Het internet als huwelijksbureau. Datingsites in België: een onderzoek. (Ben Creemers)

Het is pas sinds de invitrofertilisatie dat men niet meer met twee moet zijn om zich voort te planten. Toch verkiest het merendeel van de bevolking nog altijd de traditionele manier. De zoektocht naar een geschikte partner is dan ook nog altijd van groot belang.

Waar dit vroeger vooral op café, in de discotheek of via een gedeelde hobby gebeurde is er vrij recent een nieuw fenomeen opgedoken. Relaties worden meer en meer via het internet gevormd en datingsites zijn hier het voorbeeld bij uitstek van.

Een Belgische datingsite zoals Rendez-Vous telt meer dan 35 000 unieke bezoekers per dag en staat hiermee in de top 20 van meest bezochte Belgische sites. Op jaarbasis bereikt alleen deze site al een miljoen Belgen. En toch is er op dit vlak nog geen Belgisch wetenschappelijk onderzoek verricht. Wij proberen hier een begin mee te maken door een geschiedenis van het daten te geven gedurende de laatste 50 jaar te geven. Vervolgens enkele kenmerken van on line dating te bespreken en we proberen een omschrijving van deze markt in België te maken. Om af te ronden geven we de resultaten van een on line survey dat gevoerd werd en waaruit toch wel enkele belangrijke conclusies getrokken kunnen worden.

De contactadvertentie kan ongetwijfeld als de voorloper van de hedendaagse datingsite bestempeld worden. Maar in de meer dan vier eeuwen die er tussen deze eerste baanbrekende contactadvertentie en de eerste vormen van on line dating liggen, is er heel wat gebeurd. Op de volgende bladzijden wordt eerst ingegaan op de geschiedenis van de contactadvertentie om vervolgens, vanaf de recentste wereldoorlog, decennium per decennium, de maatschappelijke en technologische evoluties te schetsen die uiteindelijk leidden tot het ontstaan en het gebruik van datingsites. Op sociologisch gebied wordt uitgebreid ingegaan op de overgang van het modernisme naar het postmodernisme, de teloorgang van het ‘burgerlijk relatietype’ ten voordele van het ‘partnerschaps-relatietype’ en de ontspanning van de seksuele moraal. Ook de toenemende informalisering, individualisering en pluriformiteit worden nader bekeken. Op economisch en technologisch gebied bespreken we de teloorgang van het fordisme en de verschuiving van een goederenindustrie naar een diensteneconomie. Kort wordt ook het ontstaan van het Internet uit de doeken gedaan.

In Pompeï kon men op sommige muren al opschriften terugvinden die op hedendaagse relatie- en huwelijksadvertenties lijken en ook in de Joodse, Egyptische en verschillende andere oude culturen waren koppelaars actief. (Kempeneers, 1990, pp. 12) De eerste echte contactadvertentie zoals we ze nu kennen, verschijnt in 1695 in de ‘Collection for the improvement of husbandry and Trade’, een blad uitgegeven door de apotheker John Houghton. De persoon in kwestie werd als volgt omschreven:

"Een heer van rond de dertig jaar, die zegt dat hij een heel goed landgoed bezit, zou graag willen huwen met een jongedame die een vermogen heeft van ongeveer 3000 pond” (Zeegers, 1998, pp. 35).

Het eerste blad met uitsluitend huwelijksadvertenties verschijnt in 1870 in Londen. In ‘The Matrimonial News’ vinden we wekelijks tussen de vijf- en zeshonderd huwelijksannonces, waarvan tachtig procent afkomstig was van vrouwen. In de rest van Europa verloopt de verbreiding van contactadvertenties aanvankelijk wat moeizamer. In Duitsland verschijnt de eerste op 8 Juli 1738 in de ‘Wöchentlichen Frankfurter Frag- und Anzeigen Nachrichten’. Andere grote steden volgen pas aan het eind van de achttiende eeuw. De vermoedelijk eerste Nederlandse contactadvertentie wordt in 1797 gepubliceerd. Ze is afkomstig van een vijfentwintigjarige man, op zoek naar een "weduwe of jonge dochter, liefst van de Gereformeerde Godsdienst, en vooral het tegenwoordig heerschend politicq systema toegedaan', en die bereid is na rijp beraad aan een huwelijk te gaan denken (Zeegers, 1998, pp. 40)

Tussen de twee oorlogen en tot op het einde van de jaren vijftig vonden romantische afspraakjes vaak plaats binnen een eerder afgeschutte microkosmos. Het spel van verleiden, het koppelen, neemt in deze tijd een erg interessante plaats in. Tegelijkertijd is het noodzakelijk voor de voortzetting van de gemeenschap, terwijl deze gemeenschap er ook controle op uitoefent. Natuurlijk trok men zich wel eens discreet in het kreupelhout terug, maar over het algemeen diende men zich tijdens amoureuze escapades nauwgezet aan strenge regels te houden die als doel hadden heel het gebeuren controleerbaar te maken (Calis, Salvaggio Salvino, 2002, pp. 67). Deze jaren, gemeenzaam de moderniteit genoemd, werden gekenmerkt door een expliciet cultureel-pedagogisch project dat erin bestond om door middel van voorgegeven structuren en rollen het moderne individu zijn collectieve identiteit te doen vinden. Deze diende in de eerste plaats gevonden te worden in het burgerschap van de staat. Hier worden er “standardized citizenly individuals” gecreëerd. Volgens Bernstein (Van Poecke, 2002, pp. 95) wordt de oude, moderne middenklasse net zoals de arbeidersklasse, gekenmerkt door een positioneel rollensysteem en door wat hij de “zichtbare controle en socialisatie” noemt. Kenmerkend hiervoor is een sterke rollensegregatie en een formele verdeling met verantwoordelijkheid en macht op basis van leeftijd, sekse en status. Op die manier creëert men, voorbijgaand aan de unieke persoonlijke kenmerken van elk subject, een abstract individu dat zijn plaats kent in een functioneel geheel. Dit soort socialisatie wordt gekenmerkt door een sterke classificatie en framing. In de moderne socialisatie ligt de framing bij diegene die socialiseert en gebeurt het proces dus van boven naar onder. Sterke classificatie wordt gekenmerkt door een sterke grensafbakening tussen mensen en zaken. (Van Poecke, 2002, pp. 96) In dit soort samenleving moet men dus bewust zijn van een sociale omgeving die toekijkt en rekening houden met haar oordeel. Er heerste een klassenverdeling die zichzelf in stand probeert te houden. (Calis, Salvaggio Salvino, 2002, pp. 68) Officieel spreken meisjes en jongens alleen met elkaar af met het oog op een verloving die normaal gezien rechtstreeks naar een huwelijk in de gemeenschap leidt. Maar niet zonder dat er een, minstens stilzwijgende, toestemming van deze gemeenschap komt. Bij Lammertyn (1996, pp. 28) wordt dit het burgerlijk huwelijkstype genoemd, dat dominant is tot halfweg de jaren vijftig. Het wordt gekenmerkt door het ideaal van de eenheid van man en vrouw, de onverbreekbaarheid van de huwelijksband de vanzelfsprekende koppeling tussen voortplanting, seksualiteit en huwelijk, de strikte scheiding van rollen en taken van man en vrouw en tenslotte de verinnerlijking van het gevoelsleven en de verdringing van de seksuele beleving. Enkel in de grote steden was het al sinds de negentiende eeuw mogelijk om anonieme seksuele ontmoetingen te hebben. In parken en op kerkhoven ontmoetten homoseksuelen elkaar of gaven ze een tijdelijk onderkomen aan een onwettig paar. (Calis, Salvaggio Salvino, 2002, pp. 68)

Op economisch vlak kan de moderniteit worden verbonden met de groeiende nadruk die in het kapitalisme werd gelegd op de rationalisering en standaardisering van de productie/consumptie. Dit impliceerde tevens het ontstaan van moderne geïndustrialiseerde en bureaucratische natiestaten waarbij de gepersonaliseerde en willekeurige macht van het Ancien Regime vervangen is door de naamloze, rationele en technocratische (en vandaar ook meer systematische) macht van de moderne staat (Van Poecke, 2002, pp. 96).

De jaren zestig getuigen op een bescheiden, maar toch al onmiskenbare manier van een eerste uitbreiding in de keuze van mogelijke partners. Voor de stedelijke jeugd betekenden de sixties de jaren van experimenteren op allerlei gebieden. Er is de hoop op het ontstaan van een nieuwe cultuur, gefundeerd op ecologische en antimilitaristische waarden. De Californische “Summer of Love” van 1967 is hier een sprekend voorbeeld van. (Calis, Salvaggio Salvino, 2002, pp. 69) Tegenover de zichtbare socialisatie van de oude middenklasse staat nu de onzichtbare van de nieuwe middenklasse, met haar zwakke classificatie en zwakke framing. Doordat de socialisatie op de persoon georiënteerd is, worden er niet langer abstracte, genormaliseerde individuen geproduceerd, maar wordt er met het subject gecommuniceerd op basis van zijn unieke, sociale, affectieve en cognitieve karakteristieken. Het subject dient zelf een bepaalde identiteit te verwerven. Er ontstaat een flexibel subject dat zichzelf dient te socialiseren in samenhang met anderen. (Van Poecke, 2002, p 97) De grenzen tussen het publieke en het private: "de front en back region" vervagen. Dit betekent echter ook dat het subject zich veel moeilijker aan de impliciete controle van anderen kan onttrekken. De vervaging van de grenzen tussen "front" en back region" heeft een "middle region” gecreëerd. Dit proces van afname van contrasten wordt in de civilisatietheorie van Norbert Elias beschreven als een proces van toenemende informalisering. De normen die worden gehanteerd bij het beoordelen van de manieren waarop mensen met elkaar omgaan, zijn minder rigide geworden en de sociale controle op de naleving ervan is eveneens genuanceerder geworden. Naast informalisering is er ook sprake van een steeds groeiende individualisering en pluriformiteit. Éen van de gevolgen hiervan is een verkleining van de machtsverschillen tussen mannen en vrouwen en het vervagen van de traditionele rolpatronen. Hierdoor is de mate waarin mensen rekening met elkaar houden en de mate waarin ze voor zichzelf opkomen minder stabiel geworden is. Dit leidde tot een grotere onzekerheid en een toename van de psychische problemen in relaties. (Lammertyn, 1996, pp. 28) Er heeft zich een verschuiving voorgedaan van het ‘burgerlijk relatietype’ naar een ‘partnerschaps-relatietype’. Vanaf de jaren zestig wordt er aan al de aspecten van de burgerlijke moraal en het burgerlijk huwelijksmodel geknaagd. Deze nieuwe relaties worden gekenmerkt door een streven naar een grotere zelfstandigheid van de partners tegenover elkaar, emotioneel maar vooral financieel-economisch, door een grotere nadruk op ‘psychologische’ aspecten in hun relatie en door de institutionalisering van de relatie op een sterk algemeen niveau. De individualiteit van beide partners neemt een belangrijke plaats in. Men gaat niet meer uit van vanzelfsprekende en vastomlijnde waarden, normen en gedragspatronen, maar wenst de structuur van de eigen relatie grotendeels zelf te bepalen. Gelijkberechting van man en vrouw vormt in dergelijke relaties een buitengewoon belangrijk uitgangspunt. Meer keuzevrijheid betekent in de praktijk ook meer keuzedwang. (Lammertyn, 1996, pp. 30) Een ander gevolg is een golf van "familiariteit" waarin aanvankelijk bedekt, maar al gauw vrij openlijk, allerlei angsten en fantasieën werden uitgewisseld die een beschaafd persoon eerder zichzelf nooit had durven bekennen. Mensen zijn zowel psychisch als sociaal dichter tot elkaar gekomen. De gegroeide nabijheid komt tot uitdrukking in vrijere en minder gedwongen omgangsvormen (Smits, 1997, p. 15). Individualisering en pluriformiteit hebben ook hun impact op het domein van de seksualiteit. Gevoelens op dit vlak leerde men preciezer onderkennen en flexibeler beheren. Men lijkt steeds betere verstaanders van halve woorden en gebaren te zijn geworden. Dit houdt in dat ze gevoeliger zijn geworden voor allerlei variaties in erotisch toenaderings- en mijdingsgedrag. Men stond zichzelf frequenter seksuele gevoelens en gedachten toe en daar werd, binnen bepaalde grenzen, ook vaker uiting aan gegeven, anderzijds werd er van het subject verwacht dat het deze "self-disclosure" op een subtiele en soepele manier zou reguleren (Kempeneers, 1990, p. 26). Seksualiteit komt dus langzamerhand uit de taboesfeer en wordt meer en meer aanvaard als een normale, positief te waarderen behoefte, die op verschillende wijzen uitdrukking mag vinden. De beheersingsmoraal moet zo het veld ruimen voor een moraal die aan mensen meer vrijheid biedt om deze overeenkomstig hun persoonlijke behoefte te beleven. Van groot belang hierbij zijn de efficiënte en toegankelijke anticonceptiemiddelen. Ten tweede is er de verschuiving van de nadruk op het functionele (reproductieve) karakter van de seksualiteit naar de benadrukking van de plezierbeleving. Een derde, sterk opvallende manifestatie van de veranderende seksualiteitsmoraal is dat de beleving ervan steeds minder gekoppeld wordt aan de institutie huwelijk, maar ook daarvoor daarnaast en daarbuiten steeds meer aanvaardbaar wordt geacht. (Lammertyn, 1996, p. 28) De ontplooiing van de seksualiteit blijft echter toch nog voornamelijk het voorrecht van de grootstedelijke jeugd of van dezen die de stap zetten om daar te gaan wonen. (Calis & Salvino, 2002, p. 69) Deze grotere seksuele permissiviteit manifesteert zich tegelijkertijd met de uitbreiding van het wagenpark en het telefoonnetwerk. (Smits, 1997, p. 17)

Op economisch vlak tekende zich vanaf het midden van de jaren zestig als gevolg van een toenemende internationale competitie en overproductie een crisis af waarop het rigide fordisme geen antwoord wist te geven. Vandaar dat er een verschuiving op gang kwam naar wat de postmoderne flexibele accumulatie genoemd wordt. Flexibiliteit zowel wat het arbeidsproces en de arbeidsmarkt als wat de consumptie betreft. (Van Poecke, 2002, p. 6) Van een goederenindustrie is er een verschuiving naar een diensteneconomie en naar wat de (populaire) cultuurindustrie aanbiedt. Het zwaartepunt verschuift van de producent naar de consument. In de consumentencultuur die zo ontstaat tracht men niet langer de consumptie te homogeniseren en te standaardiseren, maar integendeel flexibel in te spelen op de uiteenlopende persoonlijke wensen van de consument. (Van Poecke, 2002, p. 7) Het subject wordt met andere woorden uitgenodigd zijn identiteit niet langer meer af te leiden uit voorgegeven structuren en toegewezen rollen, maar door middel van zijn consumptie deze zelf te maken. Men stelt een hypercommercialisering vast binnen de culturele sfeer en de rol van de communicatietechnologie en de transnationale corporaties is hierbij cruciaal te noemen. (Van Poecke, 2002, p. 98) Op dezelfde Californische universiteitscampussen waar Flower Power werd gepredikt en de vrije liefde heerste, werd in 1969, enkele maanden na Woodstock (over de precieze datum valt te discussiëren), de eerste login op het netwerk - wat later bekend zou worden als het internet - geregistreerd. (Mourits, 2004)

De jaren zeventig zijn vooral gericht op het exploiteren en consolideren van alle verworvenheden van de jaren zestig. Alles wat veroordeeld of als slecht aanzien werd in de voorgaande decennia wordt, kan zich nu ‘ondergronds’ in de stadscentra ontwikkelen en verspreiden. Deze undergroundcultuur houdt niet stand in de volgende decennia, behalve dan dat ze een alternatieve visie op het lichaam heeft veroorzaakt die niet zal verdwijnen. Enkele andere waarden en visies van de beatniks en de hippies uit de sixties vergaat het vergelijkbaar. Een levenstijl waarin geëxperimenteerd werd met vrije liefde en drugs vestigde zich in het dagelijks leven van een groot deel van een hele generatie (Calis, Salvaggio Salvino, 2002, p. 70). De jongeren beginnen de familiewoonplaats ruime tijd voor het huwelijk te verlaten en alternatieve levensvormen winnen aan populariteit. (Calis, Salvaggio Salvino, 2002, p. 74) Vooral het ongehuwd samenwonen is een belangrijke concurrent van het huwelijk geworden. (Lammertyn, 1996, p. 30) Het huwelijk is veel minder dan voorheen een institutie die moet blijven duren ‘tot de dood ons scheidt’. Echtscheiding heeft zich aangediend als een reëel alternatief voor een niet-bevredigende huwelijksrelatie. In toenemende mate kiezen mensen ook voor leefvormen die anders zijn dan het huwelijk: alleenlevend-zijn is steeds vaker het resultaat van een positieve keuze en ook het aantal eenoudergezinnen is sterk gestegen. Het braakliggend terrein tussen alleen leven en het huwelijk wordt opgevuld door mannen en vrouwen die gaan samenwonen, die een LAT-relatie (‘living apart together’) onderhouden, door Hola’s (huwelijken op loopafstand) enz. De ideeën over de wijze waarop mannen en vrouwen met elkaar dienen om te gaan, zijn sterk gewijzigd, niet in het minst onder invloed van de emancipatiebeweging. Zij komen vooral tot uiting in het streven naar een verkleining van machtsverschillen, naar de opheffing van afhankelijkheidsrelaties en naar het doorbreken van traditionele rolmodellen (Lammertyn, 1996, p. 29).

De ontmoetingsmogelijkheden tussen personen zijn eveneens sterk uitgebreid met onder andere de discotheek. Hier werd ‘the art of seduction’ onder het grote publiek verspreid en werd er definitief afscheid genomen van de beslotenheid van de eigen, geografisch beperkte, sociale groep. (Calis, Salvaggio Salvino, 2002, p. 74) Op technologisch en economisch vlak kan men noteren dat grote computerfirma’s zoals Apple, Microsoft en Oracle allemaal in de jaren zeventig ontstonden. Silicon Valley barstte uit zichzelf en in 1977 ontstond een nieuwe categorie van computers, de microcomputer. In één decennium zal de populariteit van communicatietechnologieën zo toenemen dat hun expansie in de maatschappij de eerste veranderingen van het stadsleven zal veroorzaken (Calis, Salvaggio Salvino, 2002, p. 72) Zo werd het in het begin van de jaren zeventig duidelijk dat onderzoekers, aangesloten op Arpanet, het netwerk gebruikten voor doeleinden waar het oorspronkelijk niet voor ontworpen was. Via elektronische berichten (e-mail) ontstond een levendige briefwisseling over de meest uiteenlopende onderwerpen. Het aantal gebruikers groeide snel en de mogelijkheid om een boodschap over het hele netwerk te distribueren leidde tot een rijkdom aan gedachte-uitwisseling, van strikt wetenschappelijke nieuwtjes tot en met discussies over sociale en culturele aangelegenheden (Olivié, 2005).

In de jaren tachtig breidt de seksuele bevrijding zich uit over de stadscentra. De eerste georganiseerde, anonieme seksuele experimenten verlaten de ‘dark rooms’ van de homoclubs in de metropolen waar ze zich sinds midden jaren zeventig bevonden. Deze anonieme ontmoetingen met seks als doel veroveren geleidelijk aan ook de minder grote steden en verschaffen er zo toegang tot een hygiënische, niet-prostitutiegerelateerde seks. Eveneens in de jaren tachtig kan men het verschijnen van de eerste netwerken van kleine advertenties voor anonieme seks opmerken, komen de eerste ‘roze telefoonnetten’ tot ontwikkeling en is Frankrijk in de ban van de Minitel. (Calis, Salvaggio Salvino, 2002, p. 72) De Minitel wordt wel eens gezien als één van de meest succesvolle on line diensten in het pre-Internettijdperk. In 1982 werd deze vorm van videotext door de Franse PTT gelanceerd en in Frankrijk werd het massaal gebruikt omdat de hardware gratis geleverd werd. Het systeem is nog steeds in gebruik in Frankrijk, al is het bijna volledig verdrongen door het Internet (Wikipedia, 2005). Voordat het World Wide Web begin jaren negentig tot stand kwam, werd er reeds gebruik gemaakt van Usenet, wat staat voor ‘user’s network’ (Horton, 2004). Dit is een wereldwijd netwerk van nieuws-discussie groepen. Eén van deze groepen heette “soc.singles”. Deze nieuwsgroep was de plaats waar vrijgezellen op het internet bijeenkwamen om gedachten over een uiteenlopend scala van onderwerpen te bespreken of zoals het in de woorden van een gebruiker klinkt:

“The Usenet newsgroup soc.singles is a place for people who are or who have been single to hang out and discuss issues of relevance to being single, or to being alive, or to just being.” (Mayhar, 2004).

Op soc.singles waren er ook veel ‘flamers’ actief. Dit zijn mensen die berichten posten die grof of totaal irrelevant zijn. Omdat volgens de Frequently Asked Questions (Klaskala, 2004) persoonlijke advertenties hier niet op hun plaats zijn en dus als flames beschouwd werden, zijn er nieuwe nieuwsgroepen opgericht, die als specifiek doel het plaatsen persoonlijke advertenties hadden. Soc.personals en alt.personals waren de eersten met deze functie. (Klaskala, 2004)

Het eerste bericht (wat we konden terugvinden) in de nieuwsgroep soc.singles dateert van 15 september 1986, werd gepost door Mark Horton vanuit de AT&T labo’s in Ohio (V.S.). en louter als doel de soc.singles nieuwsgroep op te richten. Het bestond slechts uit één zin:

“First message in this newsgroup, to force rn to get it into the .newsrc.” (Google Groups Archief)

Het eerste bericht wat we op alt.personals kunnen terugvinden is bijna vier jaar jonger en dateert van 15 juni 1990. Dit bericht is duidelijk een advertentie zoals er jaren later miljoenen te vinden zijn op datingsites.

EXTREMELY good looking, young (20), red-head who is tired of having womenkiss my ass. I am intelligent, tall (6'2") and NOT gay. I enjoy playing chess and working with computers. I am looking for a woman who enjoys sex and is under 175 lbs. and lives near USC.

Natuurlijk was er ook op andere nieuwsgroepen romantiek te vinden. Sociaal-cultureel gerichte groepen kenden een grote groei. Samen met de advertentiebladen, de ‘roze telefoonnetten’ en de Minitel vulde Usenet gedeeltelijk de lege ruimte op die ontstaan was nadat het Aids-virus een sterke daling van regelmatige seksclubbezoekers veroorzaakt had (Calis, Salvaggio Salvino, 2002, p. 72).

Begin 1989 schreef een onderzoeker van CERN, Tim Berners-Lee, een rapport “Information Management:A Proposal”, waarin hypertekst als ideaal medium werd voorgesteld om informatie te beheren en verspreiden. Het voorstel circuleerde een tijdje binnen de Zwitsers onderzoeksinstelling CERN en kreeg vaste vorm in het najaar van 1990. Tim Berners-Lee doopte het project World Wide Web, een zoek en bekijk systeem met tekst, figuren, foto's, video en geluid. (Olivié, 2005) De explosieve groei van on line dating kwam er met de opkomst van dit wereldwijde web. Het was pas sinds de introductie in 1993 van Mosaic, een nieuw type browser, dat het mogelijk was om websites te bekijken op een manier, vergelijkbaar met die van tegenwoordig. (Rambo, 14-04-2005) Niet lang hierna, in hetzelfde jaar nog, werd WebPersonals.com opgericht door Andrew Conru. Algemeen wordt aangenomen dat dit de eerste datingsite in de geschiedenis was. Enkele jaren later zou diezelfde Andrew Conru een grote hand hebben in het onstaan van een andere pionier FriendFinder.com, gesticht in 1996. (Brunker, 2002) Een jaar eerder, op 21 April 1995, betrad Match.com de markt (“Businesses Match.com”, 2004). Op dat moment had AmericanSingles.com echter al een database van 100 000 leden, een gedigitaliseerde versie van hun gedrukte ledenprofielen.(Rambo, 14-04-2005) In België stichtte Alexandre Badoux na een trip naar de Verenigde Staten, waar hij het enorme potentieel van on line datingsites merkte, in 1997 de eerste Belgische datingsite, Rendez-Vous.be (Coertjes / Creemers, 23-03-2005).

Op maatschappelijk vlak heeft het Internet ervoor gezorgd dat plattelandsgemeenschappen kennismaken met een soort van anonimiteit waar de stad al gewoon aan was. Het effect hiervan is even aanzienlijk als de intrede van de TV op dezelfde bevolking in de loop van de jaren vijftig tot zeventig. Het Internet geeft aan iedereen de mogelijkheid straffeloos en onherkenbaar te experimenteren zonder zich zorgen te moeten maken over wat de sociale omgeving hiervan vindt. Het is de postmoderne versie van het gemaskerd bal waar alles lijkt te kunnen. Anonieme seks wordt populairder vanaf halfweg de jaren ‘90, wanneer de gevaren in verband met AIDS, verkeerdelijk zal later blijken, niet zo groot lijken te zijn als aanvankelijk gedacht (Calis, Salvaggio Salvino, 2002, p.75). De nineties worden eveneens gekenmerkt door een proces waarin pornografie banaal lijkt te worden en gerechtvaardigd wordt als een cultureel product zoals een ander. (Calis & Salvino, 2002, p. 84).

Psychologen bestuderen al decennialang welke karakteristieken en kenmerken mensen zoeken in potentiële partners. Nabijheid en herhaalde blootstelling zijn twee van de belangrijkste determinanten van aantrekkelijkheid (Nuttin, 1999, p.153). Degenen waarmee we makkelijk in contact kunnen komen en die we veel zien, lijken ons meer aantrekkelijk te zijn (zowel fysisch als psychisch). Fysieke aantrekkelijkheid speelt ook een zeer belangrijke rol. Bijna in alle culturen wordt gelaatssymmetrie bij zowel mannen als vrouwen als mooi beschouwd, andere kenmerken, zoals de middel/heup-verhouding, verschillen van cultuur tot cultuur. Vrij irrationeel associëren mensen ook goede karaktereigenschappen met schoonheid. We veronderstellen dat mooie mensen ook slim en sociaal zijn, ook al is dit niet het geval (Fiore & Donath, 2004).

Over het algemeen zijn mensen aangetrokken tot mensen met dezelfde demografie, mening, moraal en persoonlijkheid. Dat tegenpolen aantrekken blijkt dus niet helemaal correct te zijn. De meeste mensen zijn op zoek naar mensen net als henzelf. On line datingsites voorzien op dit vlak in voorheen ongekende manieren om mensen te zoeken met dezelfde kenmerken als henzelf. Verder blijkt dat mensen geneigd zijn om op mensen te vallen waar de liefde wederkerig is (Fiore & Donath, 2004). Hier worden potentiële partners mee bedoeld die men beschouwt als ‘bereikbaar’. M.a.w. een man die een vijf scoort op de schaal van aantrekkelijkheid zal op zoek gaan naar een partner met een score die hier in de buurt ligt. Dit betekent niet dat deze personen een “10” niet aantrekkelijk vinden, maar de grotere kans op afwijzing of het vreemdgaan van de partner met iemand uit dezelfde “schoonheidsklasse” zorgt ervoor dat ze eerder iemand uit dezelfde klasse kiezen (Fiore & Donath, 2004).

Bolig (Fiore & Donath, 2004) wijst er in zijn studie van zoekertjes in kranten en tijdschriften op dat “fysieke aantrekkelijkheid in het eerste stadium van groot belang is in het onderscheiden van potentiële partners”. Het is wel niet duidelijk of de geschreven beschrijving van iemands uiterlijk dezelfde effecten uitlokt als de werkelijke fysieke ervaring. Enkele belangrijke aspecten van aantrekking worden echter niet ondersteund door computers. Experimenten met feromonale compatibiliteit wezen uit dat mensen partners verkiezen die op een bepaalde manier ruiken. Waarschijnlijk komt dit omdat ze bepaalde “genotypes” bezitten die hen voordelige partners maken (Fiore & Donath, 2004). Zelfs als er nauwkeurige modellen moesten bestaan van dit soort compatibiliteiten, dan nog is het niet mogelijk met de hedendaagse technologie dit in te sluiten in een on line profiel. Becker vergelijkt de manier waarop mensen zoeken naar partners met een huwelijksmarkt waarin de klanten op zoek zijn naar een partner om hun eigen geluk te maximaliseren. Ze doen dit door hetgeen ze hebben te ruilen voor datgene ze willen. Elke persoon heeft een bepaalde waarde op de markt. Deze kan gezien worden als een gewogen gemiddelde van bepaalde karakteristieken zoals schoonheid, intelligentie, sociale status, rijkdom en vruchtbaarheid. Logisch gezien zouden mensen op zoek gaan naar de beste partner die ze kunnen vinden. We zouden graag allemaal een “10” hebben, maar in de realiteit kan een ‘7’ alleen een andere ‘7’ verwachten. Niet alle 7’s hebben echter dezelfde mengeling van kwaliteiten, sommige maken bijvoorbeeld een gebrek aan schoonheid goed door een grote rijkdom om een hoge sociale status. Iedereen is op jacht naar de combinatie van karakteristieken die hij verkiest.

