Algemeen besluit

       Helmut Gaus publiceerde samen met drie van zijn medewerkers een goed doortimmerd statistisch onderzoek naar de relatie tussen economische conjunctuur en kleding. Daarbij kwamen zij tot de bevinding dat massagedrag een eigen ritme volgt: het ritme van de economische lange golf of Kondratieff, een golf van ongeveer vijftig jaar. Gaus bestudeerde de evolutie van de zomerjurk en koppelde bepaalde kleur- en vormkenmerken van die jurk aan de psychologische ingesteldheid van de massa en het economisch klimaat. Daaruit bleek dat massagedrag niet enkel de economische golf volgt, maar in vele gevallen er zelfs op vooruitloopt. Professor Gaus wordt door zijn academische confraters sterk bekritiseerd voor zijn avontuurlijke exploratie van menselijke gedragingen. Dit leek de overtuiging van Gaus en zijn onderzoekers echter in geen geval aan te tasten.

       Deze discussie vormde het uitgangspunt voor onze kritische benadering van de theorie van Helmut Gaus. In het eerste deel van dit werkstuk namen we Gaus’ gedachtegang en onderzoek grondig onder de loep. Waar nodig, lieten we critici aan het woord of formuleerden we zelf kritische opmerkingen en bedenkingen. Door naast professor Gaus ook andere (mode)deskundigen te behandelen kwamen we dikwijls tot alternatieve perspectieven en verklaringen. Dit alles voedde onze twijfels omtrent de universele geldigheid van Gaus’onderzoek naar het verband tussen kleding en conjunctuur.

       Het tweede deel van deze verhandeling zette onze kritische houding ten op zichte van Helmut Gaus en zijn theorie nog meer kracht bij. Dit deel bestond immers uit een eigen onderzoek naar de evolutie van de mode in de jaren negentig. We analyseerden de vrouwen- en mannenmode in Weekend Knack voor de periode 1991-2003. Daarbij vergeleken we onze resultaten met de hypotheses die Helmut Gaus formuleerde. Met het nodige cijfermateriaal toonden we aan dat onze bevindingen in geen geval strookten met de theorie van Gaus. We zouden deze uitdaging van een kritische benadering van Gaus’ werk dan ook geslaagd kunnen noemen.

       Het onderzoek van professor Gaus afdoen als nutteloos, lijkt ons daarentegen een stap te ver. Ongetwijfeld geven de statistieken van Gaus een mooi beeld van de geschiedenis van de na-oorlogse mode. Ons inziens doen zij echter niet meer dan dat. Gaus’ lawine aan cijfers heeft ons althans niet van dergelijke meerwaarde kunnen overtuigen.