“Richesse Oblige” Rang op Ambrym en Malakula (Vanuatu). Het nimangki-genootschap: bron van creativiteit, sociale vrede en statusverandering. (Jean P. L. De Keersmaeker)

“Richesse Oblige” Rang op Ambrym en Malakula (Vanuatu). Het nimangki-genootschap: bron van creativiteit, sociale vrede en statusverandering. (Jean P. L. De Keersmaeker)

home

lijst scripties

inhoud

Overzicht van alle afbeeldingen

Kaart 1. Situering van Vanuatu de ex-Nieuwe Hebriden

Kaart 2. Vanuatu

Kaart 3. Ambrym

Afbeelding 1. Zicht op de caldera van Ambrym met de Benbow en de Marum

Afbeelding 2. De Marum

Afbeelding 3. De adventieve krater Niri Mbwelesu

Afbeelding 4. De Benbow en asvlakte

Figuur 1. De caldera van de dubbelvulkaan

Uit: Robin et alii.,1993:225.

Kaart 4. Malakula

Afbeelding 5. Vegetatie in Vanuatu

Afbeelding 6. Banian boom (Ficus prolixa)

Kaart 5. Sahulplaat gedurende het Pleistoceen met zeeniveau op -120 m tegenover het huidige niveau

River Systems, Time Durations. Journal of Biogeography Vol. 27

Figuur 2. Kolonisatie van Oceanië

Kaart 6 & 7. Taalkaarten van Vanuatu

Afbeelding 7a. Zeekomkommer of trepang

Afbeelding 7b. Gedroogde trepang klaar voor verkoop

Afbeelding 8a. Taroknol Afbeelding 8b. Taroveld

Afbeelding 9c. Yamknollen Afbeelding 9d. Yamtuin

United Methodist Church

Afbeelding 10. Broodvrucht Afbeelding 11. Maniokknol

Afbeelding 12. Eilandkool Afbeelding 13. Pitpit

Afbeelding 14a. Vliegende hond Afbeelding 14b. Slapende vliegende honden

Afbeelding 15. De op het land levende kokoskrab

Afbeelding 16. Bereidde laplap (links)

Figuur 3. De paloloworm met zijn epitoke

Afbeelding 17. Een handvol epitokes

Kaart 8. De handelsroutes tussen Malakula en Ambrym

1. Periodieke uitwisselings- of overslagzone voor bogen, pijlen, neuspluggen, knotsen, taro…enz.

3. Zwijnen uit Ambrym tegen voedingswaren uit Malakula.

4. Van Vao en Wala naar Ambrym: nambas en geweven gordels tegen zwijnen en boombastgordels.

Van Vao en Atchin naar Ambrym: verkoop of ruil van Nimangki-graden, verkoop van kano’s.

Van Vao naar Ambrym: vrouwen

Uit: Huffman (1996d:184-85)

Afbeelding 18. Ceremoniële schenking van landbouwproducten

Afbeelding 19. Geldmat (sese) van Pentecost

Uit: Walter 1996:101

Collectie Speiser. Basel: Museum der Kulturen.

Afbeelding 20a. Crotonstruik

Afbeelding 20b. Small Namba met Afbeelding 20c. Small Namba met

janusmasker en crotonbladeren crotonbladeren en slagtandarmbanden

onder de boombastgordel aan de bovenarm

Uit: Doucet & Taillemite 1976:127 © Foto : Pam Dage

Afbeelding 21. De orleaan

Kaart 9. Initiatietechnieken incisietechniek circum-incisietechniek en rituele homoseksualiteit

Uit: Layard 1942:484 map VII

Afbeelding 22. Small Nambas (zuidoost Malakula)

Afbeelding 23. Big Nambas (noord Malakula)

Zij dragen de boombastgordel met daarover een westerse gordel met metalen gesp en een volumineuze penisbeschermer. De hoofdman Nagapate (rechts) draagt armbanden van varkensslagtanden en een neusplug.

Uit: Deacon (1934: plate X-A)

Afbeelding 24. Penisbeschermers van noordwest Malakula (Nambas)

Uit: Tryon 1996:173

Collectie Speiser. Basel: Museum der Kulturen.

Afbeelding 25a & 25b. Kinderen met schedelverlengingen

(Tomman eiland, Malakula)

The Martin and Osa Johnson Safari Museum, Chanute (Kansas, USA)

Afbeelding 26. Man en vrouw met een verlengde schedel (Malakula)

Afbeelding 27. Overgemodelleerde dolichocranische schedel (zuid Malakula)

Afmetingen: H. 23 cm

Materialen: mensenschedel, plantaardig materiaal, kit, klei, palmblad, boombast en pigmenten (oker, wit, violet en rood)

Ex-collectie de Tavernier (Mestach). Collectie (1957): Stad Antwerpen Oudheidkundig Museum, Etnografisch Museum

Inventarisnummer: A.E. 57.9.5.