Wat nu in veel Moslimlanden nog altijd het geval is, was ook in onze streken lange tijd traditie. De partnerkeuze was niet zuiver de zaak van de twee personen in kwestie, maar van alle betrokkenen. Bijvoorbeeld in het oude Indië met zijn kastensysteem, werden huwelijken, zeker deze van de hogere klassen, doorgaans bemiddeld door de Brahmaan, die uitkeek naar kandidaten in dezelfde kaste en verder rekening hield met enige verenigbaarheid van karakters aan de hand van astrologische analyses. In het Europa van de middeleeuwen was het huwelijk vaak meer een kwestie van politiek dan een kwestie van elkaar graag zien. Diplomaten bedongen huwelijken tussen partijen met het oog op machts- en gebiedsuitbreiding. Op het platteland had ieder dorp wel zijn vertrouwenspersoon, dokter of pastoor, die voor ongehuwden ‘een goede partij’ moest uitkiezen of de interesse voor iemand onder de aandacht moest brengen. (Verdonck, 2000) Met het inschakelen van deze tussenpersonen was een praktijk geboren die tot op de dag van vandaag is blijven bestaan.

De tussenkomst van derden in het arrangeren van een relatie of huwelijk leek minder te worden getolereerd sinds de opkomst van het individualisme, maar dit gegeven stond in schril contrast met het groeiend aantal huwelijksbureaus, clubs voor alleenstaanden en contactadvertenties. Dit wees erop dat vele potentiële huwelijkskandidaten afwijken van de gangbare opvattingen en via bemiddeling een partner zochten. Zoals we al eerder zagen is er de laatste decennia ook een stijging van het aantal vrijgezellen te noteren. Volgens Steinfirst en Moran (Kempeneers, 1991, p.6) loopt deze stijging parallel met de verhoging van het gebruik van persoonlijke advertenties als medium om een partner te zoeken. Sommige wetenschappers zien dit als een symbool van de groeiende eenzaamheid en de vervreemding in de maatschappij. Tekenend hiervoor is dit uitreksel uit Humo van ruim 20 jaar geleden waarin men zich afvraagt wat de oorzaak is waarom iemand zijn toevlucht neemt tot contactadvertenties.

“Sommige onderzoekers die zich hiermee bezighouden, houden het op psychologische problemen of remmingen bij de partnerkeuze, maar in het algemeen worden deze problemen niet als doorslaggevend beschouwd. Men komt wel meer en meer tot de bevinding dat de echte oorzaak elders moet worden gezocht, met name in een ‘gebrekkige communicatie’ tussen de mensen. “ (Coenjaarts, 1983, p.232)

Het fenomeen kan echter ook gezien worden als een aanpassing aan de snelle sociale veranderingen in de samenleving, de verandering in de huwelijksverwachtingen en recente trends in het consumentengedrag. Het gebruik van verschillende middelen voor het zoeken naar een partner kan een indicatie zijn van een meer doelgerichte en rationele aanpak voor het vinden van een partner. (Smits, 1997, p. 34) Alternatieve bemiddelingsvormen kwamen er op grote schaal. Een algemene tendens hierbij was dat deze initiatieven steeds beter georganiseerd werden. (Kempeneers, 1991 p. 4)

Veel datingsites maken gebruik van hun bekendheid en hun groot publiek om ook in de off-line datingsector initiatieven op te starten. De oprichter van de datingsite Easydate, Bart Vanorshoven, bracht uit New York het concept van ‘Dinner in the Dark’ over. In een volkomen donker restaurant zit men gedurende anderhalf uur aan een tafel met mensen die je niet kan zien. Vind je iemand niet interessant dan steek je je twee armen in de lucht en de obers, voorzien van nachtkijkers, verplaatsen je zonder dat iemand het weet. (“Dineren in het donker”, 24-10-2003, p. 20) ‘Dinner in the dark’ wordt ook wel eens ‘Nocturne célibataire’ genoemd.

Bij ‘Speeddating’ is het de bedoeling dat je op een uurtje tijd twintig valabele kandidaten (m/v) ontmoet tijdens een kort gesprekje. Ongeveer hetzelfde concept wordt door Rendez-Vous, een grote Belgische datingsite, georganiseerd en wordt ‘FlashDate’ genoemd. FlashDate is geïnspireerd op het concept van Speeddating, een idee dat rechtstreeks afkomstig uit de Verenigde Staten is. FlashDate gaat als volgt: 7 vrijgezelle mannen en 7 vrijgezelle vrouwen ontmoeten elkaar op een vooraf afgesproken plaats en krijgen elk 7 minuten om met iedere alleenstaande van het andere geslacht kennis te maken. Het FlashDate team werkt vervolgens de koppeling tussen alle deelnemende personen uit. Is er een match, dan geeft FlashDate de volgende dag alle contactgegevens door aan de personen in kwestie. (X, www.flashdate.be) In Parijs kunnen vrijgezellen gaan winkelen in een van de chicste supermarkten van Frankrijk: ‘La Fayette Gourmet’. Op donderdagavond winkelen partnerzoekenden met een paars mandje, goed zichtbaar voor degenen die van de betekenis op de hoogte zijn (Torben Nielsen & Poosen, 28-12-2003, p. 6).

De belangrijkste vorm van bemiddeling vóór het ontstaan van datingsites zijn huwelijks- en relatiebureaus die zich verspreid hadden in een wijd net over heel België. Een onderscheid op basis van dienstverlenende dan wel commerciële bedoelingen, zoals dit naar voren kwam in het onderzoek van Kempeneers (1991, p. 40), is niet langer van belang aangezien het laatste, niet commerciële huwelijksbureau, het "Centrum voor Huwelijkscontacten" in Antwerpen failliet is gegaan in 2002. Dit was het enige niet-commerciële huwelijksbureau in ons land en het beschikte niet langer over voldoende financiële middelen om door te gaan. “De concurrentie van internetdating heeft het aantal leden en daarmee ook de inkomsten doen dalen”, zegt Chris Aerts van het CVH in De Gazet van Antwerpen. (Van Hoorick, 22-06-2002, p. 4) Alle relatiebureaus die men nu kan consulteren zijn dus commercieel ingesteld. In Vlaanderen zijn er nog 42 bureaus actief, in Wallonië 17 (“Enquête bij relatiebemiddelingsbureaus: niet altijd rozengeur en maneschijn.”, 2002, pp. 45-48).

Op vraag van toenmalig Vlaams minister Mieke Vogels heeft Test-Aankoop in 2002 de relatiebemiddelingsbureaus doorgelicht (“Enquête bij relatiebemiddelingsbureaus: niet altijd rozengeur en maneschijn.”, 2002, pp. 45-48). Bedoeling was zowel de problemen en noden van de sector, als de klachten en verwachtingen van de consumenten in kaart te brengen. De meeste huwelijksbureaus in ons land hebben te kampen met een dalende omzet. Vooral de kleine bureaus met een beperkt aantal klanten kunnen niet langer overleven. Dit zou deels te wijten zijn aan het grote aanbod aan anonieme contactmogelijkheden zoals datingsites op het internet en sms-diensten, maar ook het negatief imago van de relatiebureaus zou zijn tol eisen. Test-Aankoop onderzocht de 80 geregistreerde relatiebureaus in ons land en peilde naar de ervaringen van (ex-)cliënten. Zowat drie op vier ondervraagden deden een beroep op professionele relatiebemiddeling omdat ze meer kans wilden maken een ernstig zoekende partner te ontmoeten. Andere motivaties waren de voorafgaande selectie van partners op basis van de eigen voorkeur, het uitblijven van een spontane ontmoeting en de professionele begeleiding van het bureau. Meer dan zestig procent van het klantenbestand heeft klachten over de dienstverlening van de bureaus. De klant krijgt onvoldoende informatie over het ledenbestand, over de prijs, of wordt in contact gebracht met te weinig kandidaten of met kandidaten die niet of nauwelijks beantwoorden aan het gewenste profiel. Uit de enquête blijkt dat slechts 35 procent van de Vlamingen die beroep doen op een huwelijksbureau een stabiele relatie overhoudt aan de bemiddeling. Volgens Test-Aankoop zijn de misstanden bij relatiebemiddelingsbureaus aanzienlijk afgenomen in vergelijking met een tiental jaren geleden. Toch lijkt de sector zijn negatief imago moeilijk kwijt te raken. De oorzaak van dit negatieve imago wijt men vooral aan een aantal rechtszaken tegen malafide huwelijksbureaus die breed in de pers werden uitgesmeerd. Toch stelt Test-Aankoop dat er wel degelijk bureaus zijn die hun klanten een ernstige kans bieden een partner te ontmoeten waarmee ze een duurzame relatie kunnen uitbouwen. De consumentenvereniging stelt dat het kwaliteitsverschil tussen de verschillende bureaus voornamelijk afhangt van de professionaliteit die ze aan de dag leggen. De informatie die ze beschikbaar stellen over hun tarieven, werkwijze en klantenbestand geeft hier een indicatie van (“Enquête bij relatiebemiddelingsbureaus: niet altijd rozengeur en maneschijn.”, 2002, pp. 45-48). Er werden ook vragen gesteld bij de doeltreffendheid van datingsites en initiatieven zoals smartdating en speeddating. Ze worden eerder gezien als een vorm van amusement.

Noch datingsites, noch relatiebureaus worden graag met elkaar vergeleken. Op de volgende bladzijden gaan we de voornaamste overeenkomsten en verschillen na tussen relatiebureaus en datingsites. Relatiebureaus wijzen graag op het feit dat men bij een datingsite nooit zeker is met wie men te doen heeft. Er bestaat geen sluitende identiteitscontrole. Een man kan zich uitgeven voor een vrouw, iemand die getrouwd is, kan zich als single voordoen. Bij relatiebureaus is er toch enige vorm van controle aanwezig op de advertenties die geplaatst worden. De leden van datingsites zijn ook meer op zichzelf aangewezen. Er is geen vorm van steun. Bij een relatiebureau is er een veel intensievere begeleiding dan bij een datingsite, maar dit zal sommige mensen dan weer afschrikken.

Er is een groot prijsverschil tussen datingsites en relatiebureaus, maar ook tussen de verschillende spelers in de relatiebemiddelingssector onderling. De prijzen die men moet betalen bij datingsites worden elders besproken. Wat relatiebureaus betreft, schommelen de tarieven in Vlaanderen op jaarbasis tussen 620 euro en 900 euro al naargelang het gaat om vrouwen of mannen, maar in enkele gevallen liep de prijs op tot meer dan 3000 euro. (“Enquête bij relatiebemiddelingsbureaus: niet altijd rozengeur en maneschijn.”, 2002, pp. 45-48) Duet, Belgisch marktleider in deze sector, rekent eveneens een aanzienlijk verschil in lidgeld voor mannen en vrouwen aan. Mannen betalen op jaarbasis 870 euro, vrouwen betalen bijna 30% minder, 621 euro. De verklaring voor dit prijsverschil ligt volgens Duet zelf in het feit dat het gemiddelde inkomen bij vrouwen tegenwoordig nog altijd ongeveer 25% lager zit dan het gemiddelde inkomen bij mannen. Met dit inkomensverschil werd rekening gehouden. Het grootste gedeelte van deze inschrijvingsgelden wordt gebruikt voor het betalen van de publiciteit.

Over resultaten spreken is in deze branche niet zo eenvoudig. Een duidelijk slaagpercentage is niet zomaar voorhanden. Niet alle relaties die ontstaan, houden ook stand. Naar gegevens die teruggevonden kunnen worden op de website van Duet kunnen we stellen dat ongeveer 1 op 2 mensen binnen het jaar een geschikte partner ontmoet. Binnen de verschillende leeftijdscategorieën en afhankelijk van elke individuele situatie varieert dit cijfer tussen de 30% tot 85%. (X, www.duetrelatiebemiddeling.be) Rika Ponnet van Duet gelooft dan ook niet dat internet een bedreiging zal vormen voor de toekomst van relatiebemiddelingsbureaus. "Als het internet goed wordt gebruikt, kan het zeker een meerwaarde bieden. Maar voor de meesten blijft daten via het net vooral amusement. Onze klanten, die meestal hoger opgeleid zijn, hebben bovendien niet de tijd of de zin om contacten te leggen via sites. Soms duurt het maanden voor je iemand echt ontmoet en als het dan tegenslaat, heb je heel kostbare tijd verspeeld." (Boes, 26-11-2002, p. 55)

De Grooff gelooft wel dat on line dating efficiënter is dan een relatiebureau. ,,Meestal ken je elkaar al vrij goed voor je elkaar ziet. De date is de finale fase. Bij een bureau gaat het omgekeerd; bij de ontmoeting moet je nog van nul beginnen.” Het succes van datingsites is volgens De Grooff te danken aan de anonimiteit en de lage prijs. ,,Daardoor is de drempel een pak lager dan bijvoorbeeld bij een huwelijksbureau. Bovendien kun je bij een bureau niet terecht voor alleen maar een goede babbel. Maar vooral is on line dating zeer efficiënt. Je vist in de vijver die alleen de vis bevat die jij zoekt. Bovendien hebben ze allemaal honger.'' (Sioen, 01-02-2003, p.26).

In ons land is er één organisatie actief die het midden houdt tussen een relatiebureau en een datingsite. PartnerSelection ging van start op 1 januari 2004 en is het eerste relatiebureau in ons land dat enkel via het internet werkt. De organisatie staat geregistreerd bij het Ministerie van Economische Zaken als relatiebureau en dat houdt in dat ze moeten voldoen aan de terzake geldende reglementering en dat men met eventuele klachten bij de overheid terecht kan. Het grootste verschil met een gewone datingsite is dat men hier een overeenkomst aangaat met een geregistreerd relatiebureau en er een constante kwaliteitsmonitoring en ondersteuning bestaat. PartnerSelection stelt uitdrukkelijk dat ze een mogelijkheid biedt om op een ernstige manier een levenspartner te vinden. Mensen op zoek naar een vlugge date zijn niet aan het juiste adres. Sinds 1 januari 2004 telde men 1583 inschrijvingen, waarvan 56% mannelijk is en 44% vrouwelijk. Het opgegeven profiel, op basis waarvan men werkt, is enkel zichtbaar voor leden en dus niet voor toevallige bezoekers van de website. Maar ook als lid kan men slechts driemaal zijn zoekcriteria wijzigen om te voorkomen dat het volledige ledenbestand wordt doorlopen. Het verschil met traditionele relatiebureaus bestaat erin dat zij geen kantoor hebben, er geen verplaatsing nodig is en er geen persoonlijk gesprek plaatsvindt. Bij een klassiek huwelijksbureau moet men langsgaan om gescreend te worden en kiest het bureau kandidaten voor jou. Bij PartnerSelection beheert men zijn dossier zelf. De profielen worden wel nagekeken. Ook zijn er geen kosten aan infrastructuur waardoor de werkingskosten laag blijven en het lidgeld schippert tussen een on line datingsite en een regulier off line relatiebureau. Voor drie maanden wordt er 49.95 euro aangerekend. (X, www.partnerselection.com/,“Internet is ideaal voor drukke dertigers en veertigers”, 08-01-2004, p.1)

Om tot een verklaring te komen voor het gebruik van datingsites moet men eerst het proces begrijpen waardoor het mediagebruik tot stand komt. Een goede basis hiervoor is de ‘Uses and Gratifications’ benadering. In de communicatiewetenschappen wordt deze theorie vaak gebruikt. Men is vooral geïnteresseerd in het gebruik en in de gradatie van gebruik van een bepaald medium. Ook wil men weten wat de onderhuidse redenen zijn om een bepaald medium te gebruiken. In Current Perspectives beschrijven Katz, Blumler en Gurevitch (Boerman, 2000) de 'Uses and Gratifications'-invalshoek als een benadering die zich buigt over "(1) de sociale en psychologische herkomst van (2) noden, die (3) verwachtingen van (4) de massamedia en andere bronnen genereren, die leiden tot (5) verscheidene patronen van mediablootstelling (of betrokkenheid in andere activiteiten), resulterend in (6) behoeftebevredeging en (7) andere gevolgen, meestal onbedoelde. Het mediagebruik wordt dus gerelateerd aan de behoeften die men wil bevredigen en aan de voldoening, die men aan het mediagebruik denkt te ontlenen. In 1985 creëerden Palmgreen, Wenner en Rosengren (Boerman, 2000) een gegeneraliseerd ‘Uses and Gratifications’ paradigma dat vele belangrijke assumpties incalculeerde. Deze negen assumpties worden hier op een rij gezet:

Hier gebruiken we het Blumler en Gurevitch procesmodel als basis om datingsites te bestuderen binnen de Uses and Gratifications Theory. Meer specifiek bekijken we of datingsites de vijf basisbehoeften bevredigen zoals ze in het procesmodel beschreven worden. Volgens dit model leiden de psychologische en sociale oorzaken van behoeften tot motivaties die op hun beurt leiden tot een verwachting van beloning. Dit zorgt ervoor dat het individu bronnen (media) gaat selecteren die tot een bevrediging kunnen leiden. Als we dit model willen volgen moeten we eerst de sociale en psychologische behoeftes identificeren en dan controleren of datingsites deze noden kunnen vervullen. Volgens Katz, Gurevitch en Haas hebben alle mediagebruikers over het algemeen dezelfde vijf categorieën van behoeftes (Hunter, z.d.).

We kunnen veronderstellen dat datingsitegebruikers dezelfde noden hebben als alle andere mediagebruikers en datingsites zijn een uitstekend instrument om deze behoeften te lenigen. In een handomdraai ben je aan het communiceren met iemand aan de andere kant van de wereld, waarmee in de mogelijkheid bestaat om in één klap affectieve, sociaal integratieve en escapistische noden te vervullen. Cognitieve en persoonlijk integratieve noden worden in mindere mate bevredigd.

Dan volgt de vraag wat een persoon motiveert om de computer aan te zetten, verbinding te maken met het Internet en naar een datingsite te surfen. Om deze belangrijke vraag te beantwoorden, gebruiken we hier een theorie die bekend staat als de “expectancy-value”-theorie. (Hunter, z.d.) Deze theorie stelt dat men al een idee heeft welke mediavorm zijn behoeften kan invullen. Om te verklaren waarom nu juist het Internet en meer specifiek datingsites gekozen worden, gaat deze theorie er van uit dat andere massamedia zoals TV, kranten en tijdschriften door middel van artikelen en reclame een zodanig gunstig klimaat geschapen hebben dat er niet meer aan de capabiliteit van het medium tot behoeftenvervulling getwijfeld wordt. De media hebben naast motivaties ook verwachtingen gecreëerd omtrent de beloning die te verwachten valt. Regelmatig zijn er dan ook artikelen in de krant te vinden over koppels die elkaar via Internet hebben leren kennen.
De volgende stap in het procesmodel is waarschijnlijk de belangrijkste, de werkelijke selectie van het medium. Hier kunnen we opnieuw de ‘expectancy-value’-theorie gebruiken om een verklaring te geven waarom men het ene media boven het andere verkiest. Onderzoek heeft namelijk uitgewezen dat mensen verschillende media gebruiken omwillen van hun unieke kwaliteiten.(Hunter, z.d.) Zo wordt televisie bijvoorbeeld geapprecieerd omwille van zijn visuele en auditieve aspecten. Papieren media worden langs de andere kant geapprecieerd omdat op deze manier de lezer zelf kan beslissen waar, wanneer en hoeveel hij consumeert. Het internet heeft ondertussen veel van deze aspecten geïncorporeerd, bijvoorbeeld met het ontstaan van zogenaamde HotSpots in NMBS-stations. De vraag waarom men voor een datingsite kiest wordt ook in het onderzoek gesteld. De resultaten hiervan kunnen in hoofdstuk vijf gevonden worden.

Uit een Europees onderzoek in 2002 bij 500 personen in Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittannië blijkt dat 40% onder hen het internet gebruikt voor relatievorming (De Grooff, 2004, hfdst. 6). Als een zo grote penetratiegraad bereikt wordt, betekent dit dat het behoorlijk wat te bieden heeft. Voordelen van on line dating in vergelijking met de off line tegenhanger ervan houden in dat men zich niet moet verplaatsen en dus in een veilige, geborgen omgeving kan blijven. Men heeft controle over het tijdstip en de context van communicatie en kan de feedback controleren. Ook is on line dating anoniem, wat de drempel verlaagt. Het kan gebruikt worden om zowel contacten in de vriendschappelijk als de amoureuze sfeer te zoeken en het is goedkoop. Andere karakteristieken zijn een ontbrekende sociale hiërarchie wat als gevolg heeft dat er meer ‘gelijkheid’ in de communicatie is. Men kan ook uitgaan van een expliciete bereidheid van partners om te communiceren. Na een eerste verkennende ronde gaat in Duitsland 62% tot contact in real life over. In Groot-Brittannië is dit percentage 41% en in Frankrijk 39% (De Grooff, 2004, hfdst. 6).

De typische stappen die men onderneemt om van on line daten naar een afspraak in real life over te gaan, is in eerste instantie communicatie via email om dan vervolgens naar instant messaging en telefoongesprekken te gaan. Uiteindelijk volgt dan een ‘echt’ afspraakje. Cyberrelaties werken van ‘binnen naar buiten’ (De Grooff, 2004, hfdst. 6). Rheingold, een gerenommeerd schrijver over cyberspace gemeenschappen, suggereerde dat men van een omgekeerde dynamiek kan spreken: de personen in kwestie leren elkaar kennen voor ze elkaar werkelijk ontmoeten (Rheingold 1993). Vaak kan men spreken van een zeer lang en intens kennismakingsproces, het aftasten van persoonlijkheid, de doelstellingen en verlangens en pas hierna wordt er gekeken of er ook fysisch een connectie is. Anderen merkten op dat het patroon dat een relatie volgt, verlengd wordt van twee naar drie stadiums. In off line omstandigheden ontmoeten mensen elkaar eerst in real time, waarbij ze beiden fysisch aanwezig zijn, waarop dan eventueel een volgende stap volgt van telefoneren of schrijven. Bij on line relaties ontmoet men elkaar on line, waarna men eventueel emailadressen uitwisselt of afspreekt om te chatten. De volgende stap is het voeren van te telefoongesprekken om dan uiteindelijk, als derde stap, elkaar face-to-face te ontmoeten (Baker, 1998).

Dat deze ontmoeting in de realiteit wel eens kan tegenvalt, kan ondermeer geweten worden aan de fantasie die vrijgelaten wordt. In de cursus communicatietechnologie van De Grooff (De Grooff, 2004) kunnen we lezen over de ‘self identity’ en de ‘social identity’ van Bradley en Barker. De ‘self identity’ is hoe we onszelf percipiëren en presenteren door middel van kleding, attitude, taalgebruik enzovoort. De ‘social identity’ is hoe we onszelf profileren ten opzichte van anderen en door anderen worden geprofileerd. Ook is er nog sprake van een ‘cultural identity’. Dit is onze plaats in een bepaalde gemeenschap, met een eigen historiek en toekomstperspectief. Deze identiteiten zijn permanent in verandering, het is een proces, beïnvloed door ervaringen, verwachtingen en context. In de sociologie heeft ondermeer Goffman zich hierin geïnteresseerd. Van hem is de ‘people are actors’-metafoor. Goffman gelooft dat mensen een natuurlijke behoefte aan face-to-face interactie hebben. Deze interacties worden volgens hem gevormd door de situationele omstandigheden en de verwachtingen van de actoren. In elke situatie spelen we een rol, die verschilt naargelang we ‘on stage’ of ‘backstage’ zijn. Sociale interactie is op deze manier “performance”. De theorie hierachter staat bekend als dramaturgie. (Sannicolas, 1997) Mensen hebben dus verschillende voorstellingen van zichzelf en anderen. Meer specifiek in verband met on line communicatie geven ze zichzelf vaak een geïdealiseerde voorstelling en hiaten in de informatie over de ander worden aangevuld met geïdealiseerde informatie.

De ontmoeting in de reële wereld is dan vaak ontgoochelend omdat men plotseling geconfronteerd wordt met het uiterlijk, de stem, het gedrag en de ongecontroleerde communicatie van de ander. Dit kan wel eens dissoneren met het geïdealiseerde beeld dat er in het eigen hoofd opgebouwd was. Het blijkt ook dat na contact in real life de cyberrelatie vaak wegvalt. Het fantasiebeeld is doorbroken waardoor de communicatie minder ‘spannend’ en ‘speels’ wordt. Een ander gevolg is de stijging van ontrouw: de drempel om nieuwe relaties op te bouwen is erg laag en weinig risicovol. Men kan onder het mom van een zoektocht naar ‘goede vrienden’ op zoek zijn naar een slippertje en men moet er zelfs de woning niet meer voor te verlaten. Het aantal mensen dat er een nieuwe (al da niet virtuele) relatie op nahoudt zal volgens Ben Ze’ev (Ben Ze’ev, 2003) dan ook stijgen. Ook bestaat de indruk dat cyberrelaties minder ‘bindend’ zijn, maar de gevolgen van een ‘breuk’ zijn even ingrijpend (De Grooff, 2004).

Rheingold (Rheingold, 1993) schreef waarschijnlijk als eerste over on line gemeenschappen. Virtuele gemeenschappen waren volgens hem “cultural aggregations that emerge when enough people bump into each other often enough in cyberspace" (Hamman). Wij gaan verder op een definitie die we vinden bij De Grooff, waar een gemeenschap “een groep van individuen die gedurende een bepaalde periode op regelmatige basis sociale contacten onderhoudt, gebaseerd op gemeenschappelijke taken, interesses, belangen, waarden en/of normen” is (De Grooff, 2004). Een virtuele gemeenschap is dan “een gemeenschap waarbij de sociale interactie zich niet in real life afspeelt, maar via een elektronisch medium, zoals internet of GSM”.

Virtuele gemeenschappen ontstonden als reactie op het verdwijnen van informele publieke ruimtes en kunnen in verschillende thema’s worden ondergebracht. Of datingsites ook een vorm van virtuele gemeenschappen zijn wordt hier onderzocht. Hiervoor gaan we na of alle kenmerken van virtuele gemeenschappen, zoals De Grooff ze bespreekt, ook opgaan voor datingsites.

Een eerste kenmerk van virtuele gemeenschappen houdt in dat er een gemeenschappelijk ‘informatiegoed’ is. Hieronder wordt een gemeenschappelijke informatie en een permanente toevoeging van informatie door de gebruikers bedoeld. On line profielen kunnen als gemeenschappelijke informatie beschouwd worden aangezien ze door alle leden geconsulteerd kunnen worden. Tevens vindt er een permanente toevoeging van informatie, profielen in dit geval, plaats.

Om van een virtuele gemeenschap te kunnen spreken moet er ook een sterke sociale interactie tussen de leden/gebruikers zijn. Emaillijsten, forums en instant messengers behoren allemaal tot de standaarduitrusting van een gemiddelde datingsite, dus ook deze voorwaarde is vervuld. Als derde punt dienen er frequente, duurzame sociale betrekkingen te ontstaan. De babbelboxen van datingsites consulterend kan men hier ook bevestigend op antwoorden. Het is duidelijk dat sommige leden/gebruikers elkaars geschiedenis kennen en over langere periodes regelmatig contact met elkaar hebben. De volgende voorwaarde om te kunnen spreken van een virtuele gemeenschap is de acceptatie van de leden en de internalisering van gedragspatronen. Op veel on line datingsites is een FAQ-afdeling te vinden en ook aan de ‘netiquette’ wordt veel belang gehecht. Gebruikers die zich hier niet aan houden kunnen van de site gebannen worden door het blokkeren van hun IP-adres. Andere kenmerken van virtuele gemeenschappen gaan ook allen op voor datingsites. De communicatie/interactie verloopt onafhankelijk van plaats of tijd (asynchroon) en heeft vaak een internationaal karakter en wordt de ware identiteit van de leden meestal niet vrijgegeven. Conversaties geschieden onder een pseudoniem en via geïntegreerde instant messengers, anonieme e-maildiensten en soms zelfs via video- of audiochat. Wel hebben de meeste datingsites als expliciet doel de gebruikers ook offline met elkaar in contact te brengen.

Aangezien alle voorwaarden vervuld zijn, kunnen we samenvattend stellen dat datingsites een vorm van virtuele gemeenschappen zijn. (De Grooff, 2003)

Datingsites behoren duidelijk tot de laatste vorm. Dit soort virtuele gemeenschap heeft een ‘relationele finaliteit’ wat betekent dat communicatie in functie van relatievorming centraal staat (De Grooff, 2004) Een on line datingsite bevat gewoonlijk persoonlijke profielen van de gebruikers. Deze gebruikersprofielen bevatten meestal een zelfbeschrijving en soms voorkeuren wat betreft de kenmerken van potentiële partners. Ze worden opgesteld aan de hand van een aantal open en gesloten vragen. Gesloten vragen begrenzen de mogelijke antwoorden tot een aantal bepaalde categorieën en peilen meestal naar woonplaats, geslacht, leeftijd, godsdienst, rook- en drinkgewoonten en dergelijke meer. Open vragen laten de gebruiker toe te antwoorden in zijn/haar eigen woorden. Tevens zijn datingsites vaak uitgerust met een geïntegreerd berichtennetwerk en een systeem dat toelaat om interesse in iemand te laten blijken zonder daadwerkelijk een boodschap te moeten schrijven. Dit wordt ‘knipogen’ of ‘sending a flower’ genoemd. Een recenter type van datingsite betrekt persoonlijkheidstesten in de samenstelling van het profiel en gebruiken de resultaten hiervan om hun leden te koppelen. Het traditionele type datingsite voorziet in zowel een zoek- als een ‘match’-mogelijkheid. Zoeken verloopt door middel van zoekwoorden die men kan selecteren, zoals de voorkeur wat betreft leeftijd, lengte, geslacht enzovoort. Ook is er een mogelijkheid te zoeken in de antwoorden op de open vragen. Bij matching, wat iets minder direct is, probeert het datingsite zelf twee gebruikers te koppelen op basis van de variabelen (meestal de gesloten antwoord vragen) die door de gebruikers zelf zijn ingevuld. De verschillende variabelen hebben allemaal verschillende gewichten op basis waarvan de koppeling gebeurt.

