Les Congrès national wallon: een persstudie. (Davy Van Assche) |
home | lijst scripties | inhoud | vorige | volgende |
Bijlagen
Bijlage I
Bondige biografische gegevens van sprekers op de naoorlogse congressen
* ALLARD Jean[313]
°1901-†1969. Voor WOII was hij socialistisch gemeenteraadslid van Angleur. Tijdens de oorlog opereerde hij in het Verzet totdat hij werd gevangen genomen. Tijdens zijn gevangenschap kwam hij in contact met Vlamingen. Mede hierdoor was zijn federalistische overtuiging gegroeid. Na de oorlog werd hij Senator en diende een wetsvoorstel in om adviesraden op te richten voor de drie regio’s. Als lid van het Centrum-Harmel verzette hij zich tegen de tweetaligheid en de overdreven centralisatie. Jean Allard specialiseerde zich in de materie van administratieve hervormingen. In de jaren 1960 was hij nog actief in de MPW.
* ANDRE-ROBERT Emile[314]
°1902-†1975. Hij was een veelzijdig artiest: radio, theater, cinema, etc.… In binnen- en buitenland was hij een bekend auteur, acteur en regisseur. Tijdens WOII verzorgde hij clandestiene radio-uitzendingen. In de Waalse Beweging hield hij zich vooral bezig met de autonomie van de Waalse radio.
* BECQUET Charles-François[315]
°1915-†1987. Hij was als socialist sinds het interbellum nauw betrokken bij de Waalse Beweging. Op het CNW van 1945 sprak hij over de Waalse onafhankelijkheid. Later koos hij voor het federalisme: twee regio’s en één federale hoofdstad. Becquet was een fervent tegenstander van de Benelux. In de jaren 1960 trad hij toe tot de MPW. In 1965 stapte hij uit de PSB en koos het FDF. In de jaren 1970 opteerde hij voor een federalisme met drie, namelijk een confederatie met drie deelstaten. In 1979 stapte hij ook op bij het FDF en keerde terug naar zijn roots, de socialistische partij.
* BECQUEVORT Raymond[316]
°1886-†1962. Tijdens WOI vocht hij aan de Yzer. Als liberaal was hij raadslid en burgemeester van Genval. Hij zetelde eveneens in de Kamer.
* BOHY Georges[317]
°1897-†1972. Georges Bohy was een advocaat met socialistische sympathieën. Hij zetelde voor de BSP in de Kamer en was vooral begaan met de culturele autonomie van Wallonië. Hij verzette zich hevig tegen de tweetaligheid. Op de naoorlogse congressen speelde hij eerder een passieve rol. Op het buitengewoon CNW van 1950 uitte hij zijn ongenoegen over Leopold III. Vanaf 1962 viel Bohy in ongenade bij de Waalse Beweging omdat hij de MPW afwees. Na deze perikelen kaapte hij de ministerpost van openbare werken weg. Sporadisch schreef hij onder meer voor Le Peuple.
* BUISSERET Auguste[318]
°1888-†1965. Hij was een succesvol advocaat en -liberaal politicus: Raadslid, schepen en burgemeester van Luik; Senator en vice-voorzitter van de Senaat; Minister van: onderwijs, -binnenlandse zaken, -openbare werken en -kolonie. In 1923 stapte hij samen met Jules Destrée op uit de Assemblée Wallonne. Buisseret schreef voor L’Opinion Wallonne en was lid van de MPW en de Mouvement libéral wallon.
* BURNELLE Ernest[319]
°1908-†1968. Voor WOII was hij actief in het onderwijs en in de vakbond. Tijdens dit mondiaal conflict was hij eerst soldaat en later een Verzetslid. Na de oorlog was hij een bedrijvig anti-stalinistisch communistisch militant. Hij verdedigde het federalisme in de Kamer. Op het CNW pleitte Burnelle voor een propagandacampagne om de massa bewust te maken van het federalisme.
* CARLIER Arille[320]
°1887-†1963. Carlier was vooral geïnteresseerd in de Waalse dialecten en folklore. Als advocaat deed hij zijn stage bij Jules Destrée. Voor WOI was hij lid van de Assemblée wallonne. Tijdens de oorlog werd hij een overtuigd federalist. Hij zou na de oorlog niet meer zetelen in de assemblee omdat hij voorstander was van een confederaal België. Tijdens het interbellum streed hij samen met abbé Mahieu tegen het Rexisme. Wanneer de oorlog uitbrak vluchtte hij beiden naar Frankrijk. Carlier verbleef in een Duitse gevangenis maar werd vrijgelaten omwille van zijn slechte gezondheid. Hij was directeur van de krant La Wallonie Libre en werkte mee aan Le Gaulois. In 1952 zette hij zich in voor de totstandkoming van de akkoorden Schreurs-Couvreur. In de jaren 1960 was hij actief binnen de MPW. In Dampremy staat er een monument ter ere van deze man. Elk jaar is daar nog een herdenkingsplechtigheid.
* COLLE Georges-Désiré[321]
°1883-†1969. Hij was één van de weinige militairen in de Waalse Beweging. Tijdens WOII koos hij voor het Verzet en organiseerde mee het eerste CNW. Colle was zeer hard begaan met de relatie Brussel-Wallonië. Hij schreef verschillende artikels in Le Combat Wallon. Het federalisme was voor hem dé oplossing en de taalgrens moest definitief worden vastgelegd. Hij was voorzitter van de AWPSP, lid van de PUW en -de MPW.
* COPPENS Félix[322]
°1898-†1967. Hij was een vrijwilliger tijdens WOI en werd tijdens WOII krijgsgevangen genomen. Als lid van de PUW sprak hij op het CNW van 1959.
* COULON Marion[323]
°1907-†1985. Hij was zijn hele leven begaan met de onderwijsproblematiek en eiste de culturele autonomie van Wallonië. Hij was aanwezig op het CNW van 1945 en dat van 1959. Coulon verzette zich tegen de onafhankelijkheid en was voor het drieledig federalisme.
* COULONVAUX Emile[324]
°1892-†1966. Hij was een advocaat met een liberale politieke loopbaan: gemeenteraadslid en schepen in Dinant; Sentor en vice-president van de Senaat. Voor WOII was Emile Coulonvaux lid van de Assemblée wallonne. Hij was een voorstander van het federalisme. Hij werd ook, als eerste Waal, voorzitter van de liberale partij.
* CULOT Jean-Marie[325]
°1895-†1958. Hij was een literatuurspecialist. Culot had ook aandacht voor de problematiek in Kongo. Als journalist schreef hij voor Le Gaulois en La Nouvelle Revue Wallonne. Hij was voorstander van het federalisme met twee waarin Brussel een federale regio moest worden.
* Abbé DE FROIDMONT Georges[326]
°1908-†1997. Hij was een priester, een Waalse militant maar vooral een Brusselse Francofoon. Zijn hele leven was hij fel geïnteresseerd in de strijd van de Franstaligen in de hoofdstad. Hij kwam pas echt in contact met de Waalse Beweging via La Wallonie Libre en het CNW. Ondanks de tegenkantingen van de kerk sprak hij toch op het CNW van 1948. Hij was voor het federalisme en het referendum. De priester was ook aanwezig op diverse meetings van de MPW. Dit ondanks de kritiek van deze groepering op Brussel. In het begin van de jaren 1960 werd hij voorzitter van het Bloc francophone.
