Bronnen

I Archivalia

I Rijksarchief Middelburg

Archief provinciaal bestuur 1813-1850

-correspondentie commissaris

-correspondentie gedeputeerde staten

Archief hervormde gemeente ‘s-Heerenhoek-Nieuwdorp

-jaarrekeningen diaconie

-notulen kerkenraadvergaderingen

Archief hervormde gemeente Hoedekenskerke

-notulen kerkenraadvergaderingen

-diverse stukken betreffende de diaconie

Archief hervormde gemeente Kapelle

-rekeningen en andere financiële stukken van de diaconie

-notulen kerkenraadvergaderingen

Archief hervormde gemeente Ovezande-Driewegen

-notulen kerkenraadvergaderingen

-diverse financiële stukken

Archief hervormde gemeente Wemeldinge

-kasboeken en rekeningen diaconie

-lijsten bedeelden

-notulen kerkenraadvergaderingen

Archief hervormde gemeente Yerseke

-notulen kerkenraadvergaderingen

-rekeningen en andere financiële bescheiden diaconie

-kasboeken

II Gemeentearchief Borsele

Archief gemeente ‘s-Heerenhoek

-notulen gemeenteraad

-ingekomen en uitgaande stukken gemeentebestuur

-akten burgerlijke stand en bevolkingsregisters

-kohieren hoofdelijke omslag

-verslagen commissie tot wering schoolverzuim

-correspondentie burgerlijk armbestuur

-financiële bescheiden van burgerlijk armbestuur

-kasboek gecombineerd rooms-katholiek armbestuur ‘s-Heerenhoek-Heinkenszand

Archief gemeente Hoedekenskerke

-notulen gemeenteraad

-ingekomen en uitgaande stukken gemeentebestuur

-kohieren hoofdelijke omslag

-akten burgerlijke stand en bevolkingsregisters

-notulen burgerlijk armbestuur

-correspondentie burgerlijk armbestuur

-begrotingen en rekeningen burgerlijk armbestuur

-pachtzaken burgerlijk armbestuur

Archief gemeente Ovezande

-notulen gemeenteraad

-correspondentie gemeentebestuur

-kohieren hoofdelijke omslag

-akten burgerlijke stand en bevolkingsregisters

-begrotingen en rekeningen burgerlijk armbestuur

-notulen burgerlijk armbestuur

-pachtzaken burgerlijk armbestuur

III Gemeentearchief Goes

Archief gemeente Goes

-bevolkingsregisters en akten burgerlijke stand

-jaarverslagen gemeente

Archief gemeente ‘s-Heer Arendskerke

-notulen gemeenteraad

-ingekomen en uitgaande stukken gemeentebestuur

-kohieren hoofdelijke omslag

-akten burgerlijke stand en bevolkingsregisters

-stukken betreffende maatschappelijke zorg

-stukken betreffende openbare gezondheid

-commissies wering schoolverzuim ‘s-Heer Arendskerke en ‘s-Heer Hendrikskinderen

-notulen en correspondentie burgerlijk armbestuur ‘s-Heer Arendskerke

-rekeningen, begrotingen en kasboeken burgerlijk armbestuur ‘s-Heer Arendskerke

-pachtzaken burgerlijk armbestuur ‘s-Heer Arendskerke

-staten bedeelden burgerlijk armbestuur ‘s-Heer Arendskerke

-notulen en correspondentie groot armbestuur ‘s-Heer Hendrikskinderen

-rekeningen, begrotingen en diverse financiële stukken groot armbestuur

Archief gemeente Kloetinge

-notulen gemeenteraad

-correspondentie gemeentebestuur

-jaarverslagen gemeente

-kohieren hoofdelijke omslag

-akten burgerlijke stand en bevolkingsregisters

-stukken met betrekking tot openbare gezondheid

-stukken betreffende maatschappelijke zorg

-notulen en correspondentie burgerlijk armbestuur

-reglementen burgerlijk armbestuur

-begrotingen, rekeningen en kasboeken burgerlijk armbestuur

-verpachtingen armbestuur

-staten van bedeelde personen

-notulen en verslagen commissie wering schoolverzuim

Archief gemeente Wolphaartsdijk

-notulen gemeenteraad

-ingekomen en uitgaande stukken gemeentebestuur

-jaarverslagen gemeente

-kohieren hoofdelijke omslag

-akten burgerlijke stand en bevolkingsregisters

-stukken met betrekking tot openbare gezondheid

-stukken met betrekking tot woningbouw

-landbouwverslagen

-stukken met betrekking tot arbeid en maatschappelijke zorg

-notulen en correspondentie burgerlijk armbestuur

-rekeningen, begrotingen, kasboeken burgerlijk armbestuur

-verpachtingen burgerlijk armbestuur

-archief broodcommissie

-archief commissie spijsuitdeling

-archief nieuwjaarscommissie

-archief commissie wering schoolverzuim

Archief hervormde gemeente Goes

-notulen en correspondentie diaconie

-huishoudelijk reglement

-rekeningen en begrotingen diaconie

-diverse stukken betreffende diaconale zorg

Archief hervormde gemeente ‘s-Heer Arendskerke

-notulen en correspondentie kerkenraad

-pachtzaken diaconie

-administratieboeken diaconie

-rekeningen en kasboeken diaconie

-stukken met betrekking tot diaconale zorg

Archief hervormde gemeente ‘s-Heer Hendrikskinderen

-notulen en correspondentie kerkenraad