Röntgenfoto: F. Simons, Medisch-Sociale Dienst van de Stad Antwerpen

Afbeelding 28. Gradenarmbanden voor mannen uit Ambrym (l) en Malakula (r)

Uit: Huffman 1996d:190. Collectie: Museum der Kulturen, Basel

Afbeelding 29. gradenarmband (pen) voor mannen uit west Ambrym

Uit: Huffman (1996d:190)

Collectie Guiart: Musée National des Arts d’Afrique et d’Océanie, Paris.

Afbeelding 30. Twee gradenarmbanden: n’ambulican (Small Nambas, zuid Malakula)

De rechterarmband heeft toebehoord aan Andalbuass die de meleun-graad (13e en 14e graad, zie 1.5.1.1.2.) bereikt heeft en doorvoor zes en vijftig slagtandvarkens heeft geofferd

Afmetingen: H. 16,5 met Ø 8 cm (links), H. 10 met Ø8,5 cm (rechts)

Materiaal: schilpadhoorn

Collectie Korrigane (1935): Musée de l’Homme, Paris

Inventarisnummers : MH 61.1.235 & MH 61.103.335

Uit: Coiffier 2001:126

Afbeelding 31. Een barg met ontwikkelde slagtanden

Afbeelding 32. De slagtandvarkens worden met bijzondere zorg omringd

Figuur 4. De waarde van het varken wordt bepaald door de groeistadia van de slagtand. Gradatie gebruikt in noord Ambrym waar men 14 stadia kent

In het stadium 12 (mwehal) komt de punt van de tand terug uit de muil. In stadium 13 (lunbaro) heeft de tand een tweede cirkel gevormd en dringt in de onderkaak. Om het stadium 14 (mwetagromtan) te bereiken moet de cirkel in één vlak gevormd zijn. Slechts dan kan de punt van de tand in de wortel binnendringen. Stadium 14 en 15 worden zelden bereikt.

Uit: Guiart (1951:19-20)

Afbeelding 33. Varkensonderkaken uitgestald aan een dansplein ( nasara)

op Vao (Kleine Eilanden, noordoost Malakula)

Afbeelding 34. De slagtand heeft bijna een dubbele cirkel gemaakt

Uit: Kaufmann (1997:106)

Collectie Speiser. Basel: Museum der Kulturen.

Afbeelding 35. Slagtanden en onderkaken uit Malakula

De slagtanden bovenaan zijn allen van een groeistadium hoger dan imap. Bij imap penetreert de punt van de tand het kaaksbeen.

Uit: Deacon (1934:195 & plate VII)

Afbeelding 36. Een intersexvarken met ontwikkelde slagtanden

Afbeelding 37. De kavaplant (Piper methysticum Forst. f.)

Afbeelding 38. De kavawortel

Afbeelding 39. De preparatiestadia van kava.

a. De geoogste wortels worden gereinigd.

b. De wortels worden gemalen (vroeger werden ze gekauwd).

c. Het mengsel van water en gemalen kava wordt in de filter gefilterd.

d. Residu wordt uitgeperst en bij filtraat gevoegd.

e. De kava is klaar voor consumptie.

Kaart 10. Namen waaronder het nimangki-genootschap

in noord Vanuatu voorkomt

Uit: Layard 1942:688

Afbeelding 40. Ponarat uit Tenmaru met Janus-hoofd

(Big Nambas, noord Malakula)

Afmetingen: H. 178 cm

Materialen: boomvaren.

Collectie Guiart (1966): Musée National des Arts d’Afrique et d’Océanie, Paris.

Inventarisnummer: D 66.16.2.

Figuur 5. Ponarat nokbalksculptuur van een mannenhuis in Tenmaru

(Big Nambas, noord Malakula)

Uit: Coiffier 1996:258

Afbeelding 41. Ponarat of gradensculptuur? (Malakula)

Afmetingen: H. 175 cm.

Materiaal: hout, sporen bepleistering en pigmenten

Collectie: privé

Uit: Sotheby’s june 25, 1968, lot 90

Afbeelding 42a & 42b. Zij- en achteraanzicht van een ponarat uit Amok

(Big Nambas, noord Malakula)

Afmetingen: H. 90 cm

Materialen: boomvaren.

Uit: Zervos 1961:22-23

Afbeelding 43a & 43b. Ponarat uit Amok (Big Nambas, noord Malakula)

Afmetingen: H. (afb. 43a) & 39 cm (afb.43b)

Materialen: boomvaren.

