Literatuur en bronnen

A. Bronnen

Bronnen in handschrift

Gent, Archief en Museum van de Socialistische Arbeidersbeweging (AMSAB)

• XVIII, Archief van het Nationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (NISG), 146, 152-153, 170, notities Louis Bertrand over WO I.

• XXIV, SM Vooruit Gent, 18/1, Bestuurszittingen van de SM Vooruit.  Beschikbaar t.e.m. 31 december 1914.

• XXIV, SM Vooruit Gent, 18/2, Zittingen van de Beheerraad van de SM Vooruit.  Beschikbaar vanaf 23 maart 1918.

• XXXII, Fonds Gent-Eeklo. 2.2; 17.2; 32.14; 42.1; 42.2; 42.3; 42.4; 42.7; 42.12.

• XXXII, Fonds Gent-Eeklo, 107, Verslagboeken van het middencomiteit.Geraadpleegd van 1 juli 1914 tem. 20 november 1918. Onderbreking in 1917 en 1918, en tussentijdse verslagen ontbreken.

• LX, Anseele sr., verschillende nummers. II.2 Partij – 1 mei 1916; II.2 Politieke dossiers DII 9, Vredesbeweging; II.2 Politieke dossiers DII 4, WO I; II.2 Politieke dossiers DII 4, Provinciale Bevoorradingscommissie; III D I 2; III D III 8; III D III 9; III. D I 9; III D I 16; III D I 18; IV 18; IV 42; IV 43; IV.65. (Selectie van relevante nummers uit de index)

• CXVIII, Verslagen en notulen van het Bureau en de Algemene Raad van de BWP. Geraadpleegd van 1 augustus 1914 t.e.m. 11 november 1918 (n° 44-62).

Gent, Stadsarchief (SAG)

• III, College- en Raadszittingen, 215-219, Zittingen van het schepencollege.  Geraadpleegd van 1 juli 1914 tem. 20 november 1918.

• III, College- en Raadszittingen, 232-235, Zittingen van de gemeenteraad.  Gerichte raadpleging.

Gent, Universiteitsbibliotheek (UG)

• N.F.W.O. – Wilhelmstrasse. Reel 6-11.

Antwerpen, Archief en Museum van het Vlaamse Cultuurleven (AMVC)

• Camille Huysmans-archief. D 8b ; f/103/125 ; f/117/2 ; f/120/2a ; f/120/2b ; f/120/3 ; f/120/4 ; f/120/6 ; f/120/7 ; f/120/8 ; f/120/9 ; f/120/10 ; f/120/11 ; f/120/12 ; f/127/15b ; I 5 ; I 7 ; I 9 ; I 10 ; I 33 ; I 34 ; I 39 ; I 175 ; I 178/1d ; I 366 ; I 652 II ; I 6 ; I 55 ; I 83 ; I 218 ; I 365 ; I 488 ; I 530 ; I 540 ; I 603A-B ; I 483 ; I 609/1 ; I 629B (1-3) ; 1030B (1-2) ; d 8b; d 66b1. (Zoekwoord “Anseele” + visuele selectie uit fiches)

Uitgegeven bronnen

• AMARA (M.), ROLAND (H.), DUMOULIN (M.) (ed.), Gouverner en Belgique occupée. Oscar von der Lancken - Wakenitz – Rapports d’activité 1915-1918, Bruxelles, P.I.E.-Peter Lang, s.d., 400 p. (Comparatisme et société, 1)

• BELGISCHE WERKLIEDENPARTIJ – LANDELIJKE RAAD, Verslag opgemaakt door het Bureel van den Landelijken Raad over de werkzaamheid der Werkliedenpartij tijdens den oorlog (oogst 1914 – november 1918), Brussel, Établisslements généraux d’imprimerie, 1918, 202 p.

• COMITÉ NATIONAL DE SECOURS ET D’ALIMENTATION. PROVINCE DE LA FLANDRE ORIENTALE, Rapport du comité provincial du 1^er avril au 30 juin 1915, Gand, Buyck, 1915, p. 98.

