De openbare heldenverering in Antwerpen. Het oprichten van standbeelden als uitdrukking van maatschappelijke tendensen en discussies (1830-1914). (Bert Evens)

 

home lijst scripties inhoud vorige volgende  

 

Bibliografie

 

Bronnen

 

Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven (AMVC)

 

AMVC, N° G3625/B1, Brief van J. De Geyter aan het college, 5 september 1881.

 

Stadsarchief Antwerpen (SAA)

 

Huldeboekenfonds (HB)

 

SAA, HB 92 Gedenkboek der stad Antwerpen I 1866-1892, Verslag van de inhuldiging van het standbeeld van Leopold I, 21 juli 1873.

 

Modern Archief (MA)

 

SAA, MA 13/8, Redevoeringen van het Magistraat 1831-1863.

SAA, MA 13/9, Redevoeringen van het Magistraat 1863-1889.

SAA, MA 13/10, Redevoeringen van het Magistraat 1890-1909.

 

SAA, MA 22/3, Bundel 8 Letteren Hulde aan Willem Ogier.  200e verjaring van zijn afsterven.  Borstbeeld.  Inschrijving op zijne werken 1888-1890.

SAA, MA 22/6, Bundel Rubensfeesten 1840.

 

SAA, MA 223/10, Bundel overlijden van E. Allewaert schepen van onderwijs.  Gedenkteken 1889.

 

SAA, MA 239, Bundel 14 standbeeld Boduognat.

 

SAA, MA 240/10, Bundel 13 standbeeld van Burgemeester Jan Van Rijswijck.

SAA, MA 240/10, Bundel 19 feest Conscience.  Huldebetooging 1881.

 

SAA, MA 240/13, Bundel 1 secretariaat Schone Kunsten.  Standbeeld van Quinten Matsijs.

SAA, MA 240/13, Bundel 2 standbeeld Theodoor Van Rijswijck.  Verplaatsing.

SAA, MA 240/13, Bundel 5 Schone Kunsten.  Standbeeld J. Jordaens.

SAA, MA 240/13, Bundel 6 Schoone Kunsten.  Standbeelden Wappers en De Keyser.

SAA, MA 240/13, Bundel 9 Schoone Kunsten.  Standbeelden.  Borstbeeld Frans De Cort.

SAA, MA 240/13, Bundel 10 gedenkteken Ortelius.

 

SAA, MA 878, Bundel II.5 1849-1852 Van Bree. Oprichting standbeeld.

SAA, MA 878, Bundel II.6 Van Bree oprichting. Documenten geschonken in 1872. 

 

SAA, MA 955/1, Bundel 3 standbeeld Van Dijck 1849-1861.

SAA, MA 955/1, Bundel 4 standbeeld Carnot.  Vraag tot oprichting. Niet ingewilligd. 1857.

SAA, MA 955/1, Bundel 7 Boduognat 1859-1861.

 

SAA, MA 955/2, Bundel A Vrijmaking der Schelde gedenkteken.  Oproep 1865-1872.

SAA, MA 955/2, Bundel C gedenkteeken van de afkoop van de Scheldetol.  Beslissing 1872-1879.

SAA, MA 955/2, Bundel E beeld Vrijmaking der Schelde.  Uitvoering.  1865-1887.

 

SAA, MA 955/3, Bundel 12 Ruiterstandbeeld van Leopold I.  Oprichting door de Kamer van Koophandel.  A 1856-1866.

SAA, MA 955/3, Bundel 13 beeld van Leopold I.  B 1866-1868. 

SAA, MA 955/3, Bundel 19 standbeeld van David Teniers. Verslag. Uitvoering 1862-1869.

SAA, MA 955/3, Bundel 24 Beeld van Th. Van Rijswijck. A 1864-1871.

 

SAA, MA 955/4, Bundel 26 beeld Leys.  Prijskamp.  1869-1870.

SAA, MA 955/4, Bundel 27 beeld Leys.  Jury 1871, Besluit van de jury.

SAA, MA 955/4, Bundel 28 beeld Leys.  Verslag van de jury.  Beslissing.