Uit: Zervos 1961:19 & 21

Afbeelding 44a & 44b: Profiel- en rugaanzicht van een ponarat uit Dirak

(Small Nambas, west Malakula)

Afmetingen: H. 193 cm

Materialen: boomvaren.

Uit: Zervos 1961:34

Afbeelding 45a, 45b & 45c. Magische steen in Janusvorm.

Voor- zij- en achteraanzicht van de steen (Ambrym)

Afmetingen: H. 9 cm

Materiaal: steen

Collectie Speiser. Basel: Museum der Kulturen.

Uit: Kaeppler et alii 1993:442

Afbeelding 46. Magische steen in de vorm van een zwijn (noord Malo)

Afmetingen: B. 9 cm.

Materiaal: Steen.

Collectie Speiser (1912). Basel: Museum der Kulturen.

Uit: Newton 1969: plate 211

Afbeelding 47. Magische steen uit Metemli (noord Ambrym)

Afmetingen: H 35,5 cm.

Materiaal: vulkanische tufsteen.

Collectie Guiart (1949): Dépôt ORSTROM (1961) au Musée National des Arts d’Afrique et d’Océanie, Paris.

Inventarisnummer : D 62.1.1.

Uit : Huffman 2000a :270

Figuur 6. Gemodelleerde voorouderfiguren (Ambrym)

Links een figuur met een toorts, rechts met een zweep

Afmetingen: H. 61 cm (links) en 69 cm (rechts)

Materialen: divers plantaardig materiaal, klei, pigmenten en kit

Collectie: Museum of Mankind, British Museum, London

Uit: Edge-Partington 1880: III-54

Afbeelding 48. Overgemodelleerde vrouwelijke figuur nevimbumbao

(zuid Malakula)

Afmetingen: 135 x 63 x 92 cm

Materialen: boomvaren, pandanus, klei en pigementen (stoel: Matisse)

Ex-collectie Henry Matisse. Collectie Picasso: Paris, Musée Picasso.

Inventarisnummer : 3634

Uit : Peltier 1996:308

Afbeelding 49. Overgemodelleerde verlengde schedel: ambatimtemes

(Viomatha Small Nambas, zuid Malakula)

Afmetingen: ± 30 x 30 x 14 (waarschijnlijk afkomstig van een rambaramp)

Materialen: been, plantaardige kit en pigmenten.

Collectie: privé

Uit : Awazu Pereira da Silva & Coiffier: 2001:129

Afbeelding 50. Overgemodelleerde schedel (zuid Malakula)

Afmetingen: H. 21 cm

Materialen: been, plantaardige vezels, modelleerkit, pigmenten, slagtanden en zaden van het paternosterboontje (Abrus precatorius)

Collectie Speiser: Museum der Kulturen, Basel

Inventarisnummer: Vb 4479

Uit: Kaufmann 1997:98

Afbeelding 51a & 51b . Een overleden hoofdman, jif Tambwebalimbank

en zijn rambaramp (zuid Malakula)

Uit: Gourguechon : 1974:96-97

Afbeelding 52. Rambaramp (zuid Malakula)

Afmetingen: H. 176 cm.

Materialen: been, bamboe, plantaardige vezels, pigmenten, boombastgordel, spinnenwebben, onderkaak van een slagtandzwijn, slagtand, schelp.

Ex-collectie Georges Plouvier en Jacques Kerchache. Collectie : Musée Barbier-Mueller, Genève.

Inventarisnummer : 4621

Uit : Newton 1998:297

Afbeelding 53. Rambaramp van een man met aanzien (zuid Malakula)

Afmetingen: 172 x 54 x 10 cm

Materialen: been, bamboe, plantaardige vezels, pigmenten, veren, spinnenwebben, slagtanden, schelpen.

Collectie: Musée National des Arts d’Afrique et d’Océanie, Paris.

Inventarisnummer: 31.1.46

Uit : Bonnemaison 1996b :209

Afbeelding 54. Detail van een Rambaramp van een man met hoge rang (zuid Malakula)

Afmetingen: H. 270 cm, detail ± 140 cm.

Materialen: been, bamboe, plantaardige vezels, pigmenten, veren, spinnenwebben, slagtanden, schelpen.

Collectie Speiser: Museum der Kulturen, Basel

Inventarisnummer: Vb 265

Afbeelding 55. Magiër met een rambaramp (zuid Malakula)

Collectie: anoniem

Uit: Meyer 1995: 418

Afbeelding 56a & 56b. Temes Nevimbur uit het begin van de XXe eeuw (zuid Malakula)

Afmetingen: 30 x 20 x 20 cm (zonder bamboestok), totale hoogt: 84 cm.

