De Oud-Babylonische
patriarchale samenleving

een schets over het leven van de vrouw

Elke Beckers

Scriptie voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte,
voor het behalen van de graad van
Licentiate in de Oosterse Studies: Oude Nabije Oosten (Assyriologie).

Academiejaar: 2001-2002

Katholieke Universiteit Leuven

Promotor: Prof. Dr. K. Van Lerberghe

Een dochter is voor haar vader een schat die hem wakker laat liggen.

Zijn slaap wordt verjaagd door zorgen om haar:

Als zij jong is, kan haar bloei voorbijgaan,

Als zij getrouwd is, kan zij iets doen dat haar man niet aanstaat,

Als zij nog maagd is, kan zij onteerd worden,

Als zij nog in het huis van haar vader is, kan zij zwanger worden,

Als zij bij haar man leeft, kan zij zich misdragen,

Als zij getrouwd is, kan zij onvruchtbaar blijken.

 (Jezus Sirach 42:9-10)

VOORWOORD

INLEIDING

HOOFDSTUK I: Het patriarchaat in Mesopotamië volgens Gerda Lerner.

    A. De theorieën die Gerda Lerner beïnvloed hebben

        A.1. De traditionalisten

        A.2. Structuralisme-marxisme-maternalisme

            A.2.1. Het structuralisme : Lévi-Strauss C

            A.2.2. Het marxisme : Engels F

            A.2.3. Het maternalisme: Bachofen J.J

    B. De theorie van Gerda Lerner

    C. Conclusie

HOOFDSTUK II: De discussie omtrent enkele gebruikte bronnen. 

    A. De codex van Hammurabi

        A.1. Een overzicht van verschillende opinies

        A.2. De verscholen systematiek

        A.3. Besluit

    B. De Dumuzi/Inanna-cyclus

    C. Conclusie

HOOFDSTUK III: Het huwelijk in de Oud-Babylonische periode.

    A. Fase 1: De huwelijksafspraak of ‘verloving’

        A.1. De toestemming van de ouders

        A.2. De kirrum

        A.3. Het riksātum

    B. Fase 2: Het inchoate huwelijk

        B.1. De leeftijd van de huwelijkspartners

        B.2. De bezittingen die tussen de families uitgewisseld werden

            B.2.1. Het terhatum

            B.2.2. De bruidschat

    C. Fase 3: Het huwelijksfeest

        C.1. De transcriptie en vertaling van UET V 636

        C.2. Een commentaar op de ‘gebeurtenissen’ in de tekst

        C.3. Een korte samenvatting van de gebeurtenissen tijdens het huwelijksfeest

    D. Conclusie

HOOFDSTUK IV: De familie in de Oud-Babylonische periode.

    A. De structuur van de familie in Babylonië

    B. De opbouw van een nucleaire familie

    C. De maatschappelijke functie van de familie

        C.1. De sociale regels

            C.1.1. Verwantschap in de Oud-Babylonische periode

            C.1.2. De sociale regels in de nucleaire familie met betrekking tot de echtgenote en de dochter

            C.1.3. De rol van de vrouw buiten de nucleaire familie

        C.2. De economische regels

            C.2.1. Het kapitaal van de vrouw

            C.2.2. De vrouw en het economisch proces

            C.2.3. De economie versus de sociale status van de vrouw

        C.3. De religieuze regels

            C.3.1. De vrouw in de officiële religie

            C.3.2. De vrouw in de volksreligie

                C.3.2.a. De volksreligie in het kader van de gemeenschap

                C.3.2.b. De volksreligie in het kader van de familie

    D. Conclusie

HOOFDSTUK V: Algemeen besluit

BIBLIOGRAFIE

APPENDIX