DEEL I: BUFFALO BILL EN ZIJN WILD WEST SHOW

Hoofdstuk 1: William F. Cody, alias Buffalo Bill: Een biografie

1.1 Inleiding

William Frederick Cody[1] is een historische figuur uit de Amerikaanse Far West die leefde van 1846 tot 1917. Men zou zelfs kunnen zeggen dat hij de volledige geschiedenis van het westen symboliseert omdat hij op één of andere manier betrokken was bij al de voornaamste elementen van de westwaartse expansie, zoals de gold rush, de Pony Express, de aanleg van de spoorwegen, het veehoeden en de strijd tegen de indianen. Wanneer hij vervolgens zijn belevenissen in 1883 samenbundelde tot één groot theater-concept, Buffalo Bill's Wild West Show, werd zijn personage een ware mengeling van feit en fictie: ‘William Cody's real identity became confused with the character of Buffalo Bill’[2] Hij organiseerde ontelbare tournees in Amerika en in het buitenland, waardoor hij wereldwijd bekendheid verwierf.

Buffalo Bill leidde dus twee levens die geleidelijk aan in elkaar vergroeid zijn. Enerzijds was hij de held aan de frontier[3] en anderzijds was hij de held op het podium van de Wild West Show.

In dit eerste hoofdstuk willen we graag een biografie van William F. Cody schrijven, waarbij we de aandacht vestigen op zijn avonturen aan de westerse frontier. In een volgend hoofdstuk komt dan de Wild West Show aan bod. We baseerden ons op enkele uitermate interessante werken. Om te beginnen vonden we een autobiografie van Buffalo Bill die in 1879 door Frank Bliss werd gepubliceerd[4] en die wordt aangehaald als ‘the first and most authentique of several Buffalo Bill autobiographies’.[5] In de inleiding van dit werk schrijft William Cody het volgende:

‘One strong and almost mandatory reason to me, and self-excuse, for doing this piece of work, that is anything but enticing, otherwise, is to tell the real truth concerning my experiences rather than to have to go into history, as veracious, much of the romantic and dramatic stuff that has been attributed to me by persons who have written of ‘Buffalo Bill’ and who depended upon hearsay, and more or less vivid imagination, for their extravagant consumption of good ink and paper used in the manner mentioned.’

Hoewel Buffalo Bill er zich dus van bewust was dat zijn figuur omringd werd door mythe en legende, moeten we er rekening mee houden dat hijzelf ook talent had om zaken te dramatiseren. Zeker in een tweede autobiografische werk[6] ondervinden we dat William Cody het soms moeilijk had om realiteit van fictie te scheiden.

William's zus, Julia Cody, is mede-auteur van ‘Buffalo Bill, King of the Old West: Biography of William F. Cody’, een vrij objectief, waarheidsgetrouw en gedetailleerd werk.[7] We baseren ons daarom voornamelijk op dit werk. Verder werden er nog enkele andere boeken geraadpleegd die voor interessante aanvullingen zorgden.[8]

Omdat alle belangrijke gebeurtenissen uit Cody's leven in elk van de geraadpleegde biografieën staan vermeld, zullen enkel de specifieke details en de aangehaalde stukken tekst van een voetnoot voorzien zijn.

Omdat het opzet van deze verhandeling een onderzoek is naar de rol van Buffalo Bill bij de beeldvorming van indianen, willen we dit hoofdstuk afsluiten met een blik op de relatie tussen Buffalo Bill en de indianen, zoals die in werkelijkheid was. Zo zullen we - in de volgende hoofdstukken - kunnen nagaan of de manier waarop Buffalo Bill met indianen wordt voorgesteld in de media, al dan niet overeenkomt met de historische realiteit.

1.2 William F. Cody als ‘Pony Express Rider’ en ‘Buffalo Hunter’

1.2.1 De openstelling van Kansas en Nebraska

De jaren 1840 vormden een periode waarin de Amerikaanse bezetting van de uitgestrekte gebieden ten westen van de Mississippi in volle gang was. In 1803 hadden de Verenigde Staten het recht op dit immense gebied verworven van Napoleon. De ‘Louisiana Purchase’ door president Thomas Jefferson betekende een verdubbeling van de oppervlakte van Amerika.[9] Ondanks de enorme mogelijkheden voor een territoriale en economische groei, werd de westwaartse expansie gehinderd door één belangrijk obstakel. Het gebied werd namelijk reeds bewoond door tientallen autochtone volkeren, wiens aanspraken minder gemakkelijk konden afgekocht worden dan die van Napoleon.

Het Amerikaanse beleid ten aanzien van de indianen was in de 19de eeuw dan ook vooral gericht op het verwijderen van het obstakel dat de kolonisatie van het westen in de weg stond. De regering probeerde tijdens de ‘Removal and Reservation Era’, zoals de Leidse professor J.C. Kardux de periode 1828-1890 catalogiseerde[10], de autochtone bevolking te overhalen om hun nomadische levenswijze op te geven zodat de immense gebieden, waarbinnen op buffels werd gejaagd, ter beschikking van de blanke landbouwers en veetelers zouden komen. Met andere woorden was het de bedoeling om van de roodhuidige krijgers te paard, plichtsgetrouwe boeren te maken. Het was uiteraard niet eenvoudig om de betrokkenen te overtuigen van de noodzaak van deze verandering. Hiervoor was zelfs in het beste geval meer tijd en aandacht nodig dan de groeiende druk in westelijke richting toeliet. Telkens wanneer de belangen van de blanke pioniers in aanvaring kwamen met die van de indianen, voelde de regering zich verplicht de blanken te beschermen.

Het gevolg was het ontstaan van een militaire onderwerping van de inlandse bevolking.[11] Vanuit die situatie groeide de opvatting dat het verdwijnen van de indianen een historische noodzakelijkheid was, een logisch gevolg van het beschavingsproces.[12]

Het was in deze periode dat Isaac Cody en Mary Bunting Laycock, woonachtig te Scott County, Iowa, verheugd waren met de geboorte van een derde kind.[13] Op 26 februari 1846 zag William Frederick Cody namelijk het daglicht.

De discussie over de openstelling van de staten Nebraska en Kansas voor alle blanken deed ook de Cody-familie dromen van een nieuw leven in het westen. In april 1854 vertokken ze met hun volledige hebben en houden en in afwachting van de goedkeuring van het betreffende wetsontwerp, werd er halt gehouden aan het huis van Elijah, Isaac's broer, die in Weston, Missouri woonde. Vanuit Fort Leavenworth werd de Salt Creek Valley verkend, waarbij William voor de eerste keer in zijn leven een echte indiaan zag:

‘The overland trip was an uneventful one, save as it gave me an opportunity for seeing a large stretch of uninhabited wilderness, and the meeting of several rough characters on the route of which we stood in no small dread, and offered me my first sight of an Indian.’[14]

Hoewel men wist dat het binnendringen van het indiaans gebied zeker problemen zou veroorzaken, won het geloof in de koloniale superioriteit het van het behoud van de autochtone cultuur. De indianen waren woedend dat de blanken hun belofte hadden gebroken, maar toch vormden ze niet het enige twistpunt in het nieuwe gebied. Ook de groeiende tegenstelling tussen het geïndustrialiseerde Noorden en het door slavernij gekenmerkte Zuiden vormde een onvoorziene hinderpaal. Reeds van in het begin werd er gespeculeerd of Nebraska en Kansas al dan niet vrije of slavenstaten zouden worden. Deze polemiek vormde een onderdeel van een nationaal gegeven. Nebraska en Kansas lagen immers in het gebied dat president Jefferson in 1803 via de ‘Louisiana Purchase’ van Napoleon had afgekocht. Door middel van de ‘Missouri Compromise’ (1820) was er bij wet vastgesteld dat het gebied in twee gelijke delen werd gesplitst: in het territorium boven de breedtegraad 36°30' tot aan de Canadese grens werd slavernij verboden terwijl men ten zuiden van deze lijn wel slaven mocht houden. Maar de goedkeuring van de Kansas-Nebraska Bill op 10 juni 1854 betekende het einde van het ‘Missouri Compromise’: de bewoners mochten vrij beslissen over het slavernij-probleem.[15]

Isaac Cody en honderden andere families eisten onmiddellijk een stuk land op binnen het opengestelde gebied. Het merendeel van de Kansas-bevolking was pro slavernij. Isaac Cody echter was een overtuigde abolitionist. Zijn mening werd niet altijd geapprecieerd en al gauw kwam hier narigheid van. Mannen vielen hem lastig en bedreigden hem zelfs met de dood. Tijdens een speech die Isaac gaf ten voordele van de anti-slavernij ideologie, werd hij aangevallen en neergestoken. Hierdoor werd hij ‘the first man to shed blood in Kansas for the cause of antislaverny.’[16] Hij overleefde de aanslag, maar herstelde nooit volledig. Hij werd lid van de nieuw opgerichte partij ‘The New Republican Party’ die streefde naar het behoud van anti-slavernij gebieden. Als gevolg van zijn verzwakte gezondheid liep Isaac Cody een chronische longontsteking op die hem fataal werd. Hij overleed op 21 april 1857 en werd begraven in Pilot Knob, een kerkhof naast Fort Leavenworth.[17]

1.2.2 De Pony Express

William Cody was slechts elf jaar wanneer zijn vader stierf en onverwacht kwam hij voor de taak te staan het gezin te onderhouden.[18] Hij vond werk bij de compagnie ‘Russell and Majors’[19], een grote onderneming die zich bezighield met het bezorgen van post en goederen. Als medebegeleider van postkaravanen trok William doorheen gevaarlijke gebieden. De tochten waren niet altijd even gemakkelijk en veilig. Menigmaal werd de groep overvallen door indianen en zo leerde William zichzelf te beschermen:

‘I, being the youngest and smallest of the party, had fallen behind the others for some little distance. Suddenly I saw the plumed head of an Indian peeping over the bank. Instead of hurrying ahead and alarmming the men, I instantly aimed my gun at his head and fired (...) This was, of course, the first Indian I had ever shot, and as I was then more than eleven years of my age, my exploit created quite a sensation.’ [20]

Enkele dagen later kon men in een lokaal dagblad een kort artikel lezen over ‘the youngest Indian slayer on the plains’. Door deze eerste media-aandacht, vertelt William Cody in zijn autobiografie, werd hij ‘for a long time afterwards considered as a hero’.

