Partijen

Al Adl wal Ihsane: (Rechtvaardigheid en Barmhartigheid), ° 1982

Islamistische partij van Abdassalam Yassin, die herhaaldelijk verboden werd.

Bloc:  Bloc Démocratique, ° 1992

Zie Koutla

Entente: Entente Nationale

Zie Wifaq

FDIC:  “Front pour la Défense des Institutions Constitutionnelles”, ° 1963

Het FDIC, gevormd op 20 maart 1963, bestond uit overtuigde aanhangers van de koning en werd geleid door Reda Guedira. Een belangrijk deel van haar succes dankte ze aan de steun van de traditionele stamhoofden en gezagsdragers en van een groot deel van de plattelandsbevolking. Op 26 juni 1964 viel het FDIC uiteen in drie partijen:  de Mouvement Populaire (MP) onder leiding van Mahjoubi Aherdane (wiens uittreden uit het FDIC het in elkaar klappen van het front heeft teweeggebracht), de Parti Socialiste Démocratique (PSD) en de Parti Démocratique Constitutionnel (PDC).

FFD: “Front des Forces Démocratiques”, ° 1997

Ontstaan als afsplitsing van de PPS op 6 juli 1997. De partij zou tijdens de daaropvolgende verkiezingen succesvoller blijken dan de PPS zelf.

ID: “Indépendants démocrates”, ° 1981

Ontstaan o.l.v. Kacemi nadat 59 van de 140 RNI-parlementsleden de partij verlieten op 7 juli 1981. De partij, die ondertussen de naam Parti National Démocratique (PND) had aangenomen, stond onder leiding van Mohammed Arsalane Al Jadidi. De partij bestaat vooral uit landelijke notabelen en publiceert Al Nidal al Dimocrati.

Ila Alamam: (Voorwaarts)

Een marxistisch-leninistische bewegingen onder leiding van Abraham Serfaty, een anti-zionistische joodse mijningenieur. Andere marxistisch-leninistische bewegingen in Marokko waren Al Moutakatilien, de ‘Beweging van de 23ste maart’ en ‘Servir le Peuple’, een scheurpartij van de ‘Beweging van de 23ste maart’. De leden van deze groepen worden aangeduid met de term ‘frontisten’.

Istiqlal: (onafhankelijkheid), ° 1943 (soms PI, Parti d’Independence)

De burgerlijk-nationalistische Istiqlal, met zijn charismatische leider Allal Al Fassi, was de oudste Marokkaanse partij en de bezieler van de onafhankelijkheidsstrijd, maar streefde ook naar een nieuwe sociale orde, wat een bedreiging inhield voor de positie van de monarchie. De partij bestond grotendeels uit monarchisten, die vooral uit moderne, stedelijke kringen afkomstig waren, maar had eveneens een sterke republikeinse en linkse vleugel. In 1958 kwam het tot een breuk tussen de gematigde en de radicale elementen binnen de Istiqlal, wat in 1959 leidde tot de oprichting van de linkse UNFP. De onafhankelijkheidspartij werd in 1963 uit het kabinet verwijderd en zou vanaf dan vooral in de oppositie zetelen. Allal Al Fassi stierf op 13 mei 1974 en werd als partijvoorzitter opgevolgd door Mohammed Boucetta. De partij heeft als belangrijkste programmapunten gelijke rechten, een betere levensstandaard en de Groot-Marokko gedachte. De partij heeft twee dagbladen (Al Alam en l’Opinion) en is geassocieerd met de vakbond UGTM.

Koutla:  1. “Al Koutla al Watania” (Nationaal Front), °1970

Samenwerkingsverband tussen de Istiqlal en de UNFP.

2. “Al Koutla al Democratiya” (Democratisch Front), ° 1992

Een officiële herstructurering van de 5 belangrijkste oppositiepartijen (Istiqlal, UNFP, USFP, PPS en OADP) op 18 mei 1992, met als bedoeling sterker te staan in onderhandelingen met de koning en / of de regering. Ook bekend als het Bloc Démocratique.

MDS:  “Mouvement Démocratique et Sociale”, ° 1996

Ontstaan na een afscheuring van de MNP door Mahmoud Archane. De MDS verschilt niet veel van de MNP, behalve dat ze een participatie-democratie eisten. Het tijdschrift van de partij heet Al Massira Al Dimocratia.

MN:  “Mouvement National”, ° 1992

Een oppositiepartij, gevormd onder leiding van de Berberse politieke veteraan Mahjoubi Aherdane, die in 1963 de MP had opgericht.

MNP:  “Mouvement National Populaire”, ° 1991

Gesticht in 1991 na een afscheuring in 1986 van de MP, door één van de oprichters van de MP, Aherdane. Deze in de eerste plaats Berberse partij is populistischer dan de MP en heeft diverse publicaties (Al Takatoul, Agraww Amazigh en Tifinagh).