* DEHOUSSE Fernand[327]
°1906-†1976. Vanaf 1945 vertegenwoordigde hij België bij de Verenigde Naties in de commissie mensenrechten. Hij was nauw betrokken bij de oprichting van de Raad van Europa en de Europese Economische Gemeenschap. Vóór WOII ontwierp hij samen met Georges Truffaut een project voor het drieledige federalisme. Hij begon zijn politieke loopbaan als liberaal, maar na de oorlog werd hij lid van de BSP. In 1950 was hij minister van buitenlandse zaken in de ‘Voorlopige Waalse Regering’. In de jaren 1960 werd hij minister van onderwijs en communautaire aangelegenheden. Hij zou ook een lange periode in de Senaat zetelen. In de hoedanigheid van Senator werkte hij mee aan de grondwetsherziening. In 1961 ontwierp hij samen met François Perin een federale grondwet. Dit project werd voorgesteld op het eerste congres van de MPW. In de perikelen tussen de MPW en de BSP, koos hij voor de socialistische partij.
* DEJACE Théodore[328]
°1906-†1989. Dejace was opgegroeid als wees. Reeds zeer vroeg was hij gebeten door de syndicale- en politieke microbe. Aan de vooravond van WOII moest hij opstappen uit de vakbond omdat hij koos voor het internationaal communisme. Dejace besteedde veel tijd aan de strijd tegen de fascisten zowel vóór- als ná WOII. Als communist was hij voorstander van het federalisme, enkel op Belgisch niveau welteverstaan. Als politicus was hij: volksvertegenwoordiger, Senator en gemeenteraadslid in Luik. Hij publiceerde vaak artikels in La Wallonie en was ook redacteur van Le Drapeau Rouge. Na de oorlog werd hij ook een tijdje nationaal secretaris van de FGTB. Tijdens de grote staking verdedigde hij de belangen van de stakers in het parlement. Binnen de MPW streed hij voor het referendum en tegen de vastlegging van de taalgrens. In deze context werkte hij een wetsvoorstel uit om de gemeenten rond Voeren terug bij Luik te krijgen.
* DELBOUILLE Maurice[329]
°1903-†1984. Specialist in Franse literatuur en de Waalse culturele. Hij was zowel raadslid-, schepen- en burgemeester van Chênée. Na WOII was hij Senator voor de BSP. Als journalist schreef hij voor Le Monde du Travail en La Nouvelle Revue wallonne. Het federalisme met drie leek hem de beste oplossing aangezien hij niet echt pro-Brussel was. Delbouille volgde Merlot op als voorzitter van het CNW. Als lid van de MPW deed hij mee aan de petitieactie van 1963.
* DELFOSSE Antoine[330]
°1895-†1980. Hij was een christen democraat met een goedgevulde politieke carrière: provincieraadslid, lid van de Kamer, minister van werk en sociale voorzieningen, minister van bevoorrading en de terugdringing van de werkloosheid, minister van communicatie. Tijdens de WOII was hij eerst actief in het Verzet en nadien vluchtte hij naar Engeland. Daar werd hij Belgisch minister van justitie en bereidde de repressie en de epuratie voor. Na de Bevrijding trad hij toe tot de UDB en de Rénovation wallone. Tijdens het CNW van 1946 onthield hij zich bij de stemming. Hij kon zich namelijk niet vinden in de geformuleerde bepalingen over het secessierecht en de confederatie.
* DEMANY Fernand[331]
°1904-†1977. Deze man had een hevige haat tegen het Rexisme en het nazisme. Mede hierom was hij zeer actief in het Verzet. Hij nam deel aan het CNW van 1950 en schreef voor Le Soir en Pourquoi Pas?.
* DE SAINT-MOULIN Charles[332]
° 1903-†1988. Hij was een burgerlijk ingenieur met een passie voor economie, uitvinden en schrijven. Tijdens het interbellum ging zijn aandacht naar de landbouwpolitiek en meer specifiek de invloed van de Boerenbond. Hij was een overtuigd federalist.
* DONEUX Gui[333]
°1917-†1973. Tijdens het interbellum was hij al zeer actief in de Waalse Beweging als naaste medewerker van abbé Mahieu. Hij schreef diverse studies en essays. Bijvoorbeeld over Maeterlinck, Luther, Rousseau en Baudelaire. Doneux publiceerde ook voor La Nouvelle Revue Wallonne.
* DOTREPPE Georges[334]
°1904-†1957. Deze professor in de chemie was actief in het Verzet. Hij schreef voor Le Gaulois en wilde een alliantie tussen België en Frankrijk. In 1950 stapte hij uit de Waalse Beweging. De reden was een dispuut over de interne werking van La Wallonie Libre.
* DREZE René[335]
°1915-†1963. Hij was een overtuigd liberaal sinds 1930. René Dreze was tijdens WOII actief in het Verzet. Hij was aanwezig op verschillende Waals Nationale Congressen. Hij sprak zich uit voor het federalisme. Later werd hij nog voorzitter van de PLP.
* DUCHATTO Michel[336]
°1897-†1975. Naast dramaturg, zanger en auteur van Waalse theaterstukken was hij ook professioneel journalist bij La Wallonie. Voor de socialisten was hij gemeenteraads- en provincieraadslid in Luik. In de jaren 1960 trad hij toe tot de MPW en eiste een economische decentralisatie.
* FLAMME Edouard[337]
°1907-†1981. Deze ingenieur was ook geïnteresseerd in sociaal-politieke- en culturele zaken. Flamme was enorm begaan met de grieven van de ‘Brusselse Walen’. Op het CNW van 1949 presenteerde hij het rapport over problemen in de administratie. Vana 1951 werd hij actief in het Centrum Harmel. In 1953 werkte hij een project uit voor het federale statuut van Brussel. In 1962 werd hij uitgespuwd door de Waalse Beweging omdat hij vond dat Voeren bij Limburg hoorde.
* GEORGES René[338]
°1898-†1968. Als liberaal zetelde hij in de Senaat. Hij was tevens lid van de Entente libérale wallonne. Op het CNW van 1949 werkte Georges de economische grieven uit en toonde zich voorstander van het Europese federalisme.
* GLINEUR Henri[339]
°1899-†1978. Hij gaf snel de school op om te gaan werken. Als volgeling van Stalin trad Glineur toe tot de communistische partij. Hij was: raadslid en burgemeester van Roux; Senator en Kamerlid. Het Vlaamse imperialisme was volgens hem een uitvinding van de kapitalisten om verdeeldheid te zaaien tussen de Waalse- en Vlaamse arbeiders. Tijdens WOII verbleef hij lange tijd in Buchenwald. Na de verschillende congressen betreurde hij het dat er teveel emotie gepaard ging met deze zittingen i.p.v. echte oplossingen te verkrijgen. De communisten braken met het CNW omwille van de buitenlandse politiek. Vanaf 1952 werd hij een marginaal binnen de communistische partij. In 1963 koos hij voor de Maöisten, maar hij bleef strijden voor het federalisme en het referendum.