-reglementen benoemen diakenen en ouderlingen

-notulen gemeenschappelijke vergaderingen met burgerlijk armbestuur

-stukken betreffende collecten

-begrotingen, rekeningen en kasboeken diaconie

-staten van ondersteunde personen

Archief hervormde gemeente Kloetinge

-notulen kerkenraad

-correspondentie diaconie

-reglementen met betrekking tot benoemen leden kerkenraad

-begrotingen, rekeningen en kasboeken diaconie

-pachtzaken diaconie

-stukken betreffende armenzorg

Archief hervormde gemeente Wolphaartsdijk

-notulen kerkenraad

-correspondentie diaconie

-reglementen benoemen diakenen en ouderlingen

-verpachtingen landerijen

-rekeningen, begrotingen en kasboeken diaconie

-stukken betreffende collecten

-staten bedeelde lidmaten

Archief godshuizen en burgerlijk armbestuur Goes

-notulen burgerlijk armbestuur, afdeling armenzorg

-relatieven tot de notulen

-pachtzaken

-begrotingen en rekeningen

-staten ondersteunde personen

Verschillende kleinere archieven

-archief Vereniging van burgemeesters en secretarissen Zuid- en Noord-Beveland

-archief Gezondheidscommissie (oostelijk Zuid-Beveland)

-archief Vereniging tot Wezenverpleging

-archief Vereniging van burgerlijke armbesturen op Zuid- en Noord-Beveland

-archief Commissie tot Oeconomische Spijsuitdeeling

-archief Vereniging ter bevordering van de verkrijging van onroerend goed door landarbeiders Eigen Erf te Goes

IV Gemeentearchief Kapelle

Archief gemeente Kapelle

-notulen gemeenteraad

-ingekomen en uitgaande stukken gemeentebestuur

-akten burgerlijke stand en bevolkingsregisters

-kohieren hoofdelijke omslag

-notulen en correspondentie burgerlijk armbestuur

-rekeningen van ontvangsten en uitgaven, begrotingen en kasboeken burgerlijk armbestuur

-diverse stukken betreffende verzorging bedeelden

Archief gemeente Wemeldinge

-notulen gemeenteraad

-ingekomen en uitgaande stukken gemeentebestuur

-kohieren hoofdelijke omslag

-akten burgerlijke stand en bevolkingsregisters

-stukken betreffende openbare gezondheid

-stukken betreffende volkshuisvesting

-stukken betreffende uitvoering landarbeiderswet

-stukken betreffende maatschappelijke zorg

-stukken betreffende onderwijs (hierin: commissie wering schoolverzuim)

-notulen en correspondentie burgerlijk armbestuur

-pachtzaken armbestuur

-begrotingen, rekeningen en andere financiële bescheiden armbestuur

-voorwaarden uitbesteding wezen

-staten bedeelde personen

Archief hervormde gemeente Biezelinge

-notulen kerkenraad

-correspondentie diaconie

-reglementen benoemen ouderlingen en diakenen

-stukken betreffende eigendom en pachtzaken

-rekeningen en bijlagen van ontvangsten en uitgaven

-stukken betreffende verzorging ondersteunden

V Gemeentearchief Reimerswaal

Archief gemeente Yerseke

-notulen gemeenteraad

-ingekomen en uitgaande stukken gemeentebestuur

-jaarverslagen gemeente

-kohieren hoofdelijk omslag

-bevolkingsregisters en akten burgerlijke stand

-stukken betreffende openbare gezondheid

Archief burgerlijk armbestuur

-notulen armbestuur

-ingekomen en uitgaande stukken

-begrotingen, rekeningen en pachtzaken

-lijsten bedeelde personen

VI Archief Bisdom Breda

Gedeponeerde Archieven III (Zeeuwse deel bisdom Haarlem)

-stukken betreffende de parochie ‘s-Heerenhoek

-stukken betreffende de parochie Ovezande

VII Pastorie ‘s-Heerenhoek

Archief armbestuur ‘s-Heerenhoek

-notulen armbestuur

-correspondentie armbestuur

-diverse stukken met betrekking tot eigendommen en financiën

II Gedrukte bronnen, verslagen en periodieken

• Algemeen Reglement voor de besturen der parochiale en andere katholijke instellingen van liefdadigheid in het Bisdom van Haarlem (Bisdom van Haarlem no 170) 1855.

• Goesche Courant (Provinciale Zeeuwsche Middelburgsche Courant) diverse jaargangenProvinciaal Blad, verschillende jaren

• Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden 1818, 1854, 1870 en 1912.

• Synodaal Reglement voor de Diaconiën der Nederlandsche Hervormde Kerk, 1857.

• Uitkomsten van het onderzoek naar den toestand van den landbouw in Nederland, ingesteld door den Landbouwcommissie, benoemd bij Koninklijk Besluit van 18 September 1886, No 28. Derde deel. 's Gravenhage 1890.

• Uittreksel uit de Statuten der Haarlemsche Synode van 1929 ten dienste vooral der besturen van kerkelijke colleges, vereenigingen enz. Haarlem 1930.

• Verslagen betreffende den Oeconomischen toestand der landarbeiders in Nederland. Deel II. 's Gravenhage 1908 (245-295 over Zeeland).