Materialen: been, bamboe, plantaardige vezels, pigmenten, spinnenwebben, kokosnoot, hout en varkensslagtanden.

Collectie van de auteur

Afbeelding 57. Voor- en zijaanzicht van een Tjubwan masker (noord Ambrym)

Afmetingen: 54 x 17 x 17 cm

Materialen: hout

Collectie van de auteur

Afbeelding 58. Een tjubwan-masker Afbeelding 59. Een gomawé-masker

uit Vanuatu (zuid Pentecost) uit Nieuw-Caledonië

Tjubwan:

Afmetingen: H. 23,5 cm

Materiaal: hout

Collectie Speiser (1912): Museum der Kulturen, Basel

Inventarisnummer: Vb 4562

Uit: Kaeppler et alii: 1993:447

Gomawé:

Afmetingen: H. 25,5 cm

Materiaal: hard hout

Ex-collectie J.J. Klejman, New York. Collectie Musée Barbier-Mueller, Genève.

Inventarisnummer: 4706-A

Uit: Newton: 1989:302

Afbeelding 60. Tjubwan voor plantenritualen (oost Malakula)

Afmetingen: H. 49 cm

Materialen: hout, pigmenten, plantaardige vezels

Collectie Speiser (1912): Museum der Kulturen, Basel

Inventarisnummer Vb 4757

Uit: Speiser : plate xiviii

Afbeelding 61. Tjubwan (Vao of Malakula)

Afmetingen: 50,7 x 20,3 x 14 cm

Materialen: hout en pigmenten

Ouderdom: C14 gedateerd 1845 ± 70 jaar. Zou in 1880 door de marineofficier Ernest Beinier verzameld zijn (?)

Collectie: Meyer, Paris

Uit: Meyer 1995:419-20

Afbeelding 62. Temes weleoram van afbeelding 49 in situ gefotografeerd door de Charles van den Broek en Etienne de Ganay van de Korrigane-expeditie

(Small Nambas, zuid Malakula)

Uit : Fisher 2001 :113

Afbeelding 63. Temes weleoram (Small Nambas, zuid Malakula)

Afmetingen: 117 x 34 cm

Materialen: boomvaren, plantaardige vezels en kit, pigmenten (varkensslagtanden zijn verloren gegaan)

Kunstenaar: Ande meleun

Collectie: Musée de l’Homme, Paris

Inventarisnummer: MH 61.103.15

Uit : Fisher 2001:112

Afbeelding 64. Temes Malau (zuid Malakula)

Afmetingen: H. 120 cm

Materialen: boomvaren, plantaardige vezels, kit, pigmenten en

varkensslagtanden.

Collectie Speiser (1912): Museum der Kulturen

Inventarisnummer: Vb 4776

Uit: Kaufmann 1997:112

Afbeelding 65. Tamate-hoofddeksel (Mota Lava, Bankseilanden)

Afmetingen: 35 x 61 cm

Materialen: boombast, rotan, plantaardige vezels en pigementen

Collectie: Museum für Völkerkunde, Leipzig

Uit: Kaepller et alii 1993: plate 137

Afbeelding 66. Tamate-danser

( 1970 Lotawan, Mota, Banskeilanden)

Uit: Vienne 1996:241

Afbeelding 67a & 67b. Janus helmmasker temes mbalmbal met figuur

(zuidoost Malakula)

Afmetingen: 117 x 37

Materialen: boomvaren, spinnenraggen, plantaardige vezels, kit en pigmenten

Collectie: Musée de l’Homme, Paris

Inventarisnummer: MH 61.103.17

Uit : Fisher 2001:116-17

Afbeelding 68. Haaiendansmasker (zuid Malakula)

Afmetingen: 25 cm

Materialen: plantaardige vezels, kit en pigmenten

Collectie Speiser: Museum der Kulturen, Basel

Inventarisnummer: Vb 4568

Uit: Speiser 1923b: plate xx

Afbeelding 69. Een masker uit Afbeelding 70. Een masker uit zuid Malakula oost Malakula

Afmetingen: 60 cm (links) en 68 cm (rechts)

Materialen: plantaardige vezels, kit, pigmenten en varkensslagtanden

Collectie Speiser: Museum der Kulturen, Basel

Inventarisnummer: Vb 44131 & Vb 1774

Uit: Speiser 1923b: plate xxvi & xxviii

Afbeelding 71 & 72. Twee tamake maskers uit Ambrym

Afmetingen: H. 55 cm (links) en 65 cm (rechts)

Materialen: plantaardige vezels, kit en pigmenten

Collectie Speiser: Museum der Kulturen, Basel

Inventarisnummer: Vb 4567 & Vb 4566

Uit: Speiser 1923b: plate xlii & xliii

Afbeelding 73. Rom-masker van het horizontale type (Ambrym)