• Gesetz- und Verordnungsblatt für die okkupierten Gebiete Belgiens, n° 394, p. 4443.  Geraadpleegd van september t.e.m. december 1917 in functie van de aardappelverordening.

• HUTSE (K.), MINNE (R.), MACHTELYNCK (M.), Ons standpunt: het standpunt van de vredesgroep der socialistische partij, Gent, Roode Jeugd, 1918, 43 p.

Periodieken

• Nieuwe Gazet van Gent, 5 oktober 1916 – 3 oktober 1917.

• Nieuwe Gentsche Courant, 4 oktober 1917 – oktober 1918. (is de opvolger van de Nieuwe Gazet van Gent)

• De Waarheid, 2 april 1916 – november 1918.

• Vooruit, juli 1914 – november 1918.

• Vorwärts, 7 augustus 1917.

• Roode Jeugd, augustus 1917 – november 1918.

B. Literatuur

Bibliografieën

• BRACKE (A.), “Proeve van bibliografie van en over Edward Anseele” in: Socialistische Standpunten, 3, 1956, 3, pp. 134-139.

• DE HERDT (R.), “Bibliografie van de geschiedenis van Gent” in: Handelingen der Maatschappij voor Geschiedenis en Oudheidkunde te Gent, verschillende jaargangen.

• DE WEERDT (D.), Socialisme en socialistische arbeidersbeweging in België. Bibliografie van werken en tijdschriftenartikelen verschenen sedert 1944, Brussel, s.n., 1978, 124 p.

• Idem, ‘Bibliografie van het socialisme en de socialistische arbeidersbeweging in België’ in: Amsab-tijdingen, 1982, 1, pp. 1-4.

• Idem, ‘Bibliografie van het socialisme en de socialistische arbeidersbeweging in België’ in: Socialistische Standpunten, 31, 1984, 1, p. 2.

• MARTIN (D.), GOTOVITCH (J.), ‘Eerste en Tweede Wereldoorlog’ in: VAN DEN EECKHOUT (P.), VANTHEMSCHE (G.) (red.), Bronnen voor de studie van het hedendaagse België, 19^de-20^ste eeuw, Brussel, VUBPress, 2003, pp. 535-560.

• PHILIPPE (P.), SIEBEN (L.), VAN TUIJCOM (C.), La Belgique et la Première Guerre mondiale: bibliographie, Bruxelles, Musée royal de l’armée, 1987, 598 p.

• SCHEPENS (L.), “België in de Eerste Wereldoorlog. Beredeneerde bibliografie” in: BLOK (D.P.), PREVENIER (W.), ROORDA (D.J.) et al. (red.), Algemene Geschiedenis der Nederlanden. 14. Nieuwste Tijd: België en Nederland 1914 - 1940, Haarlem, Fibula - Van Dishoeck, 1979, pp. 415-418.

• TALLIER (P.-A.), BOIJEN (R.), België en de Eerste Wereldoorlog. Bronnen – Stand van het onderzoek. Acta van het colloquium van 8 en 9 november 2001, Brussel, Algemeen Rijksarchief, 2002, 340 p.

• TALLIER (P.A.), SOUPART (S.), La Belgique et la Première Guerre mondiale: bibliographie, Bruxelles, Musée royal de l’armée, 2001, 195 p.

Literatuur

• ANSEELE (E.), Vooruit et le Mouvement Flamand, Gent, 1913, Volksdrukkerij, 49 p.

• BAERTSOEN (M.), Notes d’un Gantois sur la guerre de 1914-1918, Gand, Imprimerie A. Vandeweghe, 1929, 367 p.

• BERTRAND (L.), Edouard Anseele. Sa Via – Son Oeuvre, Bruxelles, L’Églantine, 1925, 222 p.