• Verslag over het jaar 19.. van de bevindingen en handelingen der Gezondheidscommissie ingesteld voor de gemeenten Baarland, 's-Gravenpolder, Hoedekenskerke, Yerseke, Kapelle, Krabbendijke, Kruiningen, Rilland-Bath, Schore, Waarde, en Wemeldinge, welke commissie haar zetel te KRUININGEN heeft.

• Verslag van de bevindingen en handelingen der Gezondheidscommissie voor de gemeenten Borsselen, Driewegen, Ellewoutsdijk, Goes, ‘s-Heer-Abtskerke, ‘s-Heer-Arendskerke, ‘s-Heerenhoek, Heinkenszand, Kattendijke, Kloetinge, Nisse, Oudelande, Ovezande en Wolphaartsdijk, zetel Goes, over het jaar 19..

• Verslag van het onderzoek naar de uitbesteding van weezen in de provincie Zeeland (A.A. van der Mersch, secretaris Vereeniging in het belang der Weezenverpleging) Z.pl.,1874.

III Literatuur

Afkortingen:

ESHJ = Economisch- en Sociaal-Historisch Jaarboek

HJZNB = Historisch Jaarboek voor Zuid- en Noord-Beveland

TVG = Tijdschrift voor Geschiedenis

TVSG = Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis

• Adriani, J.H., Voorlezingen over Armenzorg en Maatschappelijk Werk. Utrecht 1923.

• Baan, J. van der, Wolfaartsdijk, geschetst als eiland en ambachtsheerlijkheid, als burgerlijke en kerkelijke gemeente van de vroegste tijden tot op heden. Goes 1866.

• Barth, A.J. / A.L. Kort, Een troostelijk woord is der armen spijs. Een geschiedenis van het Burgerlijk Armbestuur en de Godshuizen van Goes, van de vijftiende tot de twintigste eeuw. Goes 1991.

• Balkenende, W.P. / A.J. Barth., 'Sociale onrust in Wolphaartsdijk', HJZNB 18 (1992) 13-30.

• Bennett, Judith M., ‘Conviviality and charity in medieval and early modern England’, Past and Present 134 (1992) 19-41.

• Berg. W.J. van den / J.L. van Zanden, 'Vier eeuwen welstandsongelijkheid in Alkmaar, ca.1530-1930', TVSG 19 (1993) 193-215.

• Berger, J.A., Van Armenzorg tot Werklozenzorg. Amsterdam 1936.

• Bergink, A.H., Samuel Senior Coronel: zijn betekenis voor de sociale geneeskunde in Nederland. Assen 1960.

• Blockmans, W.P. / W. Prevenier, 'Armoede in de Nederlanden van de 14e tot het midden van de 16e eeuw; bronnen en problemen', TVG 88 (1975) 501-538.

• Bos, Sandra, "Uyt liefde tot malcander". Onderlinge hulpverlening binnen de Noord-Nederlandse gilden in internationaal perspectief (1570-1820). Amsterdam 1998.

• Bosch Kemper, J. de, Geschiedkundig onderzoek naar de armoede in ons vaderland, hare oorzaken en de middelen, die tot hare vermindering zouden kunnen worden aangewend. Haarlem 1860.

• Bouman, P.J., Geschiedenis van den Zeeuwschen landbouw in de negentiende en twintigste eeuw en van de Zeeuwsche Landbouw-Maatschappij 1843-1943. Wageningen 1946.

• Boyer, G.R., An Economic History of the English Poor Law, 1750-1850. Cambridge 1990.

• Broes van Dort, K., Bijdrage tot de kennis van de sterfte der gemeente Goes en van den gemiddelden en waarschijnlijken levensduur harer inwoners, gedurende het 30-jarige tijdvak (1830-1859). Goes 1861.

• Bremmer, Jan / Lourens van den Bosch (ed.), Between Poverty and the Pyre. Moments in the history of widowhood. London 1995.

• Bulder, E.A.M., The Social Economies of Old Age. Strategies to Maintain Income in Later Life in the Netherlands, 1880-1940. Rotterdam 1993.

• Cavallo, Sandra, Charity and power in early modern Italy. Benefactors and their motives in Turin, 1541-1789. Cambridge 1995.

• Coronel, S.Sr., Middelburg voorheen en thans: bijdrage tot de kennis van den voormaligen en tegenwoordigen toestand van het armwezen aldaar. Middelburg 1859.

• Daalen, Rineke van / Ali de Regt, 'Familiale hulp 1890-1950' in: Gerwen, Jacques van / Marco H.D. van Leeuwen (red) Studies over zekerheidsarrangementen. Risico's, risicobestrijding en verzekeringen in Nederland vanaf de Middeleeuwen (Amsterdam/Den Haag 1998) 707-721.

• Damme, Dirk van, Armenzorg en de staat. Comparatief-historische studie van de origines van de moderne verzorgingsstaat in West-Europa (voornamelijk achttiende tot begin negentiende eeuw). Gent 1990.

• Dekker, C., Gereformeerd en Evangelisch. Ontstaan en geschiedenis van de Buddinggemeente te Goes en haar plaats in het Nederlandse Protestantisme in de periode 1839-1881. Kampen 1992.

• Depreeuw, W., Landloperij, bedelarij en thuisloosheid. Een socio-historische analyse van repressie, bijstand en instellingen. Leuven 1988.