Vrijwel alle datingsites voorzien in een geïntegreerd berichtensysteem waarmee gebruikers elkaar berichten kunnen sturen, al dan niet tegen betaling van lidgeld. Zo een berichtensysteem kan vergeleken worden met een webgebaseerde emaildienst, zoals hotmail, met het verschil dat alleen gebruikers van dezelfde site gemaild kunnen worden. Via dit geïntegreerd emailsysteem kunnen gebruikers met elkaar communiceren tot ze elkaar genoeg vertrouwen om emailadressen of telefoonnummers door te geven waardoor ze ook op andere manieren in contact kunnen komen met elkaar. Voordeel is de gegarandeerde privacy van de gebruikers omdat ze hun echt emailadres niet moeten vrijgeven, nadeel is dat er in veel gevallen lidgeld dient betaald te worden alvorens men kan communiceren met elkaar. De meeste sites laten wel toe dat er gratis rondgekeken en gezocht wordt in de database om klanten te lokken, maar om berichten te sturen dient er gewoonlijk betaald te worden. Antwoorden op een bericht van een gebruiker die lid is (en betaald heeft) valt bij sommige datingsites ook onder de gratis diensten.

Voor het ontstaan van datingsites waren er twee wijzen om op een commerciële manier een partner te zoeken: relatiebureaus en advertenties. Er kan hier een onderscheid gemaakt worden op vlak van hun hoofddoel. Een huwelijksbureau heeft als expliciete doelstelling een ‘medium’ te zijn om huwelijken en relaties te creëren. Huwelijksadvertenties echter, verschijnen in een medium dat in de eerste plaats een andere commerciële doelstelling heeft, namelijk advertentieruimte verkopen en lezers bereiken. De contactrubriek in kranten was in hoofdzaak een service aan de lezers en een manier om lezers te bereiken. Grote winsten werden niet gemaakt met deze rubriek (Kempeneers, 1991, p. 55). Datingsites hebben als expliciete doelstelling een medium te zijn, maar verschijnen op een medium dat niet noodzakelijk verkocht dient te worden. Plaats is vrijwel onbeperkt op het Internet en het kan ook voor andere doeleinden dan relatievorming gebruikt worden. Inkomsten worden gehaald uit het verkopen van lidmaatschappen of reclame. Verder kunnen we in het eindwerk van Kempeneers (1991, p. 59) lezen dat er een nog een ander onderscheid mogelijk is. Er zijn vormen van formele en van informele relatiebemiddeling. Vormen van ‘formele relatiebemiddeling’ zijn diensten die uitsluitend gericht zijn op partnerdistibutie en waarop iedereen tegen geldelijke vergoeding een beroep kan doen. Een ‘informele relatiebemiddeling’ geschiedt door verwanten of kennissen, wordt als vriendendienst opgevat en start gewoonlijk ook niet op initiatief van de partnerzoekende. Ook dit onderscheid zoals ze in de eindverhandeling van Vocht, (Kempeneers, 1991, p. 9) wordt benaderd kan niet meer toegepast worden om datingsites op te delen. We kunnen stellen dat datingsites zeker geen informele vorm van relatiebemiddeling zijn aangezien het initiatief voornamelijk van de betrokken partijen uitgaat, maar ook als formele vorm kunnen ze moeilijk bestempeld worden. De geldelijke vergoeding bijvoorbeeld lijkt ons niet meer als determinerend gebruikt te kunnen worden, omdat er ook gratis datingsites bestaan. Een nieuwe categorisatie van datingsite dringt zich noodgedwongen op.

In deze thesis gaan we uit van een onderverdeling op basis van ‘doel’ en dan een verdere opdeling die berust op het mechanisme dat wordt gebruikt om verschillende de datingsitegebruikers met elkaar in contact te brengen.

Met ‘doel’ bedoelen we het beoogde resultaat dat de contactzoekers hopen te bereiken met hun advertentie. Hier is een driedeling mogelijk.

· Sites die zich hoofdzakelijk op het tot stand brengen van seksuele contacten richten, ‘erodatingsites’.

· sites die zich in vriendschap en het opbouwen van een netwerk specialiseren, ‘sociaal-netwerksites’ of ‘gemeenschapsites’

· sites die zich richten tot mensen die op zoek zijn naar een (liefdes)relatie, ‘datingsites’

Gemeenschapsites, zoals bijvoorbeeld Friendster.com of LookNMeet.com, gaan we hier buiten beschouwing laten, aangezien deze niet specifiek gericht zijn op het leggen van nieuwe contacten, in tegenstelling tot de erodating- en datingsites.

Het valt ook op dat erodatingsites er geen problemen mee hebben zich te associëren met datingsites, terwijl dit omgekeerd helemaal niet het geval is. Op de site van Rendez-Vous staat letterlijk en zeer expliciet te lezen dat “Rendez-Vous géén sex-site is en alle berichten van seksuele aard strikt verboden zijn” (www.Rendez-Vous.be, 2005) Ook bij Match.com wordt er in punt twee van de algemene voorwaarden gesproken over het verbod op seksueel getint materiaal. Redbox is iets milder, maar ook daar is het publiceren van pornografische afbeeldingen of het publiekelijk aanbieden van escortdiensten uit den boze. Dit is natuurlijk van geheel andere aard op datingsites die zich volledig op “erodating” richten. Op dit domein zijn er enkele bekende, internationale grote sites te vinden zoals AdultFriendfinder.com. Daarnaast bestaan er vele, vaak amateuristische, sites met slechts enkele bezoekers.

Datingsites zijn er in verschillende variëteiten die inmiddels gebruikelijk zijn geworden bij een meerderheid van het doelpubliek. We maken we hier nog een verdere opdeling gebaseerd op het mechanisme dat wordt gebruikt om verschillende gebruikers elkaar te laten vinden.

Omdat dit de meest voorkomende vorm van on line datingsites is, maken we nog een onderverdeling in algemene zoek/sorteer/match-systemen en zoek/sorteer/match systemen voor subpopulaties.

Dit zijn websites zoals Rendez-Vous en Match.com. Ze trekken dagelijks een massa bezoekers met een brede variëteit aan raciale, etnische en socio-economische achtergronden. Deze vorm van on line dating voorziet in de mogelijkheid een profiel aan te maken. Verder kan men de database te doorzoeken op bepaalde variabelen zoals bijvoorbeeld geslacht, woonplaats en leeftijd. Om te communiceren is er meestal een ingebouwd instant messaging systeem en een gesloten emailsysteem. Omdat dit soort datingsites zo talrijk is, wordt er nog een opdeling volgens doelgroep.

Dit zijn datingsites zoals Farmdate.nl voor landbouwers en Gaydar.be voor homo’s. Ze trachten een specifieke subgroep te bereiken en voegen dan ook specifieke vragen voor deze populatie toe aan hun profiel. Gaydar vraagt bij fysieke omschrijving zo naar het feit of men al dan niet besneden is. Sommige algemene sites hebben ook kleinere “sub-sites” voor subpopulaties. Voor deze opdeling in subcategorieën kunnen we voortgaan op een onderverdeling die we terugvinden bij De Grooff. (2004):

Het inwonersaantal van België laat het vaak niet toe om een succesvolle datingsite op te richten die differentieert wat betreft geografie (België of Vlaanderen) én leeftijd (bijvoorbeeld +65-jarigen). Het doelpubliek zou in veel gevallen te klein worden. In de grotere landen, zoals de Verenigde Staten, is zoiets wel mogelijk (bijvoorbeeld een datingsite voor lesbische vegetariërs met een spraakgebrek). Toch gaan er ook in België steeds meer initiatieven van start die zich op een bepaalde subgroep richten. Zo is beautifulpeople.net bezig met een Belgische afdeling op te starten. Het bijzondere aan deze datingsite is dat enkel mooie mensen zich mogen registreren. Op de site moeten kandidaten zich aanmelden met een foto. De leden mogen dan beslissen of de kandidaat erbij mag of wordt afgekeurd. De mannelijke leden beoordelen vrouwelijke kandidaat-leden en omgekeerd. De grootste subgroep op het datingsitevlak is ongetwijfeld deze van de homo- of biseksuele medemens. In België zijn er bijvoorbeeld PinkLink (www.pinklink.be) en Gaydar (www.gaydar.be). In Amerika is er het voorbeeld van ‘Right Stuff Dating’. Deze datingsite richt zich uitsluitend op zeer hooggeschoolde alleenstaanden, op zoek naar een partner. De voorwaarde voor toetreding is ondermeer dat men student was aan een elite-universiteit. Bovendien wordt er een extreem hoog lidgeld gevraagd om zich te verzekeren van de exclusiviteit van de populatie.

De bekendste voorbeelden van dit soort sites zijn uit de Verenigde Staten, Tickles.com en eHarmony.com. Ze koppelen leden op basis van onderzoek naar de compatibiliteit van hun persoonlijkheden. Dit onderzoek gebeurt op basis van persoonlijkheidstesten die elke gebruiker bij inschrijving moet afleggen. In België is er vrij recent ook een gelijkaardige dienst verschenen, namelijk Liefde-voor-het-leven.com. Dit soort sites beperkt ook sommige communicatie tussen gebruikers, zelfs als ze betalend lid zijn. Er is namelijk enkel communicatie tussen personen mogelijk als ze gekoppeld zijn door de datingsite op basis van de resultaten op hun persoonlijkheidstest.

Rense Lange, dokter in de computerwetenschappen en psychologie, voerde een uitgebreid onderzoek (HealthNewsDigest.com, 2004) naar de methodes van on line datingsites. Uit dit onderzoek werd geconcludeerd dat miljoenen vrijgezellen lid zijn van on line datingsites met serieuze gebreken en zonder enige wetenschappelijke onderbouwing. Vooral de sites die werken op basis van persoonlijkheidstesten, worden met de vinger gewezen. In de steekproef van dit onderzoek werden geen Belgische sites betrokken. Veralgemenende uitspraken naar Belgische sites kunnen dus niet gedaan worden. Bovendien weigerden alle onderzochte datingsites – met uitzondering van True.com - hun methoden openbaar te maken en enig bewijs of cijfermateriaal aan te dragen dat het succes van hun testmethodes zou kunnen ondersteunen.. Zonder de mogelijkheid om de wetenschappelijke waarde van de testen te evalueren is het onmogelijk te bepalen in welke mate de vernoemde sites effectief zijn in hun voorspellende ‘koppelkwaliteiten’. Dr. Lange beklemtoonde wel dat de testen die hij onder ogen kreeg het etiket ‘psychologische test’ niet verdienden. Hij beschouwde ze louter als onderhoudende quizjes, zonder enige wetenschappelijke waarde.

True.com toonde zich in een reactie op deze resultaten (“Millions of Singles Could be Using Flawed Compatibility Tests”, 2004) verbaasd dat zij als enige wetenschappelijke ondersteuning bood en pleitte er samen met Lange voor dat de on line datingindustrie standaarden zou ontwikkelen om de betrouwbaarheid en geldigheid van on line psychologische testen te garanderen. Dit zou zowel de klant als de industrie zelf ten goede komen en de industrie beschermen tegen klachten met betrekking tot de kwaliteit en betrouwbaarheid van hun diensten.

Dit soort sites zijn vergelijkbaar met de zoek/sorteer/koppelvorm van reguliere datingsites, met het verschil dat deze zich richten op het tot stand brengen van contacten in de seksuele sfeer. Ook hier kan men een opdeling maken in enkele van de subgroepen die ook op gewone datingsites van toepassing waren. Voornamelijk de geografische en interesse onderverdeling zijn van toepassing hier. Dit kan geïllustreerd worden aan de hand van het voorbeeld van AdultFriendFinder (www.adultfriendfinder.com).

In België zijn er tientallen datingsites te vinden, maar het overgrote deel bestaat echter uit amateuristische hobbysites. Op de Belgische markt kan men een drietal grote datingsites onderscheiden. Twee hiervan, Match.com en Meetic.com, zijn ook op Europees vlak grote spelers. De derde, Rendez-Vous, is alleen in België aanwezig. Datik.be en For2.be zijn de wat kleinere broertjes. Hieronder worden ze alle vijf kort besproken.

Tijdens een verblijf in de Verenigde Staten merkte Alexandre Baudoux, een ingenieur bij computergigant IBM, wat een enorm potentieel on line datingsites hadden. Na zijn terugkeer in België besloot hij hier in België een datingsite op te starten. Samen met enkele vrienden knutselde hij op 4 maanden tijd Rendez-Vous in elkaar. De site, die oorspronkelijk eerder een hobbyproject van de oprichters was, bleek na verloop van tijd zo succesvol te zijn dat het onderdeel werd van de N.V. ‘B. On the Net’. Deze onderneming, opgericht in 1995, is gespecialiseerd in de ontwikkeling van Internetsites. Rendez-Vous, met het hoofdkantoor in Ukkel, startte uitstekend en vier maanden na de lancering brachten al 1500 surfers op een dagelijkse basis een bezoek aan de site. Twee maanden later was dit aantal verdubbeld en in april 1998 werd de kaap van 14000 bezoekers per dag overschreden. Momenteel zijn er zeven mensen in dienst van Rendez-Vous en is de site bereikbaar via Internet en mobiele telefoon (Coertjes / Creemers, 23-03-2005)

Voormalig eigenaar en oprichter van iFrance, Marc Simoncini, stichtte na een voorbereidingsperiode van zes maanden op 24 april 2002 een nieuw bedrijf: Meetic. Het hoofdkantoor bevindt zich in Boulogne Cedex in Frankrijk en het bedrijf had in 2003 al meer dan twintig mensen van vijf verschillende nationaliteiten in dienst. Een jaar na oprichting had het bedrijf ook al een sterke voet aan de grond in Italië, Spanje, Duitsland, Groot-Brittanië en België. Ondertussen zijn er ook sites in Oostenrijk, Denemarken, Zweden, Zwitserland en is er een site exclusief voor Azië. Meetic heeft een internationale afdeling die in het Engels of het Spaans te bereiken is. Volgens cijfers van Nielsen Netratings uit januari 2005 is het de meest bezochte datingsite van Europa. In België is ze vooral in het Franstalig landsgedeelte populair. Naar eigen zeggen zijn 11 miljoen mensen lid van Meetic en zijn ze toegankelijk via Internet, mobiele en gewone telefoon. Een groot deel van het personeel van Meetic houdt zich voltijds bezig met het verifiëren van profielen en foto’s. Profielen die langer dan drie maanden niet meer aangepast of bekeken zijn, worden automatisch verwijderd. Meetic is actief aanwezig met reclamecampagnes in de meeste van de landen waar ze vertegenwoordigd zijn. Tevens proberen ze samenwerkingsverbanden op te zetten met andere, grote Europese spelers uit de Internetwereld door bijvoorbeeld op portaalsites de mogelijkheid te voorzien een partner te zoeken. Dit zou dan via de Meetic-database gebeuren. Meetic is financieel gezond en reeds een jaar na het ontstaan werd er succesvol een fondsenwerving georganiseerd die 2 miljoen euro opbracht (“A year after its launch, Meetic has become the leading pan-European dating service and contributes to the “European Union”, 2003).

Match.com werd gesticht op 21 april 1995 en is sindsdien aan een opmerkelijke expansie begonnen. Match.com is onderdeel van InterActiveCorp (IACI), een bedrijf genoteerd op de Amerikaanse technologiebeurs Nasdaq en tevens eigenaar van een andere vrij grote datingsite, Udate, die vooral in Groot-Brittannië actief is.

Net als Meetic beweert ook Match.com de Europese leider op het vlak van on line dating te zijn. Hiervoor baseren ze zich op cijfers uit januari 2005 van comScore Media Metrix, een onafhankelijke meetorganisatie. Deze cijfers wijzen uit dat er in januari 2005 bijna 5,7 miljoen unieke bezoekers geteld werden. MSN Dating, dat ook door Match.com voorzien wordt van profielen, staat in deze lijst op de tweede plaats en Meetic op een derde plaats met respectievelijk 4,2 miljoen en 3,7 miljoen unieke bezoekers. Op wereldvlak zijn ze volgens diezelfde organisatie marktleider. Match.com is tevens in het bezit van het Guinness World Record van 2004 voor grootste on line datingsite (“Businesses Match.com”, 2004). Deze internationale uitbreiding werd mogelijk gemaakt door een overnamepolitiek, ondermeer van Udate en Soulmates, twee andere datingsites. Match.com opereert wereldwijd met aangepaste sites voor verschillende landen en voorziet ook MSN en Love@AOL van on line datingdiensten. Naar eigen zeggen (onafhankelijke cijfers hieromtrent zijn moeilijk te vinden) heeft Match.com meer dan 12 miljoen leden over meer dan 246 verschillende landen. Deze leden kunnen gebruik maken van meer dan 31 unieke Match.com sites of sites die geaffilieerd zijn met hen. In België heeft Match.com ongeveer 100 000 leden (Brisac, 05-04-2005). Gespreid over de tien jaar dat Match bestaat zijn ongeveer 45 miljoen mensen ooit lid geweest. Het internationale hoofdkantoor bevindt zich in Londen en de voertaal is voornamelijk Engels, maar er zijn sites van Match.com in 18 verschillende talen te vinden. Elk continent, op Antarctica na, is vertegenwoordigd. Momenteel is Match.com gestructureerd in twee grote afdelingen: Match USA en Match International (Brisac, 05-04-2005).

Onderstaande informatie vonden we op de site van Match.com (www.match.com) zelf, maar aangezien er weinig tot geen onafhankelijke cijfers te vinden zijn, geven we ze toch weer. De leden van Match zijn grotendeels hooggeschoold en inwoners van grote steden of de buitenwijken ervan. Zes op tien Match-leden zijn ouder dan 30 jaar en evenveel zijn er nooit getrouwd. Ruim drie leden op tien zijn gescheiden. Match-leden in Europa zenden per maand meer dan 1,2 miljoen emails naar andere leden.

Op legaal vlak is de gebruikersovereenkomst in overeenstemming met de wetten van de staat New South Wales in Australië. Het aanvaarden van de bevoegdheden van dit hof is een voorwaarde van het lidmaatschap, ook voor Belgische leden. De site werkt op technologie die geleverd wordt door Soulmates Technology Pty. Ltd., een bedrijf dat tevens een partner van Match.com is (“Businesses Match.com”, 2004).

Match.com is een voorbeeld van een datingsite die zich op een internationaal publiek richt, maar met aangepaste sites voor verschillende landen. Een mooi voorbeeld van “glocalisation”. Het is wel enkel de oppervlakkige ‘schil’ die anders is. De database waar alle profielen in opgeslagen worden is identiek voor alle Match-sites.

Datik is een datingdienst van de BVBA After The Hype, een Belgisch bedrijf uit Gent. After the Hype heeft elf medewerkers in dienst en baat naast Datik ook de communitysite LookNmeet uit. Alvorens Alexander Dresen After The Hype oprichtte, was hij de stichter van Chat.to.be. Later richtte hij onder meer het softwarebedrijf Roicast op. LookNMeet telt ongeveer 60 000 unieke bezoekers per dag (CIM) en heeft ongeveer 400 000 leden (Gsv,14-02-2005, p. 23). Volgens Alexander Dresen, directeur van After The Hype, zijn er 196 000 leden actief op de Datik en trekt de site een ouder publiek aan dan LookNmeet doet (Gsv, 14-02-2005, p. 23).

Liefde-voor-het-leven.com (www.liefde-voor-het-leven.com) is een recent initiatief (maart 2005) onder leiding van Guido Meersseman, in samenwerking met een team van Nederlandse en Belgische psychologen en informatici. De site is de eerste Belgische vertegenwoordiger van datingsite op basis van een persoonlijkheidstest. Men focust op personen die op zoek zijn naar een ernstige, lange termijn relatie. Zo wordt er niet de mogelijkheid geboden om contacten te leggen voor louter vriendschap. Ook gehuwden en minderjarigen worden geweerd als lid. Liefde-voor-het-leven.com is een site waar aan ieder lid een aantal partners worden voorgesteld en er geen mogelijkheid bestaat om vrijblijvend door het ledenbestand te bladeren. Als lid kan men alleen de leden zien die aan jou worden voorgesteld, en omgekeerd zijn deze mogelijke partners ook de enigen die weet hebben van jouw lidmaatschap (Meersseman, 10-04-2005). De computer bepaalt op basis van een test die men na registratie dient in te vullen welke mensen bij elkaar passen. Er wordt in zekere mate rekening gehouden met leeftijd en gestalte, maar volgens de uitleg op de site zelf, is het belangrijkste criterium het temperament van beide partners, hoe dat bij elkaar past en elkaar aanvult. De test, bestaande uit 90 vragen, meet vijf kenmerken, waaronder drie factoren die gebaseerd zijn op de klassieker ‘The Varieties of Temperament’ van de Amerikaanse psycholoog William Sheldon. Sheldon had het in zijn werk over de ‘cerebrotone’, de ‘viscerotone’ en de ‘somatotone’ component, die samen iemands aard bepalen. Het viscerotone deel van iemands temperament is gericht op menselijke warmte en maakt mensen sociaal, zintuiglijk, tolerant, vredelievend en doet hen op zoek gaan naar een comfortabel leven met veel lekker eten. De ‘cerebrotone’ of intellectualistische component zou naar Sheldon’s mening sterk ontwikkeld zijn bij introverte, teruggetrokken mensen met een artistieke natuur. Cerebrotone mensen lijken sterk op intuïtief vlak en zijn vaak erg zelfbewust, inwendig onrustig en gevoelig. Het somatotone element staat dan weer voor energie, dynamisme, kracht, en optimisme. Individuen waarbij het somatotone deel sterk ontwikkeld is, zijn meestal actieve, onversaagde, assertieve avonturiers met een grote strijdlust. De twee overblijvende componenenten zijn op empirische basis ontdekt en zijn onafhankelijk van de drie van Sheldon: de ‘romantische’ en de ‘perfectionistische’ component. “‘Romantisch’ heeft in dit geval niets met liefde of sentimentaliteit te maken. Romantische mensen streven naar moeilijk haalbare doelen en zijn daartoe bereid grote risico’s te nemen”, omschrijft Guido Meersseman. “Perfectionistische mensen willen, zoals de naam al doet vermoeden, alles zo perfect mogelijk doen en houden daarom van maximale controle en willen zo weinig mogelijk risico’s nemen.” De vijf factoren werden gemeten op een schaal van 0 tot 21, waarbij het statistisch gemiddelde voor elke component gelijk is aan 7. Met andere woorden: over de hele bevolking gezien houden uitschieters in deze of gene richting elkaar in evenwicht, en de gemiddelde score op elke factor is 7 (De Sloover, 04 januari 2005, p. 15).

Het principe achter deze manier van werken is dat er op deze manier geen tijd verloren gaat met kandidaten die wel leuk en aantrekkelijk zijn, maar waarvan na verloop van tijd blijkt dat personen qua karakter helemaal niet bij elkaar passen. Naar schatting voor 8% van de leden zal geen kandidaat voorgesteld worden. De criteria voor de selectie zijn naar eigen zeggen zeer streng. Voor de overige leden wordt er geschat dat er ongeveer 10 en maximaal 20 partners voorgesteld zullen worden.

Chatboxen, popups en sms wordt bij Liefde-voor-het-leven gemeden. Uit voorbeelden uit de Verenigde Staten kan men afleiden dat dit een vorm van datingsites is waar vooral vrouwen in geïnteresseerd zijn. Tickle.com heeft zelfs de traditionele 60/40 verhouding in het voordeel van de mannen doen kantelen naar de andere kant, maar bij Liefde-voor-het-leven.com bestaat het ledenpubliek (4000 personen) toch nog voor 60% uit mannen. Wat de verwerking van persoonlijke gegevens en de privacy betreft, is er hier weinig risico aangezien er geen adres, telefoonnummer, bankrekeningnummer en dergelijke gevraagd worden. Enkel een (schuil)naam en emailadres zijn een vereiste. (Vuylsteke, 26-11-2002, p.7).

Westvlinders (http://go.to/westvlinders) is een datingsite die zich, zoals de naam al doet vermoeden, tot één welafgebakende regio richt. West-Vlaanderen in dit geval. Naar onze mening is op dit vlak deze site uniek in België. Ook op deze site wordt er expliciet vermeld dat het geen sekssite is. De minimum leeftijd van de gebruikers wordt op 18 jaar gesteld, maar leden vanaf 16 jaar worden oogluikend toegestaan. In de gegevensbank van deze site zijn er 3417 profielen aanwezig, waarvan er 255 van vrouwen afkomstig zijn. Westvlinders is een perfect voorbeeld van een amateurdatingsite die door één enkele persoon opgericht is en onderhouden wordt (Webmaster West-Vlinders, 22-03-2005).

Erodatingsites maken een zeker even groot deel van de internetwereld uit als reguliere datingsites en toch leest men hier nooit over. In de geschiedenis van het ‘daten’ zagen we reeds dat sinds de jaren zestig een seksuele revolutie heeft plaatsgevonden. Dat deze zich in de jaren zeventig, tachtig en negentig onverminderd heeft doorgezet blijkt uit de ledenaantallen die dit soort sites tellen. In de media wordt echter zelden melding gemaakt van dit soort datingsites, in tegenstelling tot de reguliere. Hier kan men de wereld aanschouwen zoals hij óók is. Hieronder worden drie zulke sites besproken. AdultFriendFinder, LipstickSwingers en Erocontact.

AdultFriendFinder is een onderdeel van de FriendFinder-groep, opgericht in 1996. Bij Friendfinder ondervond men al snel dat er veel profielen gepost werden die te gewaagd waren voor op de gewone FriendFinder site. Oorspronkelijk werden zulke profielen gewoon verwijderd, maar al snel zag men de mogelijkheden hiervan in en startte men met Adultfriendfinder. Adultfriendfinder bestempelt zichzelf als grootste seksprofielensite ter wereld. ComScore Media Metrix berekende dat de site in juli 2002 2.321.000 unieke bezoekers telde. Hierbij vergeleken zijn de 788.000 van de gewone FriendFinder. Op dit moment (maart 2005) is AdultFriendFinder.com wereldwijd één van de grootste erodatingsites wereldwijd met 17,566,534 actieve leden, waarvan er 77144 de Belgische nationaliteit hebben (www.adultfriendfiender.com). In tegenstelling tot Match.com hebben zij niet voor een “glocalisation”-aanpak gekozen met voor ieder gebied of land een aparte site, maar voor één site die in 7 verschillende talen (Engels, Spaans, Portugees, Japans, Italiaans, Duits, Frans) te bekijken is. FriendFinder kan beschouwd worden als de algemene site met een onderverdeling in 16 subsites voor verschillende subgroepen. Hieronder volgt een korte beschrijving van enkele van de sites.

Dit is de algemene, ‘gewone’ datingsite en richt zich op vrijgezellen op zoek naar liefde, romantiek of een huwelijk.

Deze site is iets uitdagender dan FriendFinder.com en iets minder expliciet dan AdultFriendFinder.com. Té expliciete foto’s worden geweigerd en het taalgebruik wordt nauwlettender in de gaten gehouden. Ook deze site is net als AdultFriendFinder beschikbaar in het Frans, Italiaans, Spaans, Japans, Duits en Portugees.

ALT.com staat voor Alternative en heeft bijna 2 miljoen leden. Hier komen de advertenties terecht die zich in de meer perverse sfeer situeren, zoals fetish, SM- en bondageseks. Ook deze site is weer beschikbaar in 4 verschillende talen. ALT.com wordt onderhouden door 150 werknemers van de Friendfinder Inc. Groep en is gevestigd in Palo Alto, Californië, USA.

OUTPersonals is naar eigen zeggen de grootste homodatingsite ter wereld. In totaal zijn er 1125896 profielen te bekijken waarvan er in maart 2005, 4685 Belgische adverteerders waren. Ze zijn verdeeld over categorieën als Man zoekt man, bi-koppel zoekt man, groep zoekt man en dergelijke meer. Man zoekt man maakt het merendeel van de advertenties uit.

GayFriendFinder.com is één van de nieuwste en snelst groeiende sites in het FriendsFinder netwerk. Net zoals OutPersonals richt het zich tot homoseksuele mannen, maar vooral tot deze die op zoek zijn naar een serieuze relatie. Ook worden de expliciete foto’s die op OutPersonals.com te vinden zijn hier geweerd. Van de 888000 leden zijn er 528 uit België afkomstig.

Zoals de naam het al zegt is Senior FriendFinder een on line profielenpagina voor mensen ouder dan 40. Ook hier valt nog een onderverdeling te maken. Er zijn verschillende categorieën zoals koppel zoekt man of vrouw en alle mogelijke variaties hierop. In België zijn er 805 profielen waar “man zoekt vrouw” de hoofdmoot van uitmaakt met 459 advertenties.

Deze site concentreert zich op Filippino’s en mensen geïnteresseerd in de Filippijnse cultuur. Een groot deel van de leden zijn Filippino’s die in de Verenigde Staten wonen.

Dit is de Spaans/Portugese versie van FriendFinder.com en één van de snelst groeiende in het netwerk.