• CAPITEYN (A.), Gent & de Eerste Wereldoorlog. Het stadsleven in de jaren 1914-1918, Gent, Stad Gent, 1992, 127 p

• CLAEYS-VAN HAEGENDOREN (M.), 25 jaar Belgisch socialisme: evolutie van de verhouding van de Belgische Werkliedenpartij tot de parlementaire democratie in België van 1914 tot 1940, Antwerpen, Standaard, 1967, 509 p.

• CRAEYBECKX (J.), Arbeidersbeweging en Vlaamsgezindheid voor de Eerste Wereldoorlog, 1978, Brussel, Paleis der Academiën, 57 p. (Mededelingen van de Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België, 1978, 3).

• CROMMEN (G.), HUYSMANS (C.), DE BROUCKÈRE (L.) et al., Edward Anseele ter ere, huldeboek ter gelegenheid van de inhuldiging van het Anseele-monument, Gent, s.n., 1948, s.p.

• DARIN (P.), De Belgische socialisten verdeeld. De B.W.P. en de Belgische nationalismen in en om Wereldoorlog I 1910 - 1921, Leuven, Katholieke Universiteit Leuven, 1997, 146 p. (Onuitgegeven licentiaatsverhandeling)

• DE BACKER (C.), “Heinrich Wandt (1890-1965), auteur van het Etappenleven te Gent. Een proeve van bio-bibliografie” in: Handelingen van de Maatschappij voor Geschiedenis en Oudheid te Gent, 39, 1985, pp. 223-246.

• DEBEUCKELAERE (G.), Een bijdrage tot de biografie van Edward Anseele-tot 1894, Gent, Universiteit Gent, 1967, 296 p. (Onuitgegeven licentiaatsverhandeling)

• DEFOORT (H.), Werklieden bemint uw profijt! De Belgische sociaaldemocratie in Europa, Leuven, Lannoocampus/Amsab, 2006, 560 p.

• DE GHENDT (T.), Moeder Vooruit en hare kinderen: de socialistische coöperatie Vooruit nr. 1, Gent, tijdens het Interbellum, Gent, Universiteit Gent, 2004, 217 p. (Onuitgegeven licentiaatsverhandeling)

• DE MEYER (F.), Tweezijdig pragmatisme. De relatie tussen Koning Albert I en de socialistische leiders van zijn tijd, Gent, Universiteit Gent, 2002, 169 p. (Onuitgegeven licentiaatsverhandeling)

• DENECKERE (G.), Sire, het volk mort. Sociaal protest in België [1831-1918], Gent, Hadewijch, 1997, 416 p.

• DE SCHAEPDRIJVER (S.), De groote oorlog: het koninkrijk België tijdens de Eerste Wereldoorlog, Amsterdam, Atlas, 1997, 365 p.

• DEVREESE (D.), “De rode Groot-Nederlandse gedachte” in: Spiegel Historiael, 9, 1975, pp. 476-485.

• DE WITTE (P.), Alles is omgekeerd. Hoe de werklieden leefden (1848-1918), Leuven, Kritak, 1986, 310 p.

• DE WITTE (P.), De geschiedenis van Vooruit en de Gentsche socialistische werkersbeweging sedert 1870, Gent, De Witte, 1898, 572 p.

• Documenten van en over Edward Anseele, 1856-1938, deel 1, Gent, Het Licht, 1945-1946, 48 p.

• DOLDERER (W.), Deutscher Imperialismus und belgischer Nationalitätenkonflikt: die Rezeption der Flamenfrage in der deutschen Öffentlichkeit und deutsch-flämische Kontakte 1890-1920, Melsungen, Verlag Kasseler Forschungen zur Zeitgeschichte, 1989, 387 p. (Kasseler Forschungen zur Zeitgeschichte, 7)

• DOMMANGET (M.), Histoire du premier mai, Paris, Société universitaire d’éditions et de librairie, 1953, 411 p.

• FAINGNAERT (A.L.), Verraad of Zelfverdediging. Bijdragen tot de geschiedenis van den strijd voor de zelfstandigheid van Vlaanderen tijdens den oorlog van 1914-1918, Kapellen, De Noorderklok, 1932, 863 p.

