecento in Gent. De wortels van de sociaal-democratie in Vlaanderen, Antwerpen en Gent, 1995.

IDEM, Ontstaan, situering en karakterisering van de Socialistische Jonge Wacht 1886-1924. Bijdrage tot de studie van politieke jongerenbewegingen, Gent, 1978 (RUG, onuitgegeven licentiaatsverhandeling).

VANTHEMSCHE, G., De beginjaren van de sociale zekerheid in België 1944-1963, Brussel, 1994.

VAN VELTHOVEN, H., Het eerste Vlaams socialistisch con-gres (20-21 maart 1937). Historische context en be-tekenis, in : LARIDON, R. (ed.), Vlaamse en socialis-tische beweging, Oostende, 1988, blz. 5-22.

VERMEYLEN, P., Een gulzig leven, Leuven , 1984.

VERMOTE, M., VAN GOETHEM, G. en BALTHAZAR, H. (ed.), 1885-1985. Honderd jaar socialisme in België : een terugblik, Gent, 1985.

VERTONGHEN, H., Houding van de B.W.P. tegenover de taal-problematiek anno 1936-1937, Brussel, 1995, (Erasmus-hogeschool, onuitgegeven licentiaatsverhandeling).

VOLCKAERT, J., En dat alles voor een paar tirannen. Herinneringen van een socialistische arbeider, Leuven, 1983.

WILS, L., Bormsverkiezing en Compromis des Belges. Het aandeel van regerings- en oppositiepartijen in de taal-wetgeving tussen beide wereldoorlogen, in : Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis, 1974, nr. 3-4, blz. 265-330.

WITTE, E., Tussen experiment en correctief. De Belgische gemeentelijk kieswetgeving in relatie tot het nationale kiesstelsel, in : Les élections communales et leur impact sur la politique belge (1890-1970). De gemeenteraads-verkiezingen en hun impact op de Belgische poltiek (1890-1970). Actes. Handelingen, Brussel en Bruxelles, 1994, blz. 13-72.

WITTE, E., CRAEYBECKX, J. en MEYNEN, A., Politieke geschiedenis van België van 1830 tot heden, Antwerpen, 1997.

WITTE, E. en TYSSENS, J., De vrijzinnige traditie in België, Brussel, 1996.

4 . LIJST VAN GEBRUIKTE AFKORTINGEN

AMSAB : Archief en Museum van de Socialistische Ar-beidersbeweging (Gent).

AMVC : Archief en Museum van het Vlaamse Cultuurleven (Antwerpen).

BW : Bibliotheca Waesiana (Sint-Niklaas).

CHA : Camille Huysmans Archief.

CHDK : Centrum voor Historische Documentatie van de 

Krijgsmacht (Evere).

EVD : Eigen verzameling documenten.

KMLK : Documentatiecentrum van het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis (Brussel).

KOKLW : Archief en Documentatiecentrum van de Konink-lijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas (Sint-Niklaas).

MSASN : Modern Stadsarchief Sint-Niklaas.

RABW : Rijksarchief Beveren-Waas.