* GOLDINE Georges[340]
°1937-… Deze liberaal was van Russische afkomst. Hij was verschillende keren schepen van de stad Luik. Dankzij Jean Van Crombrugge kwam hij in contact met de Waalse Beweging. Hij volgde de verschillende naoorlogse congressen via de kranten. Op het CNW van 1959 sprak hij zelf een exposé uit. Als federalist was hij nauw betrokken bij de petitieactie en de ‘strijd om Voeren’. Binnen de Mouvement libéral wallon was hij ook zeer naarstig.
* GREGOIRE Marcel-Hubert[341]
°1902-†1982. Voor hij zich in 1933 vestigde in Brussel, was hij actief als socialist en syndicalist in Luxemburg. Tijdens WOII ging hij in het Verzet. Na de oorlog had hij een bescheiden partijpolitieke carrière en schreef voor Le Gaulois en La Wallonie. In deze laatste krant publiceerde hij onder het beruchte pseudoniem Tchantchès. Nadat ‘zijn’ federalistisch project werd verworpen door het parlement koos hij voor de onafhankelijkheid van Wallonië. Na een gerechtelijke zaak in 1949 was zijn socialistische politieke loopbaan ten einde. Hij speelde de rol van bemiddelaar tussen La Wallonie Libre en MPW. Vanaf 1964 was Grégoire werkzaam binnen het FDF.
* GROJEAN Oscar[342]
°1875-†1950. Deze historicus speelde een belangrijke rol binnen de liberale partij. Hij was reeds vroeg geïnteresseerd in de Belgische taalproblematiek. Grojean was reeds aanwezig op het congres van 1905. Hij wees de Walen op het gevaar van de Vlaamse Beweging en het pangermanisme. Op het CNW verdedigde hij de Waalse culturele autonomie.
* GRUSELIN Toussaint, Léopold dit Paul[343]
°1901-†1985. Als socialist streed hij in het Verzet en werkte in 1943 mee aan het federalistisch project van de socialisten. Hij was een voorstander van het federalisme op Belgisch- en Europees niveau. Gruselin was ook een tijdje burgemeester van Luik. Ook in de jaren 1960 bleef hij bedrijvig in de Waalse Beweging.
* HICTER Marcel[344]
°1919-†1979. Zijn Waalse activiteit was vooral gericht op het culturele aspect. Hij leunde nauw aan bij de FGTB. Als socialist was Hicter raadslid en burgemeester van Remicourt. Als federalist was hij actief tijdens de stakingen van 1960-1961 en tijdens de ‘strijd om Voeren’.
* HOYAUX Gaston[345]
°1894-†1968. Als socialist had hij een carrière als journalist en politicus. Hij was gemeenteraadslid, schepen en burgemeester van Haine-Saint-Paul. Hij zetelde ook lange tijd in de Kamer.
* JOLY Robert[346]
°1922-… Na WOII werd hij lid van La Wallonie Libre. Als lid van de BSP streed hij mee tegen de terugkeer van Leopold III. Vanaf de jaren 1960 werd hij zeer actief binnen de MPW.
* KASSIERS Gérard[347]
°1897-†1961. Hij was een advocaat uit Moeskroen en de voorvechter van de inwoners van deze stad. Hij wilde de stad graag zien terugkeren naar de provincie Henegouwen. Vanaf het interbellum werd hij de voorzitter van de Ligue wallonne de Mouscron. In de jaren 1950 werkte hij mee aan de akkoorden Schreurs-Couvreur.
* LAROCHE Roger[348]
°1915-†1999. Deze man was aanwezig op de congressen tussen 1945 en 1950. Hij was lid van diverse verenigingen zoals bijvoorbeeld Wallonie Libre.
* LEFEBVRE René[349]
°1893-†1976. Deze landbouwkundig ingenieur bouwde een mooie politieke carrière als liberaal uit: burgemeester van Lamain, afgevaardigde van Henegouwen, provincieraadslid, Minister van landbouw, -binnenlandse zaken en -van staat. In 1966 werd hij ook Europees parlementslid. Tussen 1958 en 1966 was hij de vice-president van de PLP. In de jaren 1950 werkte hij verschillende wetsvoorstellen uit die te maken hadden met de Waalse zaak. Tot de jaren 1960 was hij ook een federalist, maar dan wijzigde de nieuwe liberale partij haar koers en koos voor het centralisme.
* LEVAUX Léopold[350]
°1892-†1956. Hij was een katholiek die had gevochten aan de Yzer. Wanneer Rex populair werd, verenigde hij andere katholieken in de Unitas Catholica. Tijdens WOII ging hij in het Verzet en na de Bevrijding stichtte hij de UDB. Levaux wenste de afzetting van Leopold III. Als federalist werkte hij ook mee aan de activiteiten van de Rénovation wallonne. In 1949 brak hij met het CNW omwille van persoonlijke redenen.
* LORIAUX Maurice[351]
°1913-†1992. Het is dankzij abbé Mahieu dat Loriaux bij de Waalse Beweging is terechtkwam. Tijdens het interbellum stond hij op de lijst van de Parti wallon indépendant en tijdens WOII ging hij bij het Verzet. Hij was aanwezig op bijna alle naoorlogse congressen. Vanaf 1946 werd hij lid van de PUW omdat hij enkel vertrouwen had in echte Waalse partijen. Loriaux was zowel federalist als republikein.
* MARCY Jean[352]
°1911-†1988. Hij was een socialist en syndicalist die zich geen Waals nationalist noemde, maar een Waalse ‘nationalitaire’. Het credo van Marcy was het zelfbeschikkingsrecht. Op de vraag of hij meer Waal of meer socialist was, antwoordde hij gevat:” Een man houdt evenveel van zijn moeder als van zijn vrouw, maar op een totaal andere manier.” Als federalist werkte hij mee aan de organisatie van het eerste CNW. Hij was voorstander van een confederatie met twee staten en één federale hoofdstad. Hij vond dat de Voerstreek hetzelfde statuut moest krijgen als Brussel.
* MASSART Fernand[353]
°1918-†1997. Hij kwam in contact met de Waalse Beweging via abbé Mahieu en het Front démocratique wallon. Tijdens WOII was hij militair in het Britse leger en deed mee aan verschillende campagnes. Op het CNW van 1945 droeg hij zelfs zijn Brits uniform. Hij wilde Wallonië graag aangehecht zien bij Frankrijk en verwierp het federalisme. Tijdens de stakingen van 1960-1961 streed hij aan de zijde van Genot en Renard. Hij was eerst Waal en dan pas socialist. Hij stapte dan ook uit de BSP wanneer deze weigerde rekening te houden met de petitie van 1963. Nadien werd hij lid van de PUW en het Rassemblement Wallon. Hij zetelde voor België bij de UNO. Wanneer de perikelen rond Voeren uitbarstten, was hij zeer bedrijvig. Hij vergeleek Voeren met het Danzig uit 1939. In 1987 werd hij lid van de Mouvement wallon pour le Retour à la France.
