Aspecten van sociale mobiliteit binnen de 18de-eeuwse Aalsterse ambachtswereld. Een prosopografische benadering. (Sven De Schryver)

Het afdrukken van de databank omtrent ons prosopografisch onderzoek in de vorm van een bijlage biedt o.i. een dubbel voordeel. Enerzijds gaan er geen kostbare gegevens verloren, meer nog, wij hebben het gevoel dat de thesis op die manier meer tot haar recht komt, omdat deze collectieve biografieën een completer intermenselijk beeld schetsen. De informatie in de scriptie heeft immers noodgedwongen een selectief karakter, daar het nooit de bedoeling kan zijn elk ambachtslid individueel te behandelen. We werkten daarentegen wel met steekproeven om bepaalde indicaties en patronen naar voren te brengen. Bovendien kunnen aspecten uit de thesis zoals carrièrereconstructies meteen geverifieerd worden. Een complementair gebruik van a.h.w. een kwalitatieve thesis en een kwantitatieve databank biedt de lezer m.a.w. een steviger houvast. Anderzijds hopen wij bij deze een bescheiden hulpinstrument aan te bieden om verder historisch, demografisch of genealogisch vorsingswerk aan te moedigen.

Bij het aanleggen van de database opteerden we voor een 14-tal parameters (kolommen) ter systematische ordening van deze prosopografie. Achtereenvolgens waren dit: bronnaam, uniforme naam, aanspreking met “Sieur”, ambacht, functie, al of geen bestuurslid, datum van inschrijving, vrijwording of mandaat, status, cumulatie, leermeester, datum van overlijden, bron, varia. Uiteraard was het onmogelijk om bij elk onderzocht ambacht elke record in te vullen, vandaar dat het aantal kolommen varieert naargelang van het ambacht.

Wat de structuur van deze katern betreft, kozen we ervoor om per onderzocht ambacht een globaal alfabetisch ledenoverzicht te geven. Bij de verwerking van de gegevens hebben we – waar nodig – de originele schrijfwijzen van de persoonsnamen omgebogen tot een conforme schrijfwijze. De bedoeling was om op die manier aanverwante schrijfwijzen uit te sluiten, waardoor het traceren van bepaalde personen aanzienlijk vereenvoudigd werd. Toch is er een minderheid van persoonsnamen, waarbij we geen uitsluitsel konden geven omtrent de juiste identificatie. Daarnaast werden we geconfronteerd met het fenomeen van de zgn. ééndagsvliegen d.w.z. familienamen die in een ambacht slechts éénmaal voorkwamen. In beide gevallen hebben we de oorspronkelijke spelling grosso modo ongemoeid gelaten. Wat de bestuursleden betreft, kunnen er her en der overlappingen vastgesteld worden, zelfs binnen dezelfde ambtstermijn. Dit komt omdat we de namen uit de rekeningen combineerden met gegevens uit de stedelijke resoluties en wettelijke passeringen, waar we de smalle wetten opgetekend stonden.

We zijn ons echter bewust dat deze lijsten niet feilloos zijn, laat staan vrij van foutloze interpretaties of vergissingen. Met deze repertoria dient m.a.w. met de nodige omzichtigheid omgesprongen te worden.

SAA, OAA, nrs. 1367, 1368, 1369, 1371, 1372, 1373, 1380, 1387, 1389, 1390, 1392, 1397 en 1400 (wettelijke passeringen)

