Bijlagen

Bijlage I : Wettekst van EU horende bij hoofdstuk 3.4

RICHTLIJN 2001/37/EG VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD (5 juni 2001)

betreffende de onderlinge aanpassing van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen van de lidstaten inzake de productie, de presentatie en de verkoop van tabaksproducten

HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE,

Gelet op het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, inzonderheid op de artikelen 95 en 133,

Gezien het voorstel van de Commissie[19],

Gezien het advies van het Economisch en Sociaal Comité[20],

Gezien het advies van het Comité van de Regio's[21],

Volgens de procedure van artikel 251 van het Verdrag[22] en in het licht van de op 5 april 2001 door het Bemiddelingscomité goedgekeurde gemeenschappelijke tekst,

Overwegende hetgeen volgt:

(1) Richtlijn 89/622/EEG van de Raad van 13 november 1989 betreffende de onderlinge aanpassing van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen van de lidstaten inzake de etikettering van tabaksproducten alsmede het verbod van bepaalde tabaksproducten voor oraal gebruik[23] is bij Richtlijn 92/41/EEG van de Raad[24] ingrijpend gewijzigd. Daar deze richtlijn en Richtlijn 90/239/EEG van de Raad van 17 mei 1990 betreffende de onderlinge aanpassing van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen van de lidstaten inzake het maximale teergehalte van sigaretten[25] verder moeten worden gewijzigd, moet ter wille van de duidelijkheid tot een algehele omwerking van deze richtlijnen worden overgegaan.

(2) Er bestaan nog aanzienlijke verschillen tussen de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen van de lidstaten inzake de productie, de presentatie en de verkoop van tabaksproducten waardoor de werking van de interne markt wordt belemmerd.

(3) Deze belemmeringen moeten uit de weg worden geruimd en daartoe moeten de voorschriften inzake de productie, de presentatie en de verkoop van tabaksproducten onderling worden aangepast. Tegelijkertijd moeten de lidstaten onder bepaalde voorwaarden alle maatregelen kunnen nemen die zij nodig achten om de bescherming van de menselijke gezondheid te waarborgen.

Bijlage II : Tabaksbedrijven over de wereld: hoofdzetel en leidende fabrikant per land (WHO, 2002)

Betreft: Enquête laatstejaarsstudent T.E.W. in verband met tabaksindustrie

Geachte heer/mevrouw,

Als laatstejaars student T.E.W. aan de Universiteit van Leuven maak ik een thesis met als titel “Economische gevolgen van de strenger wordende maatregelen op tabak”. Daar een thesis telkens bestaat uit een theoretisch gedeelte en een praktische kant, had ik graag voor dit tweede deel uw bedrijf als voorbeeld genomen. Graag had ik dan ook enkele vragen gesteld in verband met het beleid dat U heden ten dage voert en de eventuele wijzigingen hierin door de maatregelen opgelegd door de overheid.

Om alles vlot en duidelijk te laten verlopen, heb ik hieronder mijn vragen naar Uwentwege opgesteld.

Alvast bedankt voor Uw medewerking,

Met vriendelijke groet,

Frederik Vandermarliere

Student 2^e lic TEW

Vragenlijst BAT

Praktische vragen:

1. Produceert BAT nog in België?

2. Waarom werd de productie-eenheid in Antwerpen gesloten? Werd deze verplaatst naar het buitenland of niet meer verder geproduceerd?

3. Produceert BAT nog in binnen Europa? Indien ja en België niet: Waarom is er in België geen productieplaats meer en in andere Europese landen wel?

4. Hoe ziet U de evolutie op vlak van productie in Europa?

5. Is de distributie en verkoop in eigen handen in België? Hoe zit dit in andere landen? Gelijkaardig systeem of niet?

6. Worden roltabak,sigaren en sigaretten samen verkocht en gedistribueerd of is dit volledig gescheiden?

Vragen over de zware accijnslast:

1. Moeten de fiscale bandjes door U-zelf worden afgehaald en gebracht naar Uw plaats van productie?

2. Moet U die dan ook vooraf betalen? Gebeurt dit door korte termijn leningen of kunt U dit cash voorzien?

3. Hoe zit dit in het buitenland?

4. Voelt U een verschil in de verkoop in de grensstreken met landen die nog hogere accijnstarieven hebben?

5. Heeft U grote problemen met smokkel en namaak van Uw producten?

Vragen in verband met verkoop en marketing:

1. Nu Uw handen afgesneden worden door de overheid op vlak van reclame en marketing, wat zijn jullie alternatieven om toch nog steeds concurrentieel te blijven en/of marktaandeel te winnen?