• Deslé, Els, ‘Een centrale schakel in de overgang van armenzorg naar werklozenzorg: de individuele ‘arbeidsbemiddeling’ (1885/6-1914)’, TVSG 16 (1990) 1-17.

• Digby, Anne, Pauper palaces. London 1978.

• Dijk, Henk van, Rotterdam 1810-1880. Aspecten van een stedelijke samenleving. Schiedam 1976.

• Doorn, J.A.A. van, 'De strijd tegen armoede en werkloosheid in historisch perspectief', in: Blockmans, W.P. / L.A. van der Valk (red), Van particuliere naar openbare zorg en terug? Sociale politiek in Nederland sinds 1880. (Amsterdam 1992) 1-30.

• Douwes, P.A.C.D., Armenkerk. De Hervormde diaconie te Rotterdam in de negentiende eeuw. Schiedam 1977.

• Driver, Felix, Power and pauperism. The workhouse system, 1834-1884. Cambridge 1993.

• Eerenbeemt, H.F.J.M. van den, Armoede en arbeidsdwang. Werkinrichtingen voor 'onnutte’ Nederlanders in de Republiek 1760-1795. Een mentaliteitsgeschiedenis. 's-Gravenhage 1977.

• Eerenbeemt, H.F.J.M. van den, In het spanningsveld der armoede. Agressief pauperisme en reactie in Staats-Brabant. Tilburg 1968.

• Faber, J.A. / M.H.D. van Leeuwen, Amsterdamse katholieke bedeelden, 1750-1850. Een gezinsreconstructie. Amsterdam 1987.

• Fairchilds, Cissie C., Poverty and Charity in Aix-en-Provence. Baltimore/London 1976.

• Fischer, W., Armut in der Geschichte. Erscheinungsformen und Lösungsversuche der 'SozialenFrage' in Europa seit dem Mittelalter. Göttingen 1982.

• Flap, Henk en Marco H.D. van Leeuwen (red); Op lange termijn. Verklaringen van trends in de geschiedenis van samenlevingen. Hilversum 1994.

• Flynn, Maureen, Sacred Charity. Confraternities and Social Welfare in Spain, 1400-1700. New York 1989.

• Forrest, Alan, The French Revolution and the Poor. New York 1981.

• Gales, B.P.A. / J.J.G. Luyten / L.H.M. Kreukels / F.H.M. Roebroeks, Het Burgerlijk Armbestuur. Twee eeuwen zorg voor armen, zieken en ouderen te Maastricht 1796-1996 (2 dln) Maastricht 1997.

• Geill, J.A., Weezen-verzorging. Een woord aan mijne mede-inwoners in Zuid- en Noord-Beveland, Goes 1867.

• Geremek, Bronislaw, Poverty. A History. Oxford 1994.

• Ginkel, Rob van, Elk vist op zijn tij. Een Zeeuwse maritieme gemeenschap, Yerseke 1870-1914. Zutphen 1991.

• Goud, M.J., Jantje Fief. Levensgeschiedenis van een Zuid-Bevelandse wees door ‘Valknis’, Waarde 1978.

• Gras, H., Op de grens van het bestaan. Armen en armenzorg in Drenthe 1700-1800. Zuidwolde 1989.

• Gras, H., Diaconie-archieven als bron. Een gids voor historisch onderzoek, samengesteld op basis van archivalia en inventarissen van Hervormde gemeenten in Drenthe. Assen 1988.

• Groenveld, S. / J.J.H. Dekker / Th.R.M. Willemse, Wezen en boefjes. Zes eeuwen zorg in wees- en kinderhuizen.. Hilversum 1997.

• Hammond, J.L. / Barbara Hammond, The Village labourer 1760-1832. A study of the government of England before the Reform Bill. Stroud 1995 (oorspr. London 1911).

• Hart, P.D. 't, Utrecht en de cholera 1832-1910. Zutphen 1990.

• Heerma van Voss, Lex; 'The embarrassment of poverty. Why do the proverbial welfare states border on the North Sea?' in: Knotter, Ad / Bert Altena / Dirk Damsma (ed) Labour, Social Policy and the Welfare State.(Amsterdam 1997) 17-33.

• Henderson, John / Richard Wall (ed), Poor Women and Children in the European Past. London/New York 1994.

• Henderson, John, Piety and charity in late medieval Florence. Chicago/London 1997.

• Himmelfarb, Gertrude, The idea of poverty. England in the Early Industrial Age. London 1984

• Hitchcock, Tim / Peter King / Pamela Sharpe (ed), Chronicling Poverty. The Voices and Strategies of the English Poor, 1640-1840. London/New York 1997.

• Hofstee, E.W., Korte demografische geschiedenis van Nederland van 1800 tot heden. Bussum 1981.

• Homburg, Ernst, 'Werk in uitvoering. Personele belastingen en sociale stratificatie: de invloed van de woonplaatsomvang', TVSG 14 (1988) 311-320.

• Hoogerhuis, O.W., ‘Het huwelijks- en voortplantingspatroon van Kortgene in de eerste helft van de negentiende eeuw. Een micro-demografisch onderzoek van een plattelandspopulatie in het zuidwestelijk kleigebied’, HJZNB 10 (1984) 95-132.

• Hoogerhuis, O.W. / L.F.S. Jansen, 'Analfabetisme en onderwijsdeelname in Goes gedurende de 19e eeuw', HJZNB 13 (1987), 5-36.