NAAM + VOORNAAM	FUNCTIE	DATUM	STATUS	LEERMEESTER	OPMERKINGEN
Adriaens Thomaes fs. Martinus	M	7 nov 1774	Z
De Klippel Jan Baptist fs. Emanuel	L	24 april 1773	I	D'Haene Jan
De Neef Jacobus fs. Geeraert	L	28 jan 1778	Z	De Neef Geeraert
De Neef Jacobus fs. Geeraert	M	16 apr 1782	Z
De Neef Joannes fs. Geeraert	M	24 juni 1788	Z
De Neef Joannes fs. Geeraert	L	28 jan 1778	Z	De Neef Geeraert
De Neef Jubertus fs. Geeraert	L	28 jan 1778	Z	De Neef Geeraert
De Pauw Joannes Josephus fs. Joannes	L	24 juni 1786	I	D'Haene Joannes
D'Haene Jacobus fs. Gilermus	M	15 nov 1773	I
D'Haene Joannes fs. Joannes	L	12 maa 1771	Z	D'Haene Jan
D'Haene Petrus Judocus fs. Joannes	L	15 jan 1776	Z	D'Haene Jan	leert bij zijn vader
Gijssens Ferdinand fs. Joannes	L	27 sep 1774	I	D'Haene Jan
Luycx Albertus fs. Frans	L	15 jan 1772	I	D'Haene Jan Bapt
Luycx Jacobus fs. Frans	L	15 jan 1772	I	D'Haene Jan Bapt
Moreels Adrianus Emanuel fs. Judocus	L	9 sep 1776	I	D'Haene Jan Bapt
Schellinck Egidius fs. Egidius	L	14 apr 1779	I	D'Haene Jan Bapt
Siron Jan fs. Peeter	L	20 apr 1788	Z	Siron Peeter	leert bij zijn vader
Siron Simon fs. Xaverius	L	19 apr 1771	Z	Siron Franciscus Xaverius	leert bij zijn vader
Speliers Jacobus fs. Josephus	L	11 juni 1786	I	Siron Franciscus Xaverius
Van Hole Franciscus fs. Peter	L	7 nov 1782	I	De Neef Jacobus
Vervack Franciscus Josephus fs. Frans	L	18 sept 1787	I	D'Haene Jacobus

SAA, OAA, nrs. 1373, 1380, 1387, 1389, 1390, 1392, 1397 en 1400 (wettelijke passeringen)

SAA, OAA, nrs. 1367, 1368, 1369, 1371, 1372, 1373, 1380, 1387, 1389, 1390, 1392, 1397 en 1400 (wettelijke passeringen)

Bij de aanvang van ons onderzoek namen we ons voor om een zo breed mogelijk werkkader te creëren. Afgaande op de bronnen bleken er 9 ambachten in aanmerking te komen. Naarmate ons onderzoek vorderde, drongen er zich systematisch afbakeningen op. Uiteindelijk besloten we 4 ambachten te weerhouden om deze te onderwerpen aan een exhaustief prosopografisch onderzoek. Onderhavige lijsten betreffen bijgevolg gedeeltelijke reconstructies van ambachtsbesturen van de 5 overige ambachten, die weliswaar buiten ons onderzoeksdomein gevallen zijn. We besloten deze lijsten toch af te printen, bij wijze van suggestie voor verder onderzoek. Akkoord, het summiere bronnenmateriaal leent zich niet onmiddellijk tot grootschalige projecten. Laten we dan ondanks alles deze bronnen – hoe weinig ook – optimaal benutten. Vooral wat de 18^de -eeuwse hoveniers en schoenmakers betreft, is er nog interessant onontgonnen archiefmateriaal voorhanden in de vorm van ambachtsrekeningen.

NAAM + VOORNAAM	Sr	FUNCTIE	DATUM	WOONPLAATS
Appelman Judocus	ja	M	1706
Appelman Judocus	ja	M	1707-1708
Bayens Adrian	ja	M	1706
Bayens Adrian	ja	B	1700-1702
Bayens Adrian	ja	B	1702-1704
Bayens Adrian	ja	M	1707-1708
Biddelo Peter	ja	M	1750
Biddelo Peter	ja	M	1744
Breemaker Emanuel	ja	M	1717
Breemaker Emanuel	ja	M	1709-1710
Breemaker Hieronimus		M	1726
Cayman Rogier	ja	M	1699-1700
Danneels Jan	ja	D	1700-1702
De Craeker Frans		D	1761
De Craeker Frans		D	1754
De Craeker Frans		M	1750
De Craeker Jaspar	ja	M	1731-1732
De Craeker Jaspar	ja	M	1729
De Craeker Jaspar	ja	M	1717
De Craeker Jaspar	ja	M	1702-1704
De Craeker Jaspar	ja	M	1734
De Hert Judocus	ja	D	1699-1700
De Hert Judocus	ja	D	1709-1710
De Hert Judocus	ja	D	1702-1704
De Hert Romanus	ja	D+B	1744
De Hert Romanus	ja	M	1734
De Hert Romanus	ja	M	1731-1732
De Paepe Joannes Jacobus		D	1791
De Vis Jacobus		M	1791
De Weghe Jan	ja	D	1707-1708
De Weghe Jan	ja	D	1706
De Weghe Jan	ja	M	1700-1702
Dehaene Jan Baptist	ja	M	1702-1704
Dehaene Jan Baptist	ja	B	1709-1710
Dehaene Jan Baptist	ja	M	1699-1700
Dehaene Jan Baptist	ja	D	1726
Dehaene Jan Baptist	ja	D	1729
Dehaene Jan Baptist	ja	D	1731-1732
Dehaene Jan Baptist	ja	D	1717
Fobus Petrus Frans		M	1791
Janssens F.	ja	B	1729
Janssens Peter	ja	B	1717
Janssens Peter	ja	M	1726
Luycx (N.)	ja	B	1734	"In den beir"
Luycx Jacobus	ja	M	1744
Luycx Romanus		D	1750
Meert Joos	ja	B	1699-1700
Meert Joos d'oude	ja	M	1709-1710
Meert Joos d'oude	ja	M	1700-1702
Meert Judocus	ja	B	1731-1732
Meert Judocus	ja	B	1706
Meert Judocus	ja	M	1729
Meert Judocus	ja	B	1726
Meert Judocus	ja	B	1707-1708
Meert Judocus	ja	D	1734
Ponsel (N.)		M	1754
Ponsel Gabriel		M	1761
Van Der Meersche Jacobus		M	1761
Van Der Meersche Jacobus		M	1754