Na vijftien maanden gewerkt te hebben voor de compagnie ‘Russell and Majors’ keerde de jongeman huiswaarts om zijn zieke moerder bij te staan met de opvoeding van zijn jongere zussen. Maar de Pike's Peak gold rush in 1859, zorgde ervoor dat William opnieuw zijn ouderlijk huis achterliet om samen met enkele andere jongens uit de streek zijn geluk en rijkdom te gaan zoeken in Auraria, Colorado.

‘They prospected for two months, but as none of them knew anything about mining they met with very poor succes, and therefore concluded that prospecting for gold was not their forte.’[21]

Ondertussen was de Pony Express op 3 april 1860 in het leven geroepen door de medewerkers van ‘Russell and Majors’.[22] Onder de vorm van een privaat postsysteem slaagde de firma erin om als eerste non-stop transcontinentale postservice te opereren. De afstand tussen St. Joseph, Missouri en Sacramento, Colorado, zo'n 2000 mijl, werd door de ruiters afgelegd in minder dan negen dagen en nachten. Om dit dodelijk ritme aan te houden hing de compagnie af van sterke paarden en dappere jongens.

Van de tachtig ‘skinny, expert riders willing to risk death daily’ was de 14-jarige William Cody ongeveer de jongste. De ruiters legden telkens een rit af die drie tussenstations passeerde waar van paard werd gewisseld. Het was een race tegen de tijd en William reed als één van de snelste.[23] Maar een bericht van het thuisfront dat zijn moeder opnieuw zwaar ziek was, deed William beslissen om zijn job op te geven en terug naar Salt Creek Valley te keren. De aanwezigheid van haar zoon was het beste medicijn voor Mary Cody en ze herstelde snel.

Na een korte onderbreking nam William opnieuw zijn taken waar als ‘Pony Express Rider’ en leverde een vermeldenswaardige prestatie: zijn route liep van Red Butte, op de North Platte River tot Three Crossings, bij de Sweetwater. Maar aangekomen op zijn eindbestemming hoorde William dat zijn opvolger de vorige dag was overleden. Zonder aarzelen besteeg hij opnieuw zijn paard en legde de afstand af naar Rocky Ridge (85 mijl verder). Daar ontmoette hij de ruiter die uit het westen kwam, nam zijn postzak over en keerde volledig terug naar Red Butte, zijn beginpunt. Deze ongelooflijke rit maakte van William een legende onder de ruiters. Hij had zo'n 322 mijl afgelegd zonder te rusten, hij had een gemiddelde aangehouden van 15 mijl per uur, hij had twintig verschillende paarden bereden en tenslotte had hij zijn post veilig afgeleverd.

Al dan niet met de historische details, vinden we een uitgebreide beschrijving van dit gebeuren terug in elke schets van Cody's leven. Overal wordt er vermeld dat deze rit in de volledige geschiedenis van de Pony Express een record is geweest: niemand had een langere ononderbroken afstand afgelegd. Enkel in de ‘The Reader's Encyclopedia of the American West’ lezen we - zonder verdere uitleg - dat ‘he (William Cody) was credited with the third longest (not thé longest) emergency ride’[24]

Voor de indianen betekende de Pony Express een verdere indringing in hun gebied. De eenzame ruiters waren een voorbode van wat hen te wachten stond: volledige karavaans, de spoorweg, het ontstaan van kleine blanke nederzettingen die weldra uitgroeiden tot grote steden, m.a.w. steeds minder plaats voor de roodhuiden. Uit schrik voor deze blanke toekomst verdedigden de indianen hun gebied door de ruiters aan te vallen en indien mogelijk te doden. Naast de extreme weersomstandigheden en de fysieke uitputtingsslag betekende dit een bijkomend gevaar.

1.2.3 De Amerikaanse Burgeroorlog

Tijdens de zomer van 1860 escaleerde de politieke situatie omtrent de slavenkwestie met de alom bekende Amerikaanse Burgeroorlog tot gevolg. William Cody bood zijn diensten aan als verkenner en nam deel - onder bevel van kolonel Clark - aan de strijd tegen de Comanche en Kiowa stammen langs de Santa Fe Trail. Maar wanneer hij echter het bericht kreeg dat zijn moeder ernstig ziek was en niet lang meer te leven had, spoedde hij zich huiswaarts. Mary Cody, ‘a loving and affectionate mother and noble, brave, good and loyal woman’[25], overleed op 22 november 1863, kort voor William's achttiende verjaardag. Ze werd naast haar echtgenoot Isaac begraven in Pilotb Knob[26]

Op 19 februari 1864 werd William lid van de Zevende Kansas Cavalerie. In Tennessee en Missouri nam hij deel aan de strijd tegen de zuidelijke generaals Bedford Forrest en Stirling Price. Hoewel in elke biografie een uitgebreid hoofdstuk wordt gewijd aan Cody's militaire activiteiten in deze strijd, zijn we van mening dat dit hier van ondergeschikt belang is.

Op het einde van de burgeroorlog werd William vrijgesteld van verdere verplichtingen voor het leger en trok hij samen met Louisa Frederici - zijn geliefde - naar Missouri. Op 6 maart 1866 huwde hij haar en werd herbergier van een hotel in zijn vertrouwde Salt Creek omgeving. ‘The Golden Rule House’ was een gezellige plaats om te vertoeven en de zaken gingen goed, maar opnieuw werd de verleiding te groot om de open vlaktes te gaan verkennen. In september verkocht hij de zaak, liet zijn vrouw achter en trok naar het westen. Als verkenner diende hij het Amerikaanse leger in zijn strijd tegen de indianen. Zo werkte William bijvoorbeeld voor Generaal George A. Custer.

1.2.4 William Cody wordt Buffalo Bill

William zocht een nieuwe job en belandde bij de ‘Goddard Brothers’. Deze firma was verantwoordelijk voor het leveren van buffelvlees aan de arbeiders van de Union Pacific, de Eastern Division.[27] Een groep van 1200 hardwerkende mannen voeden, vormde namelijk een groot probleem. De buffel was het dier dat in het westen het meest voorhanden was en dat goed en lekker vlees opleverde. In de jaren 1860 werden de vlakten bevolkt door zo'n 15.000.000 buffels. De Goddards waren op zoek naar ervaren en betrouwbare buffeljagers. En wie was er beter voor deze job geschikt? Maar het was gevaarlijk werk, want opnieuw zorgden de indianen ervoor dat de jager op zijn hoede moest zijn. Zij begrepen namelijk dat het doden van de buffels ook, op lange termijn, hun dood inhield.

Vanaf de dag dat William deze job aannam, werd hij een bekend persoon. De spoorwerkers zagen in hem de reïncarnatie van het heldendom terwijl de indianen hem beschouwden als de vijand nummer één. William's populariteit kan aangetoond worden aan de hand van een liedje dat de spoorwerkers zongen:

‘Buffalo Bill, Buffalo Bill

Never missed and never will

Always aims and shoots to kill

And the company pays his buffalo bill’[28]

De naam ‘Buffalo Bill’ bleef in de oren naklinken. Eerst de spoorwerkers, vervolgens de soldaten en tenslotte ook zijn vrienden begonnen hem met deze bijnaam aan te spreken.

‘It was at this time that the very appropriate name of ‘Buffalo Bill’ was conferred upon me by the road hands. It has stuck to me ever since, and I have never been ashamed of it.’ [29]

In mei 1868 waren de werken aan de Kansas Pacific Railroad gevorderd tot aan Fort Sheridan, Kansas en er werd een rustpauze ingelegd. Hierdoor waren Buffalo Bill's diensten niet langer nodig. Zoals ook Cody's record bij de Pony Express, wordt ook zijn prestatie om in 17 maanden tijd zo'n 4280 buffels voor de firma te doden, in elke biografie uitgebreid beschreven. Niettegenstaande deze uitermate unieke prestatie, daagde Billy Comstock - hoofd van de verkenners in Fort Wallace, Kansas - William uit voor een wedstrijd ‘buffeljacht’. Inzet van dit alles was een som van 500$, maar belangrijker was dat de winnaar de titel van ‘Buffalo Bill’ zou krijgen. William nam de uitdaging aan.

‘A lot of spectators were present. Even an excursion party, mostly from St. Louis, consisting of about a hundred gentlemen and ladies, came out on a special train to view the sport.’ [30]

De twee mannen moesten acht uur jagen en degene die in de opgedragen tijd in staat was het grootste aantal buffels te doden, zou als winnaar worden uitgeroepen. De officiële eindstand luidde 69 buffels voor Cody tegen 46 voor Comstock, waardoor de 22-jarige William zich de titel nog meer dan ooit toeëigende.