Zoals de naam het al zegt is deze site bedoeld voor de Joodse gemeenschap. In het totaal zijn er meer dan 200000 leden. Bijna 300 Belgische leden zijn er actief in de categorie “man zoekt vrouw”. Er bestaat ook de mogelijk om contacten van hetzelfde geslacht te zoeken.

BigChurch is een Christelijke gemeenschap en datingsite. Het eerste wat hier opvalt is dat er geen mogelijkheid is om te zoeken naar contacten van hetzelfde geslacht. Wel is er een optie om bijbelstudie of gebedspartners te zoeken. België is vertegenwoordigd door 80 profielen van vrouwen op zoek naar mannen en 222 mannen op zoek naar vrouwen.

Verder zijn er nog 5 datingsubsites die zich vooral differentiëren naar nationaliteit. FrenchFriendFinder, KoreanFriendFinder, ItalianFriendFinder, IndianFriendFinder, GermanFriendFinder;

Als voorbeeld van een erodatingsites die zich nationaal of tot één taalgebied richt, kunnen we Lipstick Swingers van Eddie Lipstick nemen. Deze site wordt aangeboden in het Nederlands, Frans en Engels, maar richt zich voornamelijk tot België en Nederland. De site is niet zuiver op dating gericht, maar is eerder een gemeenschap waar alle aspecten van de ‘swinger’-levensstijl aan bod komen. Dit gaat echter buiten het opzet van deze thesis. De datingafdeling van deze site wordt onderverdeeld in verschillende rubrieken (BDSM contacten, vakantiecontacten, phonedating,…). Een onderverdeling die hier opvalt is deze in advertenties waar een financiële vergoeding (F.V.) gevraagd wordt en deze zonder financiële bijbedoelingen (GFB). Ook wordt er geen onderscheid gemaakt tussen zoekertjes voor mannen en vrouwen. Ze staan in willekeurige volgorde allemaal bij elkaar.

Naast deze categorie is er ook een rubriek “Vakantie contacten” waar zoekertjes als deze gevonden kunnen worden.

“46j limb koppel zijn van 15/08 tot 1/09 op vakantie in cap d'agde en op zoek naar een tof koppel voor fijne erotische momenten mee te beleven . Houden van een goed gesprek - sauna - massage en fijne en zachte erotiek . zij is een knap sexy bi vr van 1,66 en 63kg en hij is 1,71 en 75kg .Sturen geen foto's(heel discreet) maar stellen een vrijblijvende date voor in een rustige taverne !!!” (www.lipsticksex.net)

Na registratie op de site kan men inloggen en is er de mogelijkheid om te zoeken op singles of koppels, waarna er verder kan gespecificeerd worden naar geslacht en leeftijdscategorie en wat men hoopt te bereiken met zijn/haar date. De keuzes gaan van biseksuele seks tot groepseks, het uitwisselen van erotische foto’s, telefoonseks, parkingseks, passieve seks, actieve seks, camseks, soft en volle partnerruil en SM. De datingsite is niet winstgevend en wordt beschouwd als een vorm van reclame voor de site. Mensen worden gelokt door de datingdienst en surfen dan verder naar de activiteiten waar wel winst op gemaakt wordt zoals webcam en videoverkoop (Lipstick / Creemers, 23-03-2005).

Erocontact.be is ook een site die zich eerder tot een beperkt publiek richt. Ten eerste is de site alleen in het Nederlands beschikbaar, wat het publiek al limiteert tot degenen die de Nederlandse taal machtig zijn. Ten tweede is de site niet-commercieel. Zoekertjes met financiële bedoelingen worden geweigerd en er dient ook niets betaald te worden alvorens men een zoekertje kan zetten. Begin maart 2005 stonden er 432 advertenties on line, wat zeer bescheiden is in vergelijking met bijvoorbeeld de AdultFriendFinder site. De advertenties werden onderverdeeld in categorieën gebruikelijk in deze sector zoals ‘man zoekt vrouw’, ‘vrouw zoekt man’, ‘koppel zoekt vrouw’, ‘groepseks’ en ‘SM’.

De site is eigendom van één persoon en wordt ook volledig onderhouden door deze man. Op de site is er een formulier beschikbaar om zelf een advertentie te plaatsen. Deze komt dan rechtstreeks in een database en op de site terecht onder maximum drie rubrieken die men zelf kan selecteren. De webmaster/eigenaar ontvangt hierna een mail met de ingevoerde gegevens. Is er volgens hem sprake van misbruik, zoals beschreven staat in de gedragscode, wordt de advertentie verwijderd. Onder misbruik worden commerciële of illegale advertenties verstaan (Webmaster Erocontact.be / Creemers, 23-03-2005). Ondanks het niet-commerciële uitgangspunt vonden we enkele advertenties op de site waar financiële vergoedingen worden gevraagd of doorverwezen wordt naar homepages waar men dan de prijs die per uur gevraagd wordt kan zien.

In juli 2004 werd in Frankrijk de stichtingsvergadering van Idea Oasis gehouden. Dit staat voor Internet Dating Executive Alliance/ On line Association for Social Industry Standards. (www.ideaoasis.org/) De organisatie heeft als doel ethische regels overeen te komen voor de datingsite-industrie. Tevens wil men zich toeleggen op de ontwikkeling van standaarden in verband met de bescherming van de privacy, de manier waarop het lidmaatschap geverifieerd kan worden en de informatie-uitwisseling tussen de leden vlot helpen verlopen. Het is de bedoeling virtuele gemeenschapeconomie te veranderen op een manier dat hun leden er voordeel bij hebben door de promotie van ethisch sociaal netwerkgedrag zowel voor de leden als voor de hele gemeenschap. Datingsites die lid worden van deze organisatie zullen een uniek genummerd ‘Idea Oasis’-logo krijgen om op hun website te plaatsen en aan hun bezoekers te tonen. We kunnen wel vaststellen dat er geen enkele van de bekende grote datingsites lid is. In België bestaat er zo geen initiatief en werken de datingsites als concurrenten langs elkaar.

Datingsites zijn de meest winstgevende sector van het internet en dat geld moet ergens vandaan komen. De meeste datingsites halen hun inkomsten uit lidgelden die aangerekend worden Er zijn natuurlijk ook gratis datingsites, maar over het algemeen kan men zeggen dat alleen amateuristische sites zoals Westvlinders of Erocontact volledig gratis zijn. Zij bereiken meestal veel minder gebruikers dan de wat meer professionele sites en hebben bijgevolg ook minder kosten wat betreft opslagcapaciteit en bandbreedteverbruik. Een ander gevolg van een kleiner aantal profielen betekent ook minder werk om de waarheidsgetrouwheid ervan na te gaan. Personeelskosten maken samen met server- en bandbreedtekosten het merendeel van het kostenplaatje van een doorsnee datingsite uit (Coertjes / Creemers, 23-03-2005).

De aanmaak van een profiel is op de meeste sites gratis. De prijsdrempel is laag en dit samen met het feit dat het maken van een basisprofiel slechts enkele minuten in beslag neemt, zorgt ervoor dat de stap naar het aanmaken van een profiel zo klein mogelijk gemaakt wordt. Dit is echter niet enkel ingegeven door altruïstische motieven. Hoe meer mensen een profiel hebben, hoe groter de aantrekkingskracht op potentiële gebruikers wordt. Dit maakt de kans groter dat er een profiel gevonden wordt door een bestaande gebruiker die hierdoor over de drempel getrokken wordt om ook lidgeld te betalen.

Er moet dus een evenwicht gevonden worden tussen het aanbod aan gratis diensten en het aanbod aan betalende diensten om de site economisch leefbaar of rendabel te maken. Zoals we al eerder zagen, is de aanmaak van een profiel meestal gratis. Een uitzondering hierop is Datik.be waar voor activatie van het profiel een SMS dient verzonden te worden. Deze SMS kost twee euro. Hier dient wel bij opgemerkt te worden dat ongeveer de helft van deze twee euro naar operatorkosten gaat zodat een klein bedrag overblijft, wat ook functioneert om ‘fakers’ te ontmoedigen. Er zijn verschillende manieren van betalen. Er kan een abonnement genomen worden voor enkele maanden of naar analogie met de GSM-wereld kan men een vooraf betaald krediet kopen.

Alle commerciële datingsites bieden deze vorm van betalen aan. Er zijn echter grote verschillen in prijs. De lengte van een abonnement kan variëren van één maand tot een jaar en ook de prijs varieert bij sommige sites naargelang het geslacht en de leeftijd van de aanvrager. Meestal is een abonnement nodig om gebruik te kunnen maken van alle mogelijkheden die de site biedt, zo is het bij de meeste datingsites onmogelijk om contact te leggen met iemand zonder een abonnement te nemen. De ontvanger van deze berichten moet geen betalend lid zijn om de gestuurde pop-ups of emails te kunnen lezen en eventueel te beantwoorden. Betalende leden worden bij de meeste sites ook eerst vermeld in de zoekresultaten en kunnen meer foto’s in hun fotogalerie plaatsen.

Hieronder worden de prijzen van de bekendste Belgische datingsites vergeleken. Bij Datik kan men een abonnement aangaan voor een periode van één, drie, zes of twaalf maanden De prijs zakt naarmate de aangegane verbintenis langer wordt en er wordt geen verschil gemaakt tussen mannen en vrouwen.

Dit in tegenstelling tot Meetic waar men een differentiërende prijspolitiek gebruikt. Dit wil zeggen dat ze verschillende tarieven hanteren voor verschillende categorieën abonnees.

“Tariefverschillen kunnen niet alleen voortvloeien uit de sekse (…) of de seksuele geaardheid van degene die een zoekopdracht opgeeft, maar ook uit de inspanning en de kosten die betrekking hebben op het maken en beheren van de profielen die door elke categorie leden worden gezocht.” (Meetic – Algemene Voorwaarden, Artikel 4)

We deden zelf een kleine test en creëerden een profiel voor een 24-jarig mannelijk, heteroseksueel proefpersoon en een vrouwelijk proefpersoon van dezelfde leeftijd en geaardheid. Voor de mannelijke proefpersoon vonden we dat er mogelijkheid was tot twee vormen van betaling: krediet en abonnement. Op Meetic.be kan men zich een abonnement voor één, drie of 12 maanden aanschaffen. Voor één maand kost dit 29,45€, drie maanden kosten 59,85€ (wat overeenkomt met 19,95€ per maand) terwijl de prijs voor een jaar 119,40€ is (wat overeenkomt met 9,95€ per maand). Het abonnement geeft ongelimiteerde toegang tot alle betalende functies van de site voor de duur van het abonnement. Ook verdwijnen de reclameslogans bij betalende leden. Voor de vrouwelijke proefpersoon bestond er geen mogelijkheid om met ‘krediz’ te werken en was er dus alleen het abonnement als vorm van betaling. De prijzen hiervan lagen lager dan wat de mannelijke proefpersoon hiervoor diende te betalen. Voor één maand was de prijs 14€, voor drie maanden 33€ (11€ per maand) en voor een volledig jaar 108€ (9€ per maand).

Bij Match (Match.com) zijn er twee formules van abonnement. Het eerste is het standaardabonnement wat we ook bij andere datingsites aantreffen. Na betaling kan men gebruik maken van alle mogelijkheden die de site biedt. Een andere vorm is het zogenaamde ‘ContactMe’. Hiermee maak je het mogelijk dat andere leden, geabonneerd of niet, gratis contact met je kunnen opnemen. Als je zelf contact wil maken met iemand moet je zelf nog een standaardabonnement nemen. ContactMe kost 74,85€ voor drie maanden.

Van alle commerciële sites is Rendez-Vous zonder twijfel de goedkoopste. Zij bieden twee vormen van abonnement aan. Via een overschrijving van 12 euro kan men gedurende 6 maanden gebruik maken van de volledige functionaliteit van de site. Dit komt overeen met 7ct. per dag. Het is ook mogelijk via SMS te betalen. Middels het doorsturen van een gepersonaliseerde code via een SMS aan een speciaal nummer kan men zijn/haar profiel voor één maand activeren. Aanvankelijk kostte zo een SMS 1 euro, na een tijdje werd dit gedrag verdubbeld naar 2 euro en momenteel kost het 4 euro om een profiel te activeren. Het overgrote deel (90%) van de betalingen gebeurt via SMS, maar men is nu bezig met het promoten van de goedkopere vormen van betaling via overschrijving of VISA. (Coertjes / Creemers, 23-03-2005)

Een andere vorm van betalen is vergelijkbaar met het vooraf betaald krediet zoals we dat ook bij GSM-operatoren terugvinden. Bij Meetic werkt men met ‘krediz’, een virtuele betalingseenheid. Afhankelijk van de handeling die men wil stellen, betaalt men een aantal krediz. Zo kost een pagina van een lid bekijken 2 krediz, een fotoalbum bekijken kost 5 krediz, een emailbericht lezen of zenden kost 50 krediz en een chatgesprek beginnen kost eveneens 50 krediz. Uit de test die we deden bleek dat alleen bij de mannelijke proefpersoon de mogelijkheid bestond om een vooraf betaald krediet te kopen. Voor 40€ konden we 4000 krediz kopen en voor 80€ kregen we 12000 krediz. De krediz blijven één maand geldig vanaf het moment van aankoop.

Ook bij Datik bestaat de mogelijkheid vooraf betaald krediet te kopen dat mindert naargelang men gebruik maakt van de site. Men kan pakketten van 25, 50 en 100 ‘contacten’ kopen. De prijs van deze vooraf betaalde pakketten gaat van 37,5€ voor 25 contacten (1,5€ per contact) tot 100€ voor 100 contacten (1€ per contact). De mogelijkheid bestaat ook om apart te betalen per advertentie waarop men wil reageren. De betaling hiervan gebeurt via SMS aan een prijs van 2€ per contact. Voor het abonnement en de vooraf betaalde kredieten kan men ook betalen via kredietkaart en via overschrijving.

Bij Liefde-Voor-Het-Leven (Liefde-voor-het-leven) is de manier van betalen enigszins anders georganiseerd. Wanneer twee personen door de computer gekoppeld worden en zich akkoord verklaren om emailadressen uit te wisselen wordt door beide personen 50 euro betaald. Dit bedrag kan in de toekomst 100 euro worden, leden onder de 25 jaar krijgen een korting van 40%. Als één van de enige datingsites in België is het omwille van de verplichting om te voldoen inzake de wetgeving de bescherming van de consument, die verder aan bod komt, niet mogelijk betalingen te verrichten indien je minder dan 8 werkdagen geregistreerd bent als gebruiker. Er zijn ook datingsites die geheel gratis te gebruiken zijn. Westvlinders en Erocontact zijn hier een voorbeeld van.

Dat de bedrijfscultuur in België grondig verschilt met deze in de Verenigde Staten kan blijken uit de hoeveelheid cijfers die we terugvonden met betrekking tot de omzet en de winst die datingsites maakten. In de Verenigde Staten wordt hier geen probleem van gemaakt en wordt er heel open rond gecommuniceerd, dit in tegenstelling tot België.

Volgens het marketingbureau eMarketer legden Amerikaanse consumenten in 2002 1,2 miljard dollar (931 miljoen euro) neer voor verschillende vormen van on line inhoud. De populairste branches waren in volgorde van belangrijkheid on line dating, zakeninformatie en entertainment. In het derde kwartaal van 2002 bedroeg het totaal aantal Amerikaanse surfers dat bereid was te betalen voor verschillende vormen van inhoud 14,8 miljoen. Datingsites leverden tijdens deze periode 87 miljoen dollar op, een winst van liefst 387 procent ten opzichte van dezelfde periode het jaar ervoor. Deze spectaculaire groei minderde het jaar daarna, maar de consumptie op on line datingsites groeide toch tot 214 miljoen dollar in de eerste helft van 2003, een stijging met 76% in vergelijking met het jaar daarvoor toen 121 miljoen dollar gespendeerd werd. In totaal spendeerden de Amerikanen voor 748 miljoen dollar aan on line inhoud in de eerste helft van 2003 waarvan on line dating dus goed is voor bijna 30%. (De Tijd, 3. Verkoopcijfers on line inhoud stijgen, 3 januari 2003) (Online Publishers Association) In 2004 groeide de betaalde inhoud verder met 14% tot 1,8 miljard dollar en bleef on line dating de belangrijkste sector met inkomsten voor 469,5 miljoen dollar, een stijging met 4% in vergelijking met 2003 (Online Publishers Association) 19 miljoen Amerikanen waren bereid voor on line inhoud in het laatste kwartaal van 2004.

Voorlopig zijn de inkomsten uit lidgelden voor on line inhoud slechts verantwoordelijk voor één vierde van de totale inkomsten van websites. De overige 75 procent is afkomstig van internetadvertenties, maar de markt voor internetreclame blijft bijzonder zwak. (“Verkoopcijfers on-line-inhoud stijgen”, 03-01-2003)

Meer dan één derde van alle uitgaven aan on line dating verdween in de zakken van eHarmony, dit is meer dan enig ander bedrijf uit de on line dating wereld. Jupiter Research voorspelde in 2003 dat in 2004 473 miljoen dollar zou uitgegeven worden aan on line datingsites. Het bleek 470 miljoen te zijn. Een vrij nauwkeurige voorspelling dus. Voor 2005 voorspelden ze 516 miljoen dollar en 642 miljoen dollar voor 2008.

Cijfers voor België bleken zoals gezegd zeer moeilijk vindbaar, noch op het internet, noch in kranten, noch via aanvraag via mail werd hier op ingegaan. In de Knack van 13 augustus 2003 (Demets, 2003, pp. 22-25) konden we lezen dat Rendez-Vous een omzet boekt van ongeveer 300 000 euro per jaar en een kleine winst.

We veronderstellen dat vooral vrijgezellen met toegang tot het internet geïnteresseerd zijn in datingsites. Cijfers hierover vinden we bij het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) en het Belgium Internet Mapping onderzoek uitgevoerd door InSites Consulting. Het NIS voorziet niet in cijfers over het aantal vrijgezellen, maar wel gegevens over het aantal gehuwden, ongehuwden, gescheidenen en weduwnaars die hieronder gepresenteerd worden. Ook cijfers over het aantal Belgen met internet vinden we daar terug. Hieruit zal blijken dat er een enorme markt bestaat voor internetdating.

Uit gegevens van het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS, 2004) blijkt dat ruim vijf en een half miljoen Belgen niet gehuwd zijn. Het aantal éénpersoonshuishoudens steeg tussen 1994 en 2004 van 1 204 049 naar 1 441 345. Op een totaal van 4 402 307 huishoudens is dit bijna één op drie.

Er zijn iets meer alleenwonende vrouwen, 776 831, dan alleenwonende mannen, 664 514. Dat stedelijke gebieden een veel hoger aantal éénpersoonshuishoudens kennen blijkt uit onderstaande map.

Een onderzoek van het Gentse onderzoeks- en adviesbureau InSites Consulting (Van Belleghem, 2005) toont aan dat 48 procent van de Belgen ouder dan 15 jaar minstens één keer per maand het internet gebruikt. Dit zijn ongeveer 4 miljoen landgenoten. In vergelijking met vijf jaar geleden is de Belgische internetpopulatie verviervoudigd. Doorheen de jaren werd de groei steeds aangezwengeld door bevolkingsgroepen die aanvankelijk minder aanwezig waren op het web zoals senioren, laaggeschoolden en vrouwen. Deze surfersgroepen groeien volgens de studie ook vandaag nog het sterkst aan. Het lijkt bovendien alsof Belgische vrouwen aan een inhaalrace begonnen zijn ten opzichte van hun mannelijke collega’s. De vrouwelijke internetpopulatie is met 33% gegroeid tegenover slechts 16% groei bij de mannen. Bovendien is er een sterke aanwas van het aantal internetgebruikers onder Belgische vrouwen tussen de 55 en 64 jaar. Bij de oudere vrouwen vanaf 65 jaar ziet InSites Consulting op dit moment nog geen nieuwe groei in internetpenetratie. Maar bij de mannelijke internetpopulatie stijgt het aantal 65-plussers die het net opsurfen dan weer wel sterk in vergelijking met vorig jaar.(Van Belleghem) Het feit dat vrouwen het internet minder gebruiken is misschien een gedeeltelijke verklaring voor het overwicht aan mannen op datingsites. Misschien dat hier wel verandering in komt door de groei van het aantal vrouwen on line.

Het CIM ontstond in 1971 uit de fusie van de DVEA (het eerste organisme ter echtverklaring van de verspreiding van de Belgische perstitels) en de BSRM (het eerste Belgisch instituut dat begon met het meten van de bereikcijfers). Het is een vereniging zonder winstoogmerk met als doel objectieve en betrouwbare informatie te verschaffen over het bereik van de media. De openstelling van het internet voor reclame leidde tot een vraag geleid om betrouwbare gegevens te verzamelen ter optimalisering van de investeringen. Het CIM besliste hierop een instrument te ontwerpen om het verkeer op de sites te kunnen meten: Metriweb. Dit instrument heeft als doel betrouwbare en onafhankelijke gegevens te leveren met betrekking tot het aantal unieke bezoekers, het aantal bezoeken en hoeveel pagina’s er opgevraagd werden (page requests). De techniek die gebruikt wordt is de markering aan de hand van een “cookie”. Op de pagina van een site bevindt zich een CIM-tag die, wanneer de pagina opgeroepen wordt door een browser, een beeld-pixel opvraagt bij de Metriweb server. Indien de browser reeds over een CIM-cookie beschikt, stuurt de browser niets op.

Indien de browser nog geen CIM-cookie ontvangen had, wordt deze afgeleverd. Deze techniek laat toe om:

Dagelijks is er een lijst toegankelijk voor het grote publiek op de website van het CIM (CIM, 2005), met de weekcijfers. Deze alfabetische lijst geeft de resultaten weer van de websites die door Metriweb® worden gemeten voor de drie criteria. Rendez-Vous is de enige datingsite in België die in deze lijst voorkomt en het aantal bezoekers laat meten door het CIM. After The Hype, aanbieder van LookNMeet en Datik laat enkel de LookNMeet-site onderzoeken, objectieve cijfers over Datik zijn niet beschikbaar.

Het aantal bezoekers van de MSN Member Dir wordt ook gemeten door het CIM. Dit is echter geen echte datingsite, maar eerder een profielenpagina, waar leden van het Microsoft Network de kans krijgen zichzelf voor te stellen en is zowel voor personen op zoek naar een vriend/in als voor deze die niet op zoek zijn bedoeld. Ook LookNMeet zo een site.

Tabel 2.1.5. CIM-cijfers betreffende MSN Member Directory en LookNMeet (dagelijks)

MSN Member Directory
Datum	Bezoekers	Bezoeken	Page Requests
Vrijdag 11-2-2005	?	212 594	1206 662
Vrijdag 11-3-2005	141 169	197 879	1267 872
Donderdag 7-4-2005	62 487	97 995	3 099 654
Zondag 17-4-2005	143 440	199 503	1 091 076
Donderdag 28-4-2005	135 079	186 475	979 555
LookNMeet
Datum	Bezoekers	Bezoeken	Page Requests
Vrijdag 11-2-2005	62 326	101 462	3630 766
Vrijdag 11-3-2005	61 090	91 370	2847 503
Donderdag 7-4-2005	62 487	97 995	3 099 654
Zondag 17-4-2005	59 766	88 325	2 411130

Datingsites beschouwen ledenaantallen en verdere details over hun publiek als vertrouwelijke bedrijfsinformatie. Het bleek zeer moeilijk gegevens te verzamelen hierover. Vooral commerciële datingsites zijn zeer spaarzaam met informatie. Op de talloze mails die we richting helpdesk van Datik en Meetic stuurden kwam geen reactie. In een krantenartikel vermeldde Datik-directeur Alexander Dresen dat er ongeveer 196.000 profielen op hun site staan. Van Meetic hebben we geen cijfers. Rendez-Vous en Match waren wel bereid hun ledenaantallen mee te delen. Rendez-Vous heeft bij benadering 120.000 unieke profielen, waarvan maandelijks ongeveer 1/3 door betaling wordt geactiveerd. (Coertjens, email) Match heeft naar eigen zeggen 100.000 profielen in België. (Brisac, 2005 email). Liefde-voor-het-leven en WestVlinders vermelden het aantal leden wel op hun site. Liefde-voor-het-leven geeft er zelfs socio-economische achtergrondinformatie bij die in bijlage te vinden is. Momenteel telt Liefde-voor-het-leven ongeveer 4.000 leden, waarvan 60% mannen en 40% vrouwen.

Het is eigen aan een datingsite dat er elke maand profielen wegvallen en nieuwe profielen bijkomen. Bij Rendez-Vous schat men op basis van CIM-gegevens en statistieken van het NIS dat er op jaarbasis ongeveer 1 miljoen unieke personen bereikt worden. (Coertjens, email). Maandelijks telde men eind 2004 350.000 bezoekers, februari 2005 was dit aantal al opgelopen tot 420 000 bezoekers per maand (Jacobs, 25-02-2005, p. 2) In oktober 2003 trok Yahoo! Personals 4,9 miljoen surfers, Match.com trok 3,9 miljoen bezoekers en American Singles was het derde populairst met 3,7 miljoen bezoeken. MSN Dating & Personals and Netscape Love maken de top 5 vol met respectievelijk 1,9 en 1,5 miljoen bezoekers. Cijfers uit juni 2004 (Graham Mudd, Comscore) wijzen uit dat er in de Verenigde Staten maandelijks ongeveer 40 miljoen datingsitebezoekers. Volgens het ComScore onderzoek is Yahoo! Personals de grootste on line datingsite met 6,5 miljoen bezoekers, Match.com had er meer dan 4 miljoen en eHarmony 1,5 miljoen. In augustus 2004 noteerden de vijf populairste datingsites samen 22,5 miljoen actieve leden (Nielsen/NetRatings). Hiervan was er 16% ouder dan 50 jaar en meer dan 5% ouder dan 65 jaar.

In het geval van on line dating gaat de communicatie in veel gevallen, na een initiële kennismaking via de datingsite, over op andere mediums, buiten de datingsite om. Hieronder worden enkele vormen van elektronische communicatie besproken.

Wap staat voor Wireless Application Protocol en werd ontwikkeld om bestaande internetdiensten via standaard internetservers aan te bieden op draadloze toestellen. De speciaal voor WAP ontwikkelde WML-taal maakt het mogelijk om webpagina’s te ‘schalen’ van volledige, grafisch opgemaakt, schermen tot webpagina’s waarvan de informatie enkel bestaat uit tekst. Enkel sites waarvan ook een WML-versie is ontwikkeld, kunnen worden geraadpleegd. Naast WAP bestaat er nog een ander systeem voor internetgebruik via de GSM, I-mode, gelanceerd in 1999 in Japan. Het belangrijkste verschil met WAP is dat het “packet switched” is, waardoor het toestel steeds verbonden is met het netwerk en de gebruiker dus niet telkens on line moet gaan. Cursus Communicatietechnologie, Mobiele Communicatie. D. De Grooff ) Er zijn verschillende datingsites, in België bijvoorbeeld Rendez-Vous, uitgerust om via I-mode bereikt te worden. 3G staat voor mobilofonie van de derde generatie. Deze mobiele telefoons hebben een grotere bandbreedte die maximaal 2 Mbps bedraagt. (De Grooff, 2000)

IRC (Internet Relay Chat) is de oudste toepassing van babbelboxen. Het programma werd in 1988 door de Fin Jarkko Oikarinen ontwikkeld en werd al gauw een succes over de hele wereld, eerst onder Unixgebruikers, later bij alle internetgebruikers. Het werd bijzonder populair gedurende de Golfoorlog in 1991. Vele IRC’ers kwamen toen (virtueel) van over de hele wereld samen om de laatste informatie uit te wisselen over de oorlog. IRC is voor de goede orde ingedeeld in kanalen met namen als #cybersex en #dating. Kanalen zijn eigenlijk verzamelplaatsen waar gesproken wordt over een bepaald onderwerp. Een tweede toepassing van babbelboxen is de zogenaamde webchat. Zoals de naam zelf aanduidt, gaat het om een babbelbox via het WWW. Veel datingsites hebben een chatbox op hun site geïntegreerd. (De Grooff, 2000)

Een MUD (Multiple User Dungeon) is een IRC-toepassing, maar dan met een virtuele (organische) structuur. Gebruikers van een MUD manipuleren de omgeving waarin ze vertoeven (objecten verplaatsen, anderen aanraken,…) ook al gebeurt dit meestal op een louter tekstuele manier. (De Grooff, 2000)

Email staat voor electronic mail en is één van de oudste communicatiemiddelen op het internet. Het laat gebruikers toe om tekstberichten, eventueel met bijlage, naar elkaar te sturen of naar meerdere ontvangers tegelijk te zenden.

Nieuwsgroepen zijn elektronische prikborden waartoe in principe iedere internetgebruiker toegang heeft om informatie te lezen en/of toe te voegen. In de geschiedenis van het on line daten konden we al lezen dat deze vorm van communicatie al in de jaren 80 als medium om contactadvertenties te verspreiden werd gebruikt. Deze groepen hadden namen als soc.singles en alt.personals

IM is een populaire manier om bijna rechtstreeks te communiceren via het internet. Gebruikers moeten een speciaal programma installeren en lid zijn van de IM-dienst in kwestie. ICQ, MSN Messenger en Yahoo Messenger zijn wijd verspreide IM-diensten.