Bronnen: SAA, OAA, nrs. 1367, 1368, 1369, 1371, 1372, 1373, 1380, 1387, 1389, 1390, 1392, 1397 en 1400 (wettelijke passeringen)

NAAM + VOORNAAM	Sr	FUNCTIE	DATUM	WOONPLAATS
Bayens Jacobus		M	1761
Beeckman Christoffel		M	1734
Beeckman Christoffel		M	1744
Beeckman Christoffel		M	1750
Beeckman Christoffel		M	1754
Beeckman Christoffel		M	1761
Beeckman Frans		M	1731-1732
Beeckman Jan	ja	M	1699-1700
Beeckman Jan	ja	M	1700-1702
Boone Judocus		M	1761
Couck Martinus		B	1731-1732
Couck Matheus		B	1729
Coussens Guillelmus		M	1729
De Bundel Jan	ja	M	1702-1704
De Bundel Jan	ja	M	1700-1702
De Bundel Jan	ja	M	1699-1700
De Neve Philips		M	1731-1732
De Roover Christoffel	ja	B	1699-1700
De Roover Christoffel		B	1700-1702
De Valck (N.)		B	1744	Pontstraat
De Valck Adriaen		B	1726
De Valck Adriaen		M	1717
De Valck Adriaen		M	1729
De Valck Jan		M	1734
De Valck Jan Baptist		B	1750
De Vos Gillis		M	1744
De Vos Jan		B	1754
De Vos Jan Frans		B	1761-1764
De Vos Jan Frans		D	1764
D'Hoir (N.)		M	1744	Molenstraat
D'Hove Guilliam		M	1709-1710
D'Hove Guilliam		B	1707-1708
D'Hove Guilliam		B	1706
D'Hove Guilliam		M	1717
Doolaeghe Thomas		M	1791
f	ja	D	1699-1700
Fobé Joannes		B	1791
Hellinck Judocus		D	1761-1764
Hellinck Judocus		D	1754
Hellinck Judocus		D	1750
Le Corbisier (N.)		M	1709-1710
Le Corbisier (N.)		M	1726	Zoutstraatpoort
Le Corbisier Jan Baptist		D	1729
Le Corbisier Jan Baptist		D	1731-1732
Le Corbisier Petrus		D	1717
Meelian (N.)	ja	D	1700-1702
Meelian Marinus	ja	M	1709-1710
Meelian Marinus	ja	M	1702-1704
Moens Albert		M	1729
Moens Albert		B	1734
Moens Albert		M	1731-1732
Moens Francis fs. Albert		B	1764
Moens Jacobus		D	1707-1708
Moens Jacobus	ja	M	1702-1704
Moens Jacobus		D	1706
Moens Peter		M	1706
Moens Peter		M	1754
Moens Peter	ja	M	1700-1702
Moens Peter	ja	M	1699-1700
Moens Peter		M	1717
Moens Peter		M	1707-1708
Moens Servaes		M	1750
Moens Servaes		M	1726
Moens Servaes		D	1744
Peereboom Jan Phillip		M	1750
Pieters (N.)		M	1754	Pontstraat
Schandevijl Adriaen		B	1717
Stevens Peter		M	1734
Van Cutsem Joannes		D	1791
Van De Capelle (N.)		B	1734	"In de Vlaschblomme"
Van De Capelle Louis		D	1726
Van Der Burght Jan		M	1726
Van Uytvanghe Judocus		M	1791
Veris Joannes	ja	D	1709-1710
Veris Joannes	ja	D	1702-1704	Pontstraat
Veris Philips	ja	M	1707-1708
Veris Philips	ja	M	1706
Veris Philips	ja	B	1702-1704
Waegeneer Cornelis		M	1706
Waegeneer Cornelis		M	1707-1708
Waegeneer Nicolaes		B	1709-1710