2. Kunt U de winkelier nog voordelen in natura geven als insetive om Uw product te verkopen?

3. Heeft U een restyling van het pakje doorgevoerd met de komst van de gezondheidswaarschuwingen?

4. Wat gebeurt er met pakjes die nog steeds met de kleine,vroegere waarschuwing in de winkels zouden liggen? Is dit Uw verantwoordelijkheid dat deze uit de rekken worden gehaald? Indien ja, zijn er al kostberamingen gemaakt wat dit U gekost heeft? Mocht de gezondheidsinspectie er toch nog enkele aantreffen, wat zijn de gevolgen voor U?

5. Heeft U voor ieder land een andere verpakking of wordt er vaak met de sticker gewerkt? Kunt U een schatting geven wat deze omschakeling U gekost heeft?

6. Hoe ziet U de evolutie naar de toekomst toe? Voelen jullie een daling in de verkoop in landen waar de foto’s op het pakje afgebeeld worden?

Vragen in verband met preventie en jongeren.

1. Worden er sommen uitgetrokken voor de preventie naar jongeren toe?

2. Hoe is Uw standpunt tegenover deze topic?

3. Wat voor activiteiten of initiatieven worden er zoal gefinancierd?

Bijlage IV : Internationale marketingstandaarden van tabaksproducten

* De partijen (participanten) die deze Standaarden zijn overeengekomen willen hiermee aangeven dat zij van mening zijn dat tabaksproducten op een verantwoordelijke manier op de markt gebracht moeten worden en dat zinvolle regulering een middel is om te garanderen dat de promotie en distributie van tabaksproducten:

· gericht is op volwassen rokers, en niet op de jeugd;

· in lijn is met het uitgangspunt dat een goed geïnformeerde volwassene het recht heeft een weloverwogen keuze te maken.

* De Standaarden moeten zowel naar de letter als de geest worden nageleefd.

* Door de Standaarden te onderschrijven willen de Participanten;

· alle anderen die tabaksproducten fabriceren of op de markt brengen aanmoedigen zich bij de Participanten aan te sluiten.

· Eenieder die betrokken is bij de fabricage, verkoop, distributie en marketing van tabaksproducten stimuleren de uitgangspunten van de Standaarden over te nemen.

* De Standaarden vormen de ondergrens voor de bedrijfsvoering van de participanten. Als de wettelijke beperkingen of vrijwillige overeenkomsten in een land verder gaan dan de Standaarden dienen de Participant zich daaraan te houden.

* De Participanten verplichten zich de Standaarden op te nemen in het interne reglement.

* De Participanten zetten zich in de Standaarden op te nemen in nationale wetgeving.

* De Standaarden hebben geen betrekking op de relaties tussen de Participanten en hun leveranciers. Deze worden echter wel aangemoedigd de Standaarden toe te passen bij contact met consumenten.

* De Participanten zullen passende maatregelen treffen om te voorkomen dat derden hun merknamen of logo’s gebruiken op een wijze die in strijd is met de Standaarden.

* De Standaarden hebben geenszins tot doel het gebruik van handelsmerken of merknamen op verpakkingen te verbieden.

* De Participanten verplichten zich zo snel mogelijk aan de Standaarden te voldoen, en in ieder geval niet later dan 12 maanden na ondertekening van de Standaarden. In het geval dat bestaande contractuele verplichtingen tijdige volledige deelname in de weg staan, geldt 31 december 2002 als uiterste datum, vooropgesteld dat ondertekening niet in strijd met bestaande relevante wetgeving is. Voor het tijdschema voor deelname aan Sponsorship Standaarden; zie §17 en §19.

Bronnen

I. Boeken

• Elster J., Ulysses and the Sirens: Studies in Rationality and Irrationality, Cambridge University Press, Cambridge (1979)

• Mackay Judith & Eriksen Michael, Part III: The Tobacco Trade, Chapter 14: Tobacco Companies, The Tobacco Atlas, World Health Organization (2002)

II. Bijdragen in boeken

• Maranvanyika E., in: Abedian I, van der Merwe R, Wilins N, Jha P, editors. The Economics of Tobacco Control: Towards an Optimal Policy Mix, ‘The search for an optimal tobacco control policy in Zimbabwe’. Cape Town (South Africa) (1998)

• Sung H-Y, Hu T-W, Keeler TE. Contemporary Economic Policy, ‘Cigarette taxation and demand: an empirical model’, 12(3): 91-100. (1994)

• van der Merwe R., The Economics of Tobacco Control in South Africa, ‘The implications of falling tobacco consumption for employment in South Africa’. Cape Town: School of Economics, University of Cape Town (Juni 1998)

III. Publicaties in tijdschriften

• Barnett PG, Keeler TE, Hu T-W. ‘Oligopoly structure and the incidence of cigarette excise taxes’, Journal of Public Economics. (1995)

• Becker GS, Grossman M, Murphy KM., ‘Rational addiction and the effect of price on consumption’, American Economic Review. (1991)