Afmetingen: 60 x 32 x 33

Materialen: plantaardige vezels, kit en pigmenten

Collectie Speiser: Museum der Kulturen, Basel

Inventarisnummer: Vb 4756

Uit: Huffman 1996a:20

Afbeelding 74. Zijaanzicht van een verticaal rom-dansmasker (Ambrym)

Afmetingen: H. 40 cm (zonder baard)

Materialen: plantaardige vezels, bamboe, lianenhout, kit en pigmenten

Collectie Clausmayer: Rautenstrauch-Joest-Museum für Völkerkunde, Köln

Inventarisnummer: 15 918

Uit: Bounoure1992:87

Afbeelding 75. Vooraanzicht van het verticale rom kón-dansmasker

(Metamli, noord Ambrym)

Afmetingen: H. 80 cm.

Materialen: plantaardige vezels, bamboe, kit, cycasbladeren en pigmenten

Collectie (1949): Musée national des Arts d’Afrique et d’Océanie, Paris

Inventarisnummer:

Uit: Kaeppler et alii 1993:134

Figuur 7. Temes malau (?) op Afbeelding 76. Spinnenweb masker

een rambaramp Temes malau (?)

Verzameld in 1888 in Port Sandwich, Afmetingen: H: 84 cm

Zuidoost Malakula Materialen: spinnenwebbenen pigmenten

Collectie Speiser (1910-12). Museum der Kulturen, Basel

Inventarisnummer: Vb 4023

Uit: Edge-Partington 1898: III-55 Uit: Kaufmann 1997:83

Figuur 8. Temes malau helmmasker van het nalawan-genootschap

Uit: Deacon 1934:428

Afbeelding 77. Zijaanzicht van een verticale atingting met schijfvormige ogen (Ambrym)

Afmetingen: H. 358 cm

Materiaal: hout (gerestaureerd in 1994-95 en 1999)

Ex-collectie Mme T.L. Fowler, collectie (1972): Musée d’ethnographie, Neuchâtel

Inventarisnummer 11616 72.5.1.

Afbeelding 78. Frontaal zicht op een verticale atingting met spiraalogen (Ambrym)

Afmetingen door ons opgenomen:

Totale hoogte inclusief voetstuk: 342 cm.

Hoofd tot aan de schouder: 95 cm.

Hoofd tot aan de kin: 132 cm.

Breedte hoofd: 59 cm.

Linker oogschijf: 31 x 28,5 cm.

Rechter oogschijf: 40 x 26 cm.

Lengte neus vanaf de glabella: 40 cm.

Breedte neus aan de basis 26 cm.

Romp (klankkast): 185 cm.

Klankspleet: 127 cm.

Diameter romp bovenaan: Ø 63 cm, omtrek 198 cm.

Diameter romp onderaan: Ø 68 cm, omtrek 214 cm.

Materiaal: hout

Collectie: Prosper & Mady de Vriese, Laramière, France

Afbeelding 79. Atingting met geatrofieerde handen (Fanla, noord Ambrym)

Uit: Pataud-Celerier 1997:56

Afbeelding 80. detail van een atingting met twee facies (1900-1915, Ambrym)

Afmetingen: H. 274 cm.

Materiaal: hout.

Collectie: The Beede Gallery, National Music Museum (University of South Dakota), Vermillion.

Inventarisnummer: 2759.

Uit: http://www.usd.edu/smm/

Afbeelding 81a & 81b. Voor- en zijaanzicht van een Atingting met twee facies, voor een man van hoge rang (west Ambrym)

Afmetingen: H. 420 cm

Materiaal: hout

Collectie Speiser (1910-12). Museum der Kulturen, Basel

Inventarisnummer: Vb 4020

Uit: Guiart 1963:238 & Kaufmann 1997:54

Afbeelding 82a & 82b Atingting en detail van de achterkant.

(Ambrym of zuidoost Malakula)

Uit: http://sorrel.humboldt.edu/~rwj1/HEB/HEB011s.html

Afbeelding 83. Een groep atingting spleettrommen (zuidoost Malakula)

Foto: Felix Gaillard (1887) © Musée de l’Homme, Paris

Uit : Pataud-Celerier 1997:57

Afbeelding 84. Een groep atinting spleettrommen (Ambrym)

Foto: anoniem

Uit: Meyer 1995:416

Afbeelding 85a & 85b. verticale spleettrom (naïtintin) in situ en een detail

(Wormiall, zuid Malakula)

Afmetingen: 282 x 63 cm

Materiaal: hout (Intsia bijuga)

Gift aan de Korrigane-expeditie. Collectie: Musée de l’Homme, Paris

Inventarisnummer : MH 61.103.14

Uit : Coiffier 2001:108-09

Afbeelding 86a & 86b. Verticale spleettrom in situ en een detail

(eiland Vao, noordoost Malakula)

Uit: Pataud-Celerier 1997:58

Afbeelding 87. Een Big Namba slaat de trom (noordwest Malakula)

Uit: Attenborough 1976.

