Voorwoord

Er is een intrigerend spanningsveld dat het werk van (en het werken met) docerend kunstenaars karakteriseert. Het laat zich lastig beschrijven maar het cirkelt rond de begrippen autonomie, sturing, routine, creativiteit en professionaliteit. De afgelopen 15 jaar heb ik dit spanningsveld in verschillende rollen mogen betreden: als docerend musicus, als directeur van een muziekschool en als adviseur. Het was dan ook een lang gekoesterde wens om ooit eens de tijd te vinden om het gebied meer analytisch te kunnen verkennen. Met het werken aan dit opstel is die wens in vervulling gegaan.

Dit opstel is geschreven als afstudeeropdracht voor de master Kunstbeleid en -management van de Universiteit Utrecht. Een tweede concrete aanleiding vormt de opdracht van branchevereniging De Kunstconnectie om het onderwerp verder uit te werken in een praktische handreiking aan de instellingen, in het kader van de implementatie van een nieuw kwaliteitszorgsysteem in de branche. Dit opstel laat zich daarom ook lezen als een voorbereidend document voor deze handreiking, welke in september 2005 gereed zal komen.

Uiteindelijk heeft het onderzoek, met lange onderbrekingen, ruim een jaar in beslag genomen. Belangrijkste obstakel vormde de omvang van het corpus literatuur. Zowel vanuit de management- en organisatiekunde als uit de onderwijskunde bleek zeer veel literatuur beschikbaar te zijn. Alleen al het selecteren daarvan was een langdurig proces. Vervolgens bleek de afbakening van de centrale begrippen en de vertaling daarvan naar de kunstensector een lastig probleem. Specifieke literatuur over de kunstensector ontbreekt bijna volledig, zodat een tijdrovend pad moest worden gebaand.

Ik dank graag mijn gesprekspartners voor hun wijsheid en adviezen: Paul van Amerom, Suzanne Boomsma, Otto Berg, Chris Bos, Kitty Kwakman, Marie-Leen Rijckaert, Margriet Ronner, Frits Selie, en Hans Vermaak.

Een apart dankwoord tot slot voor mijn docent en begeleider Philomeen Lelieveldt, die mij op kritieke momenten de opdracht gaf om de blik breed te houden en die mij met haar scherpzinnige commentaar naar het helemaal afmaken van dit project heeft toe geleid.