In de jaren ’70 en ’80 was de interface voor on line chatten zeer rudimentair en de communicatie geschiedde langzaam, op het einde van de jaren tachtig duurde het nog altijd 10 à 20 seconden om een getypte zin op de ander zijn scherm te laten verschijnen. Tegenwoordig verloopt de uitwisseling van gegevens heel wat vlugger, maar toch kan men nog spreken van specifieke kenmerken van dit soort communicatiemedia.

Volgens van Jole (De Grooff, 2004) is elektronische communicatie veel intenser dan face-to-face communicatie. Mensen vertellen elkaar gedachten en ervaringen die ze waarschijnlijk in het openbaar nooit zouden bekennen. “Ik moet wel heel intiem met iemand zijn wil ik in gesprek raken over favoriete seksuele technieken en onvervulde wensen. Via de computer is het welgeteld een kwestie van minuten.” En ander verschil met gewone face-to-face communicatie is dat bijvoorbeeld e-mail asynchroon verloopt, men kan eerst nadenken alvorens te antwoorden. Instant messagingdiensten en chatten zijn al meer synchroon, maar toch nog niet hetzelfde als bij communicatie in real life. Dit soort communicatie kan met de communicatie via de telefoon vergeleken worden. Telefoons zijn wat Stone (Hamman, z.d.) een ‘smal bandbreedte’ medium noemt. Deze vorm van media brengt veel minder (visuele) informatie zoals postuur, gebaren en gezichtsuitdrukkingen over, dit in tegenstelling tot ‘brede bandbreedte’ media zoals face-2-face interacties. Computer mediated media (CMC) is in feite nog een smaller bandbreedtemedium dan gesprekken over de telefoon omdat pauzes en verschillen in toonhoogte minder of niet opvallen. Ondanks deze smalle bandbreedte gaan interactiepartners op het internet zich toch emotioneel binden aan elkaar. Een verklaring hiervoor is het feit dat het tekort aan bandbreedte om de boodschap ondubbelzinnig te laten overkomen, gecompenseerd wordt door de verbeelding van de ontvanger (Hamman, z.d.). Telefoonseks vormt in deze een goede vergelijking, ook hier dient het gebrek aan bandbreedte door de verbeelding gecompenseerd te worden. Het opvullen van hiaten in de kennis over de ander gebeurt met geïdealiseerde informatie.

Geschreven conversaties veroorzaken en zijn tevens onderhevig aan andere mentale mechanismen dan face-to-face conversaties. Sommigen drukken zich op de ene manier beter uit, anderen omgekeerd. Het is mogelijk de conversaties op te slaan, hetgeen het mogelijk maakt je relatie achteraf te evalueren. Het complete archief van de geschreven communicatie met iemand is in feite de relatie met die persoon, perfect bijgehouden in bits and bytes.

Instant messaging is een vorm van one-to-one-communicatie, verloopt in real-time en is tijdsafhankelijk. Ook babbelboxen zijn in real-time en tijdsafhankelijk, maar dit is een vorm van groepscommunicatie die vaak chaotisch en vrijblijvend is. E-mail daarentegen is weer een vorm van one-to-one communicatie, maar verloopt niet in real-time. Ook laat dit medium het toe ondanks het feit dat het als one-to-one communicatie bestempeld wordt om meerdere identieke mails te sturen naar verschillende contactpersonen (one-to-many).

Een ander kenmerk van elektronische communicatie is de fysieke en sociale context, de band tussen lichaam en identiteit (disembodied), die wegvalt. Dit heeft een controleerbare en manipuleerbare identiteit tot gevolg. We zijn wie we zeggen te zijn. Uit onderzoek van Roberts en Parks blijkt dat 40 tot 60% van de deelnemers aan computer mediated communication wel eens van geslacht verandert (De Grooff, 2004). In dit soort communicatie wordt vaak specifiek taalgebruik gebezigd, men is directer en maakt gebruik van paralinguistisch taalgebruik. Dit is taalgebruik via emoticons, hoofdletters, herhalen van letters, e.d.

De opkomst van nieuwe technieken in CMC zorgen voor een verbreding van de smalle bandbreedte die met dit soort communicatie gepaard gaat. De invoeging van audio- en videochat op IM-diensten zorgt voor een toename van de verstuurde informatie, waardoor ook de fantasie minder geraadpleegd wordt en de kans op een ontgoocheling bij een ontmoeting in het echte leven afneemt.

De toekomst van het on line daten zal zowel op sociologisch en technologisch vlak evolueren. Ten eerste zal de technologische ontwikkeling zich op zowal hardware- als softwarematig verder zetten. De gebruikersdata van on line profielen voorziet datingsites in een voordien ongeziene mogelijkheid om het gedrag en de voorkeuren van mensen te analyseren. Deze analyses zullen het mogelijk maken de zoekalgoritmes te verbeteren. Deze informatie is ook van grote waarde voor de sociale wetenschappen. Ook is er de verwachting dat on line profielen gemeengoed zullen worden die ook gedeeld worden buiten de beslotenheid van de datingsite. Zo is er bijvoorbeeld ‘The SocialGrid’. Dit is een gratis service die twee trends, met name ‘sociale netwerken’ en ‘zoekmachines’, samenbrengt. Het idee is simpel: geregistreerde leden laten hun persoonlijke of zakelijke webpagina’s deel uitmaken van hun on line identiteit. Leden die zich aansluiten krijgen een stukje html-code om op hun website te plaatsen. Hierop vertaalt het SocialGrid-systeem informatie die de leden in hun socialgrid profielen ingeven. Google en andere zoekmachines indexeren niet enkel de pagina maar ook het profiel. Er zijn twee manieren voor leden om elkaar te vinden. Via Google of door het gebruik van een peer-2-peer zoekapplicatie die in samenwerking met Google werkt (www.socialgrid.com). Ook de integratie van blog-mogelijkheden op profielen zullen helpen een ware on line identiteit tot stand brengen. Ook vernieuwingen op het hardwarevlak zullen ook veranderingen teweeg brengen. Wetenschapppers aan het Massachusetts Institute of Technology ontwierpen een technologie die ze Serendipity noemden, wat letterlijk waardevolle dingen vinden zonder te zoeken betekent. Dit vat het systeem goed samen. Via Bluetooth-technologie wordt iedereen met een gsm binnen een afstand van tien meter gemonitord. Om de twee minuten checkt Bluetooth de onmiddellijke omgeving naar mensen die hun profiel bij een datingservice hebben opgeslagen. Worden er twee overeenstemmende profielen gevonden, wordt dit aan de gebruikers gemeld via een signaal. Verder zullen bestaande technologieën, zoals audio- en videochat nog meer geïntegreerd worden in datingsites.

Op sociologisch gebied is er de verwachting dat het taboe, wat nog altijd een beetje rond on line dating hangt, zal verdwijnen. Op dit vlak staat Amerika al heel wat verder, maar Europa is zijn achterstand langzaam goed aan het maken. Ook wat betreft de omgang met de media is naar onze verwachting nog een hele omwenteling te verwachten. De jeugd die er nu opgroeit mee opgroeit zal heel anders tegen deze manier van communiceren aankijken dan mensen die nog weten hoe het was zonder was.

Het beeld wat de media van datingsites geven is pas de laatste jaren ten goede aan het veranderen. Tot voor kort hoorde men enkel negatieve verhalen over mensen die verkracht of overvallen waren door iemand die ze op zo een site hadden leren kennen. Natuurlijk waren deze verhalen op de realiteit gebaseerd, maar ze hadden ook tot gevolg dat de realiteit anders gepercipieerd werd door het publiek. Hier worden enkele problemen besproken, maar men dient in het achterhoofd te houden dat deze slechts een zeer kleine proportie uitmaken van alle datingsitecommunicatie.

Een voorkomend probleem is dat mensen zonder hun medeweten op een datingsite staan. Nietsvermoedende zielen worden zo overstroomd met een massa kandidaat-partners. Ook zijn er mensen die een hele rits verschillende profielen aanmaken, zogenaamde fakers, en eigenlijk helemaal niet geïnteresseerd zijn in een echte ontmoeting of al een relatie hebben en zich zuiver voor de kick inschrijven. Datingsites worden ook gebruikt door prostituees die hierin een goedkoop kanaal zien om klanten te lokken.

In Nederland zijn er veel klachten over erodatingsites waarvoor men naar een 0900 betaalnummer moet, maar ook in België zijn er zulke gevallen bekend. Er moet wel benadrukt worden dat het hier om een kleine minderheid gaat. Het misbruik neemt vaak deze vorm aan: een goedgelovige bezoeker maakt een profiel aan op een onbetrouwbare datingsite, vervolgens wordt daar automatisch een ander profiel aan gekoppeld. Deze ‘match’ stuurt binnen twee dagen een eerste mail naar het nietsvermoedend slachtoffer. Het is een standaardmail en nadat men hierop teruggemaild heeft, wordt er altijd een standaard niet-inhoudelijk antwoord teruggestuurd. Deze mails zijn afkomstig van een soort automatisch mailantwoordapparaat. De persoon waarop men zogezegd reageert bestaat niet. Het profiel is vals en voor te mailen betaalt men afhankelijk van het soort betaalnummer tot een euro per minuut.

Een andere manier is het uitnodigen tot inschrijven op een datingsite die volkomen nep is. Toch kost een maandabonnement voor deze site bijna 20 euro. We hebben gepeild naar een reactie bij de sites in kwestie op deze aantijgingen van misbruik, maar hier kwam geen antwoord op. Als contactadres wordt overigens heel vaak gebruik gemaakt van een hotmailadres, niet meteen onverdacht als officieel aanspreekkanaal voor een datingsite. Een ander voorbeeld van misbruik zijn de dames die op advertenties reageren en de advertentieplaatsers dan naar een andere site lokken waar men moet betalen voordat men in contact kan komen met elkaar. De dames in kwestie strijken een percentage van de winst op en zal men nooit echt ontmoeten. Een voorbeeld van zo een nepmail vindt men hieronder.

Sorry dat ik niet vroeger kon reageren, maar dat kwam doordat ik enkele dagen in het buitenland was, op bezoek bij mijn zus die in Frankrijk woont.

Ikzelf ben een spontane vrouw van 29 jaar, gescheiden, zonder kinderen,en op zoek naar een LAT relatie, omdat ik nu toch wel de kat uit de boot ziet

Ik heb een goede baan, een leuk huis en een hond. Ik ben zeer sportief zwemmen en lopen.

Mijn hobby's zijn "koken (kan ik heel erg goed) sporten, uitgaan en uiteraard lange wandelingen met de hond".

Ik ben een buiten mens maar samen op de bank met een goed glas wijn vind ik ook niet verkeerd. Ik heb een goed gevoel voor humor en een sterk relativerings vermogen.

Ik ben sinds een half jaar weer vrijgezel en merk met name in deze tijd van het jaar dat er toch wel iets ontbreekt in mijn leven. Wat ik zoek in een relatie? Vooral de instelling permanent ervoor te gaan en nooit je relatie voor vanzelfsprekend te nemen. De sleur sluipt er zo in en uit elkaar groeien is zo gebeurt. humor, romantiek , op pad en alle dingen die het leven mooi maken.

Vanwege de vele fakers die zich blijkbaar op het internet erg veilig voelen, reageer ik enkel via mijn eigen advertentie op www.nous-deux.com

Anders géén verdere interesse, indien jij je niet kan inschrijven komt dit waarschijnlijk omdat je een faker bent want die worden daar geweigerd.

mijn profielpagina in www.parendate.com Dit is wél een omweg, want je moet je registreren, maar ik zoek een eerlijke langdurige relatie op te bouwen.

Grapjassen haken altijd onmiddellijk af en dat is de enigste methode om eerlijke mensen die het wel goed menen een kans te geven.

In deze reactie wordt de indruk gewekt dat er al eens naar haar geschreven is terwijl dat niet het geval is. Algemene karakteristieken van valse profielen zijn ondermeer dat het meestal vrouwen tussen twintig en dertig betreft, veel velden in het profiel zijn open gelaten en in correspondentie is er vaak een onmiddellijk verzoek om een emailadres of een tekst die eindigt op “Vanwege de vele grapjassen aanvaard ik enkel reacties via mijn advertentie op www...” moet ook als verdacht geboekstaafd worden. Op betreffende sites dient men altijd eerst een lidmaatschap aan te kopen alvorens men contact kan maken.

Ook met domeinnamen kan men nietsvermoedende daters misleiden. De Nederlandse datingsite Relatieplanet.nl werd op deze manier het slachtoffer van haar eigen goede naam en populariteit. Oplichters reserveerden de domeinnaam relatieplanet.com en trokken zo veel bezoekers die eigenlijk op de echte relatieplanet.nl wilden uitkomen. Onderstaande lijst werd gevonden op de site ‘Datingbedrog.nl’ en bevat enkele sites die genoemd worden in gevallen van misbruik.

Nous-deux.com, easydate.tv, belswing.org, datingcontact.com, datecontact.com, charmecontact.com, vrijgezellen.org, datinglink.net, contactengids.com, contactengids.nl, parendate.com, relatiewijzer.com, desamoureux.com, erokoppels.com

Ondanks het feit dat gebruikers op bovenstaande sites vaak in het Nederlands worden aangesproken zijn ze allen zeer onbetrouwbaar. Volgens ervaringsdeskundigen is het tevens zeer moeilijk gebleken om een lidmaatschap op te zeggen. Het is zeer moeilijk om de relatie tussen de verzenders van een ‘lokmail’ en de valse datingsite vast te stellen. Er is ook geen sprake van het gebruik van dwangmiddelen om te betalen. Soms wordt er zelfs ontkend malafide te zijn. Het is dus aan te bevelen dat men uitkijkt waar men zich inschrijft en nooit geld te storten zonder zekerheid te hebben dat men waar voor zijn geld krijgt.

Ook in de Verenigde Staten worden zulke praktijken gebezigd. Msnbc voerde een aselecte steekproef uit op profielen uit de omgeving van Seattle en vond dat drie op honderd profielen verwezen naar een pornosite (Sullivan, 22-09-2002).

Er bestaan variaties in bovenstaande emails waarin gevraagd wordt om naar een bepaald nummer te sms’en. Deze berichten kunnen tot een euro per stuk kosten en ook voor het ontvangen van berichten betaalt men deze prijzen. In 2004 ondertekenden Freya van den Bossche en de GSM operatoren in België een charter waarin staat dat wie geabonneerd is op een SMS-dienst dit eenvoudig kan stopzetten door een SMSje met het woordje ‘stop’ te verzenden. SMS-diensten die niet ingaan op een stop-boodschap van hun abonnees krijgen een vermaning van de operatoren en bij volgehouden overtredingen worden ze stopgezet.

Het was de gerechtelijke diensten in de Verenigde staten opgevallen dat onderhandelingen in verband met prostitutie zich verplaatst hadden van “Main Street” naar “Cyberville”. In juli 2002 arresteerden agenten in de staat Florida de operatoren van een internationale website, die onverholen adverteerde voor prostitutie. Een rechter gebood de site te sluiten en er werd enthousiast gereageerd bij de politie omdat dit een aanzienlijke stap betekende in de richting van de vervolging van seksmisdaden die, zoals bekend, in Amerika veel strenger bestraft worden dan hier in Europa. Er kan echter genoteerd worden dat de site nooit effectief sloot en nog steeds actief is, inclusief advertenties voor “all day”dates met pornosterren voor 17 000$.

Het is moeilijk om een heel bedrijf te arresteren en de eigenaars van ‘Bigdoggie.net’, de site in kwestie, hebben besloten het rechtbankvonnis te negeren, 100 000$ boete te betalen en de rechtbank te verzekeren dat er geen illegale activiteit meer plaatsvindt op hun site. De Bigdoggie-site komt niet tussen in het werkelijk opzetten van de dates en neemt niet de functie van de pooier over. De aanklacht betrof “facilitation of prostitution”. De vrouwen die op de site staan, noemen zichzelf geen prostituees maar escortmeisjes, terwijl de mannelijke tegenhanger ervan een ‘hobbyist’ genoemd wordt. Chris Brown, een openbare aanklager in de VS bevestigt dat, ondanks zaken als Enron en nog enkele andere voorbeelden, men nog steeds niet precies weet hoe een bedrijf te vervolgen. Hijzelf gaat er vanuit dat men degene straft die aan het hoofd van de organisatie staat. Politiekorpsen in de Verenigde Staten gaan steeds agressiever te werk in het aanpakken van de zogenaamde escort-services die on line of op datingsites adverteren. Zo is er In Chicago een speciale afdeling voor on line zedendelicten, die er niet voor terugdeinst onder een valse identiteit afspraakjes te regelen en wanneer de betaling uitgevoerd wordt de verdachte te arresteren. De dienst rapporteerde ongeveer 15 arrestaties per maand in 2002. Volgens de sekswerkers zelf is het ondanks deze praktijken nog altijd veiliger om on line te werken en ze worden ook inventiever. Er worden bijvoorbeeld codewoorden gebruikt zoals ‘genereuze man gezocht’ om politiediensten om de tuin te leiden. (Meeks, 03-10-2002)

Op datingsites wordt aan vrouwen veel meer aandacht geschonken dan aan mannen, ondermeer door hun numerieke ondervertegenwoordiging. Maar ook mannen genieten van aandacht en het blijkt dat ze regelmatig inloggen onder een vrouwelijke naam of een vrouwelijk profiel aanmaken. Ze gedragen zich suggestief en moedigen seksuele avances verder aan. Als men iemand tegenkomt met de naam “FabulousHotBabe” kan men er van uit gaan dat er een grote kans bestaat dat ‘zij’ een ‘hij’ blijkt te zijn. Het geslacht bepaalt menselijke communicatie op zo een fundamenteel niveau dat de impact moeilijk te meten is. Mannen zijn bijvoorbeeld vaak verrast als ze merken hoe ze behandeld worden wanneer ze als vrouw inloggen.
Zelfs als men al jaren met een persoon communiceert kan men nog niet 100% zeker zijn van diens identiteit. De communicatie op het Internet verloopt zo anoniem, dat je van jezelf kan maken wie je maar wilt. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid lastig gevallen te worden, gestalkt te worden en virtueel aangerand te worden door iemand wiens identiteit niet te achterhalen valt. Onder een deken van anonimiteit zal de aanrander niet zo gauw opgeven en zijn spelletje verder zetten. Deze onzekerheden kunnen pas ten volle worden opgeheven wanneer men elkaar face-to-face ontmoet of gebruik maakt van webchat en voice chat, waarbij men elkaar kan zien èn horen. Maar zelfs aan face-to-face contact zit gevaar verbonden omdat iemand zich op het eerste zicht heel sympathiek kan voordoen, maar eigenlijk oneerlijke of onzedige bedoelingen heeft (Bouancheaux, 2001).

Om lid te worden van veel datingsites is het nodig een maandelijks bedrag te betalen. Veel datingsites raden aan om dit via een on line betaling met een kredietkaart te laten gebeuren. Ondanks het feit dat in vergelijking met de buurlanden in Belgie vrij weinig on line gekocht wordt, blijkt uit het halfjaarlijkse onderzoek Belgian Internet Mapping van onderzoeksbureau InSites dat in 2004 2.250.000 Belgische internetgebruikers goederen of diensten via het internet kochten. Dit is een stijging van 4 procent in vergelijking met 2003. Ondanks het toegenomen belang van de elektronische handel heeft al een op de vijf landgenoten, die ervaring hebben met deze handel, hinder ondervonden bij het on line bestellen van goederen of diensten. De top drie van de belangrijkste struikelblokken zijn: technische problemen op de website tijdens een bestelling, kredietkaarten als enige betaalmiddel en bestellingen die nooit geleverd worden.

Een ander probleem is dat men nooit zeker weet wat met de ingevoerde gegevens gebeurt, wie ze te zien krijgt of wie ze onderschept om ze frauduleus te gebruiken.

Er zijn drie manieren om zichzelf te beschermen tegen misbruik. Men kan het kredietkaartbedrijf vragen de eigen kaart te beschermen. Daar zijn verschillende manieren voor: één ervan is een kaart die technologisch vooruitstrevend is. Sommige kaarten bevatten een chip die het kredietkaartnummer encodeert zodat enkel de site het nummer kan decoderen. Andere kaarten laten een gebruiker een lijst van sites opgeven waarvan hij producten wil kopen en zet een directe link op tussen de computers. Een andere manier is om enkel betalingen te sluiten op veilige sites. Dit betekent dat de website het on line bestelformulier neemt en het encodeert met een code die enkel het bedrijf kan decoderen. Deze sites hebben nooit een probleem met mensen die kredietkaartnummers stelen. Het is onmogelijk om de code te kraken en elke site heeft zijn eigen encryptie methode en stijl. De derde methode bestaat uit het zelf aanschaffen van encryptie software en zelf het bestelformulier te encrypteren. Deze methode is effectief, maar niet zonder risico. Het nadeel is dat dieven dezelfde software als de gebruiker hebben en in staat zijn het bericht te decrypteren. (Bouancheaux, 2001)

De gegevens die ingevoerd werden bij de registratie op een datingsite worden in sommige gevallen verkocht aan multinationals die ze gebruiken voor hun promotiecampagnes. De meeste websites hebben een privacystatement dat de mensen moet informeren wat zij met persoonlijke gegevens doen en onder welke wetgeving ze vallen. Maar deze privacystatements zijn meestal zo uitvoerig dat ze nauwelijks worden gelezen, nochtans is privacy een basisrecht. De meeste mensen zouden het vreemd vinden als alle post geopend je brievenbus zou bereiken, maar stellen zich geen vragen over wie er allemaal inzage in je elektronische correspondentie heeft. Steeds meer van onze privé-correspondentie wordt gevoerd via elektronische kanalen en email is bezig stap voor stap de conventionele, papieren post te vervangen. Dit soort berichten zijn makkelijk te onderscheppen en te controleren op interessante sleutelwoorden. Dit kan op routinematige basis automatisch en ondetecteerbaar op een zeer grote schaal gedaan worden. Internationale telegrammen worden al op grote schaal op deze manier gecontroleerd door de Amerikaanse NSA via het beruchte Echelon systeem (Echelonwatch.org. (z.d.)

Om te vermijden dat de verwerking van persoonsgegevens de vrijheid schaadt, legt de wet een aantal gedragingen aan banden. Deze wetgeving vindt haar oorsprong in de pionierstijd van de automatisering rond het begin van de zeventiger jaren. Ze is te verklaren door de vrees dat computers zouden toelaten om talrijke gegevens over personen te centraliseren of onderling te koppelen. Op 24 oktober 1995 is door het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie een richtlijn uitgevaardigd over de bescherming van natuurlijke personen bij de verwerking van persoonsgegevens en over het vrij verkeer van die gegevens en heeft in dit verband zeer strenge regels bepaald. Deze richtlijn moest door de lidstaten in het nationaal recht worden omgezet tegen 24 oktober 1998. In België is die omzetting gebeurd door de wet van 11 december 1998 en door het uitvoeringsbesluit bij die wet. Aangezien de meeste staten (lid van de EU) deze richtlijn hebben omgezet in nationale wetgeving kan men ervan uitgaan dat de wetgeving over de persoonlijke levenssfeer vrij homogeen is in Europa. (Gids voor Websitehouders en Websiteontwerpers, 2000)

Degene die verantwoordelijk is voor de verwerking van persoonsgegevens moet de wet naleven van de lidstaat waar hij/zij gevestigd is. Hier wordt ervan uitgegaan dat men in België gevestigd is, alhoewel er ook datingsites met een Belgisch filiaal zijn die zich aan de Zuid-Afrikaanse wet houden (12meet.be), of aan de Australische (Match.com). De Wet van 8 december 1992 is van toepassing als er persoonsgegevens worden verwerkt en hiermee wordt iedere informatie over een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon bedoeld. Met verwerking van persoonsgegevens wordt de verzameling, vastlegging, bewaring, ordening of verspreiding van gegevens bedoeld, al dan niet met behulp van geautomatiseerde procédés.

Datingsites verzamelen, bewaren, ordenen en verspreiden gegevens en moeten dus de betreffende wetgeving toepassen. Dit houdt in dat:

· de persoon, verantwoordelijk voor de verwerking van de databank, zichzelf kenbaar moet maken;

· de betrokken persoon op de hoogte moet gebracht worden dat hij zich kosteloos kan verzetten tegen directe marketing;

· de betrokken persoon op de hoogte gebracht moet worden dat hij toegang kan krijgen tot de gegevens;

· de betrokken persoon op de hoogte gebracht moet worden dat hij het recht heeft de gegevens te doen verbeteren;

· er bepaald moet zijn of een antwoord op de vragen verplicht of niet verplicht is en er vermeld wordt welke de gevolgen zijn wanneer niet wordt geantwoord.

Buiten deze inlichtingen, die op de site moeten worden vermeld, moet men zich ook houden aan de andere bepalingen van de wet over de registratie bij de Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer, het beheer van bestanden en de te treffen veiligheidsmaatregelen. Bovenstaande informatie moet op de website geplaatst worden. Het is niet voldoende op de eerste pagina van de site een hypertekstlink te leggen naar een pagina waar alle nuttige informatie te vinden is, de ‘privacy policy’. Men moet ook een link tot stand brengen met alle pagina's van de site die persoonsgegevens verzamelen. (Gids voor Websitehouders en Websiteontwerpers, 2000)

Datingsites verspreiden informatie over personen en ook al hebben de personen in kwestie zich hier zelf voor opgegeven, toch dienen er een aantal principes over de verspreiding van persoonsgegevens in acht genomen te worden. Volgens de wet moet de betrokken personen meegedeeld worden dat zij recht hebben op toegang tot gegevens over hen en dat zij ook het recht hebben deze gegevens te wijzigen, verbeteren of schrappen. Tevens dient hun gezegd te worden hoe ze die rechten kunnen uitoefenen. Op de site van het Ministerie van Economische Zaken vonden we twee mogelijke manieren om dit te doen, telkens met eerbiediging - zij het op een verschillend niveau - van de privacy (Gids voor Websitehouders en Websiteontwerpers, 2000)

· ofwel wordt er het akkoord van de betrokkenen gevraagd vooraleer de gegevens over hen op het internet worden verspreid. Om te vermijden dat de site wordt lamgelegd, kan men ervan uitgaan dat ze ermee instemmen als er geen antwoord ontvangen is binnen een bepaalde termijn, die voldoende lang is. Wel dient er steeds meegedeeld te worden dat ten allen tijde verzocht mag worden, geen persoonlijke gegevens meer op de site te verspreiden;

· ofwel meldt men de personen in kwestie dat er gegevens over hen zijn verspreid en dat men steeds mag verzoeken deze gegevens niet langer te verspreiden.

Als (dating)sites een emailadres op een webpagina plaatsen en gebruikers nemen contact op, komt de webmaster van de site op deze manier in het bezit van een aantal gegevens die verwerkt kunnen worden, zoals de inhoud, de datum en het uur van ontvangst, het emailadres van de auteur van het bericht, zijn naam en voornaam alsook andere informatie die automatisch doorgestuurd wordt door het emailprogramma. De wet zegt hierover dat men de betrokken personen moet meedelen dat zij recht hebben op toegang tot deze gegevens over hen en dat dit recht inhoudt dat men de mogelijkheid heeft die gegevens te doen wijzigen, rechtzetten of schrappen. Men dient ook te vermelden hoe ze die rechten kunnen uitoefenen. Die personen mogen steeds, en zonder daartoe een reden op te geven, vragen hun elektronisch adres te schrappen indien het voor directe-marketingdoeleinden gebruikt wordt. Ook dient er bepaald te worden voor welke termijn emailadressen bewaard worden, in functie van het gebruik dat ervan gemaakt wordt. Worden de verzamelde emailadressen doorgespeeld aan derden, dan moeten de betrokken personen daarover ingelicht worden door dit te vermelden naast emaillink waar op geklikt kan worden met de mededeling dat men zich mag verzetten tegen een dergelijke overdracht.

De meeste datingsites hebben ook speciale ruimtes voorzien waar men over diverse onderwerpen kan discussiëren. Men heeft er belang bij de behandelde onderwerpen te beheersen om te vermijden dat de datingsite-uitbater aansprakelijk wordt gesteld voor uitlatingen van sommige gebruikers. Pedofilie, aanzetting tot rassenhaat, geweld en revisionisme zijn stuk voor stuk onderwerpen waarvoor men aansprakelijk kan worden gesteld. Deze aansprakelijkheid wordt doorgaans vergeleken met die van de hoofdredacteur van een krant die moet kiezen wat hij zal opnemen in zijn rubriek «lezersbrieven».

De wet meldt hierover dat bezoekers ingelicht moeten worden over het doel van de discussieruimte. Tevens dient hun verboden te worden de persoonlijke gegevens die zich in deze ruimten bevinden voor commerciële doeleinden te verzamelen en te gebruiken. De betrokken personen moeten geïnformeerd worden over het bestaan en de manieren waarop men het recht van toegang, rechtzetting en schrapping van de bijdragen die op naam worden verspreid op de discussieruimten van de site kan uitoefenen. Er wordt aangeraden beroep te doen op een moderator die, nog voor de informatie wordt verspreid, elke bijdrage schrapt die de burgerlijke of strafrechtelijke aansprakelijkheid van de site-uitbater op het spel kan zetten of die de reputatie of intimiteit van een derde kan schaden. De rol van die bemiddelaar moet wel duidelijk worden gedefinieerd. Ook wordt er geadviseerd de bezoekers op de hoogte te brengen van de manier waarop die discussieruimten functioneren en de eventuele aanwezigheid van een bemiddelaar.