• Horn, Pamela, Labouring life in the Victorian Countryside. Stroud 1995 (oorspr. Dublin 1976)

• Houwaart, E.S., De hygiënisten. Artsen, staat & volksgezondheid in Nederland 1840-1890. Groningen 1991.

• Hufton, Olwen H., The Poor of Eighteenth-Century France 1750-1789. Oxford 1974.

• Jütte, Robert, Poverty and Deviance in early modern Europe. Cambridge 1994.

• Kick, Karl G., Von der Armenpflege zur Sozialpolitik. Die Entwicklung des Fürsorgewesens im 19. Jahrhundert am Beispiel Regensburgs. Regensburg 1995.

• Kin, Marleen, 'Economische transformaties en verarming te Gent in de achttiende eeuw', TVSG 8 (1982) 34-53.

• Klerk, F.H. de / G. van der Wal, 'De geschiedenis van de arbeidersbeweging in Krabbendijke over de jaren 1900-1940', HJZNB 7 (1981), 49-107.

• Klerk, F.H. de / G. van der Wal, 'De geschiedenis van de arbeidersbeweging in Colijnsplaat over de jaren 1880-1940', HJZNB 8 (1982) 82-112.

• Klerk, F.H. de / G. van der Wal, 'De geschiedenis van de arbeidersbeweging in Heinkenszand over de jaren 1870-1940', HJZNB 9 (1983) 35-72.

• Kloosterhuis, C.A., De bevolking van de vrije koloniën der maatschappij van weldadigheid. Zutphen 1981.

• Kok, Jan, ‘Vrijt daar je zijt’; huwelijk en partnerkeuze in Zeeland tussen 1830 en 1950’, in: Zeeland. Tijdschrift van het Koninklijk Zeeuwsch genootschap der Wetenschappen 7/3 (1997) 131-143.

• Kool-Blokland, J.L., De zorg gewogen. Zeven eeuwen godshuizen in Middelburg. Middelburg 1990.

• Koole, L.J., ”Zie, daar ga ik al de Belgen mee dood slaan” (de aanleg van spoor- en kanaalwerken in Walcheren)’, in: Autoriteit en Strijd. Elf bijdragen tot de geschiedenis van collectief verzet in de Nederlanden, met name in de eerste helft van de negentiende eeuw. Amsterdam 1981.

• Korporaal, T.L., Saligh zyn de Barmhertige. Amsterdams Hervormd diakonaat in de 20e eeuw. Amsterdam 1998.

• Kort, A.L., 'Armoede en armenzorg in Goes 1860-1914', HJZNB 11 (1985) 27-69.

• Kort, A.L., 'Volkshuisvesting in Goes, 1860-1940', HJZNB 12 (1986) 21-49.

• Kort, Albert, De Vlissingse sociaal-democratie en de werkloosheid in de jaren dertig. Amsterdam 1982 (ongepubl. scriptie VU).

• Kousemaker, J. Pzn., Levensgeschiedenis van een Zuid-Bevelandschen wees. Bijdrage tot kenschetsing van Zuid-Bevelandsche toestanden, gebruiken en eigenaardigheden, door een Weezenvriend. Goes 1978 (oorspr. Goes 1868)

• Kruif, Jozé de, 'De prijs van de armenzorg. De financiering van de armenzorg in Den Bosch 1750-1900', TVSG 20 (1994) 24-51.

• Lamarcq, Danny, 'Een poging tot sociale stratifikatie in een Zuidvlaamse plattelandsparochie: Velzeke in de tweede helft van de 17e en in de 18e eeuw', TVSG 8 (1982) 282-312.

• Lees, Lynn Hollen, The Solidarities of strangers. The English Poor Laws and the People, 1700-1948. Cambridge 1998.

• Leeuwen, Marco H.D. van, Bijstand in Amsterdam, ca. 1800-1850. Armenzorg als beheersings-

• en overlevingsstrategie. Zwolle 1992.

• Leeuwen, Marco H.D. van / Frans Smits, 'Bedeling en arbeidsmarkt in Amsterdam in de eerste helft van de negentiende eeuw', TVSG 13 (1987) 432-457.

• Leeuwen, Marco H.D. van, 'Liefdadige giften in Amsterdam tijdens de achttiende eeuw', TVSG 22 (1996) 417-442.

• Leeuwen, Marco H.D. van, 'Armenzorg 1800-1912: erfenis van de republiek', in: Gerwen, Jacques van / Marco H.D. van Leeuwen (red) Studies over zekerheidsarrangementen. Risico's, risicobestrijding en verzekeringen in Nederland vanaf de Middeleeuwen (Amsterdam/Den Haag 1998) 276-316.

• Leeuwen, Marco H.D. van , 'Armenzorg 1912-1965: van centrum naar periferie', in Gerwen, Jacques van / Marco H.D. van Leeuwen (red) Studies over zekerheidsarrangementen. Risico's, risicobestrijding en verzekeringen in Nederland vanaf de Middeleeuwen (Amsterdam/Den Haag 1998) 520-569.

• Leeuwen, Marco H.D. van, ‘Opbloei van de charitas na 1965’ in: Gerwen, Jacques van / Marco H.D. van Leeuwen (red) Studies over zekerheidsarrangementen. Risico's, risicobestrijding en verzekeringen in Nederland vanaf de Middeleeuwen (Amsterdam/Den Haag 1998) 759-806.