1–4 : Vao en Atchin

(Kleine Eilanden, noordoost Malakula)

6 & 9: noord Malakula (Big Nambas)

5 & 8: noordoost Malakula: mengstijl met elementen uit noord Malakula en van de Kleine Eilanden ( ruitvormig gezicht met neus

5 zeer zeldzame vormgeving

7: tekening van Speiser (1913 Taf. 109 Fig. 18) Waarschijnlijk afkomstig uit noordoost Malakula

8: veeleer op de Kleine Eilanden te situeren

10-13: zuid en zuidwest Malakula

10: uniek exemplaar

14: zuidoost Malakula

13: werd door Speiser in west Ambrym gesitueerd, maar wordt door Fischer in zuid Malakula geplaatst. De trom is in een stijl typische voor zuid-zuidwest Malakula gesneden.

15-17: west (?)Ambrym

18 & 20: noord Ambrym. Worden ten onrechte door Fischer in zuid Ambrym gesitueerd.

19: door Fischer in zuid Ambrym gesitueerd. Deze stijl is echter typisch voor het eiland Epi (Guiart 1949:65 & Speiser 1923 Taf. 104 Fig. 6)

Figuur 9 : Verticale spleettrommen op Ambrym en Malekula.

Stijlindeling volgens Hans Fischer (1957:58-61)

Rood: aanvullingen of verduidelijkingen die steunen op recente gegevens.

Afbeelding 88. Horizontale spleettrom (zuid Malakula)

Afmetingen: 90 x 16 cm

Materiaal: hout

Gift aan de Korrigane-expeditie (1935). Collectie: Musée de l’Homme, Paris

Inventarisnummer : MH 62.57.9

Uit : Coiffier 2001:110

Afbeelding 89. Ceremoniële dissel (Malakula)

Afmetingen: H. 47 cm

Materialen: hout, vezels en ijzer

Collectie: Masco

Uit: Wardwell 1994:148-49

Afbeelding 90a & 90b Rituele varkenshamer met een facies en een figuur en een detail van de hamer (Ambrym of zuidoost Malakula)

Afmetingen: 77 x 40 x 8 cm

Materiaal: hout

Collectie: auteur

Afbeelding 91a & 91b. Zware rituele varkenshamer met drie figuren en één facies. Rechts detailopname (Ambrym of zuidoost Malakula)

Afmetingen: 99 x 56 x 12 cm.

Gewicht: 8 kg!

Materiaal: hout

Collectie: auteur

Afbeelding 92. Rituele varkenshamer (Ambrym of Malakula )

Afmetingen: H. 97 cm.

Materiaal: hout

Ex-Collectie von der Heydt. Collectie: Museum Rietberg, Zürich

Inventarisnummer. RME 703

Uit: Huffman 1996a:40

Figuur 10. Rituele varkenshamer uit Wala (Kleine Eilanden, Malakula)

Collectie: Musée de l’Homme

Inventarisnummer : D. 39.3.209

Uit : Guiart 1949:62

Afbeelding 93. Rituele varkenshamer en detail (Vao, Kleine Eilanden, Malakula)

Afmetingen: H. 57 cm.

Materiaal: hout

Collectie: Todd Barlin, Sydney

Afbeelding 94. Rituele varkenshamer met getande rand (Ambrym)

Afmetingen: 53 x 25 x 5

Materiaal: hout

Collectie: auteur

Afbeelding 95. Deel van een speerschacht met januskop (Big Nambas noordwest Malakula)

Afmetingen: 66,5 x 5,5 cm

Materialen: hout, rotan en plantaardige vezels

Collectie Meyer

Uit: Meyer 1995:424

Figuur 11. Knotsentypes van Malakula en Ambrym

1 – 6 Malakula

7- 12 Ambrym

Uit: Speiser 1923a:Tafel 60

Afbeelding 96. vierknopsknots (Ambrym of Malakula)

Afmetingen: L. 80 cm

Materiaal: hout (draagband verloren)

Collectie: Etnografische verzamelingen van de Universiteit Gent, Gent

Inventarisnummer: GE 58.68

Uit: Bruyninx & van Damme 1997:61

Afbeelding 97. Afbeelding 98.