• Bernitz, ‘Logo Licensing of Tobacco Products - Can it be Prohibited?’ , European Intellectual Property Review, nr. 4 (1990)

• Castrén, ‘Tobacco Advertising and Trade Mark Law in Finlan­d’, European Intellectual Property Review, nr. 2 (1995)

• Chapman S, Richardson J., ’Tobacco excise and declining consumption: The case of Papua New Guinea’, American Journal of Public Health (1990)

• Fujii ET., ‘The demand for cigarettes: further empirical evidence and its implications for public policy’, Applied Economics (1980)

• Grossman M, Chaloupka FJ, ‘Cigarette taxes: The straw to break the camel's back’, Public Health Reports. (1997)

• Ippolito RA, Murphy RD, Sant D., Staff Report on Consumer Responses to Cigarette Health Information. Federal Trade Commission, Washington (1979)

• Joossens Luk, ‘Is de tabaksindustrie te licht bevonden?’, De Wakkere Consument: nummer 121 (15/10/2002)

• Joossens Luk, ‘Rookgedrag in België in 2004: Belgen zijn voor meer en strengere preventieve acties’, De Wakkere Consument: nummer 152 (04/03/2004)

• Joossens Luk, Evolutie van rookgewoonten in 1999 (07/03/2000)

• Joy de Beyer, Tobacco Control Coordinator, World Bank. Tobacco: health effects, and socio-economic issues, Lecture at George Washington University. (24/10/2001)

• Karnell, ‘Commentaar op artikel van Bernitz’, European Intellectual Property Review, nr.8 (1990)

• Keeler TE, Hu TW, Barnett PG, Manning WG, Sung HY., ‘Do cigarette producers price-discriminate by state? An empirical analysis of local cigarette pricing and taxation’, Journal of Health Economics. (1996)

• Schelling TC., ‘Self-command in practice, in policy, and in a theory of rational choice’, American Economic Review (1984).

• Townsend JL, Roderick P, Cooper J., ‘Cigarette smoking by socio-economic group, sex, and age: effects of price, income, and health publicity’, British Medical Journal. (1994)

• Warner KE., ‘Tobacco taxation as health policy in the Third World’, American Journal of Public Health. (1990)

• Wasserman J, Manning WG, Newhouse JP, Winkler JD., ‘The effects of excise taxes and regulations on cigarette smoking.’, Journal of Health Economics (1991)

• Winston GC., ‘Addiction and backsliding: a theory of compulsive consumption’, Journal of Economic Behavior and Organization (1980)

IV. Working papers

• Chaloupka Frank J., Tobacco Taxation, University of Illinois at Chicago (2001)

• Enis Barış & Ayda A. Yürekli, Children’s Exposure to Environmental Smoke / Involuntary Smoking in Developing Countries: Current Situation and Implications for Health and Development. World Bank, Helsinki (08/2003)

• Hsieh C-R, Hu T-W, The Demand for Cigarettes in Taiwan: Domestic versus Imported Cigarettes. Discussion Paper No. 9701. Nankang, Taipei, The Institute of Economics, Academia Sinica (1997)

• Maes L., Van De Mierop E., Jongeren en gezondheid, Universiteit Gent en Antwerpen (2000)

• Mao ZZ. Demand for Cigarettes and Price Policy: A Time-Series Analysis. School of Public Health, West China University of Medical Sciences (1996)

• Naett C. & Howie C., The Labelling of Tobacco Products in the European Union, European Bureau for Action on Smoking Prevention op vraag van de Europese Commissie. Brussels (1993)

• Warner KE, Selling Smoke: Cigarette Advertising and Public Health, American Public Health Association, Washington (1986)

• Xu X, Hu T-W, Keeler TE, Optimal Cigarette Taxation: Theory and Estimation, Department of Economics, University of California, Berkeley (1998)

V. Wetteksten

a. Wetten, K.B.’s, M.B.’s en nationale arresten

• 28/12/1979, Koninklijk Besluit betreffende het fabriceren en in de handel brengen van tabak, producten op basis van tabak en soortgelijke producten

• 10/11/1997, Wet houdende verbod op de reclame voor tabaksproducten, Publicatie 02/11/1998

• 15/05/1990, Koninklijk Besluit tot het verbieden van het roken in bepaalde openbare plaatsen, Publicatie 13/06/1990

• 09/01/1991, Ministerieel Besluit tot vaststelling van de voorwaarden waaraan gesloten plaatsen moeten voldoen, waar voedingsmiddelen en/of dranken ter consumptie worden aangeboden en waar mag gerookt worden

• 07/02/1991, Koninklijk Besluit tot wijziging van het KB van 15 mei 1990 tot het verbieden van roken in openbare plaatsen

