BIJLAGEN

BIJLAGE I: VERSLAG VAN DE PERSCONFERENTIE NA DE MINISTERRAAD OP 26/4/02

De vorige nacht is er een akkoord gevormd voor de kieshervorming. Na een nacht vergaderen, is er die ochtend al een persconferentie gehouden om het akkoord aan de pers voor te stellen.

Wanneer ik om 14u30 aankom in de wetstraat 16, weten ze mij aan de receptie - perfect tweetalig - te vertellen dat de ministerraad zelfs nog niet is begonnen. Ik kom het best terug rond vier uur. Om kwart na drie sta ik terug voor de deur van de zestien. De persconferentie blijkt stipt om 15u begonnen. Op het vaste uur zoals steeds.

Ik daal de trap af naar de kelder en bij het binnengaan valt onmiddellijk het grote logo van de federale overheid op. ‘.be’ staat in grote letters in kleur op de muur achter de ministers (een vier vierkante meter) en kleiner op het spreekgestoelte.

Er zijn drie ministers aanwezig: Louis Michel, Johan Vande Lanotte en de eerste minister, Guy Verhofstadt. Hoewel hij een hele nacht heeft vergaderd spreekt de premier  gedreven en vol overtuiging.

De herhaling valt heel erg op. In de uitleg van Verhofstadt die zeer lang duurt herhaalt hij zichzelf een aantal keer. Zeker in het uiteenzetten van de verbetering die de nieuwe kieswet verzekert kan hij zichzelf blijkbaar niet genoeg herhalen. Woorden vallen in deze context zoals ‘doorzichtigheid’, ‘beaucoup plus clair’, ‘duidelijke afbakening’, ‘beter bestuur’, ‘belangrijke stap’, ‘coherent’.

Na zijn enthousiaste uitleg vraagt hij zijn collega ministers of zij daar nog iets aan toe te voegen hebben, hen aanmoedigend om het belang van de beslissingen nog eens te ondersteunen. Hoewel de twee ministers wanneer ze spreken dit voldoende gedreven doen, is het duidelijk dat zij meer te lijden hebben onder de vermoeidheid. Michel reageert met het zinnetje ‘er blijft nog weinig over te vertellen’ en stelt dat de eerste minister al zo volledig en ‘goed’ is geweest dat hij daar geen afbreuk wil aan doen. Toch zegt hij nog een accent te willen leggen. Ook Vande Lanotte voegt enkel een anekdote over zijn ervaring als professor toe, hij sprak ook de ‘Vlaamse Publieke Opinie’ aan om hen gerust te stellen dat dit niet in hun nadeel zal uitdraaien. Eigenlijk herhalen beide enkel wat Verhofstadt al gezegd heeft.

De vragen beginnen met een kritische noot naar Michel toe. Vriendelijk maar duidelijk wordt dit recht gezet. De journalist wordt met de voornaam aangesproken. Nee, er hebben geen persoonlijke belangen meegespeeld. Een andere vraag: Wat is de redenering van het vergroten van het aantal parlementszetels? Het is de aankondiging voor het opnieuw herhalen van de volledige uitleg. Verhofstadt doet dit niet kwaad, wel duidelijk: Er is geen vermeerdering van het aantal zetels maar een verplaatsing van de verkozen senatoren naar het parlement. De eerste minister bedankt de journalist voor zijn vraag. ‘C’est important que vous ayez posé la question, parce que peut-être nous n’étions pas assez clairs qu’il n’y a pas une augmentation.’

De glimlach op het gezicht van Verhofstadt is vriendelijk en innemend, hier moet niemand schrik hebben om iets te vragen. Toch sluit hij de persconferentie relatief snel af. De twee ministers blijven nog even staan om interviews te geven aan verschillende televisiezenders. De eerste minister zelf verlaat de bunker onmiddellijk, hij heeft zijn wekelijkse afspraak met Siegfried Bracke voor het programma ‘Villa Politica’. 