SAA, MA 955/4, Bundel 38 standbeeld van Pieter Coudenberge 1860-1869.

 

SAA, MA 955/5, Comptablilité du Comité institué pour l'éréction d'une statue au Roi. 1856-1868. 

 

SAA, MA 1073/1, Gedenktekens Leopold De Wael 1893-1894.

 

SAA, MA 1094/1, Bundel 5 inhuldiging standbeeld Leopold I.  1 en 2 augustus 1868. 

 

SAA, MA 1099/1, Bundel 1 Fête Communal 1848.

 

SAA, MA 1099/18, Bundel 17 David Teniers.  Onthulling 18 augustus 1867.

 

SAA, MA 1099/44, Bundel 11 inhuldiging standbeeld Conscience en bibliotheek.

 

SAA, MA 1099/59, Bundel 11 Inhuldiging fontein Brabo 21 augustus 1887.

 

SAA, MA 1378/1, Bundel borstbeeld van Willem Ogier op de Willem Ogierplaats.  1889-1908.

 

SAA, MA 1378/1, Bundel 6 beeld van Quinten Matsijs 1881-1908.

 

SAA, MA 1378/2, Bundel 23 gedenkteken aan Frans De Cort.

SAA, MA 1378/2, Bundel 27 standbeeld Lodewijk Van Berken.

SAA, MA 1378/2, Bundel 28 of de beelden Van Dijck, Teniers te verplaatsen ?

 

SAA, MA 1378/3, Bundel A generaal Carnot.  Deel 1 gedenksteen van generaal Carnot in de Carnotstraat 1814-1884.

SAA, MA 1378/3, Bundel A Generaal Carnot.  Deel 2 gedenksteen Carnot in het dusgenaamd ACarnotstraatje@.

SAA, MA 1378/3, Bundel C Leopold I.

SAA, MA 1378/3, Bundel E burgemeester Loos.  Deel 2 gedenkteken van Loos.

 

SAA, MA 1379/1, Bundel 1 Congo-gedenkteken.

SAA, MA 1379/1, Bundel 2 Congo-gedenkteken.  Aanvragen om het programma der prijsvraag te bekomen.

 

SAA, MA 1379/2, Bundel 1 grafteeken van burgemeester L. De Wael.

SAA, MA 1379/2, Bundel 2 gedenkteken van burgemeester Leopold De Wael.

 

SAA, MA 3510, Bundel 6 gedenkteken voor de gesneuvelde Franse soldaten bij het beleg van 1832.

SAA, MA 3510, Bundel 9 baron Lambermont.

SAA, MA 3510, Bundel 10 standbeelden.  Gedenkteeken Th. Verstraete.  Inhuldiging.

SAA, MA 3510, Bundel 13 standbeeld van Burgemeester Jan Van Rijswijck.

 

SAA, MA 3853, Bundel Nieuw Museum.  Beelden.  Verslagen van den Keurraad.

 

SAA, MA 4164, Bundel 1 feesten 1912.  Onthulling van het standbeeld Lambermont.

SAA, MA 4164, Bundel 2 standbeeld baron Dhanis.  Inhuldiging.  Zondag 12 oct. 1913.

 

SAA, MA 6384, Bundel 1 huizen van beroemde mannen.

 

SAA, MA 6385, Bundel 10 standbeeld van Appelmans 1904.

 

SAA, MA 13830/30, Bundel 6 fontaine Lambeaux 'Brabo' 1884-1907.

 

SAA, MA 13830/31, Bundel gedenkteken Congonaasting park 1910-1926.

 

SAA, MA 62.158, Bundel A gedenkteeken Peter Benoit.  Programma voor den prijskamp.

SAA, MA 62.158, Bundel D gedenkteeken Peter Benoit.  Keurraad van den wedstrijd 1908.

SAA, MA 62.158, Bundel E gedenkteeken Peter Benoit.  Voorbereidende wedstrijd.  Uitspraak van de Keurraad 1908.

SAA, MA 62.158, Bundel G gedenkteeken Peter Benoit.  Bepaalde wedstrijd.  Uitspraak van den Keurraad.