• Lepoeter, G.J., ‘Jan Adam Geill (1815-1909), heel- en vroedmeester op Zuid-Beveland’, in: de Spuije. Tijdschrift van de Heemkundige Kring De Bevelanden en de Vereniging Vrienden van het Museum voor Zuid- en Noord-Beveland 47 (1999) 2-13; 48 (2000) 9-20.

• Levie Bernfeld, Tirtsah, 'De financiering van de armenzorg van de Spaans-Portugees joodse gemeenschap in Amsterdam in de zeventiende en achttiende eeuw', TVSG 23 (1997) 428-458.

• Lindemann, Mary, Patriots and Paupers. Hamburg, 1712-1830. New York/Oxford 1990.

• Lis, C. / H. Soly / D. van Damme, Op vrije voeten? Sociale politiek in West-Europa 1450-1914. Leuven 1985.

• Lis, C. / H.Soly, Poverty and capitalism in pre-industrial Europe. Brighton (Sussex) 1982 (rev).

• Lis, C. / H. Soly, 'Proletarisering en verarming; een repliek', in: TVSG 21 (1981) 58-71.

• Loo, L.F. van, "Den arme gegeven..." Een beschrijving van armoede, armenzorg en sociale zekerheid in Nederland, 1784-1965. Meppel 1981.

• Loo, L.F. van, Armelui. Armoede en bedeling te Alkmaar 1850-1914. Bergen 1986.

• Lothe, Jeannine, Pauperisme et Bienfaisance à Namur au XIX Siècle 1815-1914. Brussel 1978.

• Lucas, Henry S., Dutch Immigrant Memoirs and Related Writings. Cambridge 1997.

• Lucassen, Jan, Naar de kusten van de Noordzee. Trekarbeid in Europees perspectief, 1600-1900. Gouda 1984.

• Mallekote, M., Een sikkel als souvenier. Landarbeid op Zuid-Beveland in het begin van deze eeuw. Goes 1991.

• Man, J.C. de /J.C. van den Broecke, De cholera asiatica in Zeeland: haar oorsprong en hare verspreiding gedurende de jaren 1832-1833 en 1848-1849. Middelburg 1850.

• Mandler, Peter (ed), The Uses of Charity. The Poor on Relief in the Nineteenth-Century Metropolis. Philadelphia 1990.

• Martz, Linda, Poverty and Welfare in Habsburg Spain. The Example of Toledo. Cambridge 1983.

• McCants, Anne, 'Nederlands republikanisme en de politiek van de liefdadigheid', TVSG 22 (1996) 443-455.

• McCants, Anne E.C., Civic Charity in a Golden Age. Orphan care in early modern Amsterdam. Urbana/Chicago 1997.

• Meere, J.M.M. de, Economische ontwikkeling en levensstandaard in Nederland gedurende de eerste helft van de negentiende eeuw. 's-Gravenhage 1982.

• Mehnke, B., Armut und Elend in Hamburg. Eine Untersuchung über das öffentliche Armenwesen in der ersten Hälfte des 19. Jahrhunderts. Hamburg 1982.

• Melief, P.B.A., De strijd om de armenzorg in Nederland 1795-1854. Groningen 1955.

• Michielse, H.C.M., Welzijn & discipline. Van tuchthuis tot psychotherapie: strategieën en technologieën in het sociaal beheer. Amsterdam 1989.

• Mierlo, A.W.C.M. van, Economische omstandigheden en sociale aspecten in Waalwijk. Armen- en werklozenzorg 1919-1939. Tilburg 1983.

• Mol, J.A., 'Een doorsnee-bedrijf met een ongewone boer: grondgebruik, productie en arbeid op het Zuid-Bevelandse landbouwbedrijf van Adriaan Vaar, 1847-1872', Archief Mededelingen Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen (1986) 73-108.

• Norberg, Kathryn, Rich and Poor in Grenoble, 1600-1814. London 1985.

• Paping, Richard F., 'Voor een handvol stuivers'. Werken, verdienen en besteden: de levensstandaard van boeren, arbeiders en middenstanders op de Groninger klei, 1770-1860. Groningen 1995.

• Philipse, C., Wemeldinge een oud dorp. Wemeldinge z.j.

• Poppel, F.W.A. van, 'Stad en platteland in demografisch perspectief. De Nederlandse situatie in de periode 1850-1960', in: Holland, regionaal-historisch tijdschrift 17 (1985), 161-180.

• Poppel, Frans van/Kees Mandemakers, 'Sterven in Zeeland', in: Zeeland. Tijdschrift van het Koninklijk Zeeuwsch genootschap der Wetenschappen 7/3 (1997), 116-130.

• Pot, G.P.M., Arm Leiden. Levensstandaard, bedeling en bedeelden, 1750-1854. Hilversum 1994.

• Priester, Peter, 'Agrarische produktie en werkgelegenheid in een Groninger gemeente: Beerta, 1800-1870', TVSG (11) 51-86.

• Priester, Peter, De economische ontwikkeling van de landbouw in Groningen 1800-1910. Een kwalitatieve en kwantitatieve analyse. (A.A.G. Bijdragen 31) Wageningen 1991.

• Priester, Peter, Geschiedenis van de Zeeuwse landbouw circa 1600-1910. 't Goy-Houten 1998.