MP: “Mouvement Populaire”, ° 1958

Een koningsgezinde partij, opgericht door Mahjoubi Aherdane om een valabel alternatief aan te bieden voor de talrijke kiezers onder de Berberbevolking. Al Haraka is de publicatie van de MP.

MPDC: “Mouvement Populaire Démocratique et Constitutionnel”, ° 1967

Scheurpartij van de MP onder leiding van Khatib, die in de vergetelheid verzeilde tot ze in 1996 de islamistische beweging ‘Al Islah wal Tajdid’ van Abdelilah Benkirane integreerde.

MPD:  “Mouvement Populaire Démocratique” / “Mouvement pour la Démocratie”, ° 1997

Opgericht in oktober 1997 door militanten van extreem-links en ex-politieke gevangenen. De partij heeft dezelfde basisideologie als de OADP en staat voor laïciteit en de juridische gelijkheid van mannen en vrouwen.

OADP:  “Organisation de l’Action Démocratique et Populaire”, ° 1983

Kleine radicale scheurgroep van de USFP. De partij beweerde aanvankelijk marxistisch-leninistisch te zijn, maar stapte daar snel van af. De partijpublicatie heette Al Mounadama.

OUDP:  “Organisation de l’Union Démocratique et Populaire”, ° 1983

Begin mei 1983 opgericht door Mohammed Bensaïd. Tot deze partij behoorden studenten die verwant waren aan de ‘Beweging van de 23ste maart’.

PA:  “Parti de l’Action”, ° 1973

In de leiding van deze partij namen jonge intellectuelen, afkomstig van het platteland, vaak uit Berbergebieden, een belangrijke plaats in. De partij plaatste zich centrum-links en legde zich naar eigen zeggen toe op “de opbouw van een nieuwe maatschappij door een nieuwe elite”. Secretaris-generaal werd Abdallah Senhaji.

PADS: “Parti de l’Avant-garde Démocratique et Socialiste”

Ontstaan uit diverse afscheuringen van linkse partijen. Deze oppositieformatie weigert deel te nemen aan het electoraal proces.

PCS: “Parti du centre social”

PDC: “Parti Démocratique Constitutionnel”, ° 1964

Zie FDIC

PDI:  “Parti Démocratique de l’Indépendance”, later “Parti de la Choura et de l’Istiqlal”

Een linkse, meer modernistische afscheuring van de Istiqlal, die van het toneel verdween, maar nog af en toe bovenkomt bij electorale consultaties.

PLP:  “Parti Libéral Progressiste”, ° 1974

Voor vrije onderneming en individuele rechten

PLS:  “Parti de la Libération et du Socialisme”, ° 1968

Zie PPS

PND: “Parti National Démocrate”, ° 1982

Zie ID

PPS:  “Parti du Progrès et du Socialisme”, ° 1974

Gevormd door Ali Yata, de vroegere secretaris-generaal van de Marokkaanse communistische partij op 27 augustus 1974. Reeds in juni 1968, na het verbod van de communistische partij in 1960, had Yata een nieuwe partij gevormd, de Parti de la Libération et du Socialisme (PLS), maar de partij werd ontbonden en Yata verdween in september 1969 voor 10 maanden achter de tralies. De PPS behoorde tot de marxistisch-leninistische strekking (hoewel in de statuten een formele verwijzing hiernaar ontbreekt), maar evolueerde vanaf 1975 in de richting van een ‘moderne’ linkse partij. In 1997 werd Ismael Alaoui, na de dood van Yata, secretaris-generaal van de partij. De partij heeft zwaar te lijden gehad onder de repressie van de overheid. Haar publicaties heten Al Bayane en Al Bayane Al Youm.

PSD: “Parti Socialiste Démocratique”, ° 1964

Zie FDIC

RNI:  “Rassemblement National des Indépendants”, ° 1978

Een rechts-royalistische partij, gesticht door Ahmed Osman, schoonbroer van Hassan II, om alle partijloze politici bijeen te brengen. De partij, die jarenlang de regering vormde, publiceert Al Mithaq en Al Maghrib. In 1981 scheidde ID (later PND) zich af en in 1983 deed UC hetzelfde. (zie ID en UC)

UC: “Union Constitutionnelle”, ° 1983

Gevormd door de partijloze premier Maati Bouabid op 9 maart 1983. De partij bestond uit administratieve kaders die ex-ministers herbergt van technocratische inslag. Na de dood van Bouabid in 1995 werd de partij bestuurd via een roterend leidersschap. Haar krant heet Al Rissalat Al Oumma.