SAA, MA 62.158, Bundel H gedenkteeken Peter Benoit.  Uitvoering ontwerp Vloors.

 

SAA, MA 62.163, Bundel 1 gedenkteken van Coquilhat 1893-1912.

SAA, MA 62.163, Bundel 5 gedenkteeken Julius De Geyter 1906-1949.

 

SAA, MA 62.164, Bundel beeld van Conscience.  Prijskamp.  Uitvoering 1881-1900.

 

SAA, MA 62.169, Bundel gedenkteeken Lambermont 1908-1913.

 

Fotografisch materiaal

 

Pieter Paul Rubens op de Groenplaats, SAA, Photo-CD 7.

Antoon Van Dijck in de Mutsaertstraat, SAA, Photo-CD 6.

Pieter Coudenberge in de Kruidtuin, SAA, Photo-CD 13.

De Stervende Boduognat, SAA, Photo-CD 13.

Theodoor Van Rijswijck op de Van Rijswijckplaats, Foto Bert Evens.

David Teniers op de Teniersplaats, SAA, Photo-CD 6.

Leopold I op de Leopoldplaats, SAA, Photo-CD 7.

Henri Leys op de Louiza-Marialei, SAA, Photo-CD 6.

Hendrik Conscience op het Conscienceplein, Foto Bert Evens.

Monument voor de Vrijmaking der Schelde op de Marnixplaats, SAA, Photo-CD 6.

Monument van de Franse Furie, SAA, Photo-CD 6.

Jacob Jordaens op de Oever, Foto Bert Evens.

De Brabo-fontein op de Grote Markt, SAA, Photo-CD 6.

Willem Ogier op de Ogierplaats, Foto Bert Evens.

Evarist Allewaert in het Stadspark, Foto Bert Evens.

Jan Van Beers in het Stadspark, Foto Bert Evens.

Camille Coquilhat in het Stadspark, Foto Bert Evens.

Theodoor Verstraete in het Stadspark, Foto Bert Evens.

Monument voor de Congo-naasting in het Stadspark, Foto Bert Evens.

Monument voor Auguste Lambermont op de Lambermontplaats, Foto Bert Evens.

 

Krantenartikels niet uit de knipselmappen van het Antwerpse Stadarchief

 

Het Handelsblad, 29 augustus 1864.

Het Handelsblad, 15-16 augustus 1883.

Het Handelsblad, 28-29 september 1890.

Het Handelsblad, 3-4 april 1898.

Het Handelsblad, 10-11 maart 1901.

Het Handelsblad, 7-8 februari 1904.

Het Handelsblad, 16 augustus 1912. 

Journal du Commerce, 9 augustus 1852.

De Koophandel, 16-17 augustus 1881.

De Koophandel, 7 augustus 1883.

De Koophandel, 10 augustus 1883.

De Koophandel, 14-15 augustus 1883.

De Koophandel, 8-9 augustus 1886.

De Koophandel, 28-29 september 1890. 

De Nieuwe Gazet, 16 augustus 1912.

De Nieuwe Gazet, 29 mei 1914.

Précurseur, 29 augustus 1864.

Précurseur, 25 juli 1868.

 

 

Uitgegeven bronnen

 

Bulletin Communal de la ville d'Anvers, 1861-1868.

DE BRUYN M. D., Algemene historische feestwijzer voor het tweede eeuwfeest ter eere van P. P. Rubens, Antwerpen, 1840.

DE KERCHOVE D'EXAERDE, Eloge de Pierre-Paul Rubens, dédié à la ville d'Anvers, Antwerpen, 1840.

LEMONNIER C., Antwerpen en zijn merkwaardigheden, s.l., 1885.

Monument Coquilhat, in: Bulletin de la Société Royale de Géographie, 16(1891), p. 161-162. 

PLAISANT, I. ed., Pasinomie ou collection complète des lois, décrets, arrêtes et réglements généraux qui peuvent être invoqués en Belgique (troisième série), Brussel, 1835.

Stad Antwerpen.  Gemeenteblad, 1868-1914.

VAN MOL J., Anvers, monumental, artistique et pittoresque, Antwerpen, 1884.