Als de datingsitebezoekers voorgesteld wordt een formulier in te vullen, zegt de wet dat men aan de gebruikers moet meedelen of ze al dan niet verplicht zijn te antwoorden en met welk doel deze informatie verzameld wordt. Verder moet men hen inlichten over het bestaan en de wijze van uitoefening van het recht tot toegang, rechtzetting en schrapping van gegevens die hen aanbelangen. Als men bovendien van plan is gegevens over bezoekers van de website door te spelen aan derden, dan moet men de betreffende personen hiervan op de hoogte brengen. Deze gegevens mogen ook niet voor onbeperkte tijd bewaard worden. De duur van de bewaring moet worden verantwoord door het doel van de verwerking. Ofschoon men ervan uit kan gaan dat datingsitebezoekers hier uitdrukkelijk voor kiezen, wordt er toch aangeraden de gebruikers de gelegenheid te geven zich akkoord of niet akkoord te verklaren met de verspreiding van hun gegevens, bijvoorbeeld door het aankruisen van een vakje op het formulier. Tevens wordt aangeraden wat de duur van de gegevensverwerking voor marketingdoeleinden betreft, de gegevens uit te wissen als men geen antwoord heeft gekregen na twee opeenvolgende verzoeken en ze te schrappen ten laatste 15 maanden nadat men ze heeft verzameld. Informatie over personen waarmee men een contractuele band heeft kan men best niet langer bewaren dan de tijdspanne waarin het bestaan of de uitvoering van het contract kan worden betwist.

Het is voor de uitbater van een site mogelijk om heel wat informatie te verzamelen over bezoekers van een site: de datum en uur van bezoek, het internetadres, het protocol van de computer, de geraadpleegde pagina’s, enzovoort. Zulke gegevens zijn van kapitaal belang om te weten hoe vaak de site wordt bezocht en om de site te kunnen verbeteren. De wet zegt niets over het gebruik van dit soort gegevens, voor zover ze geen namen bevatten. Als de gegevens gekoppeld kunnen worden aan andere informatie die verzameld is via andere middelen, zoals formulieren of emails, worden ze als geïdentificeerd of identificeerbaar beschouwd. In dat geval moet de wet op de bescherming van de persoonlijke levenssfeer nageleefd worden.

Aan de gebruiker moet meegedeeld worden dat men deze gegevens verzameld heeft en men mag ze niet langer bewaren dan de tijd die nodig is voor het doel van de verwerking. Aan de hand van procédés zoals cookies of java-applets kunnen ook gegevens worden verzameld. Aangeraden wordt de bezoekers te informeren dat deze technieken worden gebruikt en dat ze zich hiertegen kunnen verzetten.

Als men informatie op het internet verspreidt of handelsverrichtingen uitvoert, zijn er bepaalde verplichtingen om deze informatie op wettelijke wijze te verzamelen, te verwerken en te verspreiden. Tevens dient men kwaliteitsinformatie te verstrekken, dit wil zeggen nauwkeurige feiten, volledige en bijgewerkte gegevens. De aansprakelijkheid kan dus op het spel staan als men door niet-naleving van die verplichtingen economische of morele schade toebrengt aan de bestemmelingen of aan derden. Ook al is de dienst die je verleent gratis, toch blijft men aansprakelijk.

Men kan een clausule tot beperking van de aansprakelijkheid aanbrengen op een site. Het gebruik van zo'n clausule ligt wel gevoelig, want de geldigheid ervan is omstreden. Naar gelang van de manier waarop ze opgesteld is, kan ze als nietig worden beschouwd. Deze clausule kan de aansprakelijkheid ook niet in die mate kan beperken dat er helemaal geen verplichtingen meer zijn. In principe kan een clausule tot beperking van de aansprakelijkheid niet tot gevolg hebben dat een van de hoofdverplichtingen van een verdragsluitende partij wegvalt. In deze clausule kan ook een ‘voorbehoud’ ingebouwd worden over de voorgestelde dienst door de aandacht van de gebruiker te vestigen op eventuele onzekerheden of twijfels, niet-gecontroleerde bronnen, controverses, de datum van de jongste bijwerking, en dergelijke meer.

Zoals op veel datingsites gebeurt kan men ook een clausule over de auteursrechten plaatsen. Die vermelding waarborgt niet dat men effectief houder is van de auteursrechten van wat zich op de site bevindt, maar men stelt zich aan derden wel voor als houder van de rechten, wat een comfortabelere positie is.

Een belangrijk aspect van de privacy is het vertrouwelijk karakter van privé-communicatie. Naast het briefgeheim geniet het zogenaamde "telecommunicatiegeheim" speciale bescherming. Op dit moment wordt het telecommunicatiegeheim in België strafrechtelijk beschermd door twee afzonderlijke wetten. De wet van 21 maart 1991 betreft het kennis nemen van het bestaan van met telecommunicatie overgebrachte gegevens, m.n. het loutere feit van de overdracht, zoals de registratie van de naam van correspondenten, het tijdstip of de duur. Twee artikelen van het strafwetboek beschermen daarentegen de inhoud van telecommunicatie, dit is de eigenlijke substantie van de telecommunicatie zoals een gesprek over de telefoon of de tekst van een elektronisch postbericht. Hoewel het eerste artikel de bescherming van het bestaan van telecommunicatie op het oog heeft, en de twee andere artikelen de bescherming van de inhoud van de telecommunicatie, kan iemand die op onwettige wijze kennis neemt van de inhoud van telecommunicatie dit onmogelijk doen zonder tegelijk kennis te nemen van het bestaan van die telecommunicatie. Met andere woorden: het misdrijf beschreven in de afluisterwet kan nooit gepleegd worden zonder tegelijk ook het misdrijf te plegen van het eerste artikel. (Gijsen, 2002, p. 70)

Als er op een website producten of diensten (in het geval van een datingsite), te koop worden aangeboden, moet men sommige principes naleven. Zoals de regels inzake consumentenbescherming en reclame bij verkoop op afstand. Datingsites verkopen diensten, dus volgende wetgeving is hier dan ook van toepassing op. De wetgeving voor producten is grotendeels gelijk, maar verschilt op enkele punten, bijvoorbeeld met betrekking tot het verzakingsrecht.

Als een dienst op de site voorgesteld wordt om de verkoop ervan te bevorderen, is men onderworpen aan de regels inzake reclame. Dit betekent dat eerst moet vermeld worden dat het om een reclameboodschap gaat door op een leesbare, duidelijke en ondubbelzinnige wijze het woord «reclame» aan te brengen. Tevens moet men zich houden aan de regels inzake misleidende reclame en vergelijkende reclame. De reclame die je op je site brengt mag niet misleidend zijn en mag dus:

Mits bepaalde voorwaarden, mag men vergelijkende reclame maken, met andere woorden de naam vermelden van een concurrent of verwijzen naar diensten aangeboden door een concurrent. Vergelijkende reclame mag dus :

(Ero)datingsites worden ook vaak gebruikt om advertenties te plaatsen voor betaalde seks. Op dit moment wordt de reclame voor seksuele diensten bestraft door een artikel ingevoegd bij de Wet van 27 maart 1995. De eerste paragraaf is gericht op de bestraffing van reclame voor een aanbod van seksuele diensten die specifiek gericht is op minderjarigen, of die blijk geeft van seksuele diensten aangeboden door minderjarigen. Er is geen probleem om deze bepaling ook toe te passen op het aanbieden van zulke diensten via het Internet of andere netwerken. De derde paragraaf bestraft vooral reclame voor zogenaamd sekstoerisme of reclame waarachter vrouwen- en kinderhandel schuilgaat. Deze bepalingen zijn eveneens toepasbaar op reclame via computernetwerken. De tweede paragraaf bestraft al wie reclame maakt voor seksuele diensten die worden verleend via één of ander telecommunicatiemiddel. Deze bepaling was oorspronkelijk ingevoegd ter bestraffing van reclame voor zgn. sekslijnen. Zij kan echter ook gebruikt worden ter bestraffing van reclame voor 'Internet-seks'. Het aanbieden van seksuele diensten op het Internet zelf, zoals live video en audio, lijkt niet strafbaar te zijn. (Dumortier, 2000)

Zodra een datingsite bepaalde diensten, zoals een onbeperkte toegang tot de database of de mogelijkheid om bericht te versturen, on line te koop aanbiedt, moet volgende informatie verschaft worden:

Deze informatie moet duidelijk en in makkelijk begrijpbare verwoording op de site vermeld worden. Zodra de klant heeft besteld, moet deze informatie bevestigd worden. Verder zou bij de verkoop van een dienst in principe informatie moeten gegeven worden over het ‘verzakingsrecht’ Dit houdt in dat de consument het recht heeft de verkoper mee te delen dat hij van de aankoop afziet, zonder een boete te moeten betalen en zonder een reden te moeten opgeven, binnen ten minste zeven dagen vanaf de dag die volgt op de levering van het product of op het sluiten van de dienstverleningsovereenkomst. Het is echter eigen aan het internet en datingsites in het bijzonder dat er onmiddellijk toegang verleend wordt tot sommige diensten, zoals de toegang tot een database of het sturen van berichten, zonder enige leveringstermijn. HIervoor geldt een uitzondering op het verzakingsrecht en is men niet langer verplicht de consument voor te stellen dat hij het recht heeft van zijn aankoop af te zien. Wel moet volgende informatie meegedeeld worden:

De bevestiging van aankoop van een dienst moet aan de consument worden meegedeeldvóór de uitvoering van de overeenkomst, dus voordat de consument de bestelde dienst ontvangt. In het geval van datingsites, waar de dienst geleverd wordt voor het verstrijken van de verzakingstermijn mag de bevestiging echter tijdens de uitvoering van de overeenkomst gestuurd worden. De bevestiging kan aan de consument meegedeeld worden op een traditionele ‘papieren drager’ of op een ‘duurzame drager: email, diskette of cd-rom. Vooraf moet nagegaan worden welke bevestiging de consument wenst. De meest voor de hand liggende procedure is de bevestiging via elektronische post mee te delen.

Buiten de toegang tot de algemene verkoopsvoorwaarden via de homepage is een andere stap vereist bij het sluiten van de overeenkomst : men is ertoe gebonden de consument de mogelijkheid te geven de verkoopsvoorwaarden te lezen vóór het sluiten van de overeenkomst. Welke stappen er ook gepland zijn om de overeenkomst te sluiten, het is verplicht de consument een pagina voor te leggen met een samenvatting van de transactie, alvorens hij zich definitief verbindt. Zo'n pagina biedt het voordeel dat de consument zijn instemming met kennis van zaken kan geven. Ook moet in het kader van deze samenvatting de consument de mogelijkheid krijgen fouten te verbeteren: als hij fouten in zijn bestelling vindt bij het nakijken van de samenvattingspagina, moet hij de nodige wijzigingen kunnen aanbrengen, zoniet heeft de samenvatting geen zin. De levering van het product of de dienst moet hoe dan ook gebeuren binnen 30 dagen vanaf de dag die volgt op de dag van ontvangst van de bestelling. Er mag wel een andere termijn voorgesteld, maar enkel met de instemming van de consument.

Volgens de wet mag de consument niet verplicht worden te betalen vóór het einde van de verzakingstermijn. Deze bescherming heeft tot doel de consumenten niet te ontmoedigen om hun verzakingsrecht uit te oefenen. In de praktijk moet je dus ten minste één andere betalingswijze voorstellen dan de vooruitbetaling en de consument laten kiezen. Tegenwoordig bestaan er heel wat instrumenten en systemen om via het internet te betalen. Bij de keuze van de betaalinstrumenten die men aan de consumenten kan voorstellen voor hun aankopen op de site, moet men rekening houden met sommige criteria :

Om datingsitebezoekers de mogelijkheid te geven om met een kredietkaart te betalen, moet de datingsite vooraf een overeenkomst sluiten met de uitgever van de gekozen kredietkaart(en) (Visa, Master Card) om ze als betaalmiddel te kunnen aanvaarden. Om op het internet te betalen met een kredietkaart moet men het nummer en de vervaldatum van de kaart meedelen. De mededeling van dit nummer via het internet bevat risico's : eenieder die in het bezit komt van deze cijfers kan daarmee betalingen op afstand uitvoeren. Het is dus van groot belang deze overbrenging van gegevens te beveiligen. Beveiligingssystemen zijn talrijk en verscheiden van aard. Voor sommige systemen moeten zowel de verkoper als de consument veiligheidssoftware installeren; voor andere moeten enkel de verkoper of de browser dit doen. De meest bekende systemen zijn waarschijnlijk het SSL-protocol (Secure Socket Layer) en het SET-protocol (Secure Electronic Transactions), die werden ontwikkeld door grote Amerikaanse computer- en kredietkaartfirma's. Het belangrijkste verschil tussen deze twee protocollen is dat het SSL-protocol zonder elektronische identificatie van de consument werkt (enkel de verkoper wordt uitdrukkelijk geïdentificeerd via een elektronisch certificaat), terwijl het SET-protocol alle partijen bij de transactie elektronisch identificeert. Om SSL te gebruiken, volstaat het dat de consument over een recente browser beschikt, terwijl hij een beveiligingssoftware moet kopen en installeren om SET te gebruiken. Heel wat firma's, IBM bijvoorbeeld, hebben dergelijke protocollen ontwikkeld en als basis gebruikt om producten voor de beveiliging van betalingen te ontwerpen die makkelijk geïnstalleerd kunnen worden.

In twee specifieke gevallen heeft de consument het recht een terugbetaling te vragen:

In beide gevallen kan de consument uiteraard enkel terugbetaling bekomen als hij het product vooraf heeft betaald, hetzij volledig hetzij gedeeltelijk. Bij uitoefening van het verzakingsrecht zijn de kosten voor de terugzending van het product voor rekening van de consument, behalve in twee gevallen :

In geval van verzoek tot terugbetaling ben je verplicht de consument de totale som van al zijn stortingen binnen 30 dagen terug te betalen. Net zoals bij een ‘traditionele’ verkoop is men verplicht een waarborg te bieden voor de diensten die verkocht worden. Eventueel kan men ook service bieden. De consument dient in het bevestigingsdocument op de hoogte gebracht te worden van deze waarborgen en service.

Om het bewijs te leveren van het bestaan en de inhoud van een contract kunnen moderne authentificatietechnieken gebruikt worden. De rechter moet wel nog overtuigd worden van de betrouwbaarheid van deze technieken opdat hij ze bewijskracht zou kunnen toekennen. Om deze onzekerheid te vermijden, kan men een beroep doen op bewijsovereenkomsten. Deze oplossing is interessant omdat de overeenkomsten kunnen worden opgesteld in functie van de partijen, hun juridische relaties en hun noden, maar ook omdat ze “als wet van de partijen” bindend zijn voor de rechter. Contracten tussen handelaars en consumenten worden “gemengde akten” genoemd, omdat men van oordeel is dat handelaars een burgerlijke verplichting hebben en consumenten een handelsverplichting. Wat de elektronische handel betreft, is de handelaar dus onderworpen aan de regels van het Burgerlijk Wetboek betreffende het bewijs. Er moet een onderscheid worden gemaakt naar gelang de totale bestelling minder of meer bedraagt dan 371,84 EUR. Als het totale bedrag van de bestelling lager is dan 371,84 EUR, wat bijna altijd het geval is bij on line datingsites, geniet de verkoper het stelsel van vrijheid van bewijs. Hij kan dus door alle middelen het bestaan en de inhoud van de bestelling bewijzen, met name door zich te beroepen op de door de consument verstuurde bestelbon. Verder heeft de Europese Commissie een richtlijn goedgekeurd betreffende een gemeenschappelijk kader voor elektronische handtekeningen. Deze richtlijn heeft als doel het vertrouwen in de nieuwe technologieën te versterken door het scheppen van een duidelijk gemeenschappelijk kader voor de elektronische handtekening. Met deze richtlijn wil de Commissie de hinderpalen voor de ontwikkeling van de elektronische handel wegnemen door een juridische erkenning van de elektronische handtekeningen en door het scheppen van een wettelijk kader voor het functioneren van de certificatiedienstverleners.

Voor diensten die ondermeer datingsites verkopen geldt zoals gezegd vaak een uitzondering op het verzakingsrecht: men is niet verplicht de consument voor te stellen dat hij het recht heeft van zijn aankoop af te zien. Het is de verkopers van deze diensten aangeraden om de voorafgaande informatie voor de consument uit te breiden zodat hij goed op de hoogte is van de aankoop die hij zal doen. Deze uitbreiding van voorafgaande informatie kan op twee manieren gebeuren:

Deze bijkomende informatie kan worden toegevoegd aan verplicht mee te delen informatie. Dit zijn vooral de technische gegevens die nodig zijn om de betreffende dienst correct te gebruiken. Er moet uitleg verschaft worden over het programma dat nodig is om het product te gebruiken, het nodige geheugen, de vereiste configuratie, enzovoort. De klanten een staal, bijvoorbeeld een beperkte toegang, van het product dat hen interesseert toesturen, is ook een mogelijkheid. Het verstrekken van een staal mag niet gekoppeld worden aan de voorwaarde van een aankoop achteraf. Men kan ook bijkomende verbintenissen aangaan om te tonen dat men wil tegemoetkomen aan de verwachtingen van de klanten. Op die manier wordt niet enkel duidelijk gemaakt dat de handelspraktijken conform de heersende wetgeving zijn, maar ook dat er rekening gehouden wordt met de belangen van de klanten.

Het principe van vrijheid van meningsuiting geeft niet het recht om te zeggen wat men wil op het internet. Dit recht is immers onderworpen aan een aantal wetten die aan sommige criteria beantwoorden en die hoe dan ook moeten worden nageleefd. De vrijheid van meningsuiting, die de vrijheid van mening dekt, maar ook de vrijheid om informatie en ideeën te ontvangen en te verstrekken, is bekrachtigd door artikel 10 van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden van 4 november 1950, goedgekeurd door de Belgische wet van 13 mei 1955. Iedereen heeft dus het recht zich vrij uit te drukken zonder dat de overheid deze mogelijkheid mag beperken. Er zijn hier echter uitzonderingen op. Datzelfde artikel bepaalt namelijk dat deze vrijheden met formaliteiten, voorwaarden, beperkingen of straffen gepaard kunnen gaan. Voor deze uitzonderingen op het principe gelden enkele voorwaarden. Vooreerst moeten ze door een wet worden bekrachtigd (een koninklijk besluit volstaat niet). Daarenboven moet het gaan om maatregelen die in een democratische maatschappij noodzakelijk zijn :

Men mag dus op het internet plaatsen wat men wil, behalve wat door de wet uitdrukkelijk verboden is. In een democratische samenleving is het trouwens noodzakelijk dat ongeoorloofde gegevens worden geweerd, omdat zij nadeel kunnen berokkenen aan derden. Als men nadelige gegevens op het net heeft geplaatst en als bevonden wordt dat men daardoor een fout heeft begaan, dan kan men verplicht worden het slachtoffer te vergoeden.
Via het on line plaatsen van een vals profiel van een echt bestaand persoon kan men in overtreding zijn voor een oud strafrechtelijk vergrijp wat de “aanranding van de eer of de goede naam van personen” wordt genoemd. Het is typisch aan het internetgebruik dat een enorm grote gemeenschap kan bereikt worden zonder dat daarbij enige selectie van informatie gebeurt. Een strafbaarstelling van de aanranding van de eer of de goede naam van personen via moderne telecommunicatietechnieken lijkt mogelijk te zijn op basis van de huidige bepalingen van het strafrecht. Zo kan het plaatsen van een vals profiel op een datingsite beschouwd worden als een openbare bijeenkomst of plaats. Het uitwisselen van lasterlijke berichten via "Internet Relay Chat" kan vallen onder de tweede omstandigheid namelijk "in tegenwoordigheid van verschillende personen, in een plaats die niet openbaar is, maar toegankelijk voor een aantal personen die het recht hebben er te vergaderen of ze te bezoeken". Een minimale interpretatie van de omstandigheden lijken dus te volstaan om de nieuwe delictsvormen te kunnen bestraffen. Problematisch is dat de informatie zich meestal op een server bevindt die niet in België gelegen is maar in een land, zoals de V.S., waar zulke uitingen volstrekt legaal kunnen zijn. In deze gevallen moet men zich de vraag stellen of degene die dit illegaal materiaal vanuit België beschikbaar maakt, gestraft kan worden. Men kan moeilijk aannemen dat het verzenden van illegaal materiaal vanuit België naar de server in het buitenland op zich een openbaarmaking is. (Dumortier, 2000)

Relatiebemiddeling valt onder de bevoegdheid van het Ministerie van Welzijn op het Vlaams niveau en het Ministerie van Werk en Consumentenzaken op het federale niveau.

Op 9 maart 1993 wordt er een federale wet goedgekeurd die bepaalt hoe de cliënt kan worden beschermd tegen financiële misleiding, oplichting en oneerlijke praktijken. Ze bepaalt eveneens hoe contracten er moeten uitzien en de modaliteiten van betaling. De bureaus worden bij Economische Zaken geregistreerd. De dienst inspectie van Economische Zaken houdt controle, neemt de klachten ernstig en straft overtreders, maar het aantal mensen dat klacht neerlegt blijft relatief klein. Ook op Vlaams niveau erkent men de wildgroei en het gebrek aan kwaliteit. Om het even wie kan een huwelijksbureau beginnen. Dat inzicht resulteerde op 10 november 1993 in het ‘decreet houdende maatregelen tot kwaliteitsverbetering van de dienstverlening door huwelijks- en relatiebemiddelaar’.

Deze beide wetten, de Federale en Vlaamse, vormden samen een symbiose. Op Federaal niveau bepaalt men hoe men de consument kan beschermen tegen financiële misleiding, oplichting en misleidende advertenties. Op Vlaams niveau wordt het kwaad bij de wortels aangepakt en legt men de kantoren een aantal kwaliteitsvereisten op. Een bemiddelaar moet minstens een diploma hoger sociaal onderwijs hebben, een aantal jaren ervaring in de welzijnssector, minstens 12 uren per week actief zijn in het beroep en over de nodige accommodatie beschikken. Deze kwaliteitsvoorwaarden moeten ervoor zorgen dat wanpraktijken minder zouden voorkomen, want wie niet aan de voorwaarde voldoet krijgt geen erkenning. (Swennen) Het probleem was dat er geen uitvoeringsbesluiten opgesteld werden. De malafide kantoren konden ongehinderd hun gang gaan. Mieke Vogels, toenmalig bevoegd Vlaams Minister schafte het decreet af. Hierop kwam er veel protest van CD & V zijde, verschillende interpellaties en hoorzittingen volgden met als resultaat dat de minister een studie bestelde bij Test- Aankoop.

Na het Test-Aankoop onderzoek stelde Vlaams minister Vogels voor om drie voorstellen in een decreet te verankeren. Zij wil kwalitatief goede bureaus een certificaat geven, stelt voor dat de relatiebureaus een modelcontract worden opgelegd en pleit voor de oprichting van een bemiddelingscommissie. Tot slot is het de bedoeling de klanten via een overheidscampagne te informeren over het nieuwe beleid. (Test Aankoop December 2002) Intussen Mieke Vogels niet meer Minister en blijft alles bij het oude. Er bestaat dus geen enkele reglementering op Vlaams niveau.

Op de website van het Vlaams Parlement kunnen we lezen dat een voorstel tot decreet van Guy Swennen om deze sector verder te regelen vervallen is op 12 juni 2004.

Mevrouw Freya Van den Bossche wou een modelcontract invoeren voor de relatiebemiddelingskantoren, wat voorzien was voor januari 2005, het voorstel is nog niet goedgekeurd. Wel is het zo dat ook datingsites hieraan zullen moeten voldoen. Wanneer men mensen bij elkaar brengt met het oog op een relatie en hiervoor geld vraagt doet men aan relatiebemiddeling. Dit geldt ook voor datingsites en dus moet er, in principe, een contract worden opgesteld, moeten de betalingen in gelijke schijven verricht worden, kan men het contract verbreken enzovoort. Datingsites zijn hier geen voorstander van en zullen naar onze mening dan ook uitwijken naar landen met andere wetgeving zodra dit goedgekeurd zou worden.

Voor men het on-linedatingslandschap betreedt is de eerste keuze, na het aanzetten van je computer, al meteen één van de belangrijkste. Welke site kies ik?

Wil je zelf bladeren door de ledendatabase of verkies je eerder dat men je koppelt met iemand? Ben je op zoek naar een losse flirt of een vaste relatie? Ben je bereid lidgeld te betalen of niet? Wat is je geaardheid? Hoe oud ben je? Al deze vragen zijn van belang.

In België zijn er enkele grote spelers op de markt actief die eerder al besproken werden. Hoe groter een site, hoe meer leden en des te meer leden des te groter de kans is dat er iemand tussenzit die je aanstaat. Groter betekent echter niet altijd beter. Als homo is het bijvoorbeeld misschien beter meteen een gespecialiseerde site te raadplegen.

In ieder geval is het aan te raden alvorens je keuze te maken een beetje rond te surfen. Kijk hoeveel mensen er uit jouw regio op de site zitten. Vraag eventueel op een forum naar de tevredenheid van mensen die al lid zijn. Veel sites bieden de mogelijkheid een gratis proefabonnement af te sluiten. Kijk uit met sites vol taalfouten, weinig updates en opzichtige profielen die al bij een eerste indruk nep lijken te zijn.

In het algemeen kun je zeggen dat de betaalsites wat beter scoren op het vlak van kwaliteit en ondersteuning. Tevens vormt het lidgeld een hindernis voor mensen die het niet serieus menen. Laat je echter niet vangen, er zijn sites met als enig doel mensen geld af te troggelen. Als je van plan bent te betalen, kijk dan ook hoe je eventueel je abonnement kan annuleren.

Als je nog steeds geen keuze kan maken, kan je eens rondvragen in je kennissenkring en bij mensen die ervaring hebben. Vertrouw ook niet enkel op on line dating om nieuwe mensen te leren kennen. Zie het eerder als een deeltje van je sociale leven in plaats van je gehele sociale leven.

Eens je een site gekozen hebt, moet je een profiel aanmaken. Dit kan je best zo volledig mogelijk invullen. Beschrijf jezelf zoals je bent en overdrijf vooral niet teveel; moest het tot een off line ontmoeting komen, val je toch door de mand. Een profiel moet een soort gedicht zijn, je moet leren je gevoelens en je persoonlijkheid in kernachtige tekst te gieten (Goossens, 2004). Houd je profiel actueel, zo blijven andere leden geïnteresseerd. Een foto verhoogt het aantal reacties spectaculair. De beste keuze is een foto van goede kwaliteit die niet voor meer dan de helft gevuld is met nietszeggende details. Sla in je berichten een vriendelijke toon aan. Het is nooit aangenaam om te moeten antwoorden op iemand die ‘eisen’ stelt. Geef nooit je achternaam, emailadres, woonadres, telefoonnummer, werkplaats of andere inlichtingen op waarmee je kunt worden geïdentificeerd in je profiel. Op de meeste datingsites is het zelfs niet toegestaan dit soort persoonlijke gegevens in je profiel te zetten.

Wil je succes hebben, ga dan zelf actief op zoek naar mensen die je bevallen en schrijf hen aan. Behandel de ander alsof je het zelf bent. Ga in je communicatie uitgebreid in op de mails of het profiel van de ander. Geef de ander de aandacht en tijd die je zelf ook graag zou hebben. Als je een contact niet wilt voortzetten of je hebt al direct geen interesse, laat dat de ander weten. Dit is misschien even lastig, maar je eerlijkheid wordt op prijs gesteld.

Begin langzaam en wees op je hoede voor iemand die er te goed uit ziet om waar te zijn. Breng je eigen privacy niet onnodig in gevaar. Laat de eerste berichten tussen jou en een ander datingsitelid altijd via het interne mailsysteem lopen. Indien de site hier niet over beschikt, is het handig een emailadres aan te maken, louter voor dit doeleinde. Geef nooit meteen een telefoonnummer of adres door. Bepaal zelf wanneer je uit je anonimiteit treedt.

Een foto geeft je een goed idee van het uiterlijk van de persoon in kwestie, hetgeen je kan helpen om je intuïtie te laten spreken. Het is het beste om verschillende foto's van iemand in verschillende omgevingen te zien - informeel, formeel, binnenshuis en buitenshuis. Als je louter verontschuldigingen krijgt te horen voor het niet ontvangen van een foto, moet je misschien aannemen dat de andere persoon iets te verbergen heeft.

Verbreek het contact met iedereen die blijft vragen om persoonlijke informatie of die probeert om onder valse voorwendselen dergelijke informatie prijs te laten geven.

Alvorens de eerste keer in real life af te spreken, is het misschien geen slecht idee eerst eens te praten via de telefoon of via een instant messaging systeem, eventueel met webcam. Het kan altijd zijn dat iemand niet is, wie hij zegt te zijn. Een telefoongesprek kan je al veel vertellen wat betreft het uitdrukkingsvermogen en de sociale vaardigheden van een persoon. Denk aan je veiligheid en geef je telefoonnummer nooit aan een vreemde. Probeer daarentegen een mobiel nummer, of zet je nummerherkenning (caller ID) uit om te vermijden dat je telefoonnummer op de telefoon van de andere persoon zal worden weergegeven.