* MASSON Hector[354]
°1896-†1985. Hij was zeer actief binnen de AWPSP. Vooral wat de Waalse radio betrof. Masson was ook directeur van de socialistische krant Le Travail.
* MERLOT Joseph[355]
°1886-†1959. Hij was de voorzitter van het CNW met een rijke politieke loopbaan als socialist: raadslid, schepen en burgemeester van Seraing; maar ook minister van openbare werken, -het terugdringen van de werkloosheid, -binnenlandse zaken, -gezondheid, -financiën, -administratie, -pensioenen en -Staat. Hij was even actief in het Verzet, maar zou het grootste deel van WOII in Duitse handen zijn. Tijdens de Koningskwestie speelde Merlot een grote rol. In 1952 werkte hij een nieuw wetsvoorstel uit om het federalisme in te voeren. Zijn voorstel eiste een grondwetsherziening, maar werd uiteindelijk verworpen.
* MERLOT Joseph-Jean[356]
°1913-†1969. De zoon van de bekende Joseph Merlot. Hij werd in 1947 burgemeester van Seraing en was socialistisch vertegenwoordiger sinds 1954. Hij was een voorstander van de Europese idee. Dit bleek uit het economische rapport dat hij voorstelde op het CNW van 1959. Tijdens de stakingen van 1960-1961 steunde hij de stakers. Hij keerde zich tegen de regering Eyskens-Lefevre en eiste economische structurele hervormingen. Bij de verkiezingen werd hij minister van openbare werken. Dit mandaat zou maar van korte duur zijn. Bij de tegenstellingen tussen unitaristen en federalisten binnen de BSP, koos hij voor de federalisten. Na de verkiezingen van 1965 had hij de kans om minister te worden in de regering Harmel. Hij weigerde dit omdat er in het regeerakkoord te weinig zou worden gedaan voor Wallonië. In 1968 had hij de kans om vice-premier en minister van economische zaken te worden, maar hij stierf door een auto-ongeluk en een hartaanval.
* MISSAIRE Urbain[357]
°1910-†1972. Sinds het interbellum was Missaire reeds een vurig federalist en trad later toe tot het Verzet in Bergen. Na WOII bekleedde hij enkele belangrijke functies in de AWPSP. Vanaf de jaren 1960 werd hij zeer actief binnen het Comté d’Action wallonne van Brussel.
* MOUFFE A.[358]
Mouffe A. was de voorzitter van de afdeling van La Wallonie Libre van Spy. Meer info is er niet over deze man in de EMW.
* NOEL René[359]
°1907-†1987. Hij was actief in het Verzet en kwam via Jean Terfve bij de communistische partij terecht. In Bergen was hij raadslid en schepen. In de jaren 1960 en 1970 was hij schepen en burgemeester van Cuesmes. Hij was ook een tijdje Senator. Als federalist gaf hij op alle naoorlogse congressen present.
* PAULY Eugène [360]
°1908-†1988. Hij was lid van diverse Waalse organisaties: Comité central d’Action wallonne, MPW, Wallonie Libre. In elk van deze organisaties bekleedde hij wel één of andere functie. Hij stichtte de AWPE. Nog vóór WOII vond hij de activiteiten van de traditionele vakbonden maar niets. Daarom richtte hij een andere syndicale organisatie op: Syndicat wallon Chemin de fer –Finances –PTT -CGER. Tijdens WOII was hij krijgsgevangene en kwam zo in contact met de tenoren van La Wallonie Libre. Na zijn vrijlating ging hij bij het Verzet. Hij was aanwezig op alle naoorlogse congressen. Hij wilde een definitieve vastlegging van de taalgrens. In de jaren 1970-1980 evolueerde zijn federalistisch gedachtegoed naar het separatisme. Ondanks dit alles bleef hij altijd strijden voor Brussel. Hij was zelfs medeoprichter van het FDF. In 1984 nam hij ontslag uit al zijn functies binnen de Waalse Beweging omwille van zijn gezondheid.
* PHILLIPART DE FOY Marcel[361]
°1884-†1966. Philippart wilde België hervormen op basis van het provincialisme. Daarom verdedigde hij op het CNW van 1945 de geografische Senaat en bleef hij altijd gekant tegen het federalisme. Hij was een katholiek gemeenteraadslid in Luik en een Kamerlid. In de jaren 1950 werd hij vice-voorzitter van de kamer.
* PIELTAIN Fernand[362]
°1893-†1977. Deze katholiek was raadslid, schepen en burgemeester van Namen. Hij had een eigen visie op het federalisme. Volgens hem moesten de huidige provincies verdwijnen en moest er een systeem zoals in Zwitserland worden ingevoerd. Hij was ook zeer bedrijvig in de Rénovation wallonne. In 1971 stopte hij met de politiek en ging in Nice wonen. Hij bleef zich wel interesseren voor de Waalse Beweging.
* PIERARD Louis[363]
°1886-†1951. Als socialist was hij raadslid en burgemeester van Bougnies. Als journalist schreef hij ondermeer voor La Meuse en le Soir. Als vriend van vele artiesten organiseerde hij verschillende tentoonstellingen. Reeds voor WOI eiste hij een administratieve scheiding tussen Vlaanderen en Wallonië. Er bestond geen Belgische geest voor hem. Hij zetelde in de Assemblée wallonne en stapte samen met de groep rond Destrée op in 1923. Tijdens het interbellum schreef hij voor Le Peuple. Op het CNW promootte hij het federalisme en verwierp het rattachisme. Het federalisme zou volgens Piérard wel niet alle problemen kunnen oplossen.
* PIROTTE Jean[364]
°1912-†1978. Hij was lid van de Ligue d’Action wallonne. Hij was een volgeling van abbé Mahieu en deed veel ervaring op binnen de Concentration wallonne en het Front démocratique wallon. Tijdens WOII was hij eerst soldaat en koos nadien voor La Wallonie Libre en het Verzet. Het culturele aspect van de Waalse Beweging was zijn stokpaardje. Hij was steeds lid van het Permanent Comité van het CNW. Hij werkte ook mee aan de contacten tussen Vlaamse- en Waalse federalisten die uitmondden in de akkoorden Schreurs-Couvreur. Tijdens het CNW van 1957 maakte hij een zeer negatieve balans op van de Waalse ministers. Tijdens de grote stakingen van 1960-1961 was hij ziek, maar hij coördineerde het hele gebeuren vanuit zijn huis. Jean Pirotte was een trouwe militant en heeft zich nooit laten verleiden door een politieke partij.
* PISSART Georges[365]
°1901-†1981. Deze doctor in letteren en wijsbegeerte heeft op verschillende plaatsen les gegeven. Hij nam deel aan enkele congressen en was provinciaal voorzitter van de AWPSP.
* PLISNIER Charles[366]
°1896-1952. Hij schreef vooral poëzie en romans. Voor- en tijdens WOI werkte hij mee aan le Coq wallon en L’Opinion wallonne. Tijdens het interbellum trad hij toe tot de communistische partij en werd hij een aanhanger van Trotsky. Vanaf 1937 woonde hij in Frankrijk, maar hij bleef de Belgische politieke situatie op de voet volgen. Hij wilde Wallonië graag bij Frankrijk. Naar het einde van zijn leven sprak hij zich uit voor het federalisme op Belgisch- en Europese vlak. Leuk detail: zijn begrafenis vond plaats op 21 juli, de feestdag van het land dat hij zijn hele leven had verfoeid.
