VI. BIJLAGEN

BIJLAGE 1: GUATEMALA: EEN LAND IN CIJFERS

Oppervlakte: 108 890 km²

Bevolking: 10,62 miljoen inwoners

Hoofdstad: Guatemala-stad

Godsdienst: 66% katholieken

Talen: Spaans en 23 inlandse talen

Alfabetisering: 55%

BNP: $ 14 784 miljoen

BNP per capita: $ 1 392

Buitenlandse schuldenlast/BNP: 20,7

Staatsvorm: republiek met president

Huidige president: Oscar Berger

BIJLAGE 2: BEGRIPPENLIJST

Politieke partijen[275]

DCG Democracia Cristiana Guatemalteca. Dit is de christen-democratische partij. Ze

 wordt ook soms PDC (Partido Democristiano) genoemd. Ze werd gesticht in de

 jaren ’50 en zal in 1986 voor het eerst aan de macht komen.

MLN Movimiento de Liberacion Nacional. De extreem-rechtse partij die met de steun

 van de CIA in 1954 Arbenz afzet.

MAS Movimiento de Accion Solidaria. De neoliberale partij van Jorge Serrano.

PSD Partido Socialista Democratica. De sociaal-democratische partij werd gesticht in

1978 en is lid van de socialistische Internationale. In 1983 worden de leiders van de partij vermoord, maar ze kan desondanks overleven.

UCN Union del Centro Nacional. De rechtse partij die Jorge Carpio uit de grond

 stampte voor de presidentsverkiezingen van 1985.

PAN Partido Avanzada Nacional. Rechtse partij die vooral populair is in Guatemala-

 Stad.

FRG Frente Republicano Guatemalteco. De partij van ex-dictator Ríos Montt.

FDNG Frente Democratico Nueva Guatemala. Een linkse partij die ontstaan is uit de

 sociale bewegingen en kan rekenen op de steun van het URNG

Presidenten

Jorge Ubico dictator tot 1944

Arevalo en Arbenz de presidenten van het socialistische decennium. Arbenz werd in

 1954 afgezet met behulp van de CIA.

Romeo Lucas Garcia dictator van 1979 tot 1982, wanneer hij door Ríos Montt wordt

vervangen. Hij was de wreedste dictator uit de Guatemalteekse geschiedenis.

De andere presidenten die voor deze thesis belangrijk zijn, worden in het werk zelf uitgebreid besproken.

Mensenrechten-organisaties

GAM Grupo de Apoyo Mutuo. Groep van verwanten van vermisten die streeft

naar de opheldering van de verdwijningen. De groep werd opgericht op 5 juli 1984 en voert als slogan: ‘vivos se los llevaron, vivos los queremos’ (levend hebben ze hen meegenomen, levend willen we hen terug). Ze hebben al verscheidene malen de autoriteiten beschuldigd van de verdwijningen, maar deze beschuldigingen zijn onmogelijk te bewijzen, ondanks het feit dat er ook op internationaal vlak veel geloof aan gehecht wordt. Als gevolg van de beschuldigingen hebben ze vaak bedreigingen gekregen en te lijden gehad van gijzelingen, aanvallen en moordaanslagen. Ze hoopten op verbetering toen Vinicio Cerezo als eerste burgerpresident aan de macht kwam, maar hij kon geen verandering brengen in de bestaande situatie.[276]

FEDEFAM Federacion Latinoamericana de Asociaciones de Familiares de Detenidos y

Desaparecidos. De overkoepelende organisatie die zich bezig houdt met ‘verdwijningen’. De bekendste van de deelorganisaties is de ‘Dwaze Moeders’ van de Plaza de Mayo in Argentinië.

Andere

URNG de overkoepelende guerrilla-organisatie. Ze bracht in 1982 de

 belangrijkste guerrilla-groepen onder in één organisatie.

PAC Patrullas de Autodefensa Civil. Paramilitaire organisatie die bij de

voornaamste schenders van de mensenrechten hoort. De leden ervan zijn vaak gedwongen gerekruteerd. Ze werken op het principe van sociale controle, maar worden wel de hand boven het hoofd gehouden door het leger.