Je bent nooit verplicht om iemand te ontmoeten en als je zou besluiten om iemand te ontmoeten, heb je altijd het recht om van mening te veranderen. Als je besluit om elkaar in real life te ontmoeten, kan je best een vriend(in) informeren over waar je naar toe gaat en wanneer je terug zal komen. Laat de naam en het telefoonnummer van de persoon die je gaat ontmoeten bij deze vriend(in) achter. Vraag je nieuwe kennis nooit om je thuis op te halen. Gebruik je eigen vervoermiddel, ontmoet elkaar in een openbare plek op een moment dat er veel mensen in de buurt zijn. Neem rustig de tijd om elkaar beter te leren kennen. Als het gezellig was, plan dan een vervolgafspraak.

Voor het onderzoek hebben we voor een on line survey geopteerd als onderzoeksmethode. Omdat er ten tijde van het ontwerpen van de enquête nog geen wetenschappelijk voorbeeld over hetzelfde onderwerp voorhanden was, hebben we de vragenlijst grotendeels zelf ontworpen.

Om te verantwoorden waarom we voor een on line enquête kozen, maken we eerst een bondig overzicht van de verschillende mogelijke vraagmethodes om de datingsitebezoeker te onderzoeken. Allereerst maken we een vergelijking tussen een on line enquête en een enquête per post, via de telefoon of in een persoonlijk interview. We vergelijken de vier soorten enquêteringsmogelijkheden aan de hand van vijf criteria: de trefkans, de responsgrootte, de kostprijs, het aselecte karakter ervan en de snelheid.
Ten eerste ligt de trefkans een stuk hoger bij een on line enquête. Door datingsitebezoekers op het terrein zelf te ondervragen, krijgen we meteen een trefkans van 100% vermits elke datingsitebezoeker tot onze doelgroep behoort. Voor een schriftelijke enquête, enquête via de telefoon of een persoonlijk interview bij de mensen thuis zal deze trefkans beduidend lager liggen.
Ten tweede was de respons van belang om statistisch significante resultaten te verkrijgen. De respons op deze on line enquête lag erg hoog omdat we een link naar de enquête konden plaatsen op één van de drukstbezochte datingsites van België. Bij een postenquête, een telefonische enquête of een persoonlijk interview zou het realiseren van dezelfde grootte van respons veel minder evident geweest zijn in het kader van een eindverhandeling.
De kostprijs van een on line enquête ligt laag. Aan de technische kant vergt het een beschikbare ruimte op een server, een programma om de enquête aan te maken als een webpagina en een script om de gegevens uit de enquête in een databestand in te voeren. Academische instellingen beschikken doorgaans over deze faciliteiten. Dat maakt dat deze on line enquête bijzonder goedkoop was, zelfs in vergelijking met een postenquête, die doorgaans als de goedkoopste vorm wordt beschouwd. De telefonische enquête en het persoonlijke interview zijn beduidend duurder (Billiet).
Wel is een on line enquête minder aselect dan de andere vormen. Ten eerste maakten we gebruik van maar één enkele datingsite. Na talloze pogingen om een link naar dit onderzoek op verschillende datingsites geplaatst te krijgen, werd alleen Rendez-Vous bereid gevonden dit ook werkelijk te doen. Hierdoor krijgen we een vertekening. Onze respondenten zullen in de eerste plaats het bezoekerspubliek van Rendez-Vous weerspiegelen en niet van dé Belgische datingsitebezoeker. Bovendien bestaat de kans dat, aangezien men geen verloning ontving voor deelname, vooral de mensen bereikt worden die minder vatbaar zijn voor dit verloningsaspect.

Een on line enquête heeft het bijkomende voordeel dat ze de invoerfase in het onderzoek overbodig maakt: doordat de respondenten de enquête op hun PC invullen, waren de antwoorden meteen in digitale vorm beschikbaar. Op die manier spaarden we tijd uit bij het invoerwerk.

Vooraleer in te gaan op de ontwerpprincipes zelf, kunnen een drietal meer algemene criteria worden aangekaart. Deze vloeien voort uit het uitgangspunt dat men moet innemen bij het construeren van een websurvey, met name de gebruiksvriendelijkheid. Het uitgangspunt is dat men fouten kan vermijden door de respondent te motiveren mee te werken en door de interactie tussen respondent en computer vlot te laten verlopen.

Het eerste criterium van gebruiksvriendelijkheid is dan ook dat men bij het opstellen van een vragenlijst rekening moet houden met hoe respondenten verwachten dat een vragenlijst werkt, en hoe de computer functioneert. Er dient voor gezorgd te worden dat de vragenlijst zodanig is ontworpen dat de logica van het invullen van een vragenlijst en de logica van het werken met een computer op elkaar inpassen. Indien men met een websurvey zoveel mogelijk respondenten wil bereiken, dan zal het duidelijk zijn dat er moet gewerkt worden met een design dat als grootste gemene deler kan worden omschreven. Een vragenlijst dus die iedereen met minimale uitrusting (soft- en hardware) kan ontvangen en invullen. De enquête werd met behulp van het softwareprogramma ‘Dreamweaver’ ontworpen.

Hoewel niet echt een aspect van het ontwerp van een websurvey in strikte zin, is dit toch een belangrijke stap in het onderzoeksproces. De uitnodiging wordt best zo kort mogelijk gehouden, en is liefst geschreven in normale taal. (Heerwegh, D. & Loosveldt, G., 2001, pp. 33-35) Wanneer de respondent aankomt op de on line enquête, dan moet het onmiddellijk duidelijk zijn dat dit inderdaad de plaats is waar de respondent terecht moest komen. Daarom moet de introductie duidelijk maken dat dit de on line enquête is waarvoor de respondent op de link geklikt heeft. In de introductie moet, zoals in de uitnodiging, iets staan over de redenen van de bevraging en een aanmoediging om deel te nemen aan het onderzoek. Gegeven de beperkte ruimte is het aanbevelenswaardig de introductie kort te houden. (Heerwegh, D. & Loosveldt, G., 2001, p. 35) Hieronder kan men onze inleiding terugvinden.

Welkom op deze on line enquête. Dit onderzoek gebeurt in het kader van mijn eindwerk aan de K.U.Leuven over "on line dating" en uw medewerking wordt erg geapprecieerd. Het onderzoek is volledig onafhankelijk van eender welk bedrijf of belangenorganisatie. Ook is het VOLKOMEN ANONIEM en neemt het slechts 5 minuutjes van uw tijd in beslag. Alvast bedankt!

Algemeen kan gesteld worden dat men vragenlijsten op het web best zo gelijkend mogelijk maakt op vragenlijsten op papier. Vragen dienen zoals in gewone post-enquêtes genummerd te zijn. Ook het gebruik van vette letters en het gebruiken van witruimte om een goede lay-out te bekomen zijn evenzeer van toepassing in websurveys als in post-enquêtes. De vakjes of cirkeltjes die dienen te worden aangeklikt om een antwoordmogelijkheid van gesloten vragen te selecteren, staan best links van de antwoordmogelijkheden zelf. (Heerwegh. & Loosveldt, 2001, pp. 36-38)

Uit onderzoek over post-enquêtes was reeds gebleken dat men best zo weinig mogelijk woorden gebruikt om een vraag te stellen. Individuen lezen zinnen immers niet altijd in hun geheel, maar slaan soms woorden over. Wanneer zinnen kort gehouden worden, is de kans dat men belangrijke woorden overslaat kleiner. Kortere zinnen verzekeren dus beter dat elke respondent eenzelfde stimulus krijgt. Voor wat betreft on line enquêtes is de lengte van de zinnen iets wat nog voor een andere reden aandacht dient te krijgen. Men kan immers vaststellen dat in sommige gevallen browsers zinnen niet afbreken, maar ze laten doorlopen op dezelfde lijn. Dit heeft dan tot gevolg dat de zinnen zeer lang worden en buiten het beeld lopen. De respondent moet dan naar rechts scrollen om de tekst verder te kunnen lezen, wat belastend kan zijn. Daarom verdient het de voorkeur de lay-out te sturen middels tabellen. De breedte van deze tabellen dient zo gekozen te worden dat de zinnen op de meest courante schermresoluties volledig te zien zullen zijn. Tabellen vereenvoudigen en verbeteren de lay-out dus aanzienlijk en vereisen daarenboven maar weinig bijkomend geheugen. (Heerwegh, D. & Loosveldt, G., 2001, p. 38)

Net zoals in papieren vragenlijsten moeten er soms instructies worden gegeven over hoe de respondent een vraag dient te beantwoorden. Uit ervaringen met post-enquêtes werd reeds duidelijk dat men deze instructies het beste plaatst waar ze nodig zijn in de vragenlijst. (Heerwegh, D. & Loosveldt, G., 2001, pp. 38-39)

Er werd gepeild naar de sociodemografische kenmerken van de respondenten, de motivaties voor het gebruikmaken van datingsites. We stellen de vraag wat men hoopt te bereiken met hun participatie aan een on line datingsite en het werkelijke resultaat. Ook zijn er vragen met betrekking tot hun profiel, hun oordeel over andere profielen en vragen met betrekking tot het gebruik van de site zelf. Tot slot werden er enkele vragen toegevoegd op vraag van Rendez-Vous zelf.

De onderzoekseenheden zijn in principe de Belgische datingsitebezoekers. Omdat echter alleen Rendez-Vous bereid werd gevonden om een link naar de enquête on line te plaatsen, wordt onze populatie vernauwd tot de Belgische Rendez-Vous-bezoeker. Omdat het één van de grootste Belgische datingsites is, is onze populatie toch nog zeer uitgebreid te noemen, zeker aangezien de oorsponkelijke doelstelling verruimd werd en er, naast de Nederlandstalige enquête, ook een Franstalige versie on line kwam te staan. In bijlage kan men een voorbeeld van de enquête terugvinden.

De enquête werd on line gezet op een adres van de K.U.Leuven, namelijk http://www.kuleuven.be/enquete/dating/. Het websurvey stond gedurende enkele maanden in het voorjaar van 2004 on line en leverde 820 antwoorden op. Het was eigen aan de vorm van datavergaring dat sommige personen dubbel geteld werden. Klikte men namelijk na verzending van de gegevens op de 'back'-knop in de browser en onmiddellijk daarna terug op ‘versturen’ werd er dubbele invoer gecreëerd en telde deze persoon dubbel. Deze ‘dubbels’ werden verwijderd door de antwoorden in chronologische volgorde van binnenkomen te controleren op gemeenschappelijke waarden. Twee rijen onder elkaar waar de respondent dezelfde leeftijd had, werden als verdacht beschouwd en verder gecontroleerd op overeenkomende waarden. Als het overgrote deel van de waarden identiek was, werd de eerste rij geschrapt. Op deze manier werd het aantal respondenten van 820 naar 805 herleid.

De enquête die in het voorjaar van 2004 uitgevoerd werd leverde 820 antwoorden op. Het was eigen aan de vorm van datavergaring dat sommige personen dubbel geteld werden. Klikte men namelijk na verzending van de gegevens op de 'back'-knop in de browser en onmiddellijk daarna terug op ‘versturen’ werd er dubbele invoer gecreëerd en telde deze persoon dubbel. Deze ‘dubbels’ werden verwijderd door de antwoorden in chronologische volgorde van binnenkomen te controleren op gemeenschappelijke waarden. Twee rijen onder elkaar waar de respondent dezelfde leeftijd had, werden als verdacht beschouwd en verder gecontroleerd op overeenkomende waarden. Als het overgrote deel van de waarden identiek was, werd de eerste rij geschrapt. Zo wordt het aantal respondenten van 820 naar 805 herleid.

440 respondenten vulden de Nederlandstalige enquête en werden hierbij als ‘Nederlandstaligen’ bestempeld. De overige 365 respondenten vulden de Franstalige enquête in. Omdat deze twee enquêtes niet gelijktijdig en even lang on line stonden, kunnen we geen vergelijkingen in absolute getallen maken tussen Nederlands- en Franssprekende respondenten. Een relatieve vergelijking is echter wel mogelijk.

		Leeftijd
		0-19	20-24	25-29	30-34	35-39	40-44	45-49	50-54	55-59	60-69	+69
Man	% in geslacht M	,5%	6,0%	16,9%	17,4%	19,9%	11,9%	11,9%	7,5%	3,0%	4,0%	1,0%
Man	% in leeftijd	50,0%	54,5%	57,6%	66,0%	56,3%	55,8%	60,0%	44,1%	33,3%	66,7%	66,7%
Vrouw	% in geslacht V	,6%	6,4%	16,0%	11,5%	19,9%	12,2%	10,3%	12,2%	7,7%	2,6%	,6%
Vrouw	% in leeftijd	50,0%	45,5%	42,4%	34,0%	43,7%	44,2%	40,0%	55,9%	66,7%	33,3%	33,3%
Totaal		,6%	6,2%	16,5%	14,8%	19,9%	12,0%	11,2%	9,5%	5,0%	3,4%	,8%

Uit deze tabel kunnen we afleiden dat in alle leeftijdsgroepen mannen in de meerderheid zijn, op deze tussen 50 en 60 jaar na, waar een vrij groot overwicht van vrouwen te noteren valt. Het overwicht van mannen is het meest uitgesproken in de leeftijdscategorie tussen 30 en 35 jaar. Twee respondenten op drie hier zijn mannelijk. De leeftijdsgroep onder de 30 jaar en deze tussen de 40 en de 50 zijn elk goed voor één respondent op vier (23,3%), terwijl één respondent op drie (34.6%) tussen de 30 en de 40 jaar zegt te zijn. De groep 55-plussers is goed voor bijna 10% van alle respondenten. Cijfers van Rendez-Vous zelf geven aan dat 35,8% tussen 21 en 30 jaar is, 51,8% tussen 31 en 40 jaar. In ons onderzoek vertegenwoordigen deze groepen respectievelijk 22,7% en 34,7% van de respondenten. De gemiddelde leeftijd van de deelnemers aan de enquête is 38 jaar. In Vlaanderen is de gemiddelde leeftijd (37 jaar), iets lager dan in Wallonië (39 jaar). Er was geen geslachtsverschil merkbaar. Volgens officiële cijfers van Rendez-Vous zelf is de gemiddelde leeftijd van de profielhouders 33 jaar (www.rendez-vous.be/press). Een verklaring voor dit leeftijdsverschil tussen de respondenten en alle profielhouders zou kunnen zijn dat jongeren een grotere vertrouwdheid met het medium hebben, alsook veelvuldig geconfronteerd worden met verzoeken om enquêtes op het internet in te vullen. Aangezien men geen verloning ontving voor deelname, was er weinig incentief om de enquête in te vullen. Oudere mensen zijn misschien minder vatbaar voor dit verloningsaspect. Ook mannen waren eerder geneigd de enquête links te laten liggen blijkbaar want de geslachtsratio in ons onderzoek was 54% mannelijk en 46% vrouwelijk. De officiële Rendez-Vous geven aan dat er 34% vrouwen en 66% mannen zijn. De verklaring voor dit verschil is echter stof voor een ander onderzoek en we gaan hier dan ook niet verder op in.

De grootste groep (30%) heeft hoger niet-universitair onderwijs van het korte type gevolgd. Samen met het hoger niet-universitair onderwijs van het lange type maakt deze groep 40% van alle respondenten uit.

Een laattijdig ontdekte fout in het script, met als taak de antwoorden van de respondenten van de on line enquête in een databestand in te voeren, zorgde ervoor dat er slecht 110 Nederlandstalige ge-enquêteerden zijn waar we met zekerheid de juiste woonplaats van kunnen weergeven. Van deze 110 wonen er 35 (33%) in de provincie Antwerpen, 23 (21%) in Oost-Vlaanderen, 20 (18%) in Vlaams-Brabant, West-Vlaanderen en Limburg tellen elk 12 (11%) respondenten. Slechts 2 (2%) Nederlandssprekenden geven Brussel als woonplaats op, evenveel als er in Luik beweren te wonen.

De fout in het script werd gecorrigeerd bij de Franstalige enquête waardoor de resultaten betrekking hebben op alle 365 Franstalige respondenten. Luik (20%) en Henegouwen (19%) zijn samen goed voor bijna vier op tien van de Franstalige respondenten. Meer dan één op drie (35%) geeft Brussel als woonplaats op. Veertig (11%) respondenten wonen in Waals-Brabant en 22 (6%) in Namen. Slechts zeven (2%) respondenten geven de provincie Luxemburg als woonplaats aan.

Men kan hierbij opmerken dat vooral de stedelijke provincies goed vertegenwoordigd zijn, wat ook correspondeert met de subjectieve inschattingen van de respondenten zelf met betrekking tot hun woonomgeving en gegevens van Rendez-Vous zelf (Coertjens, interview). Zes op tien geënquêteerden beschrijft zijn/haar woonomgeving als ‘stedelijk’. Bij nadere analyse blijken vooral de Franstalige respondenten in deze richting geantwoord te hebben. Een minderheid (32%) van hen omschrijft zijn/haar woonomgeving als ‘dorps’, bij de Nederlandssprekenden is dit cijfer 46%. Wat verder opvalt is dat zeven mensen op tien met een stuk gelopen huwelijk én een nieuwe relatie in de stad woont, terwijl 46% van de gescheiden mannen en vrouwen zónder nieuwe relatie zijn/haar woonomgeving als ‘dorps’ omschrijft.

Het beroep is omwille de hierboven reeds vermelde fout in het script bij slechts 464 respondenten gemeten in plaats van de ruim 800 bij de andere vragen. In tabel X worden de belangrijkste resultaten weergegeven. Opvallend is de lage vertegenwoordiging van de gepensioneerden. Dit zou kunnen verklaard worden door de lage vertrouwdheid van deze leeftijdsgroep met het internet, wat toch nog een vrij recent medium is. Ook huisvrouwen en –mannen zijn zeer slecht vertegenwoordigd, geen twee procent gaf dit als beroep op.

	Maandelijks netto-gezinsinkomen
	Minder dan 500€	501 - 1500€	1501 - 2500€	2501 - 3500€	3501 - 4500€	4501 - 6000€	Meer dan 6000€	Geen idee	Dat zeg ik liever niet
Ndrlds	2,3%	29,5%	36,4%	5,6%	1,2%	1,6%	,9%	3,0%	19,5%
Frans	2,8%	29,2%	30,0%	9,2%	3,6%	1,1%	1,7%	1,7%	20,8%
Man	2,2%	25,7%	37,6%	8,4%	2,9%	1,9%	2,2%	1,4%	17,7%
Vrouw	3,0%	33,3%	28,9%	6,1%	1,7%	,8%	,3%	3,6%	22,3%

Ruim zes respondenten op tien hebben een maandelijks gezinsinkomen van minder dan 2500€, er zijn kleine verschillen tussen mannen en vrouwen en Nederlands- en Franstaligen noteerbaar.

Ruim vier op tien (42.7%) respondenten zijn ongehuwd zonder een relatie, drie op tien (30,8%) is gescheiden zonder nieuwe relatie en 2,6% is weduwe/weduwnaar. Bijna zeven procent is getrouwd, vijf procent is gescheiden met een nieuwe relatie, ruim acht procent is ongehuwd met een relatie. Dit wil zeggen dat één op vijf Rendez-Vous-bezoekers die op de enquête antwoordden al een relatie heeft.

Gemiddeld zegt 2% van de respondenten homoseksueel en 3,2% biseksueel te zijn. Verschillen tussen mannen en vrouwen zijn ook hier terug te vinden. Qua biseksualiteit is er geen verschil, maar slechts 0,8% van de vrouwen zegt homoseksueel (homo of lesbo) te zijn terwijl 3,1% van de mannen dit als geaardheid opgeeft. Het zijn vooral Franstaligen die homo zeggen te zijn: 3,6%, in contrast met 0,7% bij de Nederlandssprekenden. Zes procent van de Franstalige mannelijke respondenten geeft homoseksueel als geaardheid op, bij de Nederlandstalige mannelijke respondenten is een half procent. Vooral Nederlandstalige vrouwen zeggen dan weer biseksueel te zijn. 4,4% van hen geeft biseksueel als geaardheid op, bij hun Franstalige seksegenoten is dit percentage minder dan de helft (1,9%). Een overgrote meerderheid van de responden is heteroseksueel: 91,6% van de mannen en 94,2% van de vrouwen geeft heteroseksueel als geaardheid aan.

Zes op tien respondenten woont alleen. Vijftien procent woont thuis bij familie en/of (groot)ouders, 11,4% woont samen met partner en nog eens 11,1% heeft een nog andere woonvorm.

De vraag “Bent u lid?” werd door het overgrote deel (87,6%) met ‘ja’ beantwoord. Meer dan de helft (54%) van degenen die positief op deze vraag antwoordden zijn mannen, dit cijfer komt ongeveer overeen met hun vertegenwoordiging in de enquête. Een correlatie met geslacht is dus uit te sluiten.

Rendez-Vous wil zich niet profileren als een neutraal platform met profielen, maar evenmin als een pure datingsite. Ze hebben de ambitie een ontmoetingsplaats te zijn voor alle soorten ontmoetingen, niet zuiver op liefde gericht, maar evengoed op vriendschap. In ons onderzoek peilden we naar de beweegredenen om een profiel aan te maken. Hieruit blijkt dat één op drie (37,8%) aangeeft dat de zoektocht naar een partner de belangrijkste motivatie is. Op zoek naar vriendschap is voor ruim één op vier (26,6%) van de respondenten de hoofdreden. Zeventien procent zegt voornamelijk uit nieuwsgierigheid een profiel te hebben aangemaakt en één respondent op tien (10,1%) is op zoek naar iemand om samen activiteiten te doen. 3,4% is op zoek naar seks.

Om secundaire motivaties te achterhalen werd de mogelijkheid gelaten om een tweede keuze op te geven. Het aantal respondenten op zoek naar seks is meer dan verdubbeld in vergelijking met de eerste keuze (van 3,4% naar 8%). “Ik ben op zoek naar een vriendschap” en “ik ben op zoek naar liefde” zijn elk goed voor ongeveer één vierde van de antwoorden. Op zoek naar iemand om samen dingen mee te doen is goed voor 17,5%, uit nieuwsgierigheid voor 11,6% en 8,1% geeft “andere redenen” als antwoord. We kunnen hieruit concluderen dat de diversificatie van Rendez-Vous een vrij groot succes is aangezien alle mogelijke categorieën redelijk vertegenwoordigd zijn.

Drie respondenten op vier geven aan deze reden ook in hun profiel te hebben staan, één op vijf antwoordt hier ontkennend op en 4,7% blijft het antwoord schuldig. Van alle respondenten die als hoofdreden de zoektocht naar seks opgeven, geeft zeven op tien ook aan dit in hun profiel te hebben staan wat enigszins vreemd is aangezien deze mogelijkheid niet gegeven wordt op de Rendez-Vous website. Het overgrote deel van de respondenten is op zoek naar een partner of vriend/in van het andere geslacht, toch zijn er duidelijke verschillen tussen mannen en vrouwen te constateren. Bijna negen mannen op tien zijn op zoek naar een vrouw, terwijl drie vrouwen op vier op zoek zijn naar iemand van het andere geslacht. Zes en een half procent van de mannen en 3,6% van de vrouwen zijn op zoek naar iemand van hetzelfde geslacht. Het verschil wat we kunnen opmerken tussen het aantal vrouwen en mannen op zoek naar iemand van het andere geslacht, kan grotendeels verklaard worden door de vrouwen die onverschillig staan ten opzichte van het geslacht van de persoon die ze zoeken. Dit percentage is 22,3%, terwijl dat bij de mannelijke respondenten slechts 3,8% is. Van alle mannen die op zoek zeggen te zijn naar andere mannen is één op drie (35,7%) homoseksueel. Één vrouw op vier (23,1%) op zoek naar een andere vrouw is homoseksueel.

De vraag “Wat zijn volgens u de belangrijkste voordelen van een datingsite” peilt niet verbazingwekkend naar de belangrijkste voordelen van een datingsite. De respondenten hebben hier de mogelijkheid om respectievelijk het grootste voordeel, het tweede grootste voordeel en het derde grootste voordeel in te geven. De keuzemogelijkheden zijn de prijs, het gebruiksgemak, het grote aanbod, de betere service, de anonimiteit, de lage drempel en het feit dat een datingsite tijdsbesparend kan werken. Om de rangorde te laten doorwegen, hebben we besloten de percentages die de antwoorden scoorden in de categorie ‘grootste voordeel’, ‘tweede grootste voordeel’ en ‘derde grootste voordeel’ respectievelijk met factor drie, twee en één te vermenigvuldigen. Het lijstje wat we zo bekomen ziet er als volgt uit:

De lage drempel is dus overduidelijk, samen met het gebruiksgemak, de belangrijkste troef van een on line datingsite. Ook het feit dat men zich niet kenbaar moet maken is blijkbaar een groot pluspunt.

Omdat de vraag “Heeft u ooit de waarheid verdraaid wat betreft onderstaande categorieën” in de Franstalige versie van de on line enquête ambigue antwoorden opleverde hebben we bij de verwerking van dit onderdeel alleen rekening gehouden met de Nederlandssprekende respondenten.

	Heeft u ooit de waarheid verdraaid wat betreft uw foto
	Ja	Nee			Niet ingegeven
Man	19,8%	59,3%			21,0%
Vrouw	13,4%	48,7%			37,9%
	Heeft u ooit de waarheid verdraaid wat betreft uw gewicht
	Ja	Nee			Niet ingegeven
Man	27,8%	65,8%			6,5%
Vrouw	21,3%	64,3%			14,3%
	Heeft u ooit de waarheid verdraaid wat betreft uw grootte
	Ja	Nee			Niet ingegeven
Man	26,4%	71,4%			2,3%
Vrouw	20,7%	76,0%			3,3%
	Heeft u ooit de waarheid verdraaid wat betreft uw geslacht
	Ja	Nee			Niet ingegeven
Man	26,5%	72,5%			1,0%
Vrouw	20,6%	78,5%			0,9%
	Heeft u ooit de waarheid verdraaid wat betreft uw leeftijd
	Ja		Nee			Niet ingegeven
Man	26,9%		71,9%			1,2%
Vrouw	24,3%		75,1%			0,6%
	Heeft u ooit de waarheid verdraaid wat betreft uw woonplaats
	Ja			Nee			Niet ingegeven
Man	26,2%			68,1%			4,9%
Vrouw	22,6%			66,5%			10,6%
	Heeft u ooit de waarheid verdraaid wat betreft uw beroep
	Ja			Nee			Niet ingegeven
Man	26,2%			69,9%			3,7%
Vrouw	21,8%			72,6%			5,0%
	Heeft u ooit de waarheid verdraaid wat betreft uw geaardheid
	Ja				Nee		Niet ingegeven
Man	23,9%				71,8%		4,2%
Vrouw	21,3%				75,4%		3,3%

Uit tabel 5.1.5. blijkt dat naar de subjectieve inschatting van de respondenten zelf hun eigen profiel vrij accuraat is. Grofweg zeven respondenten op tien beweren nog nooit de waarheid verdraaid te hebben wat één van de bovenstaande categorieën betreft. Mannen zijn iets grotere leugenaars dan vrouwen, vrouwen geven iets vaker geen antwoord op vragen betreffende hun gewicht en woonplaats. Een mogelijke verklaring is de veronderstelling dat ongeveer evenveel mannen als vrouwen hun gewicht liever geheimhouden, vrouwen zullen in dit geval niets invullen terwijl mannen die hun gewicht liever niet prijsgeven, dit toch doen, maar er dan over liegen. Wat betreft de waarheidsgetrouwheid van het profiel gaven mannen zichzelf 8,8 op tien terwijl vrouwen zichzelf een negen gaven. Dit zijn ons inziens zeer hoge cijfers. Dat het echter niet allemaal eerlijke mensen zijn, blijkt uit de resultaten die we vergaard hebben in verband met de ervaring met valse profielen. Meer dan vier mannelijke en bijna zes vrouwelijke respondenten op tien gaf aan al ooit in aanraking te zijn gekomen met profielen die valse informatie bleken te bevatten.

Desondanks zijn de meningen verdeeld of men al dan niet een deel van de anonimiteit en privacy wil opofferen, door bijvoorbeeld de registratie met behulp van het rijksregisternummer in ruil voor de garantie dat alle profielen waarheidsgetrouw zijn. Vrouwelijke respondenten lijken meer dan mannen op hun privacy gesteld te zijn.

Opmerkelijk is ook dat universitairen en post-universitairen een veel grotere afkeer van registratie met het rijksregisternummer hebben dan personen die geen universitair diploma bezitten.

Een andere vaststelling die men kan maken is dat hoe meer reacties men al op zijn/haar profiel ontvangen heeft, des te minder men geneigd is een deel van de anonimiteit op te geven in ruil voor de garantie dat de bekeken profielen echt zijn. Zo is meer dan de helft van de respondenten (54,7%), die nog geen reactie op hun profiel ontvangen hadden, bereid zich te registreren door middel van het rijksregisternummer. Dit percentage is bij de personen die al meer dan twintig reacties ontvingen slechts 37,2% is

Op de vraag of men tijdens het surfen op de datingsite ook zelf profielen bekijkt of voornamelijk wacht tot mensen hén contacteren, valt er een groot onderscheid tussen mannen en vrouwen te noteren. Bijna alle mannen (94,4%) zeggen zelf actief op zoek te gaan naar andere profielen, terwijl dit percentage bij de vrouwelijke respondenten 14% lager ligt. De resultaten van de vraag die peilt of men zelf reageert op profielen wijzen in dezelfde richting. Acht op tien vrouwen en negen op tien vrouwen zegt zelf op profielen te reageren. Alhoewel het verschil niet zo groot is (+-10%) kan een verklaring zijn dat vrouwen ook berichten krijgen zonder dat ze er zelf moeten sturen, bij mannen is dit minder het geval. De resultaten van onze enquête wijzen uit dat vrouwen over het algemeen meer berichten krijgen dan mannen. Bijna zes op tien vrouwelijke respondenten hebben naar eigen zeggen al berichten ontvangen van meer dan twintig personen, dit is ruim dubbel zoveel dan het aantal mannen wat op zo een grote aandacht kan rekenen. In dezelfde lijn ligt het aantal mannen dat nog geen reactie op zijn profiel ontvangen heeft drie keer zo hoog dan het aantal vrouwen die op nog geen enkele reactie mochten rekenen.