* POURET René[367]
°1891-†1979. Hij was een docter in de rechten die actief was in het liberale milieu. Als politiek redacteur werkte hij bij La Meuse, L’Express en La Dernière Heure. Pouret bond de strijd aan met de Rexisten en hun leider Léon Degrelle. Reeds vroeg was hij een voorstander van het drieledig federalisme. Binnen het CNW was hij actief in de commissie voor institutionele vraagstukken. In de jaren 1960 werd hij lid van de PLP en keerde zich tegen de Waalse Beweging die volgens hem te socialistisch was geworden.
* PUTANIER Henri[368]
°1886-†1969. Hij was een katholiek uit Bergen die de eerste secretaris generaal was van de AWPE. Hij interesseerde zich hoofdzakelijk voor de Waalse folklore. Hij heeft zich steeds verzet tegen de tweetaligheid en was een trouw lid van de Assemblee Wallonne. In 1932 stichtte hij de Ligue contre la Flamandisation de Bruxelles. Deze groepering heeft een verbond gesloten met Rex. Op het CNW van 1945 verdedigde hij de decentralisatie zoals Remouchamps het had uitgewerkt. In de jaren 1960 koos hij voor het FDF.
* RASSART Hubert[369]
°1908-†1994. Rassart was een politiek beest: gemeenteraadslid, gedeputeerde, provinciaal Senator en Senator. Hij heeft zijn hele leven gewerkt binnen de BSP. Als federalist was hij vooral begaan met de economische problemen van Wallonië. Hij was één van de drijvende krachten achter het petitierecht en het referendum.
* RENARD Albert[370]
°1877-†1961. Hij was journalist en gecoöpteerd Senator voor de BSP. Op het CNW in 1945 werd hij zijn hele betoog uitgejouwd. Op dit congres verdedigde hij België zeer vurig. Na dit CNW liet Albert Renard zich niet meer zien in de Waalse Beweging.
* RENARD André[371]
°1911-†1962. Reeds tijdens het interbellum was hij actief binnen de vakbond. Toen WOII uitbrak koos hij voor het Verzet. Ook tijdens de oorlog bleef hij zich inzetten voor de syndicale actie. Na WOII werkte hij mee aan de oprichting van de FGTB. Op het buitengewoon CNW van 1950 vertegenwoordigde hij -naar eigen zeggen- 85000 arbeiders. Vanaf 1951 werd hij directeur van de krant La Wallonie. In deze krant schreef hij veel over de Waalse grieven en het federalisme. Later werd hij ook nog directeur van Le Combat. André Renard voerde, dankzij zijn diverse activiteiten, onrechtreeks druk uit op de BSP. Bij de Koningskwestie en de stakingen van 1960-1961 speelde hij een vooraanstaande grote rol. In het begin van de jaren 1960 richtte hij ook de gekende MPW op. Toen hij overleed werd zijn begrafenis bijgewoond door duizenden mensen.
* RENOTTE Paul[372]
°1906-†1966. Als getalenteerd schilder en beeldhouwer was hij gespecialiseerd in het culturele aspect van de Waalse strijd. Als communist was hij raadslid, schepen en provincieraadslid in Luik. Hij wilde een ruime culturele autonomie maar geen federalisme.
* REY Jean[373]
° 1902-†1983. Reeds tijdens het interbellum was het federalisme voor hem de enige oplossing om België te redden. In WOII streed hij mee in de 18-daagse veldtocht. Als krijgsgevangene kwam hij in contact met andere Europeanen en sprak met hen over het federalisme. Tijdens de Koningskwestie had hij een afspraak met Leopold III. Rey was tegen Leopold III, maar niet tegen de monarchie. In de jaren 1960 wijdde hij zich enkel en alleen aan de Europese constructie. In de jaren 1970 discussieerde hij mee over de staatshervorming. Als liberaal politicus bekleedde hij een aantal ministerposten: minister van reconstructie, -economie en -Staat. Hij was ook één van de medestichters van de PRLw.
* RUYS Guibert[374]
°1922-… Hij was actief binnen de BSP. Op het CNW van 1959 eiste hij de autonomie van Wallonië. Na de gebeurtenissen van 1960-1961 werd lid van de MPW. Als Brusselaar wilde hij een gemeenschappelijk Francofoon front vormen. Uit dit idee zou later het FDF voortkomen. De Brusselse MPW kon zich niet vinden in dit initiatief en Ruys besloot dan maar mee te werken aan de oprichting van de PLP. Hij werd ook lid van deze partij. Nadien zette hij een punt achter zijn politieke activiteiten.
* SCHLAG Albert[375]
°1891-†1986. Schlag bouwde een carrière uit als academicus en militant. Tijdens WOII leverde hij dynamiet aan verschillende Verzetsgroepen en schreef hij voor de clandestiene versie van La Meuse. Op de verschillende naoorlogse congressen was hij de voorzitter van de grievencommissie en was hij begaan met de Waalse economische problemen. Hij had ook zijn aandeel in de akkoorden Schreurs-Couvreur. Samen met Fernand Schreurs richtte hij de Mouvement libéral wallon op, waarvan hij in 1962 voorzitter werd.
* SCHREURS Fernand[376]
°1900-†1970. Hij was sinds zijn adolescentie actief binnen de Waalse Beweging. Hij was een doctor in de rechten en advocaat. Tijdens WOII maakte hij deel uit van La Wallonie Libre en was hij advocaat van gevangenen die voor de Duitse krijgsraad verschenen. Op het CNW was hij de secretaris-generaal. Tijdens de Koningskwestie speelde hij een belangrijke rol in de Waalse mobilisatie. Schreurs was ook de drijvende kracht achter het Waalse blad La Nouvelle Revue wallonne. Als gecoöpteerd lid van het Centrum-Harmel kwam hij in contact met Vlaamse federalisten. In 1952 mondden deze contacten uit in de akkoorden Schreurs-Couvreur. Hij was één van de medestichters van het FHMW. Toen de liberale partij in de jaren 1960 anti-federalistisch werd, besloot hij om mee te helpen aan de uitbouw van de Mouvement libérale wallon. Zijn hele carrière in de Waalse Beweging ging gepaard met een apathie voor de Waalse militanten uit Brussel.
* SIMON François[377]
°1902-†1966. Tijdens het interbellum was hij actief binnen La Concentration wallonne en tijdens WOII kwam hij, na vele omzwervingen, in contact met De Gaulle. Na deze oorlog was hij de drijvende kracht achter Le Gaulois. Simon was zeer kritisch voor de Brusselaars en vanaf 1948 kwam hij niet meer naar de Waals Nationale Congressen. In de jaren 1960 moedigde hij de mensen aan om toe te treden tot de MPW.