1.3 William F. Cody als ‘Plains Scout’ en ‘Guide’

1.3.1 Hoofdverkenner van de Vijfde Cavalerie

Ondertussen waren er aan de frontier opnieuw rellen met indianen uitgebroken. De Kiowas en de Comanches hadden namelijk hun krachten gebundeld en waren op oorlogspad. Hun leider was de gevreesde Santana. Dit bericht moest dringend bij generaal Philip H. Sheridan in Fort Hays geraken, maar niemand durfde het aan om die gevaarlijke trip te ondernemen. Enkel Buffalo Bill was bereid om deze opdracht te aanvaarden. Het beste paard werd klaargemaakt en Cody vertok.

Na een vermoeiende tocht tijdens dewelke hij tot driemaal toe in conflict was gekomen met indianen, bereikte hij Fort Hays waar hij het bericht persoonlijk aan generaal Sheridan overhandigde. Sheridan was op dat moment op zoek naar een verkenner die bereid was naar Fort Dodge te gaan en het was opnieuw Buffalo Bill die de taak op zich nam. Vervolgens werd er nog enkele malen aan Cody gevraagd om bepaalde berichten over en weer te brengen. Door deze opdrachten feilloos te volbrengen, brak Buffalo Bill het record van het grootste aantal opeenvolgende verkenners avonturen. Al bij al had hij 365 mijl[31] afgelegd in 58 uur, wat zo'n 6 mijl per uur betekent. De prestatie van Cody om in zo'n korte tijd zoveel opdrachten te vervullen - dit alles onder extreem gevaarlijke condities - vinden we in elke biografie omschreven als een daad van een ware frontierheld.

Ook generaal Sheridan was onder de indruk van Cody's prestatie en bood hem de functie aan van hoofdverkenner van de Vijfde Cavalerie. Hij zou vier jaar lang (1868-1872) ononderbroken tewerkgesteld zijn als verkenner en deelnemen aan zestien gevechten tegen indianen.[32]

Begin mei 1869 trok de Vijfde Cavalerie, onder leiding van generaal Sheridan, naar Fort McPherson, Nebraska, van waaruit ze enkele grootse expedities tegen de indianen wilden ondernemen. Zo bijvoorbeeld vertrok generaal E.A. Carr als aanvoerder van de Republican River Expedition. Deze expeditie was samengesteld uit zeven troepen van de Vijfde Cavalerie en een bataljon van vriendelijke Pawnee indianen. Deze laatsten stonden onder leiding van majoor Frank North. De vijanden van de Republican River Expedition waren de Sioux, Cheyenne en Arapahoe indianen die samen de gevreesde ‘Dog Soldiers’ vormden. Hun leider was Tall Bull.

Op 11 juni 1869 stootte de expeditie op het dorp van de Dog Soldiers en er werd onmiddellijk tot een aanval overgegaan. De roodhuiden waren volledig verrast en het dorp viel vrij vlug in handen van de Vijfde Cavalerie: 140 indianen werden gedood, 120 squaws gevangen genomen en 800 paarden in beslag genomen.[33] Het was bovendien Buffalo Bill die de leider van de stam, Tall Bull, neerschoot:

‘Seeing an especially well mounted Indian riding at the head of a squash, passing around in the same circle more than a dozen times. I decided to take my chances for dismounting the chief (as he proved to be) and to accomplish this purpose I crawled on my hands and knees three hundred yards up the ravine. (...) When I returned to the company, all of whom had witnessed my feat of killing an Indian at a range of fully four hundred yards. (...) This Indian whom I killed proved to be Tall Bull, one of the most cunning and able chiefs the Sioux ever had.’[34]

Deze slag, die een volledige nederlaag voor de Cheyenne betekende, is de geschiedenis ingegaan als de ‘Battle of Summit Springs’.

1.3.2 ‘De eerste scalp voor Custer’

Het begin van de jaren 1870 betekende voor William Cody een volledige ommezwaai van zijn leven.[35] Ned Buntline, een gekende schrijver van stuiverromans, had namelijk de figuur van Buffalo Bill gekozen om als hoofdpersonage te dienen in zijn boeken. Omdat het western-genre op dat moment goed in de markt lag, ondernam Ned Buntline een tweede stap in de commercialisering van het product ‘Buffalo Bill’. Op 22 februari 1872 ging namelijk een toneelstuk, waarin ‘Buffalo Bill’ centraal stond, in première. Bovendien kon Ned Buntline nog voor het einde van dat jaar William Cody overtuigen om de rol zelf op zich te nemen, wat het begin betekende van zijn carrière binnen de ‘showbusiness’. Elf seizoenen lang stond de westerse frontierheld op de planken, maar van zodra hij wat tijd had, spoedde hij zich naar het westen om als verkenner deel te nemen aan enkele belangrijke slagen in de strijd van de roodhuiden tegen de bleekgezichten.

Want terwijl het publiek aan de Oostkust telkens vol ongeduld zat te wachten op de terugkeer van Buffalo Bill, waren ook de hoge militairen en soldaten blij om William af en toe terug in het westen te zien. Ook zij waren fervente aanhangers van het commerciële concept ‘Buffalo Bill’, want het propageren van mythen diende hun belangen beter dan kritische rapporten over de steeds stijgende uitgaven en het twijfelachtige nut van de oorlogen tegen de indianen.[36] Cody's faam in het Oosten droeg op die manier bij tot zijn carrière in het westen. Tussen zijn optredens in de steden door, haastte Buffalo Bill zich dus als een nobele verkenner naar indiaans gebied om op deze wijze zijn rol steeds te legitimeren en de legende voort te zetten.

In het jaar 1876 naderde de militaire confrontatie met de inheemse volkeren een hoogtepunt. Op 25 juni werd de Zevende Cavalerie, onder bevel van generaal George Armstrong Custer, bijna volledig in de pan gehakt door de gezamenlijke troepen van de Lakota Sioux en de Cheyenne onder aanvoering van Crazy Horse en Sitting Bull. Deze ‘Battle of Little Big Horn’ was de laatste poging van de indianen om zich gewapenderhand te verzetten tegen de blanken. Het maakte van Custer, die grotendeels aan zijn eigen arrogantie ten onder ging, een volksheld en het dwong het leger zo snel mogelijk een einde te maken aan de indiaanse problemen. Als hoofd van de verkenners van de Vijfde Cavalerie was Buffalo Bill niet verwikkeld in de strijd, maar hij kwam niet roemloos terug van deze zomercampagne. Want kort na Custer's nederlaag slaagde hij erin om tijdens een militaire campagne onder leiding van generaal Merritt de scalp te bemachtigen van het Cheyenne-opperhoofd Yellow Hand:

‘ ... we were now both on foot, and not more than twenty paces apart. We fired at each other simultanously. My usual luck did not desert me on this occasion, for his bullet missed me, while mine struck him in the breast. He reeled and fell, but before he had fairly touched the ground I was upon him, knife in hand, and had driven the keen-edged weapon to its hilt in his heart. Jerking his war-bonnet off, I scientifically scalped him in about five seconds.’ [37]

Uit wraak eiste Buffalo Bill ‘De eerste scalp voor Custer’ op. Later die dag, 17 juli 1876, vond er nog een heus bloedbad plaats aan de War Bonnett Creek, waarbij zo'n 800 indianen het leven lieten. Dat Yellow Hand eigenlijk Yellow Hair heette en dat hij geen belangrijk opperhoofd was, deed er allemaal niet toe.[38] Ook het publiek gaf de voorkeur aan mythe boven realiteit.

1.3.2 De Ghost Dance Movement en Wounded Knee

Terwijl William Cody in de zomermaanden deelnam aan kleine militaire expedities, bracht hij de rest van het jaar door met zijn Wild West Show, opgericht in 1883. Aanvankelijk trok hij enkel doorheen Amerika, maar vanaf 1887 mocht ook Europa getuige zijn van het openluchtspektakel dat het leven in het Wilde Westen voorstelde.[39]

In 1890 werd het echter opnieuw hoog tijd om terug te keren naar zijn vaderland. Een indiaanse messias zorgde namelijk in Utah en Nevada voor onrusten. Hij verkondigde de wederopstanding van het indiaanse volk en moedigde zijn soortgenoten aan wraakgevoelens te koesteren tegenover de blanke kolonisten. Deze messias heette Wovoka. Hij was een medicijnman van de Paiutes, die beweerde dat alle dode indianen zouden herleven indien de levende indianen zich engageerden in bepaalde rituele dansen, ceremonies en rituelen.

