1.  DE VLAAMSE NATIE; GEEN FAIT DIVERS IN DE GESCHIEDENIS VAN CANARIAS

            Het is een feit dat voor aanvang van dit onderzoek, niemand een duidelijk beeld had van het ware belang van de Vlaamse natie op de Canarische eilanden. Men wist van enkele families en een paar zonderlingen dat ze op Canarias hadden vertoefd, maar alles bij elkaar was het personenbestand nauwelijks gegroeid tot boven de twintig.

            Ik ben niet alleen verbaasd te moeten vaststellen dat het aantal bekende Flamencos op Canarias vertienvoudigd is, ik ben er ook trots op.

            Canarias was met de markteconomie zijn tijd ver vooruit. Dankzij de grote inbreng van de Italianen, en later van andere vreemde kooplieden, valt het ons nu zelfs nog op hoe modern en internationaal het uitzicht van de archipel was. Dat onze streken de derde commerciële partner van de eilanden waren, zegt ook veel over de Nederlanden zelf.

            Toch bleek onze natie niet enkel uit handelaars en plantagehouders te bestaan. De Vlaamse aanwezigheid begon al tijdens de verovering van Canarias op het einde van de 15^e eeuw, met de conquistadores. Voorts troffen we nog een tros ambachtslieden en een paar halfgeslaagde humanisten aan.

            De sociale integratie van de Flamencos was een moeilijk thema. Zonder twijfel was het meegenomen om een Spaanse te huwen, tot de Canarische adel te gaan behoren, of de Spaanse nationaliteit te verwerven, maar er zijn teveel Flamencos van wie we te weinig afweten, om m.b.t. aristocratisering/ huwelijkspolitiek definitieve en algemene uitspraken te doen.

            Eigenlijk levert het hoofdstuk over de Flamencos versus de Inquisitie ons veel meer op m.b.t. de inburgering van de Vlamingen. Veel stereotiepen over Spanje[908] en de Spanjaarden in de 16^e eeuw, worden bruusk van tafel geveegd, als we zien met hoeveel tegenstand de Inquisitie kreeg af te rekenen. Naast het spectaculaire aantal Flamencos dat ik heb teruggevonden, vind ik dit één van de mooiste, verrassendste resultaten van het onderzoek.

2. TOEKOMSTPERSPECTIEVEN VOOR VERDER ONDERZOEK

            Ik geloof dat mijn verhandeling een grote stap vooruit is voor de studie van de Vlaamse natie op Canarias in de 16^e eeuw. Dat betekent echter allesbehalve dat het onderzoek als afgerond kan worden beschouwd.

            Niet alle dossiers m.b.t. de Flamencos in het archief van de Inquisitie, zijn door ons verwerkt. Ongetwijfeld ook zal na het drukken van dit werk, de lectuur snel worden aangevuld met nieuwe titels die terug druppelsgewijs verse informatie geven over de Vlamingen op Canarias.

            Maar wat diegenen die zich in het onderwerp nog verder zullen verdiepen eerst en vooral te wachten staat, is de consultatie van de onuitgegeven notariaatsprotocollen in Canarias en Antwerpen. Wij verklaarden reeds in de inleiding waarom we daartoe zelf niet gekomen zijn.

3. SALUUT AAN DE VLAAMSE CANARIËRS IN DE 16e EEUW

            Voor wie net zoals mij, gedurende twee jaar een reeks personen zoekt en volgt op al hun doen en laten, krijgt een voor buitenstaanders gek klinkend gevoel van sympathie met die mensen. Vooral tijdens het archiefwerk in het Museo Canario heb ik genoten van het fysieke contact met de 16^e eeuwse documenten waarin Vlamingen aan het woord komen, en tenslotte zelf hun getuigenis tekenen. Meer dan 400 jaar scheidden de onderzoeker van zijn (eens) levende onderzoeksobjecten, maar het leek alsof hij ze kon aanraken en alsof alles pas gisteren gebeurd was.

            Het is heel anders om voor die reden een jaar op de Canarische eilanden te verblijven, dan omwille van de platte rust, een minimum aan hersenactiviteit, en het gezelschap van gigantische toeristenkolonies. Ik heb zowel het Canarias van de 16^e als van de 20^ste eeuw leren kennen, en ik heb van de gelegenheid gebruik gemaakt om een kijkje te nemen in het binnenland van Gran Canaria, Tenerife, La Gomera en La Palma. Het gaf mij een vreemd gevoel van voldoening om de caldera de Bandama (krater van Van Damme) te betreden, om een meubelzaak met dezelfde naam te zien, om door de straten Art Tiles (Art Tils), Van Dale (van Dale) en Pedro Westerling (Peter Westerling) te wandelen, en om een zicht te krijgen op de vallei in Tazacorte op La Palma, waar Vlamingen eens immense suikerrietplantages uitbaatten. Het zijn sporen die weinig anderen nog kunnen herkennen; zelfs de Canariërs niet (meer).

[908] Daar behoort Canarias nu nog steeds toe.