Spatelvormige knots (Malakula) Janusknots (Ambrym)

Afmetingen: 97,8 x 6 cm Afmetingen: 77 x 17,5

Materiaal: hout Materialen: hout en vezels (draagband)

Collectie: Meyer Collectie Guiart (1949): Musée national

Uit: Meyer 1997:36 Inventarisnummer: D. 61.1.11

Uit : Huffman 1996d :194

Afbeelding 99. De zandtekening wordt met de wijsvinger in één ononderbroken lijn getrokken

Figuur 12. Ahü of de “schildpad van Deacon”

Uit: Huffman 1996c: 251

Afbeelding 100. Uitvoering van de ahü

De volledige zandtekening nahal

Deel van de tekening dat door Temes Savsap voorgelegd wordt aan de naziel

Nahal of “pad” van de naziel naar het hiernamaals

Ontbrekend deel van de tekening dat moet aangevuld worden door de naziel

Figuur 13. Nahal of “pad”: zandtekening uit Seniang (zuidoost Malakula)

Uit: Deacon (1934:555) met aanpassingen van de auteur.

Afbeelding 101. Temes, houten gradensculptuur (zuidwest Malakula)

Afmetingen: 38 x 16 cm

Materiaal: hout en sporen van polychromie.

Collectie: Musée de l’Homme

Inventarisnummer : MH 61.1.3.12

Uit : Coiffier 2001 :109

Afbeelding 102. Temes, houten gradensculptuur (zuidwest Malakula)

Afmetingen : 140 x 20 x 21 cm.

Materialen: hout en pigmenten

Collectie Clausmeyer: Rautenstrauch-Joest-Museum für Völkerkunde, Köln.

Inventarisnummer: 31 257

Uit: Stör 1987:XXXI-44.

Afbeelding 103. Deel van een maki-monument met paalvormige houtsculptuur en een arend als nokbalkfinaal (eiland Vao, Kleine Eilanden, Malakula)

Afmeting: H. 240 cm (figuur) B. 360 (arend).

Materialen: Hout en pigmenten.

Collectie: Musée national des Art d’Afrique et d’Océanie, Paris

Inventarisnumer : 49.2.1.

Uit : Kaufmann 1997:81

Afbeelding 104. Houten sculptuur voor een maki-monument

(Atchin, Kleine Eilanden, noordoost Malakula)

Afmetingen: H. 194 cm.

Materialen: hout en pigmenten

Collectie Speiser (1910-12): Museum der Kulturen, Basel

Inventarisnummer: Vb 4823

Uit: Kaufmann 1997:121

Afbeelding 105. Maki-monument in situ (noordoost Malakula rond 1900)

Onder het dak, achter de houtsculptuur kan men de monolieten bemerken. Vooraan heeft de nokbalk de vorm van een vliegende arend (4 vleugels)

Uit: Stör 1987:266

Figuur 14. Deel van de constructie van het maki-monument

(Norohure, Vao, Kleine eilanden, noordoost Malakula)

Uit: Layard 1942:273

Afbeelding 106. Houten mannelijke sculptuur naast een offertafel

(noordoost Malakula)

Uit: Stör 1987:267

Afbeelding 107a & 107b. Houten mannelijke sculptuur (eiland Atchin, noordoost Malakula)

Afmetingen: H. 258 cm

Materiaal: hout

Collectie Speiser (1910-12): Museum der Kulturen, Basel.

Inventarisnummer: 4406.

Uit: Kaufmann1997:116 (gerestaureerde versie afb. 107a)

Uit: Schmitz 1963:plate 204.

(niet-gerestaureerde versie)

Afbeedling 108a & 108b: Figuur en detail van een houten mannelijk beeld (eiland Malo, Vanuatu).

Op de kruin en op de buik slagtandmotieven.

Coiffier (2000:274, 276 & 278) laat er geen twijfel over bestaan dat deze sculptuur ofwel uit noordoost Malakula is geïmporteerd of ter plaatse door een Malekulaanse kunstenaar is gemaakt.

Afmetingen: H. 300cm

Materialen: hout (Instia bijuga) en pigment (Europees wasblauwsel)

Collectie Korrigane (1935): Musée de l’Homme, Paris. (In dépôt bij musée du quai Branly, Le Louvre, Paris)

Inventarisnummer : M.H. 38.42.8

Uit : Coiffier 2000:275 & 277

Afbeelding 109. Boomvaren- gradenbeeld (Ambrym)

Afmetingen: H. 220 cm

Materialen: boomvaren, klei en pigmenten

Collectie (voor 1950): Europese privé-collectie

Uit: Veilingscatalogus Sotheby’s: African and Oceanic Art. May 6, 1998 (sale 7129) lot 94.