BIJLAGE II: TOPICSLIJSTEN VAN HET EERESTE EN HET LAATSTE INTERVIEW

Topicslijst bij het eerste interview

De premier als persoon

* Uiterlijk (kleding, houding…)

* Karakter (enthousiasmerend, …)

* Plaats van communicatie (Hertoginnendal, …)

* Frequentie van contact met de pers

* Lengte van het contact

* Verloop van een persconferentie

* Taalgebruik

* Omgang met vragen van de pers

* Ruimte die gelaten wordt voor de andere regeringsleden

* Relatie met de pers (Verhofstadt of omgeving bellen boos de redacties op en proberen verslaggeving naar hun hand te zetten, interview Noël Slangen over communicatie en politiek)

* Communicatieadviseur (Noël Slangen): functie, invloed, …

* Openbare voorlichtingsdienst (art. Geen spindokters, maar voorlichters, aub)

* Omgang met crisissen

* Evolutie doorheen de regeringsperiode

De regering als groep

* Fenomeen: open debat cultuur

* Evolutie van dit fenomeen doorheen de regeringsperiode

* Onderlinge tegenspraak of herhalen ze het regeringsstandpunt

* Communicatie van de pers met de andere regeringsleden

* Uitstraling van de regering (open, jong, sympathiek,…)

* Wie is er aanwezig op persconferentie

* Enkel communiceren na overleg of ook ervoor (ministerraad)

* De taak van de persattaché/communicatieverantwoordelijke (evolutie?)

* Actiever bezig met de beeldvorming (meer personeel, andere aanpak,…)

Andere factoren

* Economische (BBP, Consumentenvertrouwen en Werkloosheidsgraad)

* Nieuwe

* Beleid

Over de interviews

* Anoniem

* Andere journalisten

Topicslijst bij het laatste interview

De premier als persoon

* Uiterlijk (kleding, houding…) en karakter (enthousiasmerend/dominant)

* Belang van communicatie (V gericht op communicatie en D gericht op beleid?)

* Plaats van communicatie en van beleid maken (Hoe zat het onder Martens net?)

* Frequentie en regelmaat van contact met de pers (Politieke conjunctuur/bereikbaarheid)

* Verloop van een persconferentie

* Gebruik van e-mail, internet…

* Taalgebruik (geloof, nieuw) technischer/simpeler

* Omgang met (kritische) vragen van de pers

* Ruimte die gelaten wordt voor de andere regeringsleden

* Relatie met de pers (Verhofstadt of omgeving bellen boos de redacties op en proberen verslaggeving naar hun hand te zetten, Dehaene kaffert journalisten uit)

* Omgang met crisissen

* Evolutie doorheen de regeringsperiode

* Communicatieadviseur (Noël Slangen): functie (lange – korte termijn), invloed (inhoud)

* Rol van de openbare voorlichtingsdienst (ten tijde van Dehaene – Verhofstadt)

* Politiek wordt meer en meer vorm en minder inhoud. (Blommaert)

* Buitenlandse politiek

* V geeft geen interviews op de persconferentie/afspraak verplicht

De regering als groep

* Fenomeen: open debat cultuur (wat, bewust, …) /geslotenheid

* De gevolgen voor de journalisten (minder scherpe analyse)

* De gevolgen voor de oppositie

* Evolutie van dit fenomeen doorheen de regeringsperiode

* Onderlinge tegenspraak of herhalen ze het regeringsstandpunt

* Communicatie van de pers met de andere regeringsleden

* Uitstraling van de regering (open, jong, sympathiek,…)

* Wie is er aanwezig op persconferentie

* Enkel communiceren na overleg of ook ervoor (kernkabinet)

* De taak van de woordvoerder (evolutie?)

* Actiever bezig met de beeldvorming (meer personeel, andere aanpak,…)

* Onervarenheid in communicatie

* Het onderlinge contact/band tussen de ministers (solidariteit binnen de regering)

* Het element: nieuw (krediet geven, processen niet zien, onbeschreven lei)

* Opreden in televisiespelletjes

Andere factoren

* Economische (BBP, Consumentenvertrouwen en Werkloosheidsgraad)

* Nieuwe

* Beleid

Over de interviews

* Anoniem

BIJLAGE III: VOORBEELD VAN EEN VRAGENLIJST NAAR DE POPULARITEIT VOOR DE ENQUÊTE VAN JUNI 2001[17]

[17] Uit het artikel ‘Verhofstadt garde la cote’ in La Libre Belgique van 24 juni 2002