VAN RIJSWIJCK T., Zamenspraek tusschen Rubens en eenen Burger dezer stad.  Ter gelegenheid der verplaetsing van het Standbeeld op de Groenplaets.  Een gedicht voor het volk, Antwerpen, 1843.

 

 

Secundaire literatuur

 

Antwerpen 1860-1960, Antwerpen,1960.

ART J., Van "klerikalisme" naar "katholieke zuil" of van "regime clerical" naar "CVP-staat".  Een benadering van het Vlaams georganiseerd katholicisme in de nieuwste tijd, in: Belgisch tijdschrift voor nieuwste geschiedenis, XIII.1 (1982),  p.1-22.

BEYERS-BELL J., Jan Van Rijswijck.  Liberaal flamingant en burgemeester van Antwerpen, in: WILS L.,          Kopstukken van de Vlaamse Beweging, Kortrijk, 1978,  p.9-106.

BINNEMANS R., Vierde causerie: Het nieuwe elan van de negentiende eeuw, in: Id., De stedelijke ontwikkeling van Antwerpen van de oorsprong tot het einde van de negentiende eeuw: vier causerieën, Antwerpen, 1990 (herdruk),  p.110-154.

BOAS S. en EVERAERTS V., Les sculptures de plein air à Bruxelles, Brussel, 1993.

BROODTHAERS M. e.a., Statues de Bruxelles, Brussel, 1987.

BRUNN G., Historical consciousness and historical myths, in: KAPPELER A., ADANIR F. en O'DAYS A., The formation of ethnic elites.  Comparative studies in Governments and non-dominant ethnic groups, Dartmouth, 1992,  p.327-338.

CARLYLE T., Sartor Resartus.  On Heroes, Heroworship and the Heroic in History, London, Toronto en New York, 1918.

Catalogus tentoonstelling van een eeuw openbare werken te Antwerpen 1863-1963, Antwerpen, 1964.

CHARLIER A.A. en CHARLIER R.H., De ontwikkeling van Antwerpen na 1830 en de rol van de 'Meetingbeweging', in: Tijdschrift economische, sociale geschiedenis, 50 (1959),  p. 266-280.

DE BORGER R., Bijdrage tot de geschiedenis van de Antwerpse pers. Repertorium 1794-1914, Parijs en Leuven, 1968.

DEFEVER G., Een verleden in steen en brons: stadsbeelden en gedenktekens in Aalst, Dendermonde en Gent (1830-1980) (onuitgegeven licentiaatsverhandeling Rijksuniversiteit Gent. Geschiedenis), Gent, 1980.

DE LATTIN A., Evoluties van het Antwerps Stadsbeeld,  Antwerpen, 1940-1955.

IDEM, Beroemde medeburgers.  Het Antwerps beeldenpatrimonium,  Antwerpen, 1979 (herdruk).

DEMOULIN R., De afschaffing der octrooien, in: Driemaandelijks tijdschrift van het Gemeentekrediet van België, 54 (Oktober 1960),  p.179-186.

De Roem van Rubens,  Antwerpen, 1977.

DE SCHRYVER R. e.a.ed., Nieuwe encyclopedie van de Vlaamse Beweging, Tielt, 1998.

DE SEYN E., Dictionnaire biographique des sciences, des lettres et des arts en Belgique, Brussel, 1935.

DEVOS G., De Kamer van Koophandel en Nijverheid van Antwerpen op de drempel van twee eeuwen.  Tentoonstelling Centrale Bibliotheek UFSIA van 11 oktober tot en met 16 november 1996, Antwerpen, 1996.

DHONT J., Het jaar 1860, in: Driemaandelijks tijdschrift van het Gemeentekrediet van België, 54 (Oktober 1964),  p.187-200.

DREESEN M., Antwerpen 1885.  De eerste Belgische wereldtentoonstelling.  Een manifestatie van herboren stedelijk bewustzijn (onuitgegeven licentiaatsverhandeling Katholieke Universiteit Leuven. Geschiedenis), Leuven, 1984.