Afbeelding 110. Boomvarensculptuur Afbeelding 111. Boomvarensculptuur

(Ambrym of Malakula) voor mage ne hiwir graad

(Fanla, noord Ambrym)

Afmetingen: 216x 40 x 42 cm. Afmetingen: H. 210 cm

Materialen: boomvaren, klei en Materialen: boomvaren, klei en

pigmentsporen pigmentsporen

Collectie: Etnografisch Museum Antwerpen Collectie (1966): Musée Barbier Mueller, Genève.

Inventarisnummer: A.E. 72.3.1. Inventarisnummer: 4601-B

Uit: Herreman et alii 1991:52-53 Uit : Huffman 1998 :285

Afbeelding 112a-g. Ogentypes bij boomvarensculpturen

(Ambrym en zuidoost Malakula)

a: schijfvormige ogen (uit: Christie’s catalogus 20 november 1997 lot 32.

g. geen gesculpteerde ogen, glabella voor de oogkasten (uit Parsons 1975: 171

Afbeelding 113. Voor- en zijaanzicht van een boomvarenbeeld

van het “glabella-type” (Ambrym)

Afmetingen: H. 180 cm B. 46,5 cm.

Materialen: boomvaren en kleisporen.

Collectie (1936): Etnografische Verzamelingen van de Universiteit Gent, Gent.

Inventarisnummer: GE 69.

Uit: Bruyninx & van Damme 1997:58-59

Afbeelding 114. Vrouwelijk Afbeelding 115. Mannelijk

boomvarenbeeld in glabella-stijl. boomvarenbeeld in glabella-stijl.

(zuidoost Ambrym) (zuidoost Ambrym)

Afmetingen: niet aangegeven

Materialen: boomvaren en kleisporen (en vezels bij beeld rechts)

Collectie Speiser (1910-12)

Inventarisnummers: Vb 1695R (Afb.114) en Vb 1695L (Afb. 115)

Uit: Speiser 1923b:plate 63 fig. 5 & 6

Afbeelding 116. Vrouwelijk boomvarenbeeld met glabella (Ambrym)

Afmetingen: H. 208 cm.

Materiaal: boomvaren en sporen van klei

Collectie: Musée de l’Homme, Paris

Inventarisnummer : 36.40.44

Uit : Kaeppler et alii 1993:afb. 442

Afbeelding 117. Boomvarensculptuur (zuid Malakula)

Inventarisnummer foto: Vb 2366

Uit: Speiser 1923b: plate 104/1

Figuur 15. Stijlregionen van noord Vanuatu volgens Demoor-Van den Bossche

A: stijl van noord Malakula

A1: substijl van noordoostelijke kust van Malakula en de eilanden Atchin en Wala

A1a, b en c: lokale stijlen

A2: substijl van noordwest Malakula (Big Nambas) met Vao

B: stijl van oost en centraal Malakula

B1: substijl van de Small Nambas

B2: substijl van de Small Nambas (?)

C: Ambrymstijlgebied, stijl van zuidoost Malakula en Ambrym.

C1: substijl van zuidoost Malakula

C2: substijl van west Ambrym

C3: substijl van noordwest Ambrym

C4: Glabellastijl

C4a Glabellasubstijl, glabellastijl in zuidwest Ambrym

C4b Glabellasubstijl, glabellastijl in zuidoost Ambrym

C4c Glabellasubstijl, glabellastijl in noord Ambrym(zonder uiterste noorden)

D: Stijl van de Bankeilanden en noord Ambrym

D1: substijl van Vanua Lava

D2: substijl van noord Gaua

D3: substijl van oost Gaua en noord Ambrym

Uit: Demoor-Van den Bossche 1983:170)

Afbeelding 118. Boomvarensculptuur (Vanuatu)

Afmetingen: H. 162 cm

Materialen: boomvaren

Collectie: privé

Uit: Veiling Object de Haute Curiosité. Hôtel de Vente de Lyon. 5 décembre 1960 lot 90

Afbeelding 119. Butoot doro nek’hetamat gradensculptuur

( oost Gaua, Bankseilanden)

Afmetingen: H. 310 cm.

Materialen: Boomvaren.

Collectie: Musée d’Aquitaine, Bordeaux.

Inventarisnummer: 13.162

Uit : Huffman 2000b:265

Figuur 16a & 16b. Gebeeldhouwde monolieten voor de hogere Nimangki-graden

(Seniang, zuidwest Malakula)

16a: Antropomorfe figuur met een morfologie vergelijkbaar met de houtsculptuur (afb.101). Rond de centrale monoliet de steencirkel. De steen vooraan stelt een fallus voor. Op de fallussteen rust “de steen van het kind”.

16b. Monoliet met drie facies. Functie van de steen op de monoliet is onbekend. Mogelijk speelt het ook in deze context de rol van “de steen van het kind”

Uit. Layard 1942:698 fig. 85