• FERRO (M.), La Grande Guerre 1914-1918, [Paris], Gallimard, 1990, 412 p.

• GOTOVITCH (J.), Contribution à l’histoire de la presse censurée 1914–1918, Bruxelles, ULB, 1961. (Onuitgegeven licentiaatsverhandeling)

• HENRY (A.), Études sur l’occupation allemande en Belgique, Bruxelles, J. Lebègue & Cie, 1920, 465 p.

• HENRY (A.), Le ravitaillement de la Belgique pendant l’occupation allemande, Paris, Les presses universitaires de France, 1924, 210 p.

• GELDOLF (W.), Stockholm 1917:Camille Huysmans in de schaduw van titanen, Antwerpen, Contact, 1996, 507 p.

• KENIS (P.), Het leven van Edward Anseele, Gent, De Vlam, [1930], 285 p.

• LIEBMAN (M.), Les socialistes belges 1914 – 1918: le POB face à la guerre, Bruxelles, Vie Ouvrière, 1986, 72 p.

• LUYKX (T.), Politieke geschiedenis van België, deel 1: van 1789 tot 1944, Amsterdam/Brussel, Elsevier, 1977, 428 p.

• MAYER (G.), Erinnerungen, Wien, Hildesheim, 1949, 330 p.

• MICHIELS (V.), Het politiek-maatschappelijk leven te Gent (1914-1918): een permanente godsvrede?, Gent, Rijksuniversiteit Gent, 1986, 280 p. (Onuitgegeven licentiaatsverhandeling)

• MOMMEN (A.), De Belgische Werkliedenpartij 1880-1914, Gent, Masereelfonds, 1980, 260 p.

• Oorlogsdagboek van het Davidsfonds. Een en ander over de Duitschers in de omschrijving der afdeelingen. 1914-1918. II. Antwerpen, Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen, Brugge, Houdmont-Carbonez, s.l.n.d., s.n.., 384 p.

• PIRENNE (H.), La Belgique et la guerre mondiale, Paris/New Haven, Les presses universitaires de France/Yale University Press, 1929, 298 p.

• PUISSANT (Y.), Genese en schipbreuk van de Vredesgroep der Socialistische partij 1908-1919 :een centristisch hervormingsprojekt binnen de Gentse BWP tijdens de eerste wereldoorlog, Gent, RUG, 1993, 209 p. (Onuitgegeven licentiaatsverhandeling)

• RUDIGER, Flamenpolitik. Het Duitsch annexionisme in België en het aktivistisch landverraad in hun waar daglicht. Aan de hand van dokumenten van de POLITIEKE AFDEELING van het Generaal-Goevernement, van het GROOT DUITSCH HOOFDKWARTIER en van het IVe DUITSCHE LEGER, Brussel, Rossel, s.d., 272 p.

• SERTYN (M.), “Het socialistisch aktivisme tijdens de Eerste Wereldoorlog” in: Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis, 7, 1976, 1-2, pp. 169-195.

• SERWY (V.), Lacoopération ouvrière socialiste en Belgique 1914-1918: rapport présenté à l'assemblée générale de la Fédération des Sociétés Coopératives, Gent, Volksdrukkerij, 1918, 42 p.

• SIEBEN (L.), “De novemberdagen van 1918 te Brussel: revolutie en ordehandhaving” in: LEFEVRE (P.), DE GRYSE (P.) (uitg.), Van Brialmont tot de Westeuropese Unie, Brussel, Koninklijk Legermuseum, 1988, pp. 155-176.

• STEELS (M.), “Te Gent tijdens de Eerste Wereldoorlog” in: Ghendtsche Tydinghen, 6, 1978, pp. 257-310.

• STYNEN (L.), VAN PETEGHEM (S.), et al. (uitg.), LOVELING (V.), In Oorlogsnood: Virginie Lovelings dagboek 1914 – 1918, Gent, Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, 1999, 791 p.