Bronnen: SAA, OAA, nrs. 1367, 1368, 1369, 1371, 1372, 1373, 1380, 1387, 1389, 1390, 1392, 1397 en 1400 (wettelijke passeringen)

NAAM + VOORNAAM	FUNCTIE	DATUM	WOONPLAATS
Buyens Peter	M	1750
Callebout (N.)	B	1754	buiten de Molenstraat
Callebout (N.)	B	1744
Callebout Judocus	M	1791
Callebout Judocus	B	1761
De Bruyn Joannes	M	1791
De Mol Christian	M	1717
De Mol Christian	B	1702-1704
De Mol Gillis	D	1729
De Mol Gillis	B	1726
De Mol Gillis	D	1734	buiten de Pontstraatpoort
De Neve Jan	B	1717
De Vos Cornelis	D	1791
De Vuyst Adrian	M	1700-1702
Horebeke Jan	M	1699-1700
Lenssens Cornelis	M	1700-1702
Lenssens Cornelis	B	1707-1708
Lenssens Cornelis	B	1706
Lenssens Cornelis	B	1709-1710
Lenssens Cornelis	D	1699-1700
Meert Joos	M	1702-1704
Muylaert Judocus	M	1731-1732
Podevijn Peter	M	1731-1732
Podevijn Peter	M	1734
Podevijn Philips	D	1726
Roelant Cornelis	M	1707-1708
Roelant Cornelis	gezw	1706
Roelant Cornelis	gezw	1709-1710
Schellinck Jacques	M	1761
Schellinck Jan	M	1754
Thomas Cornelis	M	1729
Thomas Cornelis	M	1754
Thomas Cornelis	M	1761
Thomas Cornelis	M	1750	buiten de Nieuwstraat
Thomas Cornelis	D	1731-1732
Van Cauwenberghe Jacobus	M	1699-1700
Van Den Berghe Adriaen	M	1702-1704
Van Den Berghe Adriaen	M	1699-1700
Van Der Meersche Jan	D	1744	Bolleweg
Van Der Meersche Jan	D	1734
Van Der Meersche Peter	M	1744
Van Der Meersche Peter	M	1729
Van Der Meersche Peter	B	1750	Hertshage
Van Der Meersche Philip	B	1791
Van Der Meersche Philip	D	1761
Van Der Meersche Philip	D	1750
Van Der Meersche Phillip	D	1754
Van Geem Lauwrijs	B	1700-1702
Van Geem Lauwrijs	M	1717
Van Geem Philip	M	1726
Van Geem Philip	B	1731-1732
Van Geem Philip	M	1734
Van Geem Philip	B	1729
Van Schijlenbroeck Dominicus	B	1699-1700
Van Vaerenbergh Jan	M	1744
Verstraeten Joos	gezw	1706
Verstraeten Joos	M	1707-1708
Verstraeten Joos	gezw	1709-1710
Waegeneer (N.)	B	1734	"In den Engel"

Bronnen: SAA, OAA, nrs. 1367, 1368, 1369, 1371, 1372, 1373, 1380, 1387, 1389, 1390, 1392, 1397 en 1400 (wettelijke passeringen)