GEERTS G. en HEESTERMANS H. ed., Van Dale.  Groot woordenboek der Nederlandse taal, Utrecht en Antwerpen, 1995.

GODDING P., L'évolution de la législature en matière d'urbanisme en Belgique au XIXe siècle, in: Villes en mutation XIXe et XXe s.  10e Colloque international.  Spa 2-5-X-1980.  Actes, Brussel , 1982,  p.11-35.

GROBET N., Een onderzoek naar de evolutie van de vrijstaande monumentale sculptuur in het Antwerpse stadsbeeld tot het einde van de negentiende eeuw (onuitgegeven licentiaatsverhandeling Katholieke Universiteit Leuven, Oudheidkunde en Kunstgeschiedenis), Leuven, 1983.

GUIBERNAU M., Nationalisms.  The nation-state and nationalism in the twentieth century, Cambridge, 1996.

HARGROVE J., Les statues de Paris.  La représentation des grands hommes dans les rues et sur les places de Paris, Antwerpen, 1989.

HUTCHINSON J., A profile of cultural nationalism, in: Id., The dynamics of cultural  nationalism.  The Gaelic revival and the creation of the Irish nation state, Londen, 1987,  p.8-42.

Jordaens.  Een grootmeester van de barok, Schoten, 1977.

KERREMANS M., De openbare monumenten in Brussel en Wallonië, in: De negentiende-eeuwse Belgische beeldhouwkunst, Gent, 1990,  p.149-168.

LUYCKX T. en PLATEL M., Politieke geschiedenis van België van 1789 tot 1944, Antwerpen, 1985.

MEIRSCHAUT P., Les sculptures de plein air à Bruxelles.  Guide explicatif, Brussel, 1900.

MERTENS F. en TORFS L., Geschiedenis van Antwerpen sedert de stichting der stad tot onzer tijden, Antwerpen, 1845-1853.

MOENS J., Geschiedenis van het Stadspark van Antwerpen, in: Antwerpen.  Tijdschrift der stad Antwerpen, XXVII.3-4 (1981), p. 157-164 en 189-192.

MORELLI A. ed., De grote mythen uit de geschiedenis van België, Vlaanderen en Wallonië,  Berchem, 1996.

MOSSE G. L., The Culture of Western Europe.  The Nineteenth and Twentieth Centuries, Boulder en Londen, 1988.

De negentiende-eeuwse uitbreiding van Antwerpen en de neogotiek.  Studiedag  Antwerpen 14 december 1991, Leuven, 1991.

NICOLAI M., De industralisatie van Antwerpen tijdens de negentiende eeuw (onuitgegeven licentiaatsverhandeling Katholieke Universiteit Leuven.  Geschiedenis), Leuven, 1977.

NIEUWENHUYZEN K., Antwerpen gefotografeerd in de negentiende eeuw, Antwerpen, 1976.

De negentiende-eeuwse Belgische beeldhouwkunst, Gent, 1990.

PRIMS F., Antwerpiensia, Antwerpen, I(1927).

IDEM, Geschiedenis van Antwerpen.  X Nederlandsche en Eerste Belgische Periode (1814-1914).  1ste Boek: De Politische orde, Antwerpen, 1948.

IDEM, Geschiedenis van Antwerpen.  X Nederlandsche en Eerste Belgische Periode (1814-1914).  2de Boek: De Economische orde, Antwerpen, 1949.

SCHEPENS P., Antwerpse standbeelden, s.l., 1983.

SIMONS L., SOMERS M. en VAN RUYSEVELT A., Hendrik Conscience of de Vlaamse 'wedergeboorte', Antwerpen, 1983.

SMITH A. D., Gastronomy or geology ?  The role of nationalism in the reconstruction of nations, in: Nations and nationalism, I.1 (1995),  p.3-23.

TE VELDE H., Roeping, beroep, de burger en de vorst, in: HOOZEE R., TOLLEBEEK J. en VERSCHAFFEL T. ed., Mise en scène.  Keizer Karel en de verbeelding van de negentiende eeuw, Gent, 1999, p. 130-133.

THIJS A., Antwerpsche kooplieden en nijveraars uit de verleden eeuw, Antwerpen, 1930.

