BESLUIT

Tot op heden is Leopold Slosse het best gekend als heemkundige. Deze reputatie dankt hij aan zijn publicatie Rond Kortrijk of Schetsen over de Prochien van het oud bisdom van Doornyk liggende in de voormalige dekenijen van Helkyn, Kortryk, en Wervick. Maar naast zijn interesse voor de geschiedenis van het heem, had Slosse ook een grote belangstelling voor het verleden van de mens. In navolging van bibliothecaris Jan Soete, die in 1942 de tot op heden belangrijkste studie over Leopold Slosse en zijn verzameling schreef, werd het interessegebied van Slosse meestal als zijnde van genealogische aard bestempeld. Maar het was meer dan dat. Pastoor Slosse had weliswaar ruime aandacht voor de afstamming, voor de geschiedenis van de voorouders, kortom voor de familiekunde maar daarnaast was hij evenzeer geboeid door het leven van de mens op zich. In die zin heeft hij zowel genealogisch als biografisch materiaal bewaard.

Als genealoog verzamelde hij in de eerste plaats bidprentjes en rouwbrieven. Daarbij legde hij geen voorkeuren of beperkingen aan de dag. De samenstelling van de collectie werd dan ook hoofdzakelijk vanuit het aanbod bepaald. Gedurende zijn leven verzamelde hij zo’n 700.000 verschillende bidprentjes en meer dan honderdduizend rouwbrieven. Een aantal grotere verzamelingen kocht hij, sommige werden hem geschonken. De grootste toevloed moet echter te danken geweest zijn aan de vele kleinere schenkingen van zijn ontelbare vrienden en relaties.

Aan de hand van een steekproef, uitgevoerd op de ca. 7.000 bidprentjes, poogden we inzicht in de samenstelling van de verzameling te verkrijgen. We waren aangenaam verrast door de vrij grote spreiding door tijd en ruimte. De collectie heeft grote waarde ook buiten West-Vlaanderen, en gaat terug tot de beginjaren van het bidprentje. Het feit dat Leopold Slosse zelf ook sterk genealogisch gemotiveerd was, is de reden dat er ook vrij veel prentjes zijn met extra gegevens over de overledene en/of zijn familieleden. De parel op de kroon hierbij, vormen de door Slosse persoonlijk opgestelde stamboombidprentjes. De verschillende vorsers die geregeld de verzameling komen raadplegen, kunnen er zeker van zijn dat zij hun tijd niet verprutsen en hebben een grote kans om aanvullende gegevens te vinden.

Naast de bidprentjes en rouwbrieven verzamelde pastoor Slosse in beperktere mate aanvul­lende gegevens via staten van goed (bij de codices), genealogische studies en overzichten (bij de boeken), knipsels en uittreksels allerhande bewaard in de ‘gele omslagen’ en een fiché over de herkomst van ca. 2.000 familienamen.

Zijn vorsingen mondden uit in de aanmaak van vermoedelijk honderden stambomen. In het fonds Slosse zijn er 54 grote stamboomrollen. De meeste vinden we echter terug onder de vorm van stamboombidprentjes.

Dat hij zich echter niet louter interesseerde voor de afstamming van de mens, bewijzen de twee biografische reeksen die hij aanlegde : Biographies Flandre Occidentale en Biographies Diverses. In 248 boekbanden sloeg hij biografische gegevens over vele duizenden personen op.

Het hoofdaccent lag daarbij op de Westvlamingen voor wie hij een afzonderlijke reeks reserveerde. Over die Westvlamingen verzamelde hij 119 lijvige boekdelen. Daarbij vinden we duidelijke accenten in zijn verzamelwoede terug. Alles was welkom bij Slosse en weinig werd weggegooid. Doelbewust echter zocht hij extra informatie over personen met wie hij bevriend was, voor wie hij bewondering had of die hem gewoon interesseerden. Zo hebben ruim een derde van de verwijzingen betrekking op een selecte groep van 120 personen. Bij de aanleg van zijn verzameling liet hij zich, naast zijn persoonlijke vriendschappen en religieuze roeping, vooral leiden door de tijdsgeest. Als kind van het 19de eeuwse West-Vlaanderen had hij een sterk romantische en particularistische ingesteldheid. Het verleden van de eigen streek en de eigen taal en cultuur was iets wat hem sterk beroerde. Tevens was hij sterk geïnteresseerd in de tijdgenoten die op dit terrein actief waren. Met velen was hij daarenboven persoonlijk bevriend en voerde een intense briefwisseling met hen. Het hoeft ons dan ook niet te verwon­deren dat er naast groepsbiografieën en kranteknipsels heel wat brieven bewaard bleven.

In de Biographies Diverses worden hoofdzakelijk gegevens over niet-Westvlamingen bewaard. Hoewel niet zo uitgesproken, vinden we hier ook de romantisch geïnspireerde interesse van Leopold Slosse terug. Deze verzameling werd blijkbaar heel wat minder doelgericht aangelegd en bestaat voor een groot deel uit groepsbiografieën.

Vermoedelijk komt het door deze verzamelreeksen, dat we in de collecties boeken en handschriften van Leopold Slosse niet veel zuiver biografische studies meer aantreffen. Er werd immers heel wat ingebonden in de Biographies Flandre Occidentale en de Biographies Diverses. In zijn bibliotheek vinden we wel nog beperkte biografische gegevens, bijvoorbeeld onder de vorm van prijsuitreikingen, gelegenheidsgedichten, vermeldingen in almanakken, etc.

Dit alles leidt ertoe dat we kunnen besluiten dat het fonds Slosse, bewaard in de Kortrijkse stadsbibliotheek, zeer veel gegevens herbergt zowel voor de genealoog als voor de biograaf. We hopen dat onze studie, samen met de op handen zijnde catalogus over de reeksen Biographies Flandre Occidentale en Biographies Diverses, de rijkdom van deze collectie een ruimere bekendheid geven zal.