NAAM + VOORNAAM	Sr	FUNCTIE	DATUM	OVERLEDEN
Adam Judocus		D	1761
Arents Frans fs. Jans		B	1706-1708
Arents Frans fs. Jans		gezw	1699-1702
Arents Ignatius		B	1709-1710
Arents Jan		D	1717
Cayman Joannes		B	22 okt 1772
De Cater Guillam		B	1717
De Groot Joannes d'oude		M	1744
De Joncker Constantinus	ja	B	1754-1760
De Joncker Constantinus	ja	D	1744
De Vos Jan Baptista		B	1761-1772
De Vuyst Josephus		B	1791
Gillis Peter		M	14 maa 1736
Gillis Peter		gezw	1731-1732
Gillis Peter		gezw	1709-1710
Gillis Peter		gezw	1700-1702
Gillis Peter d'oude		M	1744
Gillis Peter d'oude		M	1754
Louvain Cornelis		gezw	1706-1708
Mourus Baldunus		D	1791
Peereboom Gillis		M	1726
Peereboom Jan Philip		gezw	1761
Standaert Cornelis		gezw	1709-1710
Standaert Cornelis		gezw	1707-1708
Standaert Cornelis		gezw	1699-1700
Standaert Cornelis		gezw	1706
Standaert Jan		M	1717
Tonlin Jan Baptista		D	1770
Van Cutsem Frans		M	1761
Van De Water Jacobus		M	1734-1736	1736
Van De Water Jacobus		M	1726
Van Den Berghe Hendrick		M	1717
Van Den Berghe Hendrick		B	1709-1710
Van Den Berghe Hendrick		gezw	1702-1704
Van Den Berghe Joannes		M	1791
Van Den Berghe Judocus		M	1744
Van Der Gucht Adrian Francis		M	1791
Van Der Gucht Jacobus		M	1761
Van Der Gucht Jacobus		M	1754
Van Der Moesen Frans		M	1729
Van Der Moesen Frans		gezw	1731-1732
Van Der Moesen Frans		B	1726
Van Nuffel Gerard		gezw	1702-1704
Van Nuffel Ignatius		B	20 okt 1760
Van Nuffel Ignatius		B	1761
Van Nuffel Peter		B	1729
Van Nuffel Peter		M	14 maa 1736
Van Nuffel Peter		B	1731-1732
Vergaeren Jan		B	1699-1700
Vermoesen Frans		B	1702-1704
Wambeke Joannes		B	1700-1702
Wijnants Egidius		B	1744
Wijnants Gillis		B	1734
Willick Carel		D	1754
Willick Carel		D	1761-1770
Willick Frans Hendrik		M	1729

Bronnen: SAA, OAA, nrs. 1367, 1368, 1369, 1371, 1372, 1373, 1380, 1387, 1389, 1390, 1392, 1397 en 1400 (wettelijke passeringen)

NAAM + VOORNAAM	FUNCTIE	DATUM
Adam Judocus	D	1791
Capiau Joannes Baptista	B	1791
De Groef Sebastian	M	1791
De Smet (N.) fs. Renaert	gezw	1700-1702
De Smet (N.) fs. Renaert	gezw	1699-1700
De Smet Martinus	B	1709-1710
De Smet Martinus	B	1717
De Smet Peter	B	1699-1700
De Smet Peter	B	1702-1704
De Smet Peter	B	1700-1702
De Smet Peter fs. Joos	gezw	1706
De Smet Peter fs. Joos	gezw	1707-1708
De Vos Jan Baptista	B	1754
Slaghmolen Jacobus	B	1729
Slaghmolen Jacobus	B	1726
Slaghmolen Jacobus	gezw	1744
Slaghmolen Jacobus	B	1734
Slaghmolen Jacques	B	1731-1732
Touriani Bernard	B	1707-1708
Touriani Bernard	B	1706
Touriani Bernard	gezw	1702-1704
Van De Water Arnout	gezw	1700-1702
Van De Water Arnout	gezw	1699-1700
Van De Water Arnout	gezw	1702-1704
Van Den Abeele Gijsbrecht	gezw	1709-1710
Van Den Hende Jan Baptist	gezw	1754
Van Der Biest Gabriel	gezw	1731-1732
Van Der Biest Gabriel	gezw	1726
Van Der Biest Gabriel	gezw	1729
Van Der Biest Gabriel	gezw	1734
Van Der Biest Jacobus	M	1791
Van Der Biest Jan	M	1717
Van Der Biest Jan	gezw	1707-1708
Van Der Biest Jan	gezw	1706
Van Der Biest Thomas	gezw	1754
Van Der Wee Egidius	gezw	1744
Van Der Wee Gillis	gezw	1726
Van Der Wee Gillis	gezw	1729
Van Der Wee Gillis	M	1717
Van Der Wee Gillis	gezw	1731-1732
Van Sivillen Sebastian	gezw	1734
Willems Hendrick	gezw	1709-1710
Willems Livinus	B	1744

Bronnen: SAA, OAA, nrs. 1367, 1368, 1369, 1371, 1372, 1373, 1380, 1387, 1389, 1390, 1392, 1397 en 1400 (wettelijke passeringen)

[1] In enkele stedelijke registers wordt bij de vernieuwing van het ambachtsbestuur geen onderscheid gemaakt tussen gezworene meester en deken. We beschikken in deze gevallen enkel over de vermelding van “gezworenen van ambacht ...”.

PROSOPOGRAFISCHE STUDIE