TOLLEBEEK J., ANKERSMIT F. en KRUL W. ed., Romantiek en historische cultuur, Groningen, 1996.

TOLLEBEEK J. en VERSCHAFFEL T., Het pantheon.  De geschiedenis tot weinigen herleid, in: HOOZEE R., TOLLEBEEK J. en VERSCHAFFEL T. ed., Mise en scène.  Keizer Karel en de verbeelding van de negentiende eeuw, Gent, 1999,  p.46-57.

IDEM, Natie, geschiedenis en legitimatie, in: HOOZEE R., TOLLEBEEK J. en VERSCHAFFEL T. ed., Mise en scène.  Keizer Karel en de verbeelding van de negentiende eeuw, Gent, 1999,  p.16‑23.

TORFS L., Nieuwe geschiedenis van Antwerpen, Antwerpen ,1862-1866.

VAN DEN NIEUWENHUIZEN J., De stadsuitbreiding van Antwerpen tussen 1860 en 1914, in: Antwerpen.  Tijdschrift der stad Antwerpen, 6 (1960),  p.110-121.

VAN DEN WIJNGAERT F., De Beeldhouwkunst in de XIXde eeuw, in: BOUMANS R. e.a., Bouwstoffen voor de geschiedenis van Antwerpen in de XIXe eeuw.  Instellingen, economie, kultuur, Antwerpen, 1964,  p.267-302.

VAN DER WEE H. en HOUTMAN-DESMET H., De Wereldeconomie in opbouw 1750-1990, Leuven, 1992.

VANDE WEGHE R., Schone Kunsten en Antwerpse straatnamen, in: Jaarboek van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten te Antwerpen, 1973, p. 301-319.

VANHOUTRYVE A., Brugse beelden: geschiedenis van standbeelden en andere memorabilia te Brugge.  Deel 2.  Brugse stand- en borstbeelden: historische analyse en retrospectieve, Brugge, 1989.

VAN LENNEP J., Catalogus van de beeldhouwkunst.  Kunstenaars geboren tussen 1750 en 1882, Gent, 1992.

VAN VELTHOVEN H.,  De Vlaamse kwestie 1830-1914.  Macht en onmacht van de Vlaamsgezinden (Standen en Landen-Anciens Pays et Assemblées d'Etats, LXXXII),  Kortrijk, 1982, p. 95-105.

VERSCHAFFEL B., Niet voor het museum.  Over kunst en openbaarheid, in: BAETENS J. en  PIL L. ed., Kunst in de publieke ruimte, Leuven, 1998,  p.  107-117.

VERSCHAFFEL H., Marnix van Sint-Aldegonde.  een symbool in de clerico-liberale twist (1830-1885) (onuitgegeven licentiaatsverhandeling Katholieke Universiteit Leuven. Geschiedenis), Leuven, 1982.

VOS L., Nationalisme.  Reflecties van een historicus, in: Bijdragen tot de Eigentijdse Geschiedenis, 3 (1977),  p.291-320.

WILS L., De ontwikkeling van de gedachteninhoud der Vlaamse beweging tot 1914 (Verhandelingen K.V.H.U., 442-443), Antwerpen, 1955.

IDEM, Het ontstaan van de Meetingpartij te Antwerpen en haar invloed op de Belgische politiek, Antwerpen, 1963.

IDEM, Van Clovis tot Happart.  De lange weg van de naties in de lage landen, Leuven en Apeldoorn, 1992.

WITTE E., De specificiteit van het "verzuilingsproces" langs vrijzinnige zijde.  De inbreng van de historische dimensie, in: Belgisch tijdschrift voor nieuwste geschiedenis, XIII.1 (1982),  p.23-56.

WITTE E., CRAEYBECKX L. en MEYNEN A., Politieke geschiedenis van België sinds 1830 tot heden, Antwerpen, 1997.

WITTE E., Politieke machtsstrijd in en om de voornaamste Belgische steden 1830-1848 (Pro Civitate.  Historische uitgaven reeks in-8°, 37), Brussel , 1973.

 

home lijst scripties inhoud vorige volgende