* TERFVE Jean[378]
°1907-†1978. Hij was een doctor in de rechten die zich vanaf 1933 engageerde voor het communisme. De strijd tegen het fascisme nam het grootste deel van zijn tijd in. Tijdens WOII was hij zeer actief binnen het Verzet. Na de Bevrijding was hij minister van reconstructie. Nadien werd hij lid van de Waalse groep van parlementsleden en van de commissie voor constitutionele vraagstukken. Op de CNW verzette hij zich vaak tegen de koers van de Waalse Beweging, vooral op internationaal vlak. Hij stemde zelfs tegen het federalistisch voorstel in de jaren 1950. Aan het einde van zijn loopbaan zou hij met gemengde gevoelens terugkijken op de naoorlogse congressen. Hij nam deel aan de petitieactie van 1963. In 1968 werd hij voorzitter van de Waalse vleugel van de communistische partij. Hij was een hele tijd directeur van Le Drapeau Rouge.
* THIBAUT Walter[379]
°1903-†1979. In 1927 stichtte hij de Union fédéraliste wallonne du Centre en in 1928 werd hij redactielid van L’Opinion wallonne. Zijn ideeën waren sterk beïnvloed door Raymond Colleye. Thibaut was helemaal niet anti-Vlaams. De Vlamingen hadden volgens hem evenveel recht op culturele- en economische autonomie dan de Walen. In die geest was hij voor een Vlaamse universiteit in Gent. Hij werkte ook mee aan het programma van de Ligue d’Action wallonne. Hij bouwde een goed gevulde carrière uit als journalist bij: Le Peuple, Le Soir, La Wallonie, La Meuse en Le Gaulois. In La Wallonie Libre schreef hij voornamelijk de economische bijdragen.
* THÔNE René[380]
°1894-†1968. Sinds zeer vroeg was hij begaan met de sociale problemen, zoals bijvoorbeeld het promoten van het technisch onderwijs. Hij was een discipel van Destrée en Pastur. Als socialist was hij gemeenteraadslid en schepen in Couillet. Thône was ook provincieraadslid in Henegouwen. Als federalist nam hij deel aan de naoorlogse congressen en was rapporteur van de resolutiecommissie.
* TONNEAUX Alphonse[381]
°1923-… Hij raakte snel betrokken bij het linkse milieu in Namen. Als jongeman was hij onder meer actief binnen La Wallonie Libre en Jeune Wallonie. Op de naoorlogse congressen sprak hij zijn voorkeur uit voor het federalisme. In de jaren 1960 trad hij toe tot de MPW en kwam zo in botsing met de BSP. Tot 1968 bleef hij actief in de MPW, maar erna koos hij terug voor de BSP.
* TOUSSAINT Michel[382]
°1922-… Voor hij actief was binnen de liberale partij, was Toussaint advocaat aan de balie van Namen. Op het CNW van 1959 was hij de politieke rapporteur. Hij had twee voorstellen: de geografische senaat en de interprovinciale. Hij beschouwde dit als een etappe naar het federalisme. De Waalse Beweging reageerde hier vrij vijandig op. Vanaf het midden van de jaren 1960 keerde hij de beweging de rug toe om zich volledig te wijden aan zijn politieke carrière. Hij werd lid van de anti-federalistische en centralistische PLP. Hij zou het nog ver schoppen: vice-president van de Senaat, minister van onderwijs, -buitenlandse handel, -hervorming van de instituties, -Staat en Europees parlementslid.
* TROCLET Léon-Eli[383]
°1902-†1980. Deze socialistische advocaat bestreed het fascisme, zowel in binnen- als buitenland. Hij hield zich ook bezig met sociaal-economische aangelegenheden. Zijn stokpaardje was de kinderbijslag. Hij wordt beschouwd als de vader van de sociale zekerheid. Hij wilde een sterke, wijze en verenigde Waalse Beweging die niet anti-Vlaams was. Op politiek vlak deed hij het ook goed: raadslid in Luik, provincieraadslid, provinciaal Senator, Senator, minister van werk en sociale voorzieningen, -economische zaken, -Staat en Europees parlementslid.
* VAN BELLE François[384]
°1881-†1966. Reeds voor WOI was Van Belle actief in de Waalse Beweging. Hij nam deel aan de congressen van 1905 en 1912. In de jaren 1930 werd hij voorzitter van de Concentration wallonne. Tijdens WOII was hij de voorzitter van La Wallonie Libre. Van Belle was ook één van de tenoren op het CNW en was zeer bedrijvig tijdens de Koningskwestie. Als socialist bouwde hij een mooie politieke carrière uit: gemeenteraadslid en schepen van Tilleur, provincieraadslid en vice-president van de Kamer.
* VAN MICHEL Victor[385]
°1912-…Tijdens het interbellum raakte hij betrokken bij de Waalse Beweging via de Ligue d’Action wallonne, de Jeunesses wallonnes de Liège en het Front populaire wallon. Bij het uitbreken van WOII nam hij deel aan de 18-daagse veldtocht. Later werd hij actief binnen het Verzet. Eveneens tijdens de oorlog richtte hij de PUW op, waarvan hij secretaris-generaal werd. Na WOII vond hij de positie die het CNW innam veel te gematigd. Het federalisme was toen niet aan hem besteed. Hij nam ook deel aan de acties tegen de terugkeer van Leopold III. In de jaren 1960 verdedigde hij wel het federalisme. Eén van zijn laatste wapenfeiten was het actief meewerken aan de petitieactie van 1963. Hierna zou hij geen spectaculaire rol meer spelen binnen de Waalse Beweging.
* WALLON Robert[386]
°1891-†1960. Deze apotheker was een overtuigd rattachist. Nochtans verdedigde hij op het CNW de federalistische these. Hij deed dit uit naam van de Mouvement à la Libération. Hij was tot 1950 lid van de PUW. Daarna stichtte hij de Rassemblement national des Irrédentistes français de Wallonie en klaagde over het tijdverlies van het CNW. Hij schreef vele artikels voor Le Bloc Wallon, Le Gaulois en Le Coq Wallon.
* YERNAUX Edmond[387]
°1894-†1977. Op de normaalschool kwam hij in contact met Jules Destrée. Als jonge man was hij reeds een overtuigd socialist. En na een korte carrière als leraar stapte hij over naar de politiek. Hij zou een lange politieke loopbaan hebben ten dienste van de BSP: burgemeester van Montigny-sur-Sambre, provinciaal Senator, Senator, etc…. Tijdens WOII verbleef hij in Frankrijk en Engeland. Na de oorlog zetelde hij als parlementslid in het Centrum-Harmel. Hij deponeerde ook verschillende wetsvoorstellen aangaande de Waalse zaak, maar zonder succes.Yernaux was een voorstander van het federalisme. In 1957 was hij de voorzitter van het CNW. Toen de Waalse Beweging op de proppen kwam met de petitie van 1963, was hij hier zeer kritisch over. Hij publiceerde ook enkele boeken over de Waalse folklore.