Deze simpele doctrine had een enorm effect op de westerse indianen-stammen. Belangrijke opperhoofden zoals Sitting Bull steunden deze boodschap en ook de indianen die met Cody in Europa hadden rondgetrokken, sloten zich onmiddellijk aan bij deze religieuze renaissance.[40] De Ghost Movement - zoals dit gebeuren werd genoemd - naderde haar hoogtepunt en veroorzaakte de nodige onrust bij de militairen en bureaucraten, die zich niet konden voorstellen dat het verzet tegen de blanken beperkt zou blijven tot gebeden en extatische dansen. Hun grootste vrees was dat Sitting Bull erin zou slagen om alle stammen onder zich te verenigen en zich te verzetten tegen de kolonisten. Generaal Nelson A. Miles vroeg Cody om hulp. Omdat die enkele jaren geleden nog op vriendelijk voet had samengewerkt met deze rebelse indiaan, werd hij uitgekozen om Sitting Bull op een vreedzame manier te arresteren. Cody aanvaardde de opdracht. Maar James McLaughlin, die fungeerde als agent van het Bureau van Indiaanse Zaken in het Standing Rock reservaat, geloofde er niet in dat Sitting Bull zich zomaar zou overgeven, meer nog, hij was ervan overtuigd dat enkel een krachtige hand de Ghost Dance Movement in de kiem kon smoren. Om deze reden vroeg hij President Harrison de opdracht te schorsen en gaf de geschiedenis daarmee wellicht een andere wending.[41]

De indiaanse agent James McLaughlin pakte de zaken aan op zijn eigen - hardhandige - manier. Hij stuurde een groep van 45 soldaten naar Sitting Bull om hem te arresteren. Zij verrasten hem in de morgen van 15 december 1890, terwijl hij nog sliep. Hoewel de indiaan zich onmiddellijk overgaf, werd hij toch door de twee indiaanse politieagenten, Bull Head en Red Tomahawk, neergeschoten. Hierop brak een hevig vuurgevecht los, waarvan het resultaat een dodental van acht Ghost Dancers en zes blanken was. De rest van de stam van Sitting Bull vluchtte weg, maar op 29 december 1890 werden ze omsingeld door de troepen van de Zevende Compagnie aan Wounded Knee, South Dakota. De indianen besloten om zich over te geven, wat het einde betekende van de Ghost Dance Movement. Dit feit wordt ook vaak gelijkgesteld met het einde van de Amerikaanse frontier.[42]

Ten tijde van de tragedie van Wounded Knee was Buffalo Bill reeds teruggekeerd naar zijn boerderij in Nebraska. Hij werd echter opgeroepen voor wat zijn laatste missie zou blijken in opdracht van de regering.[43] Hij moest zich naar het Pine Ridge-reservaat begeven waar hij zich in januari 1891 samen met de gijzelaars van de ‘Ghost Dance’ liet fotograferen. De foto's die in Pine Ridge werden genomen liepen vooruit op de beslissing die het Bureau van Indiaanse Zaken zou nemen. In plaats van de gijzelaars op te sluiten in Fort Sheridan bij Chicago, strafte men de leden van de ‘Ghost Dance’ door hen met Buffalo Bill mee te sturen naar Europa.

1.3.4 Het onstaan van ‘Cody, Wyoming’

Terwijl de Wild West Show nog steeds aan populariteit won, besloot Cody om het - in zijn beperkte vrije tijd - eens over een andere boeg te gooien. Al een tijdje speelde namelijk het idee in zijn hoofd om een eigen dorp te stichten. Hij kocht een groot stuk land in de Big Horn Basin en begon met de uitwerking van het concept. Ten eerste liet hij een irrigatiekanaal aanleggen om de grond vruchtbaar te maken. Vervolgens liet hij een toegangsweg aanleggen naar de Big Horn Basin en op 12 november 1901 reed de eerste trein via de Burlington Railroad de stad Cody, Wyoming binnen. Het aantal inwoners klom gestadig. Ook kon Cody afdwingen dat een degelijke verbindingsweg werd aangelegd tussen de stad Cody en het Yellowstone National Park. Deze weg werd officieel de ‘Cody trail’ genoemd. Om de bezoekers te verwelkomen liet Cody een hotel bouwen, het Irma Hotel, ter ere van zijn jongste dochter. Cody's zus, Julia Cody Goodman, ontving de gasten en op 19 november 1903 kwam de eerste betalende gast.[44]

Door irrigatie aan te leggen, een degelijke toegangsweg te creëeren en een verzorgd hotel aan te bieden, zorgde Cody ervoor dat een verborgen paradijs (tweemaal de grootte van de staat Massachusetts) werd omgetoverd tot een aangename woonplaats en een relaxerend vakantiegebied.

Ondertussen kreeg Cody steeds meer en meer te kampen met gezondheidsproblemen. Nadat zijn Wild West Show op 21 augustus 1913 zijn deuren definitief had gesloten, trok William Cody nog enkele maanden rond met andere circusverenigingen. Rond kerstmis 1916 werd Cody echter fataal ziek en op de morgen van 10 januari 1917 stierf hij. De begrafenis ging door op zondag 14 januari. De top van Lookout Mountain, ten westen van de Mile High City, Colorado, is sindsdien zijn eeuwige rustplaats.[45]

1.4 De relatie van Buffalo Bill met de indianen

Als verkenner en gids voor het Amerikaanse leger nam Buffalo Bill geregeld deel aan campagnes tegen de indianen, meer specifiek tegen de Cheyenne-stam die telkens opnieuw op het verkeerde moment op de verkeerde plaats bleek te zijn.[46] Het beroep van verkenner was in die dagen een vermoeiende en frustrerende job. De officieren stelden vaak hoge eisen, maar Cody had het geluk om voor generaal Sheridan en de Vijfde Cavalerie te werken, in tegenstelling tot de verkenners die Custer of Fetterman bijstonden.[47]

Het leven van een verkenner was hard en kende weinig persoonlijke bevredigingen. Maar omdat Cody reeds een romanheld was terwijl hij dienst nam bij het leger, werden zijn activiteiten vaak uitvergroot. Het meest bekende voorbeeld hiervan is het fameuze duel tussen Buffalo Bill en Yellow Hand. Hoewel dit geen spectaculair gebeuren was, werd dit feit in de kranten beschreven als ‘de eerste scalp voor Custer, een supermenselijk feit van de meest gekende frontierheld’}.[48] Maar of Cody effectief degene was die het schot afvuurde op Yellow Hand is onduidelijk en in de publieke geest speelde dit eigenlijk geen rol. Want tijdens het seizoen van 1877-1878 vertolkte hij deze gebeurtenis in het melodrama ‘The Red Right Hand; or Buffalo Bill's First Scalp for Custer’ en de toeschouwers vonden het geweldig. Hoewel feit en fictie elkaar overlapten - de helft van de cast, waaronder vooral de indianen, hadden namelijk zelf deelgenomen aan de originele strijd - bleef het beeld van Buffalo Bill, die de scalp van Yellow Hand hoog in de lucht houdt, nog jarenlang de romans en programmaboekjes verfraaien zodat het legendarische beeld van Buffalo Bill als authentieke indianen-strijder nog eens extra werd versterkt.[49]

Bovendien werd Buffalo Bill gevraagd om te onderhandelen met Sitting Bull ten tijde van de Ghost Dance Movement. Door tussenkomst van James McLaughlin, agent voor het Bureau van Indiaanse Zaken, werd deze opdracht geschorst. Toch toont dit aan dat men veel vertrouwen had in Buffalo Bill om het opperhoofd vreedzaam te kunnen arresteren. Cody was - in vergelijking met andere soldaten en verkenners - vrij geliefd bij het autochtone volk. Hij handelde niet uit raciale overwegingen en vermeed in een conflict zolang mogelijk de wapens op te nemen. Maar of de indianen nu meer vertrouwen hadden in hem blijft een onduidelijke zaak. Buffalo Bill wordt vaak gelijkgesteld met figuren zoals Jim Bridger en George Crook, die verstonden hoe de indianen zich voelden en die zo rechtvaardig mogelijk de strijd tegen de roodhuiden probeerden te voeren.

Hoewel Buffalo Bill dienst deed tijdens de meest intense periode van conflicten, nam hij nooit deel aan onderhandelingen en/of het sluiten van verdragen met de roodhuiden. Hij was er zich immers goed van bewust hoe de regering tewerk ging wat betreft de indianen en wilde hier geen aandeel in. Hij plaatste zichzelf dan ook nooit in een positie waarbij hij tegen de indianen moest liegen.[50]

Toch is men vlug geneigd om Buffalo Bill tijdens deze eerste periode van zijn loopbaan onder te brengen in de categorie van racistische indianen-haters. Maar wanneer men aan Cody zelf de vraag stelde hoeveel indianen hij had gedood, weigerde hij te antwoorden. Hij voegde er wel onmiddellijk aan toe dat hij nooit een indiaan had gedood die op dat moment niet hem probeerde te doden.[51] Dit gevatte antwoord bewijst dat Cody de indiaan niet beschouwde als de vijand en de praktijken van het schieten van een indiaan enkel en alleen omdat het een indiaan is, niet goedkeurde. Bovendien blijkt uit het vele materiaal dat voorhanden is dat Cody spijt had van zijn medewerking aan de strijd tegen de indianen.[52]

Hoofdstuk 2: Buffalo Bill's Wild West Show

2.1  Inleiding

William Cody's avonturen en heldendaden aan de frontier zorgden ervoor dat hij al vlug vermaardheid verwierf in West-Amerika. Door de uitbreiding van de spoorwegen en de modernisering van het postsysteem bereikte het frontiernieuws ook het oosten. Eveneens de verdere ontwikkelingen van de telegraafverbinding en het ontstaan van ‘Associated Press’ zorgden ervoor dat meer en meer westerse informatie de Oostkust bereikte.[53] Wat gold voor de algemene berichtgeving was ook het geval voor Buffalo Bill. Zo werd bijvoorbeeld de ‘Battle of Summit Springs’, waarbij Buffalo Bill als een nationale held werd beschouwd, levendig in de pers beschreven. Ook via meer literaire werken vergrootte Cody zijn bekendheid. Zo kwam hij door toedoen van Ned Buntline, een romanschrijver die Buffalo Bill als hoofdpersonage koos, nogmaals in de kijker te staan. Wanneer vervolgens ook toneelstukken aan hem werden gewijd, werd Buffalo Bill een bekend figuur. Op het moment dat hij besloot zelf op de planken te staan, was het succes reeds gegarandeerd. Iedereen wilde de frontierheld in levende lijve zien en daar speelde Buffalo Bill gretig op in. Het ontstaan van de Wild West Show - waarmee hij zelfs Europa in de ban had - was tenslotte een logisch gevolg.