• THYS (W.) (Hg.), Eind Landstrummann in Himmel, Flandern und der Erste Weltkrieg in den Briefen von Herman Nohl an seine Frau, Leipzig, Leipziger Universitätsverlag, 2005, 359 p.

• VANACKER (D.), Het aktivistisch avontuur, Leuven, Kritak, 1991, 423 p.

• VAN DER HEIJDEN (C.), Grijs verleden. Nederland en de Tweede Wereldoorlog, Amsterdam/Antwerpen, Contact, 2001, 470 p.

• VAN GINDERACHTER (M.), Het rode vaderland:de vergeten geschiedenis van de communautaire spanningen in het Belgisch socialisme voor WO I, Gent, Amsab, 2005, 493 p.

• VAN HAEGENDOREN (M.), “De Vlaamse kwestie in de socialistische beweging tot 1937” in: Socialistische Standpunten, 34, 1987, 2, pp. 3-12.

• VAN LAETHEM (L.), Doorheen het leven van Edward Anseele, Brussel, De Wilde Roos, 1931, 31 p.

• VANSCHOENBEEK (G.), “Anseele, Edward (Eduardus Camillus), minister en socialistische politicus” in: Nationaal Biografisch Woordenboek, 13, Brussel, Paleis der Academieën, 1990, pp. 37-45.

• VANSCHOENBEEK (G.), De wortels van de sociaal-democratie in Vlaanderen. Le ‘monde socialiste gantois’ en de Gentse socialisten vóór de Eerste Wereldoorlog, Gent, Rijksuniversiteit Gent, 1992, 930 p (+ bijlagen). (Onuitgegeven doctoraatsverhandeling)

• VANSCHOENBEEK (G.), “La petite histoire. Edward Anseele president van de Belgische republiek” in: AMSAB-Tijdingen, 1988-1989, 2, pp. 22-23.

• VANSCHOENBEEK (G.), “Socialisten: gezellen zonder vaderland? De Belgische werkliedenpartij en haar verhouding tot het “vaderland België”, 1885-1940” in: Bijdragen tot de Eigentijdse Geschiedenis, 2, 1997, 3, pp. 237-255.

• VON KÖHLER (L.), Die Staatsverwaltung der besetzten Gebiete, Erster Band: Belgien, Stuttgart/Berlin/ Leipzig, Deutsche Verlags-Anstalt, 1927, 239 p.

• WANDT (H.), Etappenleven te Gent. Kantteekeningen bij de Duitsche ineenstorting. Deel 1 & Deel 2, Gent, H. Janssens, 1921, 176 + 173 p.

• WENDE (F.), Die belgische Frage in der deutschen Politik des Ersten Weltkrieges, Hamburg, Wissenschaftlicher Verlag Eckart Böhme, 1969, 222 p.

• WILS (L.), Flamenpolitik en aktivisme. Vlaanderen tegenover België in de eerste wereldoorlog, Leuven, Davidsfonds, 1974, 272 p.

• WITTE (E.), CRAEYBECKX (J.), MEYNEN (A.), Politieke geschiedenis van België van 1830 tot heden. Spanningen in een burgerlijke democratie, Antwerpen, Standaard, 1985, 642 p.

Lijst met afkortingen

• AES = Algemeen Enkelvoudig Stemrecht

• AMSAB = Archief en Musium van de Socialistische Arbeidersbeweging

• AMVC = Archief en Museum van het Vlaamse Cultuurleven

• BWP= Belgische Werkliedenpartij

• DW = De Waarheid

• ISB = Internationaal Socialistisch Bureel

• NG = Nieuwe Gazet van Gent

• NGC = Nieuwe Gentsche Courant

• NHVC = Nationaal Hulp- en Voedingscomité

• PHVC= Provinciaal Hulp- en Voedingscomité

• RJ = Roode Jeugd

• SAG = Stadsarchief Gent

• SJW = Socialistische Jonge Wachten

• SM = Samenwerkende Maatschappij (Vooruit)

• UC = Uitvoerend Comité (van de Internationale)

• VO = Vooruit (dagblad)