Bijlage II: het aantal artikels per krant en per CNW + een globaal overzicht
|
CNW 45 |
CNW 46 |
CNW 47 |
CNW 48 |
CNW 49 |
CNW 50 |
CNW 59 |
TOTAAL |
Le Soir |
5 |
2 |
3 |
3 |
3 |
4 |
2 |
22 |
La Nation belge |
3 |
5 |
3 |
4 |
2 |
2 |
0 |
19 |
La Libre Belgique |
7 |
3 |
5 |
6 |
3 |
3 |
2 |
29 |
La Gazette de Liège |
5 |
5 |
9 |
6 |
6 |
4 |
1 |
36 |
Le Drapeau Rouge |
5 |
3 |
3 |
3 |
3 |
2 |
3 |
22 |
Le Peuple |
3 |
3 |
4 |
1 |
3 |
2 |
3 |
19 |
La Wallonie |
5 |
4 |
4 |
3 |
5 |
5 |
6 |
32 |
Le Monde du Travail |
9 |
6 |
3 |
2 |
6 |
5 |
4 |
35 |
La Dernière Heure |
3 |
3 |
7 |
4 |
3 |
6 |
2 |
28 |
La Meuse |
5 |
4 |
3 |
5 |
3 |
1 |
0 |
21 |
La Nouvelle Gazette |
7 |
8 |
7 |
5 |
12 |
7 |
6 |
52 |
TOTAAL |
57 |
46 |
51 |
42 |
49 |
41 |
29 |
315 |
Commentaar:
Eigenlijk spreekt deze tabel voor zich, maar toch enkele korte opmerkingen. Het CNW van 1945 heeft de meeste artikels opgeleverd. Ook in de historiografie heeft dit CNW het meeste aandacht gekregen. Het CNW van 1959 heeft het minste artikels opgeleverd. Dit is begrijpelijk omdat het begrip CNW eigenlijk op sterven na dood was.
La Nouvelle Gazette publiceerde het grootste aantal artikels en laat de andere kranten ver achter zich.
Bijlage III: het aantal artikels per krant vóór en ná het CNW
Commentaar:
Het is opvallend dat er ná de congressen meer artikels verschenen zijn dan ervoor. Bij het CNW van 1950 houden vóór en ná elkaar meer in evenwicht. Dit hangt uiteraard samen met de aandacht voor de Koningskwestie.
CNW 1945 |
Vóór het CNW |
Ná het CNW |
TOTAAL |
Le Soir |
0 |
5 |
5 |
La Nation belge |
0 |
3 |
3 |
La Libre Belgique |
0 |
7 |
7 |
La Gazette de Liège |
0 |
5 |
5 |
Le Drapeau Rouge |
3 |
2 |
5 |
Le Peuple |
1 |
2 |
3 |
La Wallonie |
2 |
3 |
5 |
Le Monde du Travail |
3 |
6 |
9 |
La Dernière Heure |
1 |
2 |
3 |
La Meuse |
2 |
3 |
5 |
La Nouvelle Gazette |
5 |
2 |
7 |
TOTAAL |
17 |
40 |
57 |
CNW 1946 |
Vóór het CNW |
Ná het CNW |
TOTAAL |
Le Soir |
0 |
2 |
2 |
La Nation belge |
2 |
3 |
5 |
La Libre Belgique |
0 |
3 |
3 |
La Gazette de Liège |
0 |
5 |
5 |
Le Drapeau Rouge |
1 |
2 |
3 |
Le Peuple |
0 |
3 |
3 |
La Wallonie |
0 |
4 |
4 |
Le Monde du Travail |
3 |
3 |
6 |
La Dernière Heure |
1 |
2 |
3 |
La Meuse |
2 |
2 |
4 |
La Nouvelle Gazette |
3 |
5 |
8 |
TOTAAL |
12 |
34 |
46 |
CNW 1947 |
Vóór het CNW |
Ná het CNW |
TOTAAL |
Le Soir |
0 |
3 |
3 |
La Nation belge |
0 |
3 |
3 |
La Libre Belgique |
0 |
5 |
5 |
La Gazette de Liège |
3 |
6 |
9 |
Le Drapeau Rouge |
1 |
2 |
3 |
Le Peuple |
0 |
4 |
4 |
La Wallonie |
2 |
2 |
4 |
Le Monde du Travail |
0 |
3 |
3 |
La Dernière Heure |
2 |
5 |
7 |
La Meuse |
1 |
2 |
3 |
La Nouvelle Gazette |
3 |
4 |
7 |
Voorlopig totaal |
12 |
39 |
51 |
CNW 1948 |
Vóór het CNW |
Ná het CNW |
TOTAAL |
Le Soir |
1 |
2 |
3 |
La Nation belge |
0 |
4 |
4 |
La Libre Belgique |
0 |
6 |
6 |
La Gazette de Liège |
1 |
5 |
6 |
Le Drapeau Rouge |
1 |
2 |
3 |
Le Peuple |
0 |
1 |
1 |
La Wallonie |
2 |
1 |
3 |
Le Monde du Travail |
1 |
1 |
2 |
La Dernière Heure |
1 |
3 |
4 |
La Meuse |
3 |
2 |
5 |
La Nouvelle Gazette |
2 |
3 |
5 |
TOTAAL |
12 |
30 |
42 |
CNW 1949 |
Vóór het CNW |
Ná het CNW |
TOTAAL |
Le Soir |
1 |
2 |
3 |
La Nation belge |
0 |
2 |
2 |
La Libre Belgique |
0 |
3 |
3 |
La Gazette de Liège |
1 |
5 |
6 |
Le Drapeau Rouge |
1 |
2 |
3 |
Le Peuple |
0 |
3 |
3 |
La Wallonie |
2 |
3 |
5 |
Le Monde du Travail |
4 |
2 |
6 |
La Dernière Heure |
0 |
3 |
3 |
La Meuse |
1 |
2 |
3 |
La Nouvelle Gazette |
9 |
3 |
12 |
TOTAAL |
19 |
30 |
49 |
CNW 1950 |
Vóór het CNW |
Ná het CNW |
TOTAAL |
Le Soir |
3 |
1 |
4 |
La Nation belge |
0 |
2 |
2 |
La Libre Belgique |
1 |
2 |
3 |
La Gazette de Liège |
2 |
2 |
4 |
Le Drapeau Rouge |
0 |
2 |
2 |
Le Peuple |
0 |
2 |
2 |
La Wallonie |
3 |
2 |
5 |
Le Monde du Travail |
2 |
3 |
5 |
La Dernière Heure |
4 |
2 |
6 |
La Meuse |
0 |
1 |
1 |
La Nouvelle Gazette |
4 |
3 |
7 |
TOTAAL |
19 |
22 |
41 |
CNW 1959 |
Vóór het CNW |
Ná het CNW |
TOTAAL |
Le Soir |
0 |
2 |
2 |
La Nation belge |
0 |
0 |
0 |
La Libre Belgique |
0 |
2 |
2 |
La Gazette de Liège |
0 |
1 |
1 |
Le Drapeau Rouge |
0 |
3 |
3 |
Le Peuple |
0 |
3 |
3 |
La Wallonie |
3 |
3 |
6 |
Le Monde du Travail |
1 |
3 |
4 |
La Dernière Heure |
0 |
2 |
2 |
La Meuse |
0 |
0 |
0 |
La Nouvelle Gazette |
0 |
6 |
6 |
TOTAAL |
4 |
25 |
29 |
home | lijst scripties | inhoud | vorige | volgende |
[313] DELFORGE, P., Allard Jean, in: DELFORGE, P., e.a., Encyclopédie du Mouvement Wallon , Charleroi, 2000-2001, t.1, blz. 35-36.