Het aantal reacties dat mensen op hun profiel krijgen is een belangrijke determinerende factor in andere variabelen. Zo is er een correlatie te bespeuren tussen het feit of men zelf al een reactie ontvangen heeft en of men zelf al dan niet reageert op profielen. Zeven op tien respondenten die zelf nog geen reactie op hun profiel ontvingen, hebben zelf ook nog niet gereageerd. Misschien dat deze mensen minder intensief of eerder uit nieuwsgierigheid met het on line datinggebeuren bezig zijn. Ze hebben hun profiel niet volledig of origineel ingevuld, wat de kans op reacties verkleind. Zelf hebben ze alleen nog maar wat rondgekeken en nog niet het initiatief genomen om te reageren op andere mensen hun profiel. Één op tien van de mensen zonder reactie gaf aan voornamelijk uit nieuwsgierigheid zich op Rendez-Vous te begeven. Mensen die wel al een reactie op hun profiel kregen, nemen voor het overgrote deel (cijfers tussen 85,9% en 93%) ook zelf initiatief om te reageren op andere mensen hun profiel. Het aantal reacties wat men op een profiel krijgt, is niet zo belangrijk als determinerende variabele dan het feit of men al dan niet reacties krijgt. We durven veronderstellen dat grote, rijke, knappe mannen meer reacties ontvangen dan de doorsnee loodgieter uit Oostrozebeke. De variabelen die van belang zijn in de beoordeling van een profiel als positief of negatief worden in het volgend deel besproken.

Op veel datingsites kunnen we lezen dat profielen mét foto veel meer reacties ontvangen dan profielen zonder. Het eerste wat we kunnen opmerken bij de analyse van de vraag het van belang is of een profiel al dan niet van een foto voorzien is, is dat bijna één man op tien en dubbel zoveel vrouwen niet antwoorden op deze vraag. Ook op andere plaatsen merken we dat vrouwen sneller geneigd zijn het antwoord op een vraag blanco te laten. Na een correctie door alle blanco antwoorden op de vraag te verwijderen, blijkt dat drie op tien van de geënquêteerden enkel reageert op profielen met foto, een miniem percentage (1,6%) reageert enkel op profielen zonder foto en de overgrote meerderheid (68,4%) reageert op profielen zowel met als zonder foto. Er is geen noemenswaardig verschil tussen mannen en vrouwen.

Het viel op dat veel respondenten, gemiddeld 17% van de vrouwen en 7% van de mannen, geen antwoord gaf op onderstaande vragen gaven. De tabellen X tem X geven data waarbij de non-respondenten verwijderd zijn.

		Uiterlijk
		Totaal onbelangrijk	Minder belangrijk	Neutraal	Belangrijk	Zeer belangrijk
Geslacht	Man	5,3%	10,5%	15,8%	44,7%	23,7%
Geslacht	Vrouw	4,5%	13,6%	22,7%	45,5%	13,6%
		Hobby’s
		Totaal onbelangrijk	Minder belangrijk	Neutraal	Belangrijk	Zeer belangrijk
Geslacht	Man	8,8%	16,1%	30,7%	35,0%	9,3%
Geslacht	Vrouw	6,0%	15,3%	22,7%	43,7%	12,3%
		Beroep
		Totaal onbelangrijk	Minder belangrijk	Neutraal	Belangrijk	Zeer belangrijk
Geslacht	Man	22,8%	22,3%	30,7%	20,1%	4,1%
Geslacht	Vrouw	6,3%	14,6%	28,1%	39,7%	11,3%
		Leeftijd
		Totaal onbelangrijk	Minder belangrijk	Neutraal	Belangrijk	Zeer belangrijk
Geslacht	Man	1,0%	7,0%	14,7%	58,9%	18,5%
Geslacht	Vrouw	1,0%	6,3%	9,5%	61,8%	21,4%
		Woonplaats
		Totaal onbelangrijk	Minder belangrijk	Neutraal	Belangrijk	Zeer belangrijk
Geslacht	Man	7,3%	15,1%	26,1%	36,9%	14,6%
Geslacht	Vrouw	8,3%	19,1%	27,1%	37,3%	8,3%
		Nationaliteit
		Totaal onbelangrijk	Minder belangrijk	Neutraal	Belangrijk	Zeer belangrijk
Geslacht	Man	28,4%	16,0%	25,1%	19,5%	10,9%
Geslacht	Vrouw	8,3%	14,2%	27,8%	32,1%	17,5%
		Originaliteit
		Totaal onbelangrijk	Minder belangrijk	Neutraal	Belangrijk	Zeer belangrijk
Geslacht	Man	8,1%	7,6%	30,4%	37,5%	16,5%
Geslacht	Vrouw	2,6%	6,9%	21,5%	31,7%	37,3%
		Favoriete film/lectuur
		Totaal onbelangrijk	Minder belangrijk	Neutraal	Belangrijk	Zeer belangrijk
Geslacht	Man	21,1%	23,2%	32,6%	17,8%	5,3%
Geslacht	Vrouw	12,6%	18,6%	31,6%	29,6%	7,6%
		Religie
		Totaal onbelangrijk	Minder belangrijk	Neutraal	Belangrijk	Zeer belangrijk
Geslacht	Man	40,2%	18,8%	29,0%	9,2%	2,8%
Geslacht	Vrouw	20,7%	22,3%	32,7%	19,0%	5,3%
		Het geheel
		Totaal onbelangrijk	Minder belangrijk	Neutraal	Belangrijk	Zeer belangrijk
Geslacht	Man	,8%	1,0%	18,6%	57,9%	21,7%
Geslacht	Vrouw	,3%	,7%	6,3%	58,2%	34,5%

Ten eerste valt het op dat mannen voor alle variabelen, op woonplaats na, zich veel meer situeren in de categorieën ‘totaal onbelangrijk’ en ‘onbelangrijk’. Vrouwen zijn blijkbaar sneller geneigd ‘belangrijk’ of ‘heel belangrijk’, aan te duiden. Ze hebben, op ‘woonplaats’ na, overal de bovenhand in deze segmenten.

Leeftijd is voor zowel mannen als vrouwen een belangrijke variabele, respectievelijk 77,4% en 83,2% zeggen dit ‘belangrijk’ dan wel ‘zeer belangrijk’ te vinden. Ook het geheel scoort bij beide geslachten zeer hoog. Het beroep is dan weer vooral voor vrouwen belangrijk. Er is ook een significante correlatie tussen de mate waarin men het beroep belangrijk vindt en de opleiding die men genoten heeft. Hoe hoger geschoold, hoe meer aandacht men hecht aan het beroep.

Ondanks het feit dat we de belangrijkheid van het uiterlijk bij slechts een kleine proportie van de volledige dataset hebben kunnen optekenen, waardoor de betrouwbaarheid iets lager ligt, kan men uit de gegevens afleiden dat het een zeer belangrijk item is. Een meerderheid (60%) quoteert het als zeer belangrijk of belangrijk. Vrouwen zijn gemiddeld iets minder op het uiterlijk gesteld, maar de verschillen zijn zeer klein. Één man op vier geeft aan dat het uiterlijk zeer belangrijk is, bij de vrouwelijke respondenten ligt dit percentage 10% lager.

Wat de leeftijd betreft houden mannen en vrouwen elkaar in evenwicht. Vrouwen zijn in veel grotere mate dan mannen op zoek naar een ouder iemand, 36% van de vrouwelijke respondenten is op zoek naar een ouder iemand, bij de mannen ligt dit percentage op 7,5%. Omgekeerd zijn deze percentages ongeveer vergelijkbaar: Vier mannen op tien zijn op zoek naar iemand jonger, bij de vrouwen is dit 7,4%. De helft van de respondenten had geen specifieke voorkeur voor iemand ouder of jonger. Taal was van geen invloed op deze cijfers.

Drie respondenten op tien zijn, naast Rendez-Vous, ook nog lid van een andere datingsite. Dit lidmaatschap van een andere site lijkt te covariëren met het feit of men al dan niet een foto bij het profiel heeft staan: één respondent op drie, niet lid van een andere datingsite, heeft geen foto bij zijn/haar profiel staan; van de respondenten die wél lid van nog een andere site zijn, heeft slechts één op vijf geen foto bij zijn/haar profiel staan.

Een verklaring kan liggen in het feit dat het lidmaatschap van andere sites wijst op een grotere intensiteit en waarmee men zich op het vlak van internetdating begeeft en dit vergroot waarschijnlijk de kans dat men een foto van zichzelf op de computer heeft staan omdat er op veel datingsites op gewezen wordt dat profielen mét foto meer reacties krijgen dan deze zonder.

Niet onverwacht zijn er ook significante correlaties gevonden tussen het lidmaatschap van andere sites en de tijd die men op Rendez-Vous doorbrengt. De twee meest genoemde sites waar men naast Rendez-vous eveneens lid van is, zijn Match.com en Meetic. Deze twee steken ver boven de concurrentie uit, op enige afstand volgt Datik en dan met weer een kloof tussen Relatieplanet, Rencontres2000 en MonAmour. Verder zijn er ook nog tal van sites die slechts eenmaal tot enkele malen vernoemd worden.

Naast het lidmaatschap van andere sites bestaat er ook de mogelijkheid tot het gebruik van andere media. Bijna één respondent op vier antwoordt bevestigend op de vraag of men reeds andere media geprobeerd heeft en één op tien (9,6%) heeft naar eigen zeggen al ooit een contactadvertentie in een geschreven medium geplaatst. Aan sms-chat en televisiedating namen respectievelijk 5,0% en 1,9% van de respondenten ooit deel.

Nog eens 5,8% gebruikte eerder, een ander, niet verder gespecifieerd contactmiddel. Aangezien er een significante correlatie is tussen leeftijd en het feit of er al een ander medium geprobeerd is, is het veilig te stellen dat hoe ouder men is, hoe groter de kans is dat men reeds gebruik maakte van een andere vorm van dating, wat ook wel logisch is. Ook het lidmaatschap van andere sites is positief gecorreleerd met het antwoord op de vraag of men al een ander medium geprobeerd heeft. Een andere, vrij logische samenhang vinden we bij het antwoord op de vraag of men het leven waardevoller inschat met partner en de vraag of men al andere media geprobeerd heeft. Ongeveer één respondent op vier, die verklaarden reeds een ander medium geprobeerd te hebben, zeggen dit nog steeds te gebruiken. Het overgrote deel (73,5%) heeft het gebruik hiervan dus opgegeven. Toch kan men stellen dat slechts een minderheid ooit al andere media voor een partner te zoeken heeft gebruikt, voor drie geënquêteerden op vier is een on line datingsite het eerste medium dat men gebruikt om contact te zoeken.

Niets is een betere indicator van de intensiteit waarmee men zich op het vlak van internetdating begeeft dan de tijd die men wekelijks op een datingsite doorbrengt. Dit wordt geïllustreerd door tabellen X en X.

De voorbije jaren heeft België een sterke groei gekend in het aantal breedbandaansluitingen, in de meest recente BIM studie had 73% van de mensen die thuis een internetaansluiting hebben een breedbandaansluiting. De impact die een dergelijke snelle verbinding heeft op het internetgebruik is immens. Het aantal dagen en uren dat men on line is, is spectaculair gestegen (Van Belleghem, 2004). De gegevens uit ons onderzoek geven aan dat breedbandinternet bij de respondenten al dieper gepenetreerd is dan in de rest van België, dat overigens op wereldniveau bij de koplopers behoort. Slechts 7% van de respondenten maakt nog gebruik van een connectie met een inbelmodem via de gewone telefoonlijn. 48,6% heeft ADSL en 37,8% heeft een aansluiting via de kabel. Een zeer kleine minderheid (2,4%) zegt thuis over geen internet te beschikken. Meer dan 86% van de respondenten surft dus via een breedbandverbinding. Na de komst van breedband blijkt volgens InSites dat 53% van de internetgebruikers elke dag surft. Bijna zeven personen op tien (69%) surfen meer dan een uur per dag.

Uit onze gegevens blijkt dat meer dan de helft van de respondenten gemiddeld minstens een half uur per dag actief is op de datingsite. Bijna 70% brengt minstens vier dagen per week een bezoek aan de datingsite.

Datingsites hebben als doel mensen samen te brengen dus het is normaal dat er elke maand profielen afvallen. Voor sommige koppels die elkaar via deze weg hebben leren kennen, is het zelfs een ritueel geworden om als symbool van hun keuze voor elkaar, samen hun profielen te verwijderen. Het is echter ook eigen aan relaties dat ze na verloop van tijd kunnen afbreken en de onderdelen terug in roulatie komen. Men zou zelfs kunnen stellen dat een datingsite een evenwicht moet vinden tussen zo veel mogelijk mensen proberen te koppelen en mensen zo lang mogelijk aan de site gebonden houden. Hoe succesvoller een datingsite haar werk doet, hoe sneller profielen verdwijnen en er een nieuw publiek moet aangeboord worden om de ‘kritieke massa’ in stand te houden. Met ‘kritieke massa’ bedoelen we de hoeveelheid profielen die er moet zijn om van een functionerende datingsite te kunnen spreken. Hoe meer profielen, hoe groter de keuze, hoe groter de kans dat men iemand naar zijn/haar smaak vindt. De grote instroom aan nieuwe leden blijkt uit de cijfers. Één respondent op elf (8,8%) is minder dan één maand lid. Dat er echter ook een groot vast publiek bestaat blijkt uit het feit dat meer dan de helft (54%) van de geënquêteerden al minstens één jaar lid is.

Een van de eerste stappen die men moet zetten op weg naar contact in real life is communicatie buiten de datingsite om. De eerste bemerking die we in dit verband kunnen maken, is dat de geschreven brief zijn beste tijd gehad heeft. Slechts 2,2% van de respondenten zou een brief gebruiken om het eerste contact te leggen buiten de datingsite. Ook een chatbox blijkt vrij onpopulair als eerste contactmedium, 7,7% geeft aan hier eventueel gebruik van te maken. Vooral Instant Messaging Systemen, email en de telefoon worden met respectievelijk 57,4%, 36,9% en 35,9% gebruikt om het contact verder te zetten. Een afspraakje ziet één respondent op drie wel zitten en SMS’en kan 14,7% van de respondenten bekoren.

Ééns men de stap naar communicatie buiten de datingsite om gemaakt heeft, volgt in sommige gevallen een ontmoeting in het echte leven. Drie op tien vindt het café hier de ideale plaats voor. De volledige resultaten worden in tabel X weergegeven.

	Percentages
	1^ste voorkeur	2^de voorkeur	3^de voorkeur
Ergens anders	1,9	2,2	12,2
Openbare plaats (park, monument)	28,4	22,5	16,0
Ik laat hem/haar kiezen	21,7	8,0	12,7
Bioscoop	3,2	7,8	8,8
Restaurant	6,8	21,5	16,8
Date zijn/haar thuis	,9	3,0	6,1
Mijn thuis	2,1	3,1	4,6
Op café	32,5	26,7	10,2
Geen antwoord	2,4	5,2	12,7

Gemiddeld gaven bijna zes mannen op tien en drie vrouwen op vier aan een relatie te hebben (gehad) met iemand die ze leerden kennen via een datingsite. Er is echter sprake van een heuse kloof tussen de Nederlands- en Franstaligen. Zowel op het gebied van seksrelaties als huwelijken en andere relaties. De huwelijken, ontsproten uit contacten via een datingsite, situeren zich vooral aan de andere kant van de taalgrens. Men kan zelfs concluderen dat de taalgrens op veel vlakken een grotere scheiding betekent dan het verschil tussen mannen en vrouwen.

		Relatie		Niet-s.w.		Samenwonend		Huwelijk		Seksrelatie
		Ja	Nee	Ja	Nee	Ja	Nee	Ja	Nee	Ja	Nee
Frans	Man	69,0%	31,0%	11,9%	88,1%	35,8%	64,2%	2,0%	98,0%	41,8%	58,2%
Frans	Vrouw	87,6%	12,4%	7,7%	92,3%	44,2%	55,8%	2,6%	97,4%	40,4%	59,6%
Nederlands	Man	50,7%	49,3%	4,8%	95,2%	31,3%	68,7%	,4%	99,6%	14,5%	85,5%
Nederlands	Vrouw	64,3%	35,7%	9,1%	90,9%	37,8%	62,2%	,5%	99,5%	15,8%	84,2%

Bijna één op vijf (19,5%) van de Nederlandssprekenden en 26,8% van de Franstaligen is van mening dat hun lidmaatschap invloed heeft op hun gewone leven. Zo kan ondermeer het zelfvertrouwen veranderd zijn sinds men lid is geworden van een datingsite.

Ruim drie vrouwen op tien (31,8%) zeggen meer zelfvertrouwen te hebben gekregen sinds ze lid zijn van een datingsite. Dit percentage ligt bij de mannen op 18,1%. Ook Franstalige respondenten halen meer zelfvertrouwen uit hun datingsiteparticipatie dan Nederlandstaligen. De percentages liggen respectievelijk op 29,2 en 20,3%. Ook het aantal Franstaligen dat zegt een daling van zelfvertrouwen te hebben, ligt bijna dubbel zo hoog als het aantal Nederlandstaligen (2,8% tegen 5,3%). Bijna vier op tien (38,3%) van de Franstalige vrouwen zegt meer zelfvertrouwen te hebben gekregen, tegen 14% van de Nederlandstalige mannen. Respectievelijk 77,7% en 64,2% van de mannen en vrouwen zegt nog eenzelfde zelfbeeld te hebben dan de periode voordat ze lid werden van een datingsite.

Een andere uiting van een offline invloed is het schaamtegevoel. Bijna één respondent op tien (9,7%) beweert zich te schamen over zijn/haar lidmaatschap van een datingsite. Ondanks het feit dat er geen noemenswaardig verschil bestaat tussen mannen en vrouwen op dit vlak, verklaren meer dan dubbel zoveel mannen dan vrouwen (28,7% tegen 12.6%), dat noch hun vrienden noch hun familie weet heeft van hun lidmaatschap. Ruim de helft (51,5%) van de vrouwelijke respondenten zegt dat zowel vrienden als familie op de hoogte zijn van hun lidmaatschap. Bij de mannen ligt dit percentage heel wat lager op 32,2%. Er is hier geen onderscheid tussen Nederlands- en Franssprekenden. Wat het schaamtegevoel betreft, is er wel een verschil merkbaar tussen Nederlands- en Franssprekenden: Nederlandstaligen schamen zich meer over hun lidmaatschap dan Franssprekenden (12,1% tegen 6,7%). Gemiddeld zou 86% van de respondenten er voor uit te komen als ze hun partner via een datingsite hadden leren kennen. Het taboe op on line daten bestaat blijkbaar dus nog altijd en zelfs in grotere mate bij mensen met een universitair diploma. Ongeveer één op vier van deze groep komt niet uit voor zijn/haar datingsitelidmaatschap terwijl dit percentage bij andere opleidingsniveaus 10% tot 15% lager ligt.

Hier willen we aanstippen dat de data bijna een jaar geleden vergaard werden en de site waarop het onderzoek betrekking heeft ondertussen een grote opknapbeurt gekregen, cijfers die betrekking hebben op de vormgeving, look en technische aspecten kunnen op dit moment dus enigszins anders uitvallen.

Uit een lezerspoll van een maandblad voor vrijgezellen (MVLife, juni 2004) bleek dat veel on line daters ontevreden zijn. 50% van de mannen en 44% van de vrouwen vond het on line daten vooral tegenvallen. Uit ons onderzoek blijkt dat de tevredenheid over alle aspecten vrij hoog en op sommige zelfs zeer hoog ligt. De tevredenheid wat het aanbod betreft ligt bijvoorbeeld zeer hoog. Gemiddeld 71,5% is ofwel tevreden of zeer tevreden hierover. Nog geen 10% was minder of niet tevreden. Ook de gebruiksvriendelijk is voor veel de meeste mensen geen obstakel, meer dan drie op vier (75,3%) is heir tevreden of zeer tevreden. De cijfers wat betreft de tevredenheid over het technisch aspect liggen iets lager, maar zijn nog altijd ruim voldoende. (zes op tien van de respondenten is hier mínstens tevreden over). De tevredenheid over de vormgeving en de look zijn gelijk. Mannen en vrouwen, Frans- en Nederlandstaligen hadden over al deze aspecten dezelfde mening.

Één op vier gebruikers is niet bereid te betalen voor het gebruik van de site en nog eens één op vier is bereid tot 1 euro per maand neer te tellen. Vier op tien respondenten wil maximum drie euro betalen en 6% is bereid om tot vijf euro te gaan. Drie procent van de respondenten is bereid meer dan vijf euro per maand te betalen voor het lidmaatschap van de datingsite. Hier zijn enige verschillen tussen mannen en vrouwen en Nederlands- en Franstaligen te bespeuren. Dubbel zoveel mannen als vrouwen (3,9% tegen 1,9%) zijn bereid meer dan vijf euro te betalen. Er zijn gelijkaardige cijfers voor het aantal Nederlandstalige respondenten in vergelijking met het aantal Franstalige respondenten (3,7% tegen 2,0%).

Datingsites weerspiegelen niet alleen de manier waarop mensen elkaar proberen te verleiden, maar ze hebben zelfs het potentieel om dit te veranderen. Het ontwerp van datingsites wordt geleid door veronderstellingen naar karaktertrekken van gebruikers. Als een datingsite bepaalde eigenschappen van iemand presenteert als belangrijk in een partner gaan deze eigenschappen na verloop van tijd psychologische en culturele invloed verwerven, aangezien een significant aantal Belgen dit soort sites bezoekt. Deze invloed heeft de grootste impact op de gebruikers, maar heeft een weerslag op de gehele populatie. Ontwerpers van datingsites hebben ons inziens dus een bepaalde verantwoordelijkheid ten opzichte van de maatschappij.

Uit ons onderzoek kunnen we afleiden dat er toch nog een zeker taboe heerst rond on line daten in de Belgische samenleving, op dit vlak hinken we wat achterop in vergelijking met Amerika. Men kan echter wel verwachten dat dit binnen enkele jaren veranderd is, aangezien Europa aan een aanzienlijke inhaalbeweging is begonnen. Alle vormen van on line dating zijn, sinds het ontstaan van Liefde voor het leven, vertegenwoordigd op de Belgische markt. Verzadigd kunnen we de markt echter nog lang niet noemen.

Een andere vaststelling die we kunnen maken, is dat er in België nog altijd sprake is van een echte culturele scheiding die gelijk met de taalgrens loopt. Op veel vlakken kan men zelfs een groter verschil constateren tussen Nederlands- en Franssprekenden dan tussen mannen en vrouwen.

Meeting for the first time in real life. z.u. [10-04-2005, http://www.december.com/cmc/mag/1998/jul/]

Vlaams minister van Welzijn, Gezondheid, Gelijke Kansen en Ontwikkelingssamenwerking, over garanties over de kwaliteit van huwelijksbureaus. Het Vlaams Parlement. [20-04-2005, Vlaams Parlement On line Archief: http://www.vlaamsparlement.be/Proteus4/p3app/jsppages/zoek.jsp]

04-2005, MIT Media Lab: http://web.media.mit.edu/~atf/papers/chi2004_personals_short.pdf]

KMO, Middenstand en Energie. [21-11-2004, FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, http://mineco.fgov.be/information_society/enterprises/designers_internetguide/home_nl.htm]

Other: a selection of interviews and participant observations from cyberspace. [10-04-2005, http://www.socio.demon.co.uk/fantasy.html]

Online Five or More Times a Week. Nielsen/NetRatings. [02-04-2005, Nielsen/NetRatings, http://www.nielsen-netratings.com/pr/pr_031126_us.pdf]

Internet is ideaal voor drukke dertigers en veertigers. (08-01-2004). Het Volk,

Jacobs, (25-02-2005), “Onze datingsite leidt elk jaar tot 10 huwelijken”. Het

Meeks, B., (2002). Web escort services, sites that advertise prostitution, even

Web personals are scrutinized and pursued. MSNBC. [13-03-2005, MSNBC, http://msnbc.msn.com/id/3078718/]

over Liefde voor het leven. [Email aan Creemers, B. (bencreemers@hotmail.com)]

HealthNewsDigest.com. [15-03-2005, HealthNewsDigest.com: http://www.dentalplans.com/Dental-Health-Articles/Millions-of-Singles-Could-be-Using-Flawed-Compatibility-Tests-.asp

Mourits, R. (2004) Internet viert vijfendertigste verjaardag, Inside Internet, pp.

Huishoudens en familiekernen. Brussel: NIS. [19-01-2005, NIS, http://statbel.fgov.be/pub/d2/p204y2004_nl.pdf]

betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens. (23-11-1995) On line Archief van het Belgisch Staatsblad. [03-02-2005, http://www.ejustice.just.fgov.be/doc/rech_n.htm]

Relationships. Cybersociology. z.p. [10-4-2005, http://www.socio.demon.co.uk/magazine/1/is1nikki.html]

gewijzigd bij de wet van 11 december 1998 tot omzetting van de richtlijn van 24 oktober 1995. On line Archief van het Belgisch Staatsblad. [03-02-2005, http://www.ejustice.just.fgov.be/doc/rech_n.htm]

DATIK	1 maand	12 maanden
Totaal	24,95€	99,95€
Per dag	0,82ct/dag	0,27ct/dag

	1 maand	3 maanden	12 maanden
24-jarige hetero man	24,45€	59,85	119,40€
24-jarige hetero vrouw	14€	33€	108€

	2003	2004	% Groei
On line dating	$449.5	$469.5	4.4%
Entertainment	$217.6	$413.5	90.0%
Zakeninformatie	$334.1	$312.9	-6.3%

Rendez-Vous
Datum	Bezoekers	Bezoeken	Page Requests
Vrijdag 11-2-2005	32 866	59 687	2727 458
Vrijdag 11-3-2005	33 687	63 235	2860 095
Donderdag 7-4-2005	32 591	61 914	2 722 213
Zondag 17-4-2005	34 883	65 344	2 822 654
Donderdag 28-4-2005	37 839	67 539	2 680 028

Lage drempel	159,8
Gebruiksgemak	128,8
Anonimiteit	86,4
Groot aanbod	71,9
Prijs	58,1
Tijdsbesparend	50,6
Betere service	8,7

	Beroep
	Student	Arbeider	Bediende	Vrij beroep	Zelfstandig	Werkzoekende	Gepensio-neerde	Huisvrouw/man
Man	5,7%	11,8%	54,6%	4,6%	12,6%	7,3%	2,7%	0,8%
Vrouw	7,9%	3,0%	61,4%	5,4%	5,4%	9,4%	4,0%	3,5%

	Ervaring met valse profielen?
	Geen antwoord	Ja	Nee	Geen idee
Man	2,6%	44,4%	36,9%	16,1%
Vrouw	2,2%	57,5%	21,6%	18,6%

	Bent u bereid rijksreg.nr. in te geven?
	Ja	Nee
Man	51,6%	48,4%
Vrouw	34,9%	65,1%

Bent u bereid rijksreg.nr. in te geven?	Ja	Nee
Lager Onderwijs	45,5%	54,5%
Lager Middelbaar Onderwijs	46,5%	53,5%
Hoger Middelbaar Onderwijs ASO	46,5%	53,5%
Hoger Middelbaar Onderwijs TSO	50,5%	49,5%
Hoger Middelbaar Onderwijs BSO	64,0%	36,0%
Hoger niet-universitair onderwijs (Korte type)	44,7%	55,3%
Hoger niet-universitair onderwijs (lange type)	49,4%	50,6%
Universitair	28,4%	71,6%
Post-universitair	13,9%	86,1%

	Nee, nog niet	Ja, van 1-3 personen	Ja, van 4-7 personen	Ja, van 8-10 personen	Ja, van 11-20 personen	Ja, van meer dan 20 personen
Man	16,6%	15,2%	19,2%	10,9%	10,9%	27,1%
Vrouw	4,8%	6,2%	11,0%	7,6%	11,8%	58,7%

Aantal uren per dag	Percentage	Cumulatief Percentage
Meer dan 4 uur	2,4	2,4
3 tot 4 uur	1,3	3,6
2 tot 3 uur	3,3	6,9
1 tot 2 uur	13,6	20,5
45 tot 59 minuten	10,9	31,4
30 tot 44 minuten	14,7	46,1
15 tot 29 minuten	29,8	75,9
Minder dan 15 minuten	22,1	98,0
Nooit	2,0	100,0

Aantal dagen per week	Percentage	Cumulatief Percentage
7 dagen per week	29,6	29,6
6 dagen per week	8,7	38,3
5 dagen per week	19,8	58,0
4 dagen per week	10,1	68,1
3 dagen per week	10,2	78,3
2 dagen per week	9,8	88,1
1 dag per week	3,9	91,9
Minder dan 1 dag per week	4,8	96,8
0	3,2	100,0