Tierra arrasada De repressiepolitiek van de verschroeide aarde. Ze werd vooral toegepast

onder het bewind van Lucas Garcia en Ríos Montt. Hele dorpen werden toen in as gelegd. De overlevenden werden ofwel gefusilleerd ofwel van huis verdreven om deel uit te maken van de door militairen gecontroleerde ‘modeldorpen’.

Doodseskaders autonome extreem-rechtse organisaties. Ze bestonden vooral begin jaren

 ’80. Daarna was het een handige mythe waarachter het leger en de PAC

 zich konden verstoppen.

BIJLAGE 3: PRESIDENTEN[277]

1944: Arevalo

1951: Arbenz

1954: kolonel Carlos Castillo Armas

1958: generaal Miguel Ydígoras Fuentes

1963: kolonel Enrique Peralta Azurdia

1966: Julio César Mendez Montenegro

1970: kolonel Carlos Arana Osorio

1974: generaal Kjell Laugerud Garcia

1978: generaal Romeo Lucas Garcia

1982: generaal Efraín Ríos Montt

1983: generaal Oscar Mejía Victores

1986: Vinicio Cerezo Arevalo

1991: Jorge Serrano Elias

1993: Gustavo Espina

1993: Ramiro de León Carpio

1996: Alvaro Arzú

2000: Alfonso Portillo

2004: Oscar Berger

BIJLAGE 4: LOS HITOS DE LA PAZ (El País. 29 december 1996.)

Esquipulas in ’86. Toen deed christen-democraat Vinicio Cerezo al een bescheiden poging om een opening naar de democratie te creëren. Wat toen begon werd ruw onderbroken in 1993 toen Jorge Serrano een staatsgreep tegen zichzelf pleegde. De onderhandelingen werden gered door Ramiro de Leon die het presidentschap opnam nadat Serrano buiten spel was gezet en de dialoog met de guerrilla verder zette in 1994-’95. De definitieve impuls voor de vrede kwam er met Alvaro Arzu. De belangrijkste data worden hier even opgesomd:

• januari ’94: akkoord voor het weer opnemen van de onderhandelingen in Mexico;

• maart ’94: eveneens in Mexico, een globaal akkoord over de mensenrechten, waarin ook bepaald wordt dat er een speciale missie van de UNO voor Guatemala wordt opgericht, zijnde de MINUGUA;

• juni ’94: akkoord in Oslo over de reïntegratie van de gemeenschappen die door de oorlog uit hun woongebied verdreven werden;

• juni ’94: het akkoord van Oslo betreft ook het oprichten van een commissie ter opheldering van de schending van de mensenrechten;

• maart ’95: in Mexico wordt het akkoord over de identiteit en de rechten van de indianen gesloten;

• mei ’95: na een jaar onderhandelen wordt in Mexico het akkoord getekend over de sociaal-economische aspecten en de agrarische situatie;

• september ’96: eveneens in Mexico, het akkoord over het versterken van de burgerlijke macht en de functie van het leger in een democratische samenleving;

• december ’96:

  - in Oslo: definitief akkoord inzake de wapenstilstand

  - in Stockholm: akkoord over de grondwettelijke hervormingen en de kieswet

  - in Madrid: akkoord over de opneming van de leden van het URNG in het burgerlijk leven.

   

   

BIJLAGE 5: MIGUEL ANGEL ASTURIAS

Miguel Angel Asturias is de bekendste Guatemalteekse schrijver. Hij leefde van 1899 tot 1974 en ontving in 1967 de Nobelprijs voor Literatuur. Hij is beroemd voor zowel zijn beschrijving van de Maya-legendes als zijn tekening van het leven onder een dictatuur en tijdens een guerrilla. Hij weet als geen ander de situatie van zowel de Guatemalteekse grootgrondbezitter, als de arme indiaanse boer te beschrijven.

Zijn zoon Rodrigo is een van de belangrijkste guerrilla-commandanten. Het pseudoniem dat hij in de oorlog gebruikt en waarbij iedereen, zelfs zijn vrouw, hem kent, is Gaspar Ilom. Gaspar Ilom is een figuur uit een van de verhalen van zijn vader.

BIJLAGE 6: GRAFIEKEN