UNFP:  “Union Nationale des Forces Populaires”, ° 1959

Mehdi Ben Barka scheurde zich in september 1959 af van de Istiqlal en vormde de UNFP, met vooral aanhang bij de arbeiders in de grote steden en bij de studenten. Zij was radicaal en pan-Arabisch ingesteld en vestiging van een volledige democratie waarbij de koning als constitutioneel monarch zou optreden. Vooral kringen rond Bouabid en Ben Barka, die in 1965 in Parijs ontvoerd zou worden, streefden actief naar de oprichting van een meer radicale beweging. De partij ging in de oppositie toen Mohammed V zichzelf in 1960 uitriep tot premier en bleef gedurende heel haar bestaan in die oppositie zetelen. De leden van de UNFP werden herhaaldelijk het slachtoffer van repressiemaatregelen. Ook interne twisten verscheurden de partij. In 1972 splitste de groep zich in een UNFP-fractie, vooral werkzaam rond Casablanca, en een centrum-linkse partij, USFP (zie USFP).

USFP: “Union Socialiste des Forces Populaires”, ° 1974

De afdeling Rabat van de UNFP (‘de factie Bouabid’) scheidde zich in juli 1972 af van de UNFP en richtte in september 1974 de USFP op, nadat de groep in april 1973 verboden werd op beschuldiging van deelname aan het zogenaamde ‘complot van 3 maart’. Abderrahim Bouabid werd na zijn dood als secretaris-generaal opgevolgd door Abderrahman Yussufi. De USFP geeft Al Ittihad Al Ichtiraki en Libération uit en is verbonden met het CDT.

Wifaq:

Samenwerkingsverband tussen de 5 belangrijkste koningsgezinde partijen:  UC, MP, MNP, PND en RNI. Ook Entente Nationale genoemd

Andere afkortingen

AMDH: “Association Marocaine des Droits de l’homme”, ° 1979

Mensenrechtenorganisatie

APS: Het officiële Algerijnse persbureau

CCDH: “Conseil Consultatif des droits de l’homme”, ° 1990

Adviesgevende mensenrechtenorganisatie, gevormd en gecontroleerd door de koning.

CDT: “Confédération Démocratique du Travail”

Een van de drie grote vakbonden, gelieerd aan de USFP.

FAR: Forces Armées Royales, het Marokkaanse leger

MAP:  Maghreb Arabe Press, het officiële Marokkaanse persbureau.

MINURSO:  Mission des Nations Unies pour le Referendum dans le Sahara Occidental (VN-Missie voor het Referendum in de westelijke Sahara)

OMDH:  “Organisation Marocaine des Droits de l’Homme”, 1988

Onafhankelijke mensenrechtenorganisatie, aanvankelijk verboden.

UGTM: “Union Générale des Travailleurs Marocains”, ° 1960

Een van de drie grote vakbonden, gelieerd aan de Istiqlal.

UMT:  “Union Marocaine du Travail”, ° 1955

Een van de drie grote vakbonden, gelieerd aan de UNFP. In 1960 gesplitst in de UGTM en de UMT.

UNED:  “Union nationale des indépendants démocrates”, ° 1983

Studentenbeweging van de PND, gevormd begin 1983.

UNEM: “Union Nationale des Etudiants Marocains”

De grootste en belangrijkste studentenbeweging in Marokko [1]

[1] Cook (Chris) and Killingray (David), African political facts since 1945, Londen, Mac Millan Press, 1986, pp. 140-141 & 173.

Daoud (Zakya), ‘Maroc: les élctions de 1997’, Monde Arabe: Maghreb Machrek, Paris, La documentation française, 1997, 158, pp. 106 & 125-128.

Heirman (Mark), Marokko. In de ban van koning Hassan, Antwerpen, IPIS, 1997, pp. 3-5, 18, 30-31, 35, 37, 39 & 43. (IPIS-brochure 102)

‘Maroc: création du “Bloc Démocratique”’, Monde Arabe: Maghreb Machrek, Paris, La documentation française, 1992, 137, pp. 113-115.

Rousset (Michel), ‘Le système politique du Maroc’, in: Claisse (Alain), Conac (Gérard), Leca (Jean), Le grand Maghreb données socio-politiques et facteurs d'intégration des Etats du Maghreb, Paris, Economica, 1988, pp. 59-62.

Van Der Velden (Hedwig), ‘Marokko’, in: Doom (Ruddy) (red.), Ver van Europa, dicht bij Allah? De Maghreblanden, Leuven, Davidsfonds, 1994, p. 55 & 62-63.

‘Verkiezingen in Marokko’, KHA 1963, Deurne, Keesing, 1964, p. 321.

‘Marokko’, KHA 1963, Deurne, Keesing, 1964, p. 477.

‘Marokko’, KHA 1964, Deurne, Keesing, 1965, p. 558.

‘Marokko’, KHA 1965, Deurne, Keesing, 1966, p. 394.

‘Marokko’, KHA 1971, Deurne, Keesing, 1972, pp. 682-683.

‘Marokko’, KHA 1977, Deurne, Keesing, 1978, p. 286.

‘Marokko’, KHA 1984, Deurne, Keesing, 1985, pp. 540 & 543.

‘Marokko’, KHA 1992, Deurne, Keesing, 1993, pp. 108 & 633.