• Prins, L., 'De Zeeuwse dorpen tussen 1850 en 1940', in: Bos, Kees, Jan van Damme en Aad de Klerk, Dorpen in Zeeland (Middelburg 1991) 35-48.

• Pullan, Brian, Rich and Poor in Renaissance Venice. The Social Institutions of a Catholic State, to 1620. Oxford 1971.

• Querido, A., Godshuizen en gasthuizen. Amsterdam 1960.

• Raas, P.S.G., De kerk van de Nederlandse hervormde gemeente te 's-Heerenhoek 1672-1985. Goes 1988.

• De Reglementen der Nederlandsche Hervormde Kerk, met aanteekeningen. Uitgegeven op last van de Algemeene Synode. Derde herziene druk. 's Gravenhage 1928.

• Regt, Ali de, Arbeidersgezinnen en beschavingsarbeid. Ontwikkelingen in Nederland 1870-1940; een historisch-sociologische studie. Amsterdam 1995⁶.

• Remijnse, C., Wolphaartsdijk door de eeuwen heen. Een cultuur-historisch overzicht. Den Haag 1981

• Roebroek, Joop M. / Mirjam Hertogh, 'De beschavende invloed des tijds'. Twee eeuwen sociale politiek, verzorgingsstaat en sociale zekerheid in Nederland. 's Gravenhage 1998.

• Röling, H.Q., 'Onderwijs in Nederland', in: B. Kruithof, J. Noordman en P. de Rooy (red) Geschiedenis van opvoeding en onderwijs. Inleiding Bronnen Onderzoek (Nijmegen 1982) 66-86.

• Rooy, P. de, Werklozenzorg en werkloosheidsbestrijding 1917-1940. Landelijk en Amsterdams beleid. Amsterdam 1979.

• Rooy, P. de, 'Armenzorg in Nederland', in: B. Kruithof, J. Noordman en P. de Rooy (red) Geschiedenis van opvoeding en onderwijs. Inleiding Bronnen Onderzoek (Nijmegen 1982) 96-104.

• Rowntree, B. Seebohm; How the labourer lives. A study of the rural labour problem. London 1913.

• Rubin, M., Charity and community in medieval Cambridge. Cambridge 1987.

• Rutten, Willibrord, De vreselijkste aller harpijen. Pokkenepidemieën en pokkenbestrijding in Nederland in de 18e en 19e eeuw: een sociaal-historische en historisch-demografische studie. Wageningen 1997.

• Sachsse, C. / F. Tennstedt, Geschichte der Armenfürsorge in Deutschland. Vom Spätmittelalter bis zum Ersten Weltkrieg. Stuttgart 1980.

• Scholliers, E., 'De materiële verschijningsvormen van de armoede voor de industriële revolutie. Omvang, evolutie en oorzaken', in: TVG 88 (1975) 451-467.

• Sherwood, Joan, Poverty in Eighteenth-Century Spain. The Women and Children of the Inclusa. Toronto 1988.

• Siffels, Nico / Willem van Spijker,, 'Haarlemse paupers. Arbeidsmarkt, armoede en armenzorg in Haarlem in de eerste helft van de negentiende eeuw', TVSG 13 (1987) 458-493.

• Slack, Paul, Poverty & Policy in Tudor & Stuart England. Londen/New York 1988.

• Slager, Kees, Landarbeiders. Verhalen om te onthouden. Nijmegen 1981.

• Sleebe, Vincent, 'Van vader op zoon, van moeder op dochter? Familienetwerken en culture of poverty in Noord-Groningen', TVSG 24 (1998) 1-30.

• Sleebe, Vincent, 'Burenhulp tussen 1800 en 1890' in: Gerwen, Jacques van / Marco H.D. van Leeuwen (red) Studies over zekerheidsarrangementen. Risico's, risicobestrijding en verzekeringen in Nederland vanaf de Middeleeuwen (Amsterdam/Den Haag 1998) 481-496.

• Sleebe, Vincent, 'Burenhulp tussen 1890 en 1950' in: Gerwen, Jacques van / Marco H.D. van Leeuwen (red) Studies over zekerheidsarrangementen. Risico's, risicobestrijding en verzekeringen in Nederland vanaf de Middeleeuwen (Amsterdam/Den Haag 1998) 722-736.

• Slingenberg, M., 'Grondslagen van de wet i.v.m. de verdere ontwikkeling der gemeentelijke huishouding', in: Meeningsuitingen en beschouwingen n.a.v. de totstandkoming der wet, houdende herziening voor de financieele verhouding tusschen het rijk en de gemeenten en wijziging van eenige bepalingen der provinciale wet en de gemeentewet (Alphen a.d. Rijn 1929) 1-17.

• Smit, A. de, De Burgerlijke en Kerkelijke geschiedenis van ‘s-Heer Arendskerke. Tweede Deel. De laatste eeuwen. Eindhoven 1959.

• Smits, Frans, 'Van de wind kan men niet leven'. De gemeentelijke armenzorg te Amsterdam in het laatste kwart van de 19e eeuw', TVSG 19 (1993) 94-114.

• Snell, K.D.M., Annals of the labouring poor. Social change and agrarian England 1660-1900. Cambridge 1985.

• Solar, P.M., 'Poor relief and economic development before the Industrial revolution', Economic History Review 48 (1995) 1-22.

