Het Klooster van Boudelo 1700-1800 (Yves Beaurain)

Via onderstaande tabel maken we een vergelijking tussen de pachtboeken en Popp :

WIJKEN	OPPERVLAKTE IN HECTARE				AANTAL PERCELEN
	1652	POPP	1741	POPP	1652	POPP	1741	POPP
IX^e Beloop	0	0	0,29	0,26	0	0	1	1
XXXIX^e Beloop	0	0	0,33	0,30	0	0	1	2
XL^e Beloop	1,32	1,41	1,34	1,41	3	5	3	5
XLI^e Beloop	1,84	1,73	1,82	1,73	4	4	4	4
XIV^e Beloop	1,87	1,75	1,84	1,75	2	9	2	9
XI^e Beloop	4,79	4,59	6,58	6,40	3	3	4	4
XIII^e Beloop	8,97	8,64	8,93	8,64	5	6	5	6
XLII^e Beloop	59,18	55,10	59,29	55,10	17	98	20	98
XII^e Beloop	154,46	148,52	154,61	148,52	64	86	70	86
TOTAAL	232,43	221,74	235,03	224,11	98	211	110	215

We kunnen niets anders vaststellen dan dat ook hier het aantal percelen fors is toegenomen. Het gaat hierbij over ongeveer een verdubbeling. En ook in Moerbeke-Waas zien we dat de trend zich reeds voordoet bij de overgang van de zeventiende naar de achttiende eeuw, maar dat de negentiende eeuw een nog veel sterkere stijging laat zien. Dit is vooral te wijten aan XLII^e Beloop dat zijn aantal percelen vermenigvuldigd ziet met ongeveer factor vijf. Daarnaast is er ook een sterke stijging in XII^e Beloop, hoewel minder uitgesproken. In de andere wijken zijn er geen opvallende verschillen, behalve misschien in XIV^e Beloop. Dit heeft te maken met één van de twee percelen in XIV Beloop. Op het kleinste van deze twee percelen stond een molen. Op de kaart van 1725 wordt dit perceel als één stuk weergegeven, terwijl op de Popp-kaart dit perceel is onderverdeeld in maar liefst acht kleine perceeltjes. Hoewel perceeltjes niet echt het juiste woord is, zo worden de molen en de bijhorende gebouwen ook als perceel aanzien.

Zoals beloofd gaan we wat dieper in op deze molen. Het is wellicht dezelfde molen waarvan sprake is in de stichtingsoorkonde van Boudelo uit 1200[9]. Hierin wordt gesproken van een Koudenborn-molen. Kauden Borm is een plaatsnaam in Moerbeke-Waas en in het pachtboek van 1741 krijgt deze molen de naam van de Sterre-meulen[10]. Het is echter ongetwijfeld dezelfde molen, die dus, op het moment van de redactie van het pachtboek in 1741, reeds 541 jaar in het bezit was van de monniken en behoorde tot het oudste patrimonium van het klooster. De molen komt zelfs nog voor in de negentiende eeuw, want hij wordt ook nog weergegeven op de Popp-kaart. Het perceel is door ons op de kaart aangegeven.

Onderstaande tabel geeft een beeld van het bodemgebruik van het grondbezit in Moerbeke-Waas :

PAROCHIE	LAND		MEERS		BOS		ETTING		BROEKLAND
	R	%	R	%	R	%	R	%	R	%
Moerbeke-Waas	35722	22,58	114713	72,51	7364	4,65	0	0	0	0
TOTAAL	35722	22,58	114713	72,51	7364	4,65	0	0	0	0

% = percentage van de totale oppervlakte grondbezit in Moerbeke-Waas (cf. tabel 2.3.2.)

Nog meer dan in Stekene zijn de meersen in Moerbeke-Waas veruit in de meerderheid. Daarna volgt het (akker)land en bos sluit de rij. Als we Sinaai, Stekene en Moerbeke-Waas, de parochies met het meeste grondbezit in handen van het klooster, met elkaar vergelijken dan kunnen we één groot verschil vaststellen, namelijk de massale aanwezigheid van etting in Sinaai en de totale afwezigheid van etting in Stekene en Moerbeke-Waas. Dat is vreemd omdat de drie parochies toch grenzen aan elkaar, hoewel het natuurlijk in beide gevallen gaat om vochtige grond. We kunnen dan ook vermoeden dat de monniken de termen meers en etting in zekere zin door elkaar gebruikten. Het feit dat meersen en etting in de meerderheid zijn, komt wat vreemd over omdat de drie parochies eigenlijk grotendeels in de zandstreek gelegen zijn en men dus eigenlijk drogere gronden verwacht. Het grote percentage meersen is wellicht te verklaren door de verschillende waterlopen die door dit gebied vloeien, zoals de Moervaart en Fondatiebeek die ook op de Popp-kaart voorkomen.

[8] U.B.G., B.R.K.Z., Legger Popp Moerbeke-Waas, losse leggers map 13.

[9] C. VLEESCHOUWERS, Het archief van de abdij van Boudelo te Sinaai-Waas en te Gent. Deel II – regesten der oorkonden (band 1), Brussel, Algemeen Rijksarchief, 1983, p. 171.

[10] R.A.G., Fonds Boudelo, nr. 533, f^o 34.