• 10/12/1997, Wet behoudende verbod op de reclame voor tabaksproducten

• 30/11/1999, Arrest nr. 102/99 van het arbitragehof. Beroep tot vernietiging van de wet van 10 december 1997 houdende verbod op de reclame voor tabaksproducten, Publicatie 12/10/1999

b.Europese richtlijnen

• 13/11/1989, Richtlijn 89/662/EEG

• 05/06/2001, Richtlijn 2001/37/EG van het Europees Parlement en de raad

• 05/09/2003, Beschikking 2003/641/EG van de Europese Commissie

VI. Bedrijfs en institutionele publicaties

• Canadian Cancer Society (2001), ‘Evaluation of New Warnings on Cigarette Packages’, Focus Canada

• British American Tobacco, (2003), About Us, ‘Our History’ p.8-9

• Ministerie van Economische Zaken Nederland, (11/2002), De markt voor rookwaren – Eindrapportage, Hoofddorp

• Demotte R., Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, (2004), Een Federaal Plan ter bestrijding van het tabaksgebruik

• Onderzoeks en Informatiecentrum van de Verbruikersorganisaties, (2004), Documentatiemap roken

• European Commission, Directorate General, Taxation and customs union, Tax policy, Excise duties and transport, environment and energy taxes, (17/03/2003), Excise Duty Tables, Brussel

• Studie- en Documentatiedienst &Hoge Raad van Financiën, (2004), Fiscale opbrengsten 1970 – 2004

· Rijksdienst voor Sociale Zekerheid, (30/06/2002), Gele brochure 2002

• Onderzoeks- en Informatiecentrum van de Verbruikersorganisaties (uitgevoerd door Tns-Dimardso), (2004), Het rookgedrag en de mening van consumenten ten aanzien van de verkoop van tabak aan minderjarigen en van visuele waarschuwingen op tabaksproducten. Een onderzoek bij 1.000 personen in België, Brussel

• Federale overheidsdienst Financiën, Administratie der douane en accijnzen, (2003), Jaarverslag 2003

• KPMG Management Consulting, (1996), De economische impact van een verbod op tabakspubliciteit

• Onderzoeks en Informatiecentrum van de Verbruikersorganisaties, (2001), Onderzoek uitgevoerd door TNS Dimarso, in opdracht van het Federale Ministerie van Volksgezondheid, tussen 14 november en 26 december 2001 bij 1.982 personen van 15 jaar en ouder, Brussel

• Reclame Code Commissie (Nederland), Dossier 88.4943, Uitspraken, p. 227 (28/03/1998)

• RIZIV, (2003), Statistieken van de geneeskundige verzorging, uitgaven voor de gezondheidszorg, ‘tabel 2: jaarlijkse uitgaven voor alle verzekeringsinstellingen’ (in duizenden EUR)

• Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie (VIG), (2003), Tabakspreventie en de problematiek van het tabaksgebruik

• WHO Regional Office for Europe, (2002), The European report on tobacco policy, Review of implementation of the Third Action Plan for a Tobacco-free Europe 1997–2001

• Ministerie Vlaamse Gemeenschap, departement Landbouw en Visserij, administratie voor het Landbouwproductiebeheer, (2002), Uitgaven in het kader van het prijs- en inkomensondersteuningsbeleid

• US Department of Health and Human Services, (1989), Reducing the Health Consequences of Smoking: 25 Years of Progress. A Report of the Surgeon General. US Department of Health and Human Services, Public Health Service, Centres for Disease Control, National Centre for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office of Smoking and Health, Atlanta

• ‘Hoofdstuk Verbruikersbelastingen’, Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie, (2003), Vademecum van de onderneming

• WHO, (21/05/2003), WHO Framework Convention on Tobacco Control, fifty-sixth world health assembly, Agenda item 13 (WHA56.1)

VII. Dag en weekbladen

• Het Nieuwsblad, (08/04/2004), Voorstel tot verbod sigarettenautomaat

• NRC Handelsblad, (02/02/2004), Onbegrijpelijk maar wel knap, Rolf Schönorff

• De Standaard, (28/05/2004), Oorlogskas voor rookvrije werkplek, Tom Ysebaert

VIII. Websites

• www.hauni.com (Hauni)

• www.tobacco-ind.be (Tabaserv)

• www.who.int/tobacco/ (Wereld Gezondheidsorganisatie)

• www.cancer.be (Belgische federatie tegen kanker)

• www.vig.be (Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie)

• www.eiu.com (Economist Intelligence Unit)

IX. Interview

• Stijn Verlinden, Communication Manager, BAT Benelux, 29/04/2004

• Erik Sclep, Head of CORA, BAT Benelux, 06/05/2004

• Marie Polet, General Manager, BAT Benelux, 06/05/2004

• Daniel Vuylsteke, Directeur Sectie Sigaren/Cigarillo’s, Tabaserv vzw