INLEIDING

Het is bijna een halve eeuw geleden dat Belgische troepen hebben deelgenomen aan de Koreaanse oorlog. Toch zijn er in die halve eeuw weinig publicaties over het onderwerp verschenen. Het is dan ook onze bedoeling om deze lacune te helpen vullen. Deze studie is echter geen eindpunt in het onderzoek naar het Belgische Korea-bataljon. Verder onderzoek is zeker mogelijk.

De reeds verschenen publicaties waren vaak van de hand van Korea-veteranen. Ze kenden een beperkte verspreiding en waren niet los te zien van de koude oorlog die toen nog in volle gang was. Het is pas recentelijk dat er echte wetenschappelijke publicaties zijn verschenen rond het thema.

De redenen dat de Belgische aanwezigheid een ‘vergeten strijd’  is, zijn van tweeërlei aard. Ten eerste vond het conflict plaats op duizenden kilometers van de eigen landsgrenzen. Daar komt nog bij dat het aantal betrokken landgenoten beperkt was. Voor de Belgische publieke opinie en de onderzoeker is het dus een conflict die zich ver van hun bed afspeelde. Ten tweede kwam het conflict kort na de Tweede Wereldoorlog. Deze oorlog had een veel grotere en ingrijpende impact op de Belgische samenleving. De Tweede Wereldoorlog is natuurlijk ook omvangrijker en belangrijker voor de wereldgeschiedenis. Het is dus niet meer dan normaal dat er duizenden boeken over geschreven zijn. Toch is het opvallend hoe over elk mogelijk onderwerp die betrekking heeft op WOII boeken zijn verschenen terwijl Korea in de schaduw bleef liggen.

Het is onze bedoeling om met deze verhandeling bij te dragen tot een betere en wetenschappelijke kijk op de Belgische Korea-veteranen. Zo zullen we proberen om  militaire geschiedenis te schrijven zonder de verfraaiingen die vaak in egodocumenten opduiken.

Vroeger vormde militaire geschiedenis een belangrijk onderdeel van de vorming tot historicus. Terecht kwam daar reactie op. Vandaag de dag hebben historici oog voor meer dan alleen maar louter militaire en politiek-institutionele geschiedenis. Zaken als economische en sociale geschiedenis hebben terecht aan belang gewonnen. Deze facetten van de geschiedenis hebben vaak een belangrijke impact op de geschiedenis. Ook op de oorlogen en veldslagen.

Terwijl er vroeger te veel aandacht ging naar militaire geschiedenis hebben we nu een omgekeerde situatie. Op het ogenblik wordt het onderzoek naar militaire aangelegenheden met een zeker misprijzen bekeken. Zo wordt er tijdens de opleiding weinig aandacht aan besteed. Deze afkeuring van militaire geschiedenis is echter onterecht. Want ook oorlogen en veldslagen hebben een belangrijke impact op de geschiedenis. Zo heeft de uitkomst van veldslagen als  Waterloo of Marathon het verloop van de geschiedenis mee bepaald. Hoe kan je b.v. een persoon als Alexander de Grote bestuderen zonder oog te hebben voor zijn militaire prestaties.

Een van mijn doelstellingen bestaat erin de militaire geschiedenis te schrijven van het Belgische bataljon.

Het is niet mijn bedoeling om louter een beschrijving te geven van alle militaire acties. Dit is reeds eerder gedaan door de betrokken bevelhebbers. Het is echter wel onze bedoeling om hun handelingen onder de loep te nemen en na te gaan of ze de feiten goed weergeven. In dat kader zullen we bepaalde opmerkingen en kritieken formuleren i.v.m. de militaire beslissingen en acties van de Belgen. We zullen ook pogen om bepaalde lacunes die in de vroegere werken voor komen te vullen.

We zijn ons bewust van verschillende beperkingen. Zo bezitten we zelf geen  militaire scholing. Zo zijn we ondanks onze interesse voor de materie misschien niet het best geplaatst voor onderzoek naar militaire kwesties. Verder hebben we de gebeurtenissen, zoals bijna altijd bij historisch onderzoek, niet zelf meegemaakt. Het is dan ook eenvoudig om achteraf kritiek te geven op bepaalde beslissingen.

Naast deze eerste doelstelling willen we via deze studie ook aandacht besteden aan enkele aspecten van de Belgische deelname die niet enkel louter militair zijn. Het gaat om zaken aangaande het leven van de gewone soldaat. We behandelen ze omdat het aspecten zijn die vaak niet ter sprake komen of waar zedig over gezwegen wordt.

Als laatste doelstelling stellen we ons de vraag wat de beweegredenen waren om als vrijwilliger naar Korea te gaan. We zullen proberen te achterhalen welke de voornaamste motieven van de vrijwilligers waren. Traditioneel wordt het anticommunisme aangeduid als voornaamste reden. Wij willen nagaan in welke mate die reden ook echt doorwoog. M.a.w. of er aan het anticommunisme niet teveel belang wordt gehecht.  

Welke bronnen er gebruikt werden bij het tot stand komen van dit onderzoek behandelen we in de respectievelijke hoofdstukken. Ook welke hun beperkingen waren en waar we ons kritisch tegenover moesten stellen. Laten we echter reeds kort opmerken dat er drie bronnen zijn die voor dit onderzoek van belang waren.

Ten eerste maakten we gebruik van secundaire bronnen. Namelijk boeken over de Koreaanse Oorlog die hielpen bij het tot stand komen van het eerste hoofdstuk met het historisch overzicht van de Koreaanse oorlog. En verder werken over de Belgische betrokkenheid. Die we vooral in het tweede hoofdstuk kritisch gebruiken.

Ten tweede heb je de archiefdocumenten die bijgedragen hebben tot het tot stand komen van de rest van het werk. Het voornaaste materiaal is afkomstig uit het Centrum voor Historische Documentatie van de Krijgsmacht te Evere. De collectie over Korea bestond uit 179 dozen boordevol informatie.

Daarnaast leverde het Archief van het legermuseum nog enkele interessante zaken op. Het archief van Buitenlandse zaken is niet geraadpleegd omdat het de meer politieke context van de Belgische deelname aan het conflict behandelde. Over de politieke kant van de zaak bestond trouwens reeds een uitstekende studie die we later zullen vermelden. Het SOMA was ook niet van belang omdat alle documenten die zich daar bevonden reeds waren overgebracht naar het archief in Evere.

De derde informatiebron bestond uit mondelinge bronnen. Het ging dan over getuigenissen van oud-strijders die door ons zijn afgenomen of die reeds in boeken waren verschenen.

Verder hebben we in de archieven ongeveer 350 artikels gevonden over de Koreaanse oorlog. Het ging om krantenartikels en om artikels uit tijdschriften en publicaties van de krijgsmacht. Het omvatte o.a. artikels die later in boeken werden overgenomen. Daarnaast zijn ook de tijdschriften geraadpleegd die uitgegeven worden door de oudstrijders-vereniging ‘Verbroedering van het Vrijwilligerskorps voor Korea’. Deze bronnen leverden echter weinig nieuwe informatie op en zijn niet rechtstreeks in deze studie gebruikt.