• Spaans, Joke, 'De gift aan de armen in Friese steden in de zestiende, zeventiende en achttiende eeuw, toegelicht aan het voorbeeld Sneek', TVSG 22 (1996), 375-393.

• Spaans, Joke, Armenzorg in Friesland 1500-1800. Publieke zorg en particuliere liefdadigheid in zes Friese steden Leeuwarden, Bolsward, Franeker, Sneek, Dokkum en Harlingen. Hilversum 1997.

• Spiegel, L.P. van de, Over de armoede en bedelaary met betrekking tot de provintie Zeeland en byzonder tot de Stad Goes en het eiland van Zuid-Beveland. Den Haag 1805.

• Stavenuiter, Monique, Verzorgd of Zelfstandig. Ouderen en de levensloop in Amsterdam in de tweede helft van de negentiende eeuw. Zwolle 1993.

• Stokvis, P.R.D., 'Zeeuwen naar Amerika 1840-1914. Patronen, personen en motieven' in: Zeeuwse emigratie naar Amerika 1840-1920, themanummer Nehalennia 114 (1997) 7-19.

• Swaan, Abram de, Zorg en de staat. "Welzijn, onderwijs en gezondheidszorg in Europa en de Verenigde Staten in de nieuwe tijd". Amsterdam 1989.

• Thane, Pat, Foundations of the Welfare State. London/New York 1996².

• Valk, Loes van der, Van pauperzorg tot bestaanszekerheid. Een onderzoek naar de ontwikkeling van de armenzorg in Nederland tegen de achtergrond van de overgang naar de Algemene Bijstandswet, 1912-1965. Amsterdam 1986.

• Valk, L.A. van der, 'Overheid en particulier initiatief in het Interbellum: de armenraden', in: Blockmans, W.P. / L.A. van der Valk (red), Van particuliere naar openbare zorg en terug? Sociale politiek in Nederland sinds 1880. (Amsterdam 1992), 67-82.

• Velden, H. van der, Financiële toegankelijkheid tot de gezondheidszorg in Nederland, 1850-1941. Medische armenzorg, ziekenfondsen en de verenigingen voor ziekenhuisverpleging op nationaal en lokaal niveau (Schiedam, Roordahuizen en Amsterdam). Amsterdam 1993.

• Verdoorn, J.A., Het gezondheidswezen te Amsterdam in de 19e eeuw. Nijmegen 1981 (oorspr. titel: Volksgezondheid en sociale ontwikkeling. Utrecht/Antwerpen 1965).

• Vlis, Ingrid van der, 'Hebben wij niet schade genoech geleeden'. Zeventiende-eeuwse Delftenaren over armenzorgbelasting', TVSG 22 (1996) 394-416.

• Vlis, Ingrid van der, 'Bedeelden over armenzorg in 17e-eeuws Delft', Holland, regionaal-historisch Tijdschrift 29 (1997) 161-174.

• Voorst van Beest, C.W., De katholieke armenzorg te Rotterdam in de 17e en de 18e eeuw. 's-Gravenhage 1955.

• Vries, Boudien de, 'Familiehulp 1800-1890' in: Gerwen, Jacques van / Marco H.D. van Leeuwen (red) Studies over zekerheidsarrangementen. Risico's, risicobestrijding en verzekeringen in Nederland vanaf de Middeleeuwen (Amsterdam/Den Haag 1998) 466-480.

• Vries, Jan de, 'Armoede en Kapitalisme; een bespreking', in: TVSG 21 (1981) 48-58.

• Wintle, Michael, "Dearly won and cheaply sold". The purchase and sale of agricultural land in Zeeland in the nineteenth century', ESHJ XLIX (1986), 44-99.

• Wintle, Michael, Zeeland and the Churches. Religion and Society in the province of Zeeland (Netherlands) in the Nineteenth Century. Middelburg 1988.

• Wijngaarden, H. van, Zorg voor de kost. Armenzorg, arbeid en onderlinge hulp in Zwolle, 1650-1700. Amsterdam 2000.

• Wolf, H.C. de, Geschiedenis van het R.C. Oude-Armenkantoor te Amsterdam 1600-1866. Hilversum/Antwerpen 1964.

• Wood, Peter, Poverty and the workhouse in Victorian Britain. Stroud 1991.

• Woolf, Stuart, The Poor in Western Europe in the Eighteenth and Nineteenth Centuries. London/New York 1986.

• Wouters, Th.A., Van bedeling naar verheffing. Evolutie in houding tegenover de behoeftige mens te 's-Hertogenbosch 1854-1912. Tilburg 1968

• Wouters, Th.A., Van verheffing naar begeleiding. Verandering in houding tegenover de noodlijdende mens te 's-Hertogenbosch 1912-1965. Tilburg 1968.

• Ysseldijk, W.E.P. van, 1000 Jaar Yerseke. Yerseke 1973.

• Ysseldijk, W.E.P. van, De geschiedenis van Kapelle (Z.-B.) (Kapelle, Biezelinge, Eversdijk, Schore). Kapelle 1968.

• Zanden, J.L. van, De economische ontwikkeling van de Nederlandse landbouw in de negentiende eeuw 1800-1914. Wageningen/Utrecht 1985.

• Zwemer, Jan, Een zekel om geit-eten te snieën. De geschiedenis van de landarbeiders op Walcheren - 1900-1940. Middelburg 1986.