In dit tweede hoofdstuk zouden we graag dieper ingaan op de carriëre van Cody binnen de wereld van de ‘showbusiness’. De vertolking van het leven aan de frontier, waarbij de strijd tussen goede blanken en slechte indianen centraal stond, heeft er namelijk voor gezorgd dat mensen over de hele wereld zich een beeld zijn gaan vormen van het Wilde Westen. Buffalo Bill maakte er een spectaculaire, maar clichématige voorstelling van waardoor het publiek een onjuist beeld werd voorgeschoteld. Bij de bespreking van de Europese tournees van de Wild West Show, laten we de voorstellingen die Buffalo Bill in België gaf nog eventjes links liggen; deze worden immers in het volgende hoofdstuk uitgebreid behandeld.

Tot slot gaan we ook hier na hoe de relatie van Buffalo Bill met de indianen was binnen de showwereld. We stellen ons hierbij de vraag of hij in het dagelijkse leven met de roodhuiden omging zoals hij het in zijn show voorstelde. Met andere woorden, beschouwde hij hen als wild en inferieur of erkende hij hen als gelijken.

2.2 Buffalo Bill als held in de literatuur

2.2.1 De ontmoeting met Ned Buntline

In 1869 kwam de schrijver Edward Zane Carroll Judson, beter gekend onder zijn pseudoniem Ned Buntline, toevallig in contact met de 23-jarige William Cody. Als succesvol schrijver van stuiverromans was hij op zoek naar achtergrondinformatie voor zijn triviale werkstukken. Aanvankelijk wou hij majoor Frank North - hoofd van de Pawnee verkenners - interviewen. Ned Buntline had namelijk in de kranten het verhaal gevolgd over de ‘Battle of Summit Springs’ en hij was enorm onder de indruk van de prestaties van de Pawnees. Maar omdat majoor Frank North het op dat moment te druk had, stuurde deze hem door naar Buffalo Bill die hem uitnodigde om mee te gaan op tocht. Terwijl William onder de indruk was van kolonel Judson's capaciteiten op het vlak van paardrijden en schieten, vond deze in de figuur van Buffalo Bill het hoofdpersonage voor zijn volgende romans.

Hoewel er een hechte vriendschap was ontstaan, was William verrast wanneer hij in de winter van 1869 een artikel in de ‘New York Weekly’ las dat een nieuwe reeks aankondigde van Ned Buntline:

‘Buffalo Bill: The king of the border men

The wildest and truest story I ever wrote’[54]

Elke week verscheen er een episode waarin Buffalo Bill de held was. Ned Buntline aarzelde niet om wat verbeelding en fantasie te gebruiken, waardoor de verhalen sterk overdreven en onrealistisch werden. Cody werd een nationale folkloristische held, dankzij de activiteiten van zijn alter-ego in de romans van Ned Buntline. De figuur van Buffalo Bill werd een mengeling van heroïsch feit en romantische fictie.[55]

Het publiek hield hiervan, met gevolg dat Buffalo Bill in een mum van tijd bekendheid verwierf in het ganse land. William Cody werd alias Buffalo Bill een levende legende. Deze journalistieke creatie werd de personificatie van de Amerikaanse droom, die aantoonde dat het voor iedereen mogelijk was om van armoede tot rijkdom op te klimmen en fungeerde tevens als symbool van de pioniersgeest van het westen. Zoals ‘de indianen’, goed of slechts, dienst deden als het tegenbeeld waaraan de blanken zichzelf konden afmeten, zo werd ‘Buffalo Bill’ de stereotiepe van een tijdperk in de Amerikaanse geschiedenis.[56]

2.2.2 Gids tijdens jachtpartijen

Het duurde niet lang of de wijdverspreide faam van Buffalo Bill trok ook rijke stadsbewoners uit het Oosten aan, alsook leden van de Europese adel, die zich tijdens hun jachtuitstapjes lieten gidsen door de ‘Koning van het Westen’.

Zo bijvoorbeeld trokken op 12 januari 1872 verschillende journalisten naar het westen om een verslag op te maken van een grote gebeurtenis waarbij Buffalo Bill een prominente rol speelde. Groothertog Alexis van Rusland was namelijk op een missie in Amerika en de 19-jarige jongeman wou van de gelegenheid gebruik maken om eens op buffels te gaan jagen. Het was aan generaal Sheridan om van deze wens werkelijkheid te maken. Buffalo Bill werd aangesteld als gids tijdens de jacht, om de hertog de kneepjes van het vak te leren. Alexis schoot in totaal acht buffels en was vol lof over zijn leermeester. Als blijk van dankbaarheid gaf Alexis hem een jas gefabriceerd uit het fijnste Russische bont.[57]

Als wederdienst nodigden de Oosterse vooraanstaanden Buffalo Bill uit op deftige bijeenkomsten in New York, waar zijn onbehouwen hartelijkheid algemeen in de smaak viel. Telkens opnieuw werd hij ontvangen als een nationale held en de journalisten waren niet van hem weg te slaan.

‘On those occasions I became so embarrassed that it was more difficult for me to face the throng of beautiful ladies, than it would have been to confront a hundred hostile Indians. This was my first trip to the East and I had not yet become accustomed to being stared at. And besides this, the hundreds of questions which I was called upon to answer further embarrassed and perplexed me.’ [58]

2.2.3 Buffalo Bill staat zelf op de planken

De volledige commercialisering van het product ‘Buffalo Bill’ liet niet lang op zich wachten. Op 20 februari 1872 werd namelijk in het Browery Theatre in New York een stuk opgevoerd waarin zijn personage centraal stond. ‘Buffalo Bill, the King of Border Men’ was een drama die elk cliché omtrent het leven in het westen omvatte zoals de strijd tussen de nobele blanke en de bloeddorstige indiaan. Hoewel ongelooflijk en onrealistisch, vonden zowel het publiek als Buffalo Bill het prachtig.

‘Between the acts the audience learned that the real Buffalo Bill was in the theatre, a spotlight was turned on him, and everybody in the house cheered , stamped and hollered. At the end the crowd refused to leave if Cody wouldn't make a speech.’ [59]

Nadat William Cody met tranen in zijn ogen van verbazing enkele woorden had gesproken, vroeg producer Mr. Freleigh hem of hij niet geïnteresseerd was om zelf de rol van Buffalo Bill op zich te nemen. Cody weigerde het aanbod.

Ondertussen waren William en Louisa verheugd met de geboorte van een zoon, geboren in 1869, die de naam Kit Carson kreeg.[60] Hoezeer Louisa ook smeekte dat William wat meer thuis zou zijn voor haar en voor de kinderen, vond Cody het hoog tijd om een nieuwe uitdaging aan te gaan. Ned Buntline had hem namelijk al vaak gevraagd of hij er niets voor voelde om zelf op de planken te staan en het moment was gekomen dat Cody die stap wou zetten. Het amfitheater in Chicago - met Jim Nixon als eigenaar - werd voor een week afgehuurd en op enkele dagen werd een stuk geschreven, een twintigtal acteurs gezocht en de teksten van buiten geleerd. Ook Texas Jack, een vriend van Buffalo Bill, was van de partij. De première op 16 december 1872 was een groot succes.

Hoewel de kranten de volgende morgen positieve commentaar gaven over ‘The Scouts of the Plains’ - het schouwspel met de enige en echte Buffalo Bill in de hoofdrol - werden de acteerprestaties van Buffalo Bill in twijfel getrokken:

‘The Hon. William F. Cody, otherwise ’Buffalo Bill’ is a good-looking fellow, tall and straight as an arrow, but ridiculous as an actor.’ [61]

Vanwege het immense succes besloot het gezelschap[62] om ook in St. Louis een paar voorstellingen te geven. Opnieuw waren de zalen uitverkocht en stroomde het geld binnen. De bal was aan het rollen gegaan. Elke stad waar ‘The Scouts of the Plains’ werd opgevoerd, stond op stelten en telkens opnieuw werd het een onverwacht succes. Ook New York werd aangedaan. De cast telde nu zo'n 120 mensen en voor het eerst werden ook levende paarden gebruikt. Cody's gebrek aan acteertalent noch Buntline's onvermogen als dramaturg konden afbreuk doen aan de mythe. Een half jaar lang trok Cody van de ene stad naar de andere en overal werd hij met open armen verwelkomd. Het programma ‘Scouts of the Plains or Red Develtry as it is’ (geschreven door Hiram Robbins), boekte een nog groter succes.

J.V. Arlington schreef een nieuw dramastuk voor Cody over de oorlog tegen de Sioux en de Cheyenne, inclusief het duel met Yellow hand. Aan de Oostkust had het publiek uitvoerig over deze gebeurtenissen kunnen lezen in de nieuwsbladen, maar de held zelf op het podium mogen zien, was voor hen een unieke kans om zich beter te kunnen inleven in het westerse frontierleven.

