Voorwoord

Deze scriptie gaat over een onderwerp dat mij na aan het hart ligt, namelijk het onvoorziene en onvoorspelbare van de interactie tussen mensen, in dit geval tijdens het muzikaal improviseren in een therapeutische zetting. Daar waar mensen met elkaar communiceren, überhaupt, daar waar mensen leven, wordt geïmproviseerd. Niets ligt vast in het leven en het bestaan zit vol onverwachte wendingen die je, gelukkig, lang niet altijd van te voren kunt zien aankomen.

Mijn interesse in muziektherapie stamt nog uit de tijd dat ik op de HAVO zat, waarna ik het propedeutisch examen Muziektherapie aan het Conservatorium te Enschede heb gehaald. Vervolgens ben ik Muziekwetenschap aan de Universiteit Utrecht gaan studeren omdat tijdens mijn conservatoriumstudie mijn interesse werd gewekt voor de theoretische achtergronden van muziek. Tijdens deze studie bleef mijn belangstelling echter ook steeds uitgaan naar de werking van muziek op de mens en de betekenissen die de mens aan muziek geeft, door tijd en ruimte heen. Eén van de eigenschappen van muziek is dat zij een geneeskrachtige werking kan hebben, in de breedste zin van het woord. Op deze wijze zijn we (wederom) aangekomen bij de praktijk van de muziektherapie.

In deze scriptie ben ik, nieuwsgierig naar de rol van het improviseren in de muziektherapie, de functie, werking en processen van improvisatie in de muziektherapiepraktijk gaan verkennen. Het improviseren wilde ik tevens proberen te begrijpen in het licht buiten de muziektherapiepraktijk en kwam als eerste terecht bij de jazzmuziek waarin veel wordt geïmproviseerd. Op deze manier komen twee studies, de Muziektherapie en de Muziekwetenschap samen.

In de inleiding zal ik uiteenzetten wat mijn onderwerp van onderzoek precies is. Maar eerst wil ik een aantal mensen bedanken, want deze scriptie zou zonder hen niet tot stand zijn gekomen.

In de eerste plaats Him Yong Kwee die mijn scriptiebegeleider was en mij steeds weer inspireerde dóór te gaan, ook als het even niet zo makkelijk ging. Vervolgens wil ik mijn respondenten bedanken voor hun openheid van spreken tijdens de vraaggesprekken waarin zij hun inzichten met mij wilden delen. Dit zijn ten eerste de muziektherapeuten, in alfabetische volgorde; Laurien Hakvoort, Miranda Huls, Ceciel Kappers, Ulrich Wentzlaff-Eggebert en Carola Werger. Ten tweede Yvonne Oussoren, die als cliënt met muziektherapie te maken heeft gehad. Verder gaat mijn dank uit naar Han Kurstjens van wie ik het manuscript mocht lezen van zijn op moment van schrijven nog te publiceren werk, alle betrokkenen van de improvisatieweek aan het Conservatorium in Enschede waar ik aan deel mocht nemen, waaronder Stefan Bauer, en Annemiek Vink die mij op deze week attendeerde.

Marieke van Remmen, Utrecht.