Het maakbare verleden

Verlichtingshistoriografie van Cassirer tot Israel
in moreel perspectief

Kees-Jan van Klaveren

Master Thesis Maatschappijgeschiedenis

Erasmus Universiteit Rotterdam

Honours Degree

Faculteit der Historische en Kunstwetenschappen

Academiejaar: 2007-2008

Begeleider: prof. dr. Siep Stuurman
Tweede lezer: dr. Dick van Lente

Inleiding

    Historici en Verlichting: een morele dimensie

Hoofdstuk 1 Theoretisch kader

    I Theoretische noties

    II. John Locke: een historiografie

        Inleiding

        Wie was John Locke?

        Historiografie

        Divergentie: de betekenis van John Locke

        Lockes tolerantie

Hoofdstuk 2 De heldere spiegel. Ernst Cassirers Philosophie der Aufklärung

    I. De context

    II De Verlichting als spiegel

        Inhoud

        De synthese: wie, wat, waar, wanneer

    III. Een crisis in het Europese denken

        De synthese: wie, wat, waar, wanneer?

    IV. Cassirer en Hazard over Locke

    V. Conclusies

Hoofdstuk 3 De totalitaire Verlichting. Adorno en Horkheimers Dialektik der Aufklärung. Adorno & Horkheimer, Dialectiek van de Verlichting

    I. De context

    II. De zelfdestructie van de Verlichting

        De synthese: wie, wat, waar, wanneer

        Receptie van de Dialektik der Aufklärung

    IV. Locke in postmoderne tijden

    V. Conclusies

Hoofdstuk 4 Het moderne heidendom. Peter Gay over de Verlichting

    I. De context

    II. Verlichting als secularisatie

        De synthese: wie, wat, waar, wanneer?

    III. Het einde van de grote syntheses

    IV. Gay over Locke

    V. Conclusies

Hoofdstuk 5 De Radicale creatie van de moderniteit. Jonathan Israels radicale Verlichting

    I. De context

    II. Naar een radicale Verlichting: Margaret Jacob

    III. Radicale Verlichting: Israels synthese

        De synthese: wie, wat, waar, wanneer

    IV. Israel, Jacob en Porter over Locke

    V. Conclusies

Hoofdstuk 6. Slotbeschouwing

    I. Wat de stelling zegt over de stelling

    II. Verlichtingshistoriografie

    III. John Locke

    IV. Suggesties voor verder onderzoek

Literatuurlijst