[314] ID., André-Robert Emile, in: a.c., t.1, blz. 54.
[315] ID., Becquet Charles-François, in: a.c., t.1, blz. 135-137.
[316] ID., Becquevort Raymond, in: a.c., t.1, blz. 138.
[317] ID., Bohy Georges, in: a.c., t.1, blz. 161-162.
[318] ID., Buisseret Auguste, in: a.c., t.1, blz. 206-208.
[319] ID., Burnelle Ernest, in: a.c., t.1, blz. 216-217.
[320] ID., Carlier Arille, in: a.c., t.1, blz. 230-232.
[321] ID., Colle Georges-Désiré, in: a.c., t.1, blz. 288.
[322] ID., Coppens Félix, in: a.c., t.1, blz. 369-370.
[323] DELHAYE, J.P., Coulon Marion, in: a.c., t.1, blz. 379.
[324] DELFORGE, P., Coulonvaux Emile, in: a.c., t.1, blz. 380.
[325] ID., Culot Jean-Marie, in: DELFORGE, P., e.a., Encyclopédie du Mouvement Wallon , Charleroi, 2000-2001, t.1, blz. 387.
[326] ID., de Froidmont Georges (abbé), in: a.c., t.1, blz. 416-417.
[327]CARLIER, P., Dehousse Fernand, in: a.c., t.1, blz. 420-423.
[328] DELFORGE, P. en HANNOTTE, M., Dejace Théodore (dit Théo), in: a.c., t.1, blz. 426-427.
[329] DELFORGE, P., Delbouille Maurice, in: a.c., t.1, blz. 433-434.
[330] DELFORGE, P. en LIBON, M., Delfosse Antoine, in: a.c., t.1, blz. 445.
[331] DELFORGE, P., Demany Fernand, in: a.c., t.1, blz. 455.
[332] ID., De Saint-Moulin Charles, in: a.c., t.1, blz. 474.
[333] ID., Doneux Gui, in: a.c., t.1, blz. 506.
[334] ID., Dotreppe Georges, in: a.c., t.1, blz. 509.
[335] ID., Drèze René , in: a.c., t.1, blz. 517-518.
[336] ID., Duchatto Michel, in: a.c., t.1, blz. 523.
[337] ID., Flamme Edouard, in: a.c., t.2, blz. 641.
[338] BOUVY, M.P. en DELFORGE, P., Georges René, in: a.c., t.2, blz. 712.
[339] COLIGNON, A., Glineur Henri, in: a.c., t.2, blz. 726.
[340] DELFORGE, P., Goldine Georges, in: a.c., t.2, blz. 737-738.
[341] ID., Grégoire Marcel-Hubert, in: a.c., t.2, blz. 753-755.
[342] ID., Grojean Oscar, in: a.c., t.2, blz. 760-761.
[343] ID., Gruselin Toussaint, Léopold dit Paul, in: a.c., t.2, blz. 768.
[344] ID., Hicter Marcel, in: a.c., t.2, blz. 804-805.
[345] ID., Hoyaux Gaston, in: a.c., t.2, blz. 816.
[346] ID., Joly Robert, in: a.c., t.2, blz. 887.
[347] ID., Kassiers Gérard, in: a.c., t.2, blz. 893.
[348] ID., Laroche Roger, in: a.c., t.2, blz. 920.
[349] ID., Lefebvre René, in: a.c., t.2, blz. 939-940.
[350] LIBON, M., Levaux Léopold, in: a.c., t.2, blz. 983-984.
[351] DELFORGE, P., Loriaux Maurice, in: a.c., t.2, blz. 1043-1044.
[352] ID., Marcy Jean, in: a.c., t.2, blz. 1072-1073.
[353] ID., Massart Fernand, in: a.c., t.2, blz. 1081-1082.
[354] ID., Masson Hector, in: a.c., t.2, blz. 1084.
[355] ID., Merlot Joseph, in: a.c., t.2, blz. 1094-1095.
[356] ID., Merlot Joseph-Jean dit J-J., in: a.c., t.2, blz. 1095-1096.
[357] ID., Missaire Urbain, in: a.c., t.2, blz. 1107-1108.
[358] a.c., t.2, blz. 1126.
[359] DELFORGE, P., Noël René, in: a.c., t.2, blz. 1177-1178.
[360] ID., Pauly Eugène, in: a.c., t.3, blz. 1245-1246.
[361] ID., Philippart de foy Marcel, in: a.c., t.3, blz. 1262-1263.
[362] ID., Pieltain Fernand, in: a.c., t.3, blz. 1266-1268.
[363] BRUWIER, M. en DELFORGE, P., Piérard Louis, in: a.c., t.3, blz. 1268-1269.
[364] DELFORGE, P., Pirotte Jean, in: a.c., t.3, blz. 1278-1279.
[365] POTELLE, J.F., Pissart Georges, in: a.c., t.3, blz. 1282.
[366] DELFORGE, P., Plisnier Charles, in: a.c., t.3, blz. 1284-1285.
[367] ID., Pouret René, in: a.c., t.3, blz. 1300-1302.
[368] KESTELOOT, C., Putanier Henri, in: a.c., t.3, blz. 1311-1312.
[369] DELFORGE, P., Rassart Hubert, in: a.c., t.3, blz. 1337-1338.
[370] ID., Renard Albert, in: a.c., t.3, blz. 1380.
[371] ID., Renard André, in: a.c., t.3, blz. 1380-1387.
[372] ID., Renotte Paul, in: a.c., t.3, blz. 1392.
[373] ID., Rey Jean, in: a.c., t.3, blz. 1424-1427.
[374] ID., Ruys Guibert, in: a.c., t.3, blz. 1450.
[375] ID., Schlag Albert, in: a.c., t.3, blz. 1462-1463.
[376] ID., Schreurs Fernand, in: a.c., t.3, blz. 1468-1472.
[377] ID., Simon françois, in: a.c., t.3, blz. 1479-1480.
[378] ID., Terfve Jean, in: a.c., t.3, blz. 1516-1517.
[379] ID., Thibaut Walter, in: a.c., t.3, blz. 1523-1524.
[380] ID., Thône René, in: a.c., t.3, blz. 1530-1531.
[381] ID., Tonneaux Alphonse, in: a.c., t.3, blz. 1536-1537.
[382] ID., Toussaint Michel, in: a.c., t.3, blz. 1539-1540.
[383] ID., Troclet Léon-Eli in: a.c., t.3, blz. 1552-1553.
[384] VRANCKEN-PIRSON, I. en JAMINON, S., Van Belle François, in: a.c., t.3, blz. 1580-1581.
[385] DELFORGE, P., Van Michel Victor, in: a.c., t.3, blz. 1592-1594.
[386] ID., Wallon Robert, in: a.c., t.3, blz. 1626.
[387] ID., Yernaux Edmond, in: a.c., t.3, blz. 1687.