Overvolle zalen en een enthousiast publiek maakten duidelijk dat Buffalo Bill op handen werd gedragen. Daarom besloot Cody dat het tijd was om ook zijn geluk te gaan beproeven aan de Westkust. Zijn openingsstuk vond plaats in San Francisco en werd een immens succes.

In totaal stond William Cody alias Buffalo Bill elf seizoenen lang op de planken en keer op keer kwamen mensen van heinde en ver om hun nationale held in levende lijve te mogen aanschouwen. Tot in 1883 trok Cody eropuit om Amerika een beeld voor te schotelen van het leven in het Wilde Westen.

2.3 Buffalo Bill als hoofd van de Wild West Show

2.3.1 Het ontstaan van de Wild West Show

Het financiële succes van de shows maakte van William Cody een welgesteld man.[63] Maar het optreden in theaterzaaltjes gaf hem een bevangen gevoel en bovendien was hij ervan overtuigd dat er een betere en imposantere manier bestond om het leven in het Wilde Westen weer te geven. Vaag groeide het idee van de Wild West Show, maar het ontstaan bleek achteraf meer een toevallige gebeurtenis dan een gepland feit.

Hoewel er algemeen aanvaard wordt dat Buffalo Bill aan de basis ligt van het entertainmenttype van Wild West Shows, was hij niet de eerste om het romantische leven van de frontier uit te beelden. In 1843 bracht P.T. Barnum in Hoboken, New Jersey reeds indianen op het toneel en voerde een ‘Grand Buffalo Hunt’ op.[64] Bovendien werd het West-Amerikaanse decor tijdens de tweede helft van de 19de eeuw gekenmerkt door typische wedstrijden om het volk te laten zien welke cowboy over de beste vaardigheden beschikte. Hoewel deze competitieve uitdagingen aanvankelijk georganiseerd werden tijdens de jaarlijkse ‘cattle round-ups’, werd het al gauw traditie om ook op de ‘Fourth of July’ volk bijeen te lokken om de cowboys te zien wedijveren.

In de zomer van 1882 organiseerden Cody's buren in Northe Plate, Nebraska een ‘Old Glory Blowout’, een feest ter herdenking van de ‘Fourth of July’. Ze wilden graag dat het een niet te vergeten bijeenkomst werd en vroegen aan showman Cody of hij geen ideeën had om er iets spectaculairs van te maken.[65] Buffalo Bill nam de uitdaging aan en begon onmiddellijk met de voorbereidingen. Een rodeowedstrijd vormde de hoofdattractie. Ranchers, cowboys, frontiermannen, soldaten en verkenners namen deel aan het spel en dit openluchtevenement vormde als het ware het embryo van Buffalo Bill's Wild West Show.

Het enthousiasme en de lofbetuigingen van de toeschouwers overtuigden Cody om zijn kans te wagen naar het grote Amerikaanse publiek toe. Op 17 april 1883 was het zover: Columbus, Nebraska mocht voor het eerst getuige zijn van het spektakel van Buffalo Bill's Wild West Show. Met de aarde als podium en onder de blote hemel werden er realistische scènes uit de Far West nagespeeld. De aandacht ging vooral uit naar de strijd tussen heldhaftige cowboys en barbaarse indianen.

‘Finally the idea of organising a large company of Indians, cowboys, Mexican vaqueros, famous riders and expert lasso throwers, with accessories of stage coach, emigrant wa-gons, bucking horses and a herd of buffaloes with which to give a realistic entertainment of wild life on the plains, became reality.’ [66]

Omdat Cody wegens het overweldigend succes niet meer in staat was om de organisatie zelfstandig te leiden, ging hij op zoek naar een bekwaam businessman met wie hij de verantwoordelijkheden kon delen. Nate Salsbury (1846-1902), een showman die aan het hoofd stond van de komediegroep ‘The Troubadours’, aanvaardde de functie en liet zijn eigen circus in de steek. Om zijn show te promoten nam Cody vervolgens ook een persagent, John M. Burke, in dienst.

Ondanks enkele opeenvolgende tegenslagen[67] liet Cody de moed niet zakken en orga-niseerde een nieuwe tournee doorheen Amerika op zoek naar meer geluk. In de winter van 1884 gaf Cody enkele voorstellingen op de Katoenexpositie van New Orleans waar hij een ontmoeting had met misschien wel de grootste persoonlijkheid die de Wild West Show ooit heeft vergezeld. Hij kwam namelijk in contact met Phoebe Ann Mozes (1860-1926), een vrouwelijke scherpschutter die binnen het entertainmentcircuit beter gekend was als ‘Annie Oakley’.[68] Buffalo Bill bood haar een job aan en zeventien jaar lang trok zij mee met de Wild West Show. Met haar verbluffende precisie in het schieten, was ze in staat het hele publiek te verbazen. Zo kon ze bijvoorbeeld op een afstand van 100 meter een brandende sigaret uit iemands mond schieten.[69] Het was trouwens Sitting Bull die Annie Oakley - omwille van haar schietkunsten -doopte met de naam ‘Wataya cicilia’ (Little Sureshot).[70]

Een jaar later, op vrijdag 15 juni 1885, slaagde publiciteitsman John Burke erin om Sitting Bull (1831-1890) aan te werven voor de Wild West Show. Naast een wekelijkse loon van vijftig dollar, kreeg Sitting Bull op diens verzoek het recht om zijn portret voor zijn rekening te verkopen. Als overwinnaar van de slag van ‘Little Big Horn’ bezat deze medicijnman meer gezag in de ogen der blanken dan welke autochtoon ook. En hoewel Sitting Bull slechts gedurende dit ene seizoen aan de show was verbonden, bleef zijn portret de posters sieren die kolonel Cody in 1887 gebruikte om zijn show in Londen te promoten.[71]

‘The largest gathering was always in front of the Sioux chief's tent. There the spectators gaped at him in fear and loathing while he gazed blanky back, changing expression when some brave soul pressed forward to request his picture or ask for his photograph, both of which he gladly gave - for a price.’ [72]

2.3.2 De eerste Europese tournee, 1887-1888

‘Was it any wonder that, Salsbury and I, exited our ambition with our unexampled succes throughout America with the Wild West Show to conquer other nations than our own.’ [73]

Wegens de enorme successen werd er dus besloten om de Wild West Show ook een kans te geven in het buitenland. Als onderdeel van de ‘American Exhibition’ in Engeland, werd er geregeld dat Buffalo Bill enkele voorstellingen mocht geven in Londen. Op 31 maart 1887 werd er vanuit New York koers gezet naar Europa. Na een reis van elf dagen legde de ‘State of Nebraska’ aan in Gravesend. De groep werd uitbundig verwelkomd en reed onmiddellijk door naar Earl's Court Exhibition Grounds, waar de show op 9 mei officieel werd geopend.[74]

De centrale gebeurtenis tijdens deze eerste Europese tournee was zeker en vast het Gouden Jubileumfeest van koningin Victoria. Op 12 mei 1887 werd er in Earl's Court een private voorstelling gegeven voor de koninklijke familie. De ontmoeting met de ‘First Lady’ van Engeland verliep zeer vlot. De indiaan Black Elk vertelt ons het volgende:

‘We stood right in front of Grandmother England. She was little but fat and we liked her because she was good for us. After we had danced, she spoke to us. She said something like this: I am sixty-seven years old. All over the world I have seen all kinds of people; but today I have seen the best-looking people I know. If you belonged to me, I would not let them take you in a show like this. She shook hands with all of us. Her hand was very little and soft.’ [75]

Deze uitspraak had zeer veel indruk gemaakt op Black Elk en de andere indianen. Ze waren ervan overtuigd dat, indien ze onder het gezag van koningin Victoria hadden gestaan, ze nog steeds vrij zouden zijn. Toch was dit een naïeve gedachte. Ze wisten immers niet dat de koningin zelf enkele kolonies in Afrika en India had waar de omgang met de inheemse bevolking op een al even onwaardige manier gebeurde.[76] De indianen waren onder de indruk van de vriendelijkheid en het medeleven van de koningin. Wederzijds respect maakte van de ontmoeting een onvergetelijke gebeurtenis.

Op 20 mei 1887 werd een tweede voorstelling gegeven in Windsor Castle. Niet alleen het Britse koningshuis was aanwezig, maar ook de koning van Denemarken, het koningspaar van België, de koning van Griekenland, de kroonprinsen van Oostenrijk, Duitsland, Zweden en Noorwegen woonden de voorstelling bij.[77] Buffalo Bill nodigde onder andere de koning van België uit om tijdens de show plaats te nemen in de postkoets, terwijl deze overvallen werd door de indianen.[78]

‘After our England engagement closed, which was one of the pleasantest periods of my life, we went aboard of the ship \lq Persian Monarch\rq\ and went home.’ [79]

2.3.3 De tweede Europese tournee, 1889-1892

Na een kort seizoen in Amerika vertrok William Cody met zijn circus opnieuw naar Europa, ditmaal met Frankrijk als eindbestemming. De show maakte deel uit van ‘l'Exposition Universelle de 1889’ en op 18 mei ging de premiëre van start in het Parc de Neuilly te Parijs. Vervolgens trok de show zuidwaarts richting Marseille en in december strandde de groep in Barcelona.[80] Maar in deze Spaanse stad heerste er op dat moment een epidemie van cholera[81], waardoor Cody zo snel mogelijk doortrok naar Italië.

Alvorens Napels, Firenze, Pisa, Bologna en Milaan te bezoeken, beleefde Buffalo Bill's Wild West Show in Rome opnieuw enkele hoogdagen. Er werd een voorstelling gegeven in de Arena van Verona en de ruïnes van Herculaneum en Pompeï werden bezocht. De indianen deden zelfs een oorlogsdans in het Colosseum ter ere van de Romeinse gladiatoren.[82] Op 3 maart 1890 ontmoette de Amerikaanse delegatie Paus Leo XIII, ter gelegenheid van de elfde verjaardag van zijn ambt. John Burke, een overtuigd katholiek, had schrik dat de indianen zich niet sereen zouden gedragen en daarom bereidde hij hen voor op het gebeuren:

‘For a week before this day, he impressed them with the idea that they were going to see the Representative of God on Earth, and to those of them who had been under Catholic instruction at the Reservation, the coming event was of great interest.’ [83]

De audiëntie in het Vaticaan werd een niet te vergeten gebeurtenis. Gezeten op zijn pauselijke stoel, werd Leo XIII doorheen de Sixtijnse kapel gedragen. De groep van indianen, die uitgedost waren in hun typische klederdracht, juichte hem toe. Wanneer de paus de roodhuiden passeerde, ‘Le pape s'inclina de la manière la plus aimable vers les groupes sauvages et leur donna sa bénédiction. Cet aspect parut l'émouvoir beaucoup.’[84] Terwijl de indianen vol verwondering keken naar de kerkelijke leider en zijn Zwitserse wacht, waren deze laatsten op hun beurt onder de indruk van het uitstervende ras.

Ook in het centrum van Rome beleefde kolonel Cody een bewonderingswaardige gebeurtenis. Hij had er een uitdaging aanvaard van Don Onorio Caetani, graaf van Sermonete, prins van Teano. De familie Caetani was op dat moment de oudste adellijke familie van Italië.[85] Don Onorio had een aantal paarden in zijn bezit waarvan hij beweerde dat geen enkele cowboy ter wereld in staat was ze te temmen. Zo'n 20.000 nieuwsgierigen waren komen opdagen om Cody dit onmogelijke te zien realiseren. Na nog geen vijf minuten was de klus geklaard. Het publiek keek vol verbazing toe en aanzag Buffalo Bill als een ware held.

Vanuit Italië reisde Buffalo Bill door naar Wenen, Oostenrijk, waar hij slechts enkele dagen halt hield. In Duitsland daarentegen verbleef Cody enkele maanden. Verschillende steden, zoals Hannover, Leipzig, Keulen en Frankfurt werden bezocht. Maar omdat er geruchten werden verspreid over de slechte behandeling van de indiaanse medewerkers, werd de tournee abrupt stopgezet. De klachten hadden namelijk Washinghton bereikt en John Burke moest verantwoording gaan afleggen bij het Bureau van Indiaanse Zaken, waar hij volledig vrijgesproken werd.[86] Ook Cody werd naar het westen teruggeroepen voor een veel serieuzere zaak: de Ghost Dance Movement.

Na deze korte onderbreking werd de draad opnieuw opgenomen op 19 april 1891 in Straatsburg. Vervolgens was Buffalo Bill van 28 mei tot en met 17 juni op bezoek in België.[87] Alvorens deze tweede tournee af te sluiten, bracht Buffalo Bill nogmaals een bezoek aan Engeland, waar hij op 12 oktober 1892 zijn laatste voorstelling gaf.[88]

2.3.4 ‘The Congress of Rough Riders of the World’

Na meer dan drie jaar in het buitenland te hebben rondgetrokken, keerde Buffalo Bill terug naar zijn vaderland. Als onderdeel van de ‘World's Columbian Exposition’ in Chicago kende de Wild West Show in 1893 zijn beste seizoen. Ondanks het feit dat er per dag twee voorstellingen werden gegeven, moesten er telkens duizenden geïnteresseerden geweigerd worden.

De circusachtige voorstelling rond de kunst van het schieten, paardrijden en besluipen had zich tegen deze tijd volledig ontwikkeld tot een twee uur durend ‘Drama van Beschaving’, compleet met aanvallen op postkoetsen en treinen, uitbeeldingen van het leven der indianen, de jacht op de buffels en een gedramatiseerde voorstelling van het incident met Yellow Hand. Het was tevens rond deze periode dat ‘The Congress of the Rough Riders of the World’ werd geïntroduceerd De stijl van de ruiters uit Arabië, Engeland, Frankrijk, Duitsland en Mexico werd vergeleken met die van de Amerikaanse cowboys en indianen. De ‘Rough Riders’ van Buffalo Bill waren zo succesvol dat zelfs president Theodore Roosevelt er zich liet door inspireren. Tijdens de Spaans-Amerikaanse oorlog van 1898, waarvan de oorzaak een geschil was over Cuba, zegevierde hij namelijk als hoofd van zijn vrijwilligers-compagnie, de zogenaamde Rough Riders, tijdens de laatste slag bij San Juan (1 juni). Hierdoor kreeg deze organisatie een historische bijklank.[89]

Na het overweldigend succes tijdens de ‘World's Columbian Exposition’, kende de show minder goede tijden. Toch bleef de Wild West Show voorstellingen geven doorheen gans Amerika, de ene keer meer succesvol dan de andere. Het theaterseizoen van 1895 bracht echter een grote verandering met zich mee. Zijn grootste ster, Annie Oakley - Little Sureshot - raakte ernstig gewond en was genoodzaakt de show te verlaten.[90] Daarom besloot Cody zijn geluk nog eens te gaan beproeven op het Europese vasteland. Dit zou zijn afscheidstournee worden.

2.3.5 De derde en laatste Europese tournee, 1902-1906

Op de vooravond van het vertrek, overleed Nate Salsbury, en diens verantwoordelijkheden werden overgenomen door James A. Baily van het Barnum & Baily Circus.[91] Van 1902 tot 1906 trok Buffalo Bill opnieuw doorheen Europa, waarbij hij verschillende landen bezocht. Nadat Engeland, Schotland, Wales, Duitsland, Italië en Kroatië Buffalo Bill hadden mogen verwelkomen[92], kreeg België de eer om als laatste afscheid te nemen van de westerse frontierman die ondertussen een ware mythische held was geworden. Op 21 september 1906 werd te Gent een laatste voorstelling gegeven en diezelfde avond nog keerde William Cody definitief terug naar Amerika.

2.3.6 Het einde van Buffalo Bill's Wild West Show

Het seizoen van 1907 werd een immens succes. Overal werd Cody ontvangen als nationale held die na vier jaar afwezigheid terug thuis was. Zonder een rustpauze speelde Buffalo Bill twee seizoenen door. Pas in de winter van 1908 vond Cody de tijd om te genieten van een lang verdiende rust. Hij trok zich terug in het levendige Cody, Wyoming. Wegens zijn tanende gezondheid en wegens het verdriet om het verlies van zijn oudste dochter, Artha, besloot hij om een anderhalf jaar lang geen voorstellingen te geven.

Alvorens hij de draad in 1910 weer opnam, zocht Cody een nieuwe partner. Omdat James A. Baily ondertussen overleden was, had hij iemand anders nodig om de zaak te beheren. Majoor Gordon W. Lillie, beter gekend als Pawnee Bill, nam de taak op zich. De show heette sindsdien ‘Buffalo Bill's Wild West and Pawnee Bill's Far East’. Het publiek hield van deze nieuwe formule en keer op keer speelde Cody voor uitverkochte zalen. Toch bleek het succes van korte duur. Vanaf 1912 gingen de inkomsten neerwaarts terwijl de uitgaven sterk stegen. Het kwam zelfs zo ver dat beide mannen zich zwaar in de schulden moesten steken om nog te kunnen rondkomen. Het besluit werd genomen om een einde aan hun vennootschap te maken en de show te verkopen. Op 21 augustus 1913 werd de ‘Wild West and Far East’ op een veiling verkocht in Denver.[93]

Voor het einde van het jaar, werd Cody lid van het ‘Sell Foto Circus’. Twee jaar lang trok hij rond totdat hij van George Arlington van de ‘101 Ranch-Real Wild West Show’ een beter aanbod kreeg.[94] Maar de nu bijna 70-jarige verkenner geraakte in moeilijkheden met zijn gezondheid. Alles werd gedaan om Cody's conditie op peil te houden, want hij was en bleef de ster van het programma. Maar artritis zorgde ervoor dat Buffalo Bill op den duur niet meer recht in zijn zadel kon zitten. Het einde was in zicht.

‘His last public appearance was at Portsmouth, Virginia on November 11, 1916. Major Burke walked to the center of the arena, and with tears pouring down his cheeks made the announcement that this marked Buffalo Bill's closing performance. The members of the audience climbed to their feet and gave Colonel Cody a ten-minute ovation. Buffalo Bill had reached the end of the trail.’ [95]

2.4 De relatie van Buffalo Bill met de indianen

Wanneer omstreeks de jaren 1880 de kolonisatie van Noord-Amerika was voltooid en de indianen bedwongen in reservaten leefden, ontstond er in Amerika een nieuwe rage. Handige showlui speelden in op de blijvende fascinatie bij het grote publiek voor die korte pioniersfase in het Amerikaanse verleden, de verovering van het Wilde Westen. Zij rekruteerden indianen uit de reservaten en schakelden hen in hun rondreizende Wild West Shows, die alle belangrijke Amerikaanse en Europese steden aandeden.

Zoals Buffalo Bill beweerde, vormden de indianen ook bij hem een belangrijk onderdeel van zijn show. ‘My Indians are the principal feature of this show, and they are the one people I will not allow to be misused or neglected.’[96] Wanneer we inderdaad kijken naar Cody's gedrag jegens de indianen tijdens zijn showbusiness carrière zien we dat zijn positief en vredelievend karakter bevestigd wordt. Verschillende anekdotes bewijzen dit.

Luther Standing Bear, bijvoorbeeld, trok met Buffalo Bill mee tijdens de derde Europese tournee en vertelt ons een voorval waarbij de cowboys ervoor gezorgd hadden dat de indianen de wildste paarden moesten berijden. Na een klacht neergelegd te hebben bij kolonel Cody, zag Standing Bear verwonderd hoe de cowboys die middag verplicht werden om die wilde paarden zelf te berijden en hoe Buffalo Bill met een glimlach op zijn gezicht de voorstelling aanschouwde.[97] In Canada nam Cody zelfs het initiatief om de indiaanse kant van het Amerikaanse verhaal te vertellen. Hij liet zijn toeschouwers onder andere het volgende horen:

‘In nine cases out of ten when there is trouble between white men and Indians, it will be found that the white man is responsible. Indians expect a man to keep his word. They can't understand how a man can lie. Most of them would as soon cut off a leg as tell a lie.

‘The defeat of Custer was not a massacre. The Indians were being persued by skilled fighters with orders to kill. For centuries they had been hounded from the Atlantic to the Pacific and back again. They had their wives and little ones to protect and they were fighting for their existence. With the end of Custer they considered that their greatest enemy was passed away.’ [98]

Hoewel Cody's sympathieke en verdedigende ingesteldheid ten opzichte van de indianen op het Europese publiek een indruk moet achtergelaten hebben, bleef men sterk vasthouden aan de stereotiepe clichés wat betreft de barbaarsheid van het Amerikaanse inheemse volk. Voor velen betekende de komst van Buffalo Bill immers de uitgesproken gelegenheid om in werkelijkheid kennis te maken met de personages uit de populaire westernromans. Deze boeken hadden van het westen echter één grote mythe gemaakt en hadden er dus voor gezorgd dat de Europeanen een onvolledig beeld van de indianen voor ogen hadden. Bovendien was men ook beïnvloed geweest door de mythe van de ‘Noble Savage’ en de romantische visie op de indiaan als uitstervend ras was op dat moment een wijdverspreid idee in Europa. Het waren namelijk de ‘wilden’ die voorbestemd waren te sterven van zodra ze in aanraking kwamen met de beschaving. In dit opzicht was het interview van Red Skirt met een Engelse krant van groot belang. Hij vertegenwoordigde de goede indiaan die zijn ondergang had aanvaard en bereid was hulp van de regering te aanvaarden. Hierdoor kreeg het Europese publiek de bevestiging dat de opgelegde acculturatie inderdaad mogelijk was.

‘The red man is changing every season. The Indian of the next generation will not be the Indian of the last. Our buffaloes are nearly gone, the deer have entirely vanished and the white man takes more and more of our land. But the U.S. government is good. True it takes away our land, and the white man have eaten our deer and buffalo, but the government now gives us food that we may not starve. They are educating our children, and teaching them to farm and to use farming implements. Our children will learn the white man's civilization and to live like him.’ [99]

Het was echter een feit dat de manier waarop de indianen werden afgeschilderd in de totaalspektakels, waar ze hun ruitervaardigheden demonstreerden, een bizonjacht ensceneerden, postkoetsen overvielen, schijngevechten leverden en nog eenmaal hun rol van geduchte tegenstanders speelden in volledige heropvoeringen van beroemde veldslagen, uitermate dubbelzinnig was. Enerzijds moesten ze zo wild en barbaars mogelijk zijn om hun onderwerping goed te praten en de heldhaftigheid van de vroege pioniers nog wat dikker in de verf te zetten, anderzijds waren het goede verliezers die de superioriteit van de blanke beschaving hadden aanvaard.[100]

William Cody huurde vooral indianen in van de Oglala-Sioux stam, die in het Pineridge Reservaat in Dakota woonden. Onder hen bevonden zich enkele belangrijke persoonlijkheden zoals Kicking Bear, Short Bull en Black Elk. Omdat het Cody's doel was om een zo gevarieerd mogelijk programma aan te bieden, fungeerden deze indianen vaak in zijn show als leden van een andere stam. Het publiek moest namelijk geloven dat Buffalo Bill in staat was om de gevaarlijkste roodhuiden van elke stam bijeen te krijgen. Maar zulke verdraaiingen van de werkelijkheid waren noodzakelijk in de showbusiness en de roodhuiden begrepen dat dit enkel tot doel had het spektakel nog spannender te maken.[101]

Volgens Vine Deloria[102] moet men rekening houden met twee uitermate belangrijke aspecten wat betreft de deelname van de indianen aan de Wild West Show. Ten eerste gaf Buffalo Bill de indianen - in plaats van hen volledig af te schilderen als primitieve barbaren - de kans om een gelijke status als de rest van acteurs te verwerven. Het mooiste voorbeeld hiervan is ‘The Congress of the Rough Riders of the World’, waarbij Amerikaanse, Mexicaanse, Duitse Cubaanse en indiaanse ruiters samen de eer deelden. Door hen gelijk te stellen aan de anderen, wees Cody op hun capaciteiten als ruiter en krijger. Hierdoor kregen de indianen een rol toebedeeld die hen, in plaats van inferieur ten opzichte van de blanken, op gelijk niveau bracht.

Ten tweede was Cody in staat om indianen die als ‘gevaarlijk’ werden bestempeld, mee te nemen op tournee zonder het Bureau van Indiaanse Zaken te alarmeren. Op dit vlak was zijn meest bewonderenswaardige prestatie Sitting Bull te overtuigen om met hem mee te gaan en hem als het ware te beschermen zodat er geen aanslag werd gepleegd op de moordenaar van Custer. Toen Sitting Bull de show na één seizoen verliet, gaf Buffalo Bill hem zijn lievelingspaard cadeau, waaruit blijkt dat er een onuitgesproken vriendschap tussen de twee was ontstaan. Hoewel Sitting Bull slechts enkele maanden meetrok met Buffalo Bill, bleef zijn beeld nog lange tijd de voorpagina van de programmaboekjes verfraaien. Hierdoor wordt het Sioux-opperhoofd, Sitting Bull, nog steeds in het collectieve geheugen beschouwd als het prototype indiaan.[103]

De indianen die meetrokken met Buffalo Bill deden dit uit verschillende motivaties. Zoals Red Skirt, die in 1887 meeging naar Engeland, hadden veel indianen de grote oorlogen meegemaakt en leefden nu in reservaten. Sommigen voelden zich aangetrokken tot de goede lonen die Buffalo Bill aan zijn ‘personeel’ betaalde, om dan bepaalde luxeproducten te kunnen kopen waartoe ze anders nooit toegang zouden gehad hebben. Anderen gingen mee louter en alleen voor het avontuur en de vrijheid die men ondervond. Nog anderen geloofden dat ze, door hun levenswijze uit te beelden, de opgelegde acculturatie konden vermijden.[104] Tenslotte zijn er nog die indianen die, na Wounded Knee, door de regering onder voogdij van Buffalo Bill waren geplaatst. Als ‘straf’ moesten zijn acteren in de shows van 1891-1892. De indianen meesturen met Buffalo Bill was vooral bedoeld om ze te overbluffen met de grootsheid en praal van de Europese steden en hen er op die manier van te overtuigen dat zij geen andere keuze hadden dan zich te onderwerpen aan de wil van de Amerikaanse overheid.[105] Bovendien waren de indianen in de show een laatste kans om het Amerikaanse en Europese publiek nog eenmaal een volk te tonen dat op het punt stond te verdwijnen.

Na de eeuwwisseling trokken er tenslotte indianen mee die producten waren van de ‘boarding schools’. Luther Standing Bear was zo iemand. Hij had reeds veel gelezen over Europa waardoor hij een bepaald perspectief had ontwikkeld dat meer overeenstemde met de westerse visie dan met die van de Sioux. Hij benaderde Europa dan ook volledig anders:

‘I'm sorry to leave this city, because I had been given a chance to see many wonderful sights and visit interesting places. (...) So I, for one, was sorry when the show came to an end in London.’ [106]

Door het feit dat de indianen vrij met Buffalo Bil konden rondtrekken, bevrijdde hij waarschijnlijk menig indiaan van jarenlange opsluiting in een reservaat. Bij hem kregen ze immers de kans om in een niet-vijandige sfeer de Amerikaanse en Europese maatschappij te aanschouwen. Toch nam Cody onderweg geen bijzondere maatregelen wat betreft bescherming van deze indianen.[107] Zijn gezag reikte immers ver genoeg dat niemand het aandurfde de roodhuiden lastig te vallen. Het feit dat Buffalo Bill tijdens zijn tournees nooit problemen heeft ondervonden met de indianen toont nog eens aan dat zij op vriendschappelijke voet konden samenwerken en -wonen. Bovendien stuurde Buffalo Bill bij sommige gelegenheden zijn indianen eropuit om zich te mengen onder het publiek. Als publiciteitsstunt moesten ze zoveel mogelijk in de kijker lopen zodat de mensen nieuwsgierig zouden zijn en naar de voorstelling zouden komen. Dit toont aan dat de roodhuiden inderdaad een curiosum vormden[108], waarop